Kûda Nsunsu Ekikere Ubian̄a Idem

“NSO ke afo anam emi?” Abasi okobụp Eve mbụme emi ke enye ama akadia mfri eto oro ẹkekpande. Eve ama ọbọrọ ete: “Urụkikọt akabian̄a mi ndien ami ndia.” (Gen. 3:13) Nte ini akakade, ẹkekot Satan, akari n̄kari urụkikọt oro akanamde Eve ọsọn̄ ibuot ye Abasi do, “akani urụkikọt, . . . emi adade kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ otụn usụn̄.”—Edi. 12:9.

Mbụk Genesis emi owụt Satan nte akari n̄kari, nte owo emi etịbide nsu man abian̄a mbon oro ẹtiede ke ndueidem. Ke akpanikọ, enye ama abian̄a Eve. Nte ededi, nnyịn ikpekereke ke Satan ikpọn̄ ekeme ndibian̄a nnyịn. Bible odụri nnyịn utọn̄ n̄ko aban̄a ‘edida nsunsu ekikere mbian̄a idem.’—Jas. 1:22.

Ekeme ndinen̄ede ntie nte ke nnyịn ikemeke ndibian̄a idem nnyịn. Edi enyene ntak emi anamde Abasi ọnọ item emi. Ntre ọkpọfọn ikere iban̄a nte ikemede ndibian̄a idem nnyịn ye orụk nsunsu ekikere oro ekemede ndibian̄a nnyịn. Uwụtn̄kpọ kiet ke N̄wed Abasi ekeme ndin̄wam nnyịn.

Uwụtn̄kpọ Mbon Oro Ẹkebian̄ade Idem

Ke n̄kpọ nte isua 537 M.E.N., Akwa Cyrus emi akakarade Persia ama ọnọ uyo ete mme Jew oro ẹkedude ke ntan̄mfep ke Babylon ẹfiak ẹnyọn̄ọ Jerusalem ẹkefiak ẹbọp temple. (Ezra 1:1, 2) Ke isua oro eketienede, mme owo oro ẹma ẹsịn itiat idakisọn̄ obufa temple nte Jehovah akaduakde. Mbon oro ẹketode ẹdi do ẹma ẹnem esịt ẹnyụn̄ ẹtoro Jehovah ke ndidiọn̄ akpa ikpehe akpan utom emi. (Ezra 3:8, 10, 11) Edi ikebịghike ẹma ẹbiọn̄ọ mmọ ke utom ubọpn̄kpọ oro ẹnyụn̄ ẹnam esịt ọduọ mmọ. (Ezra 4:4) Ke n̄kpọ nte isua 15 ẹma ẹkebe tọn̄ọ mmọ ẹketo ẹdi, ukara Persia ama etre kpukpru utom ubọpn̄kpọ oro ke Jerusalem. Man ẹkụt ẹte ke owo inamke utom oro, ikpọ owo ukara ẹma ẹka Jerusalem “ẹkeda odudu ẹtre [mme Jew] utom.”—Ezra 4:21-24.

Mfịna emi ama anam mme Jew ẹda nsunsu ekikere ẹbian̄a idem. Mmọ ẹkedọhọ idemmọ ẹte: “Ini ikemke kan̄a, ini emi ẹkpebọpde ufọk Jehovah ikemke kan̄a.” (Hag. 1:2) Mmọ ẹkedọhọ ke Abasi ikoyomke mmimọ ibọp temple oro ke ebe oro. Utu ke ndiyom usụn̄ nnam uduak Abasi, mmọ ẹma ẹkpọn̄ edisana utom mmọ ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹsịn idem ke ndinam mme ufọk mmọ ẹye. Haggai, prọfet Abasi, ama obụp in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Nte ini edi emi eke mbufo ẹkpedụn̄de ke mme ufọk emi ẹdade ndiye eto ẹbana, ke adan̄aemi ufọk emi [temple Jehovah] edide n̄wụre?”—Hag. 1:4.

Ndi omokụt se ekemede ndikpep nto uwụtn̄kpọ emi? Ndikere ke ini ikemke kan̄a ndinam uduak Abasi ekeme ndinam nnyịn itre mme edinam eke spirit inyụn̄ ikabade isịn idem ke mbubehe idem nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, yak idọhọ ke afo ọmọn̄ enyene isenowo. Nditie mbet isenowo oro ayanam fi enen̄ede esịn editịm anam ekese n̄kpọ oro edidade ise iban̄a mmọ. Edi ekem afo okop ke isenowo fo idisọpke idi. Ndi eyetre ndiben̄e idem?

Nte ededi, ti ete ke Haggai ye Zechariah ẹma ẹn̄wam mme Jew ẹfiọk ke Jehovah okosụk oyoyom ẹbọp temple oro ye unana ubiatini. Haggai eketeme ete: “Mbufo kpukpru mbio obio, ẹkop odudu n̄ko, ẹnyụn̄ ẹnam utom.” (Hag. 2:4) Mmọ ẹkenyene ndika iso nnam utom oro nnyụn̄ nnyene mbuọtidem ke spirit Abasi ayan̄wam mmimọ. (Zech. 4: 6, 7) Ndi uwụtn̄kpọ emi ekeme ndin̄wam nnyịn ifep ndinyene ukwan̄ ekikere mban̄a usen Jehovah?—1 Cor. 10:11.

Ndikpọn̄ Nsunsu Ekikere N̄kere N̄kpọ nte Enende

Apostle Peter ama eneme ke udiana leta esie aban̄a ini emi Jehovah edidade “mbufa enyọn̄ ye obufa isọn̄” edi. (2 Pet. 3:13) Enye ama ọdọhọ ke ndusụk mbon nsahi ẹyetịn̄ ikọ eyịghe ẹte ke Abasi idinamke n̄kpọ tutu amama iban̄a mbubehe owo. Mmọ ẹma ẹfan̄a ẹte ke n̄kpọ ndomokiet iditịbeke, ke “kpukpru n̄kpọ [ẹketie] kpa nte ẹketiede toto ke editọn̄ọ emi ẹkebotde mme n̄kpọ.” (2 Pet. 3:4) Peter okoyom ndiwụt ke utọ ekikere oro inenke. Enye ekewet ete: “Ndemerede in̄wan̄-in̄wan̄ ukeme ukere n̄kpọ mbufo ebe ke nditi mbufo n̄kpọ.” Enye ama eti ekemmọ mme Christian ete ke mbon nsahi oro ẹnam ndudue. Abasi ama anam n̄kpọ aban̄a mbubehe owo ke ini edem, ada Ukwọ emi okosobode ofụri ererimbot edi.—2 Pet. 3:1, 5-7.

Haggai ama ọnọ mme Jew emi idem ekememde, emi mîkanamke aba utom, ukem item oro ke isua 520 M.E.N. Enye eketeme mmọ ete: “Mbufo ẹtịm ẹkere usụn̄ mbufo.” (Hag. 1:5) Man anam mmọ ẹkere n̄kpọ, enye ama eti ekemmọ mme andituak ibuot nnọ Abasi aban̄a se Abasi aduakde onyụn̄ ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ ikọt esie. (Hag. 1:8; 2:4, 5) Esisịt ini ke enye ama ọkọnọ mmọ nsịnudọn̄ oro, ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ubọpn̄kpọ—kpa ye oro ukara akakpande mmọ. Mme asua ẹma ẹfiak ẹdomo nditre utom ubọpn̄kpọ oro, edi mmọ ikekemeke. Ẹma ẹdorode ukpan ẹfep, ndien ke ufan̄ isua ition ẹma ẹbọp temple oro ẹkụre.—Ezra 6:14, 15; Hag. 1:14, 15.

Nditịm N̄kere Usụn̄ Nnyịn

Ndi emekere ke idem ekeme ndimem nnyịn ke ini isobode afanikọn̄ ukem nte ekememde mme Jew ke eyo Haggai? Edieke oro etịbede, ekeme ndisọn̄ nnyịn ndika iso nnyene ifịk ndikwọrọ eti mbụk. Edi nso ikeme ndinam idem emem nnyịn? Ọfọn, nnyịn imekeme ndisobo ndutụhọ ke ntak ufịk editịm n̄kpọ emi. Kere ban̄a Habakkuk, emi okobụpde ete: “Adan̄a didie ke nditua nyom un̄wam, ndien afo ukopke? Adan̄a didie ke ndiseme n̄kot fi nyom un̄wam man mbọhọ afai, ndien afo unyan̄ake?” (Hab. 1:2) Ke ntak se ndusụk owo ẹkemede ndida nte edinam ubịghi, Christian ekeme ndifre ke ini enen̄ede ekpere onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidu uwem ifụre. Ndi oro etịbe ọnọ fi? Edieke ikerede ntem, oro ọkpọwọrọ ke imabian̄a idem. Enen̄ede oyom inam item N̄wed Abasi emi ọdọhọde ‘itịm ikere usụn̄ nnyịn’ inyụn̄ ‘idemede in̄wan̄-in̄wan̄ ukeme ukere n̄kpọ nnyịn.’ Ọkpọfọn ibụp idem nnyịn ite, ‘Ndi akpana idem akpa mi ndikụt nte idiọk editịm n̄kpọ emi ebịghide akan nte n̄kekerede?’

Ini Oro Bible Ọkọdọhọde Ẹkpebet

Tuak da kere ban̄a ikọ oro Jesus eketịn̄de aban̄a utịt editịm n̄kpọ emi. Mbụk Mark oro aban̄ade ntịn̄nnịm ikọ oro Jesus eketịn̄de  aban̄a mme akpatre usen owụt ke Jesus eteme nnyịn ediwak ini ete idu ke edidemede. (Mark 13:33-37) Ukem ntọt oro odu ke ufọt ntịn̄nnịm ikọ oro aban̄ade akwa usen Jehovah ke Armageddon. (Edi. 16:14-16) Ntak emi ẹnọde ntọt emi ndien ndien? Imoyom utọ ntọt oro sia mme owo ẹkeme ndiduọk idotenyịn koro etiede mmọ nte ke mmọ ẹbet utịt ebịghi akaha.

Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ aban̄a nte oyomde ika iso idu ke edidemede ke adan̄aemi itiede ibet utịt editịm n̄kpọ emi. Enye ama etịn̄ aban̄a owo emi ẹkebụn̄de ẹdụk ufọk esie. Nso ke enye akpakanam mbak ẹdibụn̄ ufọk esie? Ke nditaba idap ofụri okoneyo. Jesus akada uwụtn̄kpọ emi ekeberi ke nditeme nnyịn nte: “Ẹdu ke mben̄eidem, koro ke hour emi mbufo mîkereke, Eyen owo eyedi.”—Matt. 24:43, 44.

Uwụtn̄kpọ oro owụt ufọn edidu ke mben̄eidem ndibet, idem ke ata anyan ini. Inaha nnyịn itịmede esịt nte ke editịm n̄kpọ emi ebịghi akan nte nnyịn ikekerede. Nnyịn ikpabian̄ake idem nnyịn ke ndidue n̄kere ke ‘ini Jehovah ikemke kan̄a.’ Utọ ekikere oro idiyakke nnyịn isịn ifịk ikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄.—Rome 12:11.

Nditre Ndinyene Nsunsu Ekikere

Kaban̄a nsunsu ekikere, edumbet emi ke Galatia 6:7 enyene ebuana: “Ẹkûyak ẹtụn mbufo usụn̄ . . . Se ededi eke owo ọtọde, oro ke enye edinyụn̄ ọdọk.” Edieke owo mîtọhọ n̄kpọ ke ebiet, mbiet ọyọkọri ofụk ebiet oro. Kpasụk ntre, edieke nnyịn mîdemekede in̄wan̄-in̄wan̄ ukeme ukere n̄kpọ nnyịn, mme nsunsu ekikere ẹkeme ndidọn̄ n̄kam ke esịt nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, imekeme ndidọhọ idem nnyịn ite, ‘Mmọfiọk ke usen Jehovah ke edi—edi idịghe idahaemi.’ Ndikpụhọde ekikere ntre ekeme ndinam nnyịn itek ke ifịk ke mme edinam ukara Abasi. Nte ini akade, nnyịn imekeme nditọn̄ọ ndifụmi mme n̄kpọ eke spirit. Ndien usen Jehovah ekeme ndimen nnyịn ke mbuari.—2 Pet. 3:10.

Edi nsunsu ekikere ididọn̄ke n̄kam ke esịt nnyịn edieke ikade iso ndidomo kpukpru ini mfiọk “uduak Abasi eke edide eti onyụn̄ enemde enye esịt onyụn̄ ọfọnde ama.” (Rome 12:2) Edikot Ikọ Abasi kpukpru ini edi kiet ke otu mfọnn̄kan un̄wam ke afan̄ emi. N̄wed Abasi ekeme ndinam nnyịn inen̄ede inịm ke Jehovah esinam n̄kpọ ke edikem ini.—Hab. 2:3.

Ukpepn̄kpọ, akam, edidụk mme mbono esop kpukpru ini, ye ukwọrọikọ, ọkọrọ ye nti edinam mfọnido, ẹyenam nnyịn ‘isọn̄ọ inyene edidu usen Jehovah ke ekikere.’ (2 Pet. 3:11, 12) Jehovah oyokụt nte nnyịn inyenede iwụk. Apostle Paul eti nnyịn ete: “Ẹyak nnyịn ikûkpa mba ke edinam eti n̄kpọ, koro ke edikem ini nnyịn iyọdọk mbun̄wụm edieke nnyịn mîkpaha mba.”—Gal. 6:9.

Ke akpanikọ, emi idịghe ini ndiyak nsunsu ekikere abian̄a nnyịn ikere ke usen Jehovah ididịghe idahaemi. Utu ke oro, edi ini ndinam esịt nnyịn enyene iwụk, sia usen Jehovah amasan̄a ekpere.

[Ndise ke page 4]

Haggai ye Zechariah ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ mme Jew ẹte ẹbọp

[Ndise ke page 5]

Nso ke enyene-ufọk akpanam edieke enye ọkpọfiọkde ke inọ ọmọn̄ edi?