Ndi Afo Ayanam Mme In̄wan̄-In̄wan̄ Item Jehovah?
Ndi Afo Ayanam Mme In̄wan̄-In̄wan̄ Item Jehovah?
“Ọkpọusụn̄ edi emi. Mbufo ẹsan̄a ke esịt.”—ISA. 30:21.
1, 2. Nso ke Satan ebiere ndinam, ndien didie ke Ikọ Abasi an̄wam nnyịn?
IDIỌN̄Ọ ọkpọusụn̄ oro anyande ubọk owụt ukwan̄ usụn̄ itụnke owo usụn̄ kpọt, edi ekeme ndisịn owo ke fehesan̄. Yak idọhọ ke owo ama ọtọt fi ete ke idiọkowo kiet okpụhọde idiọn̄ọ man esịn mme akaisan̄ ke afanikọn̄. Ndi afo ukpadaha ntọt oro ke akpan n̄kpọ?
2 Ke nditịm ntịn̄, Satan edi idiọk asua emi esịnde ofụri ukeme oyom nditụn nnyịn usụn̄. (Edi. 12:9) Kpukpru ndiọi odudu oro ikenemede ke ibuotikọ oro ekebemde iso ẹto enye, ndien uduak esie edi man anam nnyịn iwaha ikpọn̄ usụn̄ oro adade esịm nsinsi uwem. (Matt. 7:13, 14) Ọfọn etieti sia ọfọnido Abasi nnyịn odụri nnyịn utọn̄ ete ikûtiene se itiede nte ‘idiọn̄ọ ọkpọusụn̄’ emi Satan owụkde. Ẹyak ineme ndiọi odudu Satan ita en̄wen. Nte inemede nte Ikọ Abasi an̄wamde nnyịn mbak ẹditụn nnyịn usụn̄, imekeme ndikere ke Jehovah asan̄a nnyịn ke edem onyụn̄ anyan ubọk owụt nnyịn nnennen usụn̄, ete: “Ọkpọusụn̄ edi emi. Mbufo ẹsan̄a ke esịt.” (Isa. 30:21) Nditie n̄kere mban̄a mme in̄wan̄-in̄wan̄ ntọt Jehovah ayanam nnyịn inen̄ede ima ndinam mmọ.
Kûtiene “Nsunsu Mme Andikpep”
3, 4. (a) Didie ke nsunsu mme andikpep ẹbiet obube mmọn̄ emi asatde? (b) Nsunsu mme andikpep ẹsiwak ndito m̀mọ̀n̄, ndien nso idi uduak mmọ?
3 Da nte ke aka isan̄ ke nsat isọn̄. Afo ada okụt obube mmọn̄ nsannsan onyụn̄ asan̄a aka do ye idotenyịn ndikokoi mmọn̄ nda mbịt itọn̄. Nte ededi, ke ama ekesịm do, afo okụt ke obube oro ama asat. Idotenyịn fo akpa mfụhọ didie ntem! Nsunsu mme andikpep ẹbiet obube mmọn̄ oro asatde. Idotenyịn owo ekededi oro edide ebịne mmọ man enyene mmọn̄ akpanikọ eyenen̄ede akpa mfụhọ. Jehovah ama ada apostle Paul ye Peter odụri nnyịn utọn̄ aban̄a nsunsu mme andikpep. (Kot Utom 20:29, 30; 2 Peter 2:1-3.) Mmanie ẹdi utọ mme andikpep oro? Ikọ eke spirit oro apostle mbiba emi ẹkewetde ẹn̄wam nnyịn ifiọk ebiet emi nsunsu mme andikpep ẹtode ye nte mmọ ẹnamde n̄kpọ.
4 Paul ọkọdọhọ mbiowo esop Ephesus ete: “Mme owo ẹyedaha ẹda ke otu mbufo ẹtịn̄ ukwan̄ ikọ.” Peter ekewet ntem ọnọ ekemmọ mme Christian: “Nsunsu mme andikpep [ẹyedi] ẹdidu n̄ko ke otu mbufo.” Ntre, nsunsu mme andikpep ẹto m̀mọ̀n̄? Mmọ ẹkeme ndito esịt esop. Mme utọ andikpep oro ẹdi mbon mfiakedem. * Nso idi uduak mmọ? Isikemke mmọ ndikpọn̄ esop emi etiede nte mmọ ẹma ẹma ini kiet ko. Paul ọkọdọhọ ke uduak mmọ edi “man ẹdụri mme mbet ẹnọ idemmọ.” Tịm fiọk ke “mme mbet” oro Paul etịn̄de aban̄a mi ẹdi mme mbet Jesus Christ. Utu ke mbon mfiakedem emi ndiwọrọ n̄kanam mme mbet mmọ, mmọ ẹyom ndida mme mbet Christ ndian idem. Ukem nte “ndiọi wolf,” nsunsu mme andikpep ẹsịn ofụri ukeme ndita mbon oro ẹnyenede mbuọtidem ke esop, mbiat mbuọtidem mmọ nnyụn̄ nda mmọ ntụn usụn̄ n̄kpọn̄ akpanikọ.—Matt. 7:15; 2 Tim. 2:18.
5. Mme usụn̄ ewe ke nsunsu mme andikpep ẹsida ẹnam n̄kpọ?
5 Nsunsu mme andikpep ẹsinam n̄kpọ didie? Mmọ ẹsinam n̄kpọ n̄kari n̄kari. Mbon mfiakedem ẹsisan̄a “ndịbe ndịbe” ẹda ndiọi ekikere ẹdi. Mmọ ẹsisan̄a ndịbe ndịbe nte mme emen n̄kpọmbet ndụk obio, ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ mbon mfiakedem. Ndien ukem nte ata abiatibet esidomode ndinam se enye ewetde etie nte ata ata uwetn̄kpọ, kpa ntre ke mbon mfiakedem ẹsida “ikọ abian̄a,” m̀mê nsunsu mfan̄a, ẹdomo ndikpep ekikere oro mmọ ẹtịbide ẹdi nte n̄kpọ eke edide akpanikọ. Mmọ ẹsuan “mme ukpepn̄kpọ abian̄a,” “ẹyụrọrede . . . N̄wed Abasi” man ekem ye mme ekikere mmọ. (2 Pet. 2:1, 3, 13; 3:16) Ke akpanikọ, mbon mfiakedem ikereke iban̄a nnyịn. Nditiene mmọ n̄kukụre edinam nnyịn iwọrọ ikpọn̄ usụn̄ nsinsi uwem.
6. Nso in̄wan̄-in̄wan̄ item ke Bible ọnọ nnyịn aban̄a nsunsu mme andikpep?
6 Didie ke ikeme ndikpeme idem mbak nsunsu mme andikpep? Item oro Bible ọnọde aban̄a nte ikpanamde n̄kpọ ye mmọ ana in̄wan̄-in̄wan̄. (Kot Rome 16:17; 2 John 9-11.) Ikọ Abasi ọdọhọ ete, “ẹdian̄ade ẹkpọn̄ mmọ.” Mme edikabade en̄wen ẹkabarede ubak udịmikọ oro nte “ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ mmọ,” “ẹkpeme idem ye mmọ,” ye “ẹkûka ẹbịne mmọ!” Idụhe se mîn̄wan̄ake owo ke item oro. Yak idọhọ ke abiausọbọ ọdọhọ fi adian̄ade idem ọkpọn̄ owo emi enyenede udọn̄ọ n̄kpa emi ekemede ndibe owo. Se abiausọbọ oro etịn̄de akpan̄wan̄a fi, afo okponyụn̄ enen̄ede anam se enye etemede fi. Nte ededi, mbon mfiakedem ‘ẹdọn̄ọ ke ekikere,’ ẹnyụn̄ ẹyom ndida mme ukpepn̄kpọ mmọ n̄kpep mbon en̄wen ẹnana nsọn̄ọnda nte mmọ. (1 Tim. 6:3, 4) Jehovah, kpa Akakan Abiausọbọ, ọdọhọ nnyịn ete ifep mmọ. Se enye etịn̄de an̄wan̄a nnyịn, edi ndi nnyịn imebiere ndinam item esie ke kpukpru usụn̄?
7, 8. (a) Nso ibuana ke ndifep nsunsu mme andikpep? (b) Ntak emi afo ebierede ndisọn̄ọ nda mbiọn̄ọ nsunsu mme andikpep?
7 Nso ibuana ke ndifep nsunsu mme andikpep? Nnyịn isidaha mmọ idụk ufọk nnyịn m̀mê ndikọm mmọ. Nnyịn isikotke n̄ko mme n̄wed mmọ, isehe mme edinam TV oro ẹsịnede mmọ, idụn̄ọkede ikpehe Intanet mmọ, inyụn̄ iwetke n̄kpọ isịn ke mme ikpehe mmọ. Ntak emi inyenede iwụk ntre? Ke ntak ima. Imama “Abasi akpanikọ,” mmọdo nnyịn imaha mme ukpepn̄kpọ emi ẹyụrọrede, emi mîkemke ye Ikọ akpanikọ esie. (Ps. 31:5; John 17:17) Imama esop Jehovah n̄ko, emi ẹkpepde nnyịn ndinem akpanikọ, emi esịnede uduak Abasi kaban̄a isọn̄, idaha mme akpan̄kpa, ye idotenyịn ediset ke n̄kpa. Ndi emekeme nditi nte eketiede fi ke idem akpa ini oro ekekpepde mme n̄kpọ emi ye mme ọsọn̄urua akpanikọ eken? Do, nso ikpanam ayak owo ekededi emi okụtde ndudue ọnọ esop emi ekekpepde fi akpanikọ mi anam fi ayat esịt ye esop emi?—John 6:66-69.
8 Ọkpọkọm nsunsu mme andikpep ẹtịn̄ se ẹtetịn̄, nnyịn iditieneke mmọ! Nso ikpanam ika utọ obube oro asatde ntre man ẹbian̄a ẹnyụn̄ ẹkpu nnyịn? Utu ke oro, ẹyak ibiere ndisọn̄ọ nda ye Jehovah ye esop esie emi ama ọkọnọ nnyịn ata edisana mbịtmbịt mmọn̄ akpanikọ Ikọ Abasi eke odudu spirit in̄wọn̄ ke ata anyan ini.—Isa. 55:1-3; Matt. 24:45-47.
Kûtiene “Mme Nsunsu Mbụk”
9, 10. Nso item ke Paul ọkọnọ Timothy aban̄a “mme nsunsu mbụk,” ndien etie nte nso ke Paul ekenyene ke ekikere? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)
9 Ndusụk ini, ekeme ndidi mmemmem ndifiọk ke ẹwọn̄ọde idiọn̄ọ oro ẹwụkde ke usụn̄ ẹwụt ebiet en̄wen. Edi ke mme ini efen, ekeme ndisọn̄ ndifiọk emi. Kpasụk ntre ke edi ye ndiọi odudu Satan; ẹkeme ndisọp mfiọk ndusụk n̄kan mbon eken. Apostle Paul odụri nnyịn utọn̄ aban̄a kiet ke otu etabi etabi n̄kari Satan—oro edi, “mme nsunsu mbụk.” (Kot 1 Timothy 1:3, 4.) Mbak ẹdiwọn̄ọde nnyịn ẹkpọn̄ usụn̄ oro adade esịm uwem, oyom ifiọk emi, Nso idi mme nsunsu mbụk, didie ke ikeme ndifep ndikpan̄ utọn̄ nnọ mmọ?
10 Item oro Paul ọkọnọde aban̄a mme nsunsu mbụk edi ubak akpa leta oro enye ekewetde ọnọ Timothy, esenyịn Christian emi ẹkenọde utom ẹte enịm esop asana onyụn̄ an̄wam ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam akpanikọ. (1 Tim. 1:18, 19) Paul akada ikọ Greek emi ekemede ndiwọrọ se ẹtịbide-tịbi, n̄ke, m̀mê nsu. The International Standard Bible Encyclopaedia ọdọhọ ke ikọ emi aban̄a “mbụk (ido ukpono) emi mînyeneke n̄kpọ ndomokiet ndinam ye akpanikọ.” Eyedi Paul ekenyene mme nsu ido ukpono emi n̄ke eset oro aduaide owo idem ẹkesinamde mme owo ẹsu. * N̄kukụre se mme utọ mbụk oro ẹkenamde ekedi “[ndidemede] mme mbụme ndida nnam ndụn̄ọde”—oro edi, ẹdemede mme ikpîkpu mbụme oro ẹnamde ẹnam ndụn̄ọde oro mînyeneke ufọn. Mme nsunsu mbụk ẹdi n̄kari akwa andibian̄a, kpa Satan, emi esidade mme nsu ido ukpono ye mme n̄ke unana uten̄e Abasi otụn mbon oro ẹtiede ke ndueidem usụn̄. Item Paul ana in̄wan̄-in̄wan̄: Ẹkûkpan̄ utọn̄ ẹnọ mme nsunsu mbụk!
11. Didie ke Satan ada nsunsu ido ukpono ke n̄kari n̄kari usụn̄ abian̄a mme owo, ndien ndinam item ewe edin̄wam nnyịn ifep enye nditụn nnyịn usụn̄?
11 Nso idi ndusụk nsunsu mbụk oro ẹkemede ndinam mbon oro ẹtiede ke ndueidem ẹwaha ẹkpọn̄ usụn̄? Ikọ oro, “mme nsunsu mbụk,” ekeme n̄ko ndidi nsu m̀mê n̄ke ido ukpono ekededi oro ekemede ndiwọn̄ọde nnyịn ‘n̄kpọn̄ akpanikọ.’ (2 Tim. 4:3, 4) Satan, emi anamde nte idi “angel un̄wana,” amada nsunsu ido ukpono ke n̄kari n̄kari usụn̄ otụn mme owo usụn̄. (2 Cor. 11:14) Christendom ada enyịn̄ Ido Ukpono Christ ekpep mme ukpepn̄kpọ—emi ẹsịnede Abasi-Ita-ke-Kiet, ikan̄ hell, ye ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi—emi ẹtode n̄ke ye nsu. Christendom n̄ko esịn udọn̄ ọnọ mme usen nduọkodudu, utọ nte Christmas ye Easter, oro mme edinam esie oro ẹtiede nte mîdiọkke ẹtode n̄ke ye ukpono ndem. Edieke inamde item Abasi oro ọdọhọde iwọn̄ọ ke otu mmọ ‘ikûnyụn̄ utụk n̄kpọ ndek,’ mme nsunsu mbụk iditụnke nnyịn usụn̄.—2 Cor. 6:14-17.
12, 13. (a) Mme nsu ewe ke Satan esịn udọn̄ ọnọ, ndien nso idi akpanikọ oro ẹban̄ade nsu emi kiet kiet? (b) Nso ke ana inam mbak mme nsunsu mbụk Satan ẹditụn nnyịn usụn̄?
12 Satan emesịn udọn̄ ọnọ mme nsu en̄wen oro ẹkemede nditụn nnyịn usụn̄ edieke nnyịn mîkpemeke idem. Kere ban̄a ndusụk uwụtn̄kpọ. Nam se amama—m̀mê enen m̀mê inenke. Afo enyene ndibiere se amade. Ndutịm usuanetop ye unọ idem inemesịt ẹnam mme owo ẹnyene ekikere emi. Utọ ukwan̄ ekikere oro aban̄ade mme edumbet Abasi do esinen̄ede anam ọdọn̄ nnyịn nditre ndinịm mme edumbet ido uwem. Se idude edi ke imenen̄ede iyom ndausụn̄ ido uwem emi Abasi ikpọn̄ ekemede ndinọ. (Jer. 10:23) Abasi idinamke n̄kpọ iban̄a se ikade iso ke isọn̄. Utọ ekikere oro anamde mme owo ẹkere ẹban̄a mfịn do ekeme ndinam mmọ “[ẹtre] ndinam utom m̀mê [ẹtre] ndin̄wụm mfri.” (2 Pet. 1:8) Edi se idude edi ke usen Jehovah enen̄ede asan̄a ekpere, ndien ana iben̄e idem itie ibet enye. (Matt. 24:44) Abasi isehe iban̄a fi san̄asan̄a. Edieke inịmde nsu Satan emi imekeme ndikpa mba, ikere ke tutu amama Abasi idimaha nnyịn. Edi se idude edi ke Jehovah ama onyụn̄ okpono mme andituak ibuot nnọ enye nte owo kiet kiet.—Matt. 10:29-31.
13 Ana idu ke ukpeme, koro ekikere ye edu ererimbot Satan ẹkeme nditie nte ẹfọn ke ini owo mîtịmke ise. Edi ti ete ke Satan edi ata owo abian̄a. Ana inam item ye se Ikọ Abasi etide nnyịn edieke nnyịn mîyomke “nsunsu mbụk [Satan] emi ẹdade mbufiọk ẹtịbi” otụn nnyịn usụn̄.—2 Pet. 1:16.
“Ẹkûtiene Satan”
14. Nso item ke Paul ọkọnọ ndusụk mme ebeakpa emi ẹkedide n̄kaiferi, ndien ntak emi oyomde kpukpru nnyịn inam ikọ esie?
14 Da ke okụt idiọn̄ọ ke usụn̄ emi ọdọhọde ete “Dụk Mi Edieke Oyomde Nditiene Satan.” Anie ke otu nnyịn akpanam oro? Kpa ye oro, Paul odụri nnyịn utọn̄ aban̄a mme usụn̄ emi mme Christian oro ẹyakde idem ẹnọ ẹkemede ‘ndiwọn̄ọde ntiene Satan.’ (Kot 1 Timothy 5:11-15.) Paul etịn̄ n̄kpọ emi ọnọ ndusụk “mme ebeakpa emi ẹdide n̄kaiferi,” edi kpukpru nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto ikọ esie. Mme ebeakpa oro ẹdide Christian do ikekereke ke mmimọ iketiene Satan, edi mme edinam mmọ ẹkewụt ke se mmọ ẹkenamde edi oro. Didie ke ikeme ndikpeme idem mbak iditiene Satan edi ifiọkke? Ẹyak ineme item oro Paul ọkọnọde aban̄a idiọk ikọ-edem.
15. Nso idi uduak Satan, ndien Paul ọdọhọ ke mme n̄kari Satan ẹdi nso?
15 Uduak Satan edi ndinam nnyịn itre nditịn̄ mban̄a mbuọtidem nnyịn—oro edi, ndinam nnyịn itre ndikwọrọ eti mbụk. (Edi. 12:17) Oro anam enye odomo ndinam nnyịn ibịne mme n̄kpọ oro ẹdade ini m̀mê oro ẹtọde ubahade ke otu nnyịn. Se mi nte Paul owụtde mme n̄kari Satan. “[Ẹfu] ifu, ẹsan̄a ke ufọk ke ufọk.” Ke uwụtn̄kpọ, ke eyo ntatenyịn emi, edi ata mmemmem n̄kpọ ndibiat ini nnyịn ye eke mbon en̄wen ke ndisinọ etop kọmputa oro mînyeneke ufọn m̀mê emi akam edide nsu. “Mme etịn̄ ikọ-edem.” Idiọk ikọ-edem ekeme ndida nsịm edidọk, emi esidade utọk edi. (N̄ke 26:20) Edide mme ọdọk ubi ubi edidọk ẹfiọk m̀mê ifiọkke, mmọ ẹkpebe Satan kpa Devil. * “Mme esịn idem ke mbubehe mbon en̄wen.” Nnyịn inyeneke unen ndisian mbon en̄wen nte ẹkpedude uwem mmọ. Kpukpru utọ edu afanikọn̄ oro mînyeneke ufọn do ẹkeme ndinam nnyịn itre ndinam utom oro Abasi ọnọde nnyịn ete ikwọrọ Obio Ubọn̄. Edieke itrede ndinen̄ede nnọ utom Jehovah ibetedem, ọwọrọ ke imọtọn̄ọ nditiene Satan. Ana kpukpru owo ẹnyene ebiet emi ẹdade ẹnọ.—Matt. 12:30.
16. Ndinam ewe item edinam nnyịn ‘ikûwọn̄ọde itiene Satan’?
16 Edieke inamde item Bible, nnyịn ‘idiwọn̄ọkede itiene Satan.’ Kere ban̄a ndusụk ọniọn̄ ọniọn̄ item Paul. “Ẹnyene ekese ndinam ke utom Ọbọn̄.” (1 Cor. 15:58) Edieke isịnde ifịk inam ekese ke utom Obio Ubọn̄, nnyịn idinyeneke ini ndifen efen nnyụn̄ nnam mme n̄kpọ oro ẹsidade ini owo. (Matt. 6:33) Ẹtịn̄ se “[ifọnde] ndida mbọp owo.” (Eph. 4:29) Biere ke imọ idikpan̄ke utọn̄ inọ idiọk ikọ-edem ke idinyụn̄ itieneke itịn̄ enye. * Kpep ndinyene mbuọtidem ke idem ekemmọ nditọete nnyụn̄ n̄kpono mmọ. Oro ayanam ima nditịn̄ ikọ oro ẹbọpde-bọp utu ke ndisosụhọde owo itie. ‘Ẹdomo ndise mbubehe mbufo.’ (1 Thess. 4:11) Nyene udọn̄ ke idem mbon en̄wen, edi nam ntre ke usụn̄ oro owụtde ukpono nyụn̄ ti ete ke enyene ndusụk ọkpọkpọ n̄kpọ oro mmọ mîditịn̄ke inọ owo. Ti n̄ko ete ke nnyịn ikpanamke ubiere inọ mbon en̄wen ke n̄kpọ oro oyomde mmọ ẹbiere ke idemmọ.—Gal. 6:5.
17. (a) Ntak emi Jehovah odụride nnyịn utọn̄ aban̄a se nnyịn mîkpetieneke? (b) Nso idi ubiere fo kaban̄a afan̄ oro Jehovah oyomde nnyịn idụk?
17 Nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem ke emi Jehovah asiande nnyịn in̄wan̄-in̄wan̄ se nnyịn mîkpetieneke! Edi kûdedei ufre ke akwa ima emi Jehovah amade nnyịn anam enye ọnọ mme item oro inemede ke ibuotikọ emi ye ke enye oro ekebemde iso. Enye oyom nnyịn ibọhọ afanikọn̄ ye ubiak oro otode editiene ‘idiọn̄ọ usụn̄’ Satan oro esitụnde owo usụn̄. Afan̄ oro Jehovah oyomde nnyịn idụk ekeme ndifaha, edi enye ada ekesịm mfọnn̄kan ebiet—nsinsi uwem. (Matt. 7:14) Akpakam nnyịn idehedei iyok ke ndinam item Jehovah emi: “Ọkpọusụn̄ edi emi. Mbufo ẹsan̄a ke esịt.”—Isa. 30:21.
[Mme Ikọ Idakisọn̄]
^ ikp. 4 “Mfiakedem” edi edikpọn̄ utuakibuot akpanikọ, ediwaha n̄kpọn̄ usụn̄, edisọn̄ ibuot, edidian̄ade ntie.
^ ikp. 10 Ke uwụtn̄kpọ, abian̄a abian̄a n̄wed Tobit (Tobias), emi ẹkewetde ke n̄kpọ nte isua 2,300 emi ẹkebede, ndien ke ntem okosụk odude ke eyo Paul, ọyọhọ ye nsunsu ekikere ye mbukpo n̄ke emi ẹban̄ade mfọni ye ubụpekpo, emi ẹbụkde nte edi mbụk akpanikọ.—Se Insight on the Scriptures, Eboho 1, page 122.
^ ikp. 15 Ikọ Greek oro ẹkabarede “devil” edi di·aʹbo·los, emi ọwọrọde “ọdọk-edidọk.” Ẹda ikọ emi nte udorienyịn̄ en̄wen emi ẹnọde Satan, kpa akakan ọdọk-edidọk.—John 8:44; Edi. 12:9, 10.
^ ikp. 16 Se ekebe oro “Ndisuan Ntan̄unen ke Ofụm.”
Nso Idi Ibọrọ Fo?
Didie ke afo ke idemfo ekeme ndinam item oro ẹdude ke mme itie N̄wed Abasi oro ẹtienede mi?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ekebe/Mme Ndise ke page 19]
Ndisuan Ntan̄unen ke Ofụm
N̄ke eset mme Jew kiet owụt mme utịp editịn̄ idiọk ikọ-edem. Ẹtop n̄ke emi ke nsio nsio usụn̄, edi akpan etop esie edi nte etienede emi.
Ete kiet ama asan̄a ke obio ọdọk ọfiọkn̄kpọ owo ke obio. Ekem, ọdọk-edidọk oro ama edikụt ke imedue onyụn̄ aka ebịne ọfiọkn̄kpọ owo oro ekekpe enye ubọk ete adahado ọnọ imo, ọdọhọ ke iyanam se ededi oro enye oyomde man idiọn̄ se ikabiatde. Ọfiọkn̄kpọ owo oro okoyom ẹnam n̄kpọ kiet kpọt: Ọkọdọhọ ọdọk-edidọk oro aka ekemen udotibuot ntan̄unen atat inua onyụn̄ asuan ntan̄unen oro ke ofụm. Okposụkedi emi idem akakpade ọdọk-edidọk oro aban̄a se ẹkedọhọde enye anam, enye ama anam se ẹkedọhọde, ndien ekem afiak edibịne ọfiọkn̄kpọ owo oro.
Enye ama obụp ete, “Ndi amadahado ndien ọnọ mi?”
Ọfiọkn̄kpọ owo oro ama ọbọrọ ete, “Ka kan̄a katan̄ kpukpru ntan̄unen oro.”
“N̄keme didie ndinam oro? Ofụm ama asasuan mmọ kpukpru.”
“Ukem nte mûkemeke ndikụt kpukpru ntan̄unen oro, kpa ntre ke ọsọn̄ ndinam mme owo ẹfre se afo eketịn̄de.”
Se ẹkpepde ana in̄wan̄-in̄wan̄. Ikọ ama ọwọwọrọ owo ke inua, owo ikemeke ndifiak mmen nsịn, ndien ndusụk ini nnyịn idikemeke ndidiọn̄ se ikọ nnyịn akabiatde. Mbemiso itịn̄de ikọ-edem inọ mme owo, ọfọn iti ke nnyịn iyom nditọn̄ọ ndisuan ntan̄unen ke ofụm.
[Ndise ke page 16]
Didie ke ndusụk owo ẹkeme ndida mbon mfiakedem ndụk ufọk mmọ?
