Ẹbịne Emem
Ẹbịne Emem
“Ẹyak nnyịn ibịne mme n̄kpọ oro ẹnamde emem odu.”—ROME 14:19.
1, 2. Ntak emi Mme Ntiense Jehovah ẹnyenede emem ke otu idemmọ?
ATA emem enen̄ede anana ke ererimbot mfịn. Ido ukpono, ukara, ye edinam mbio obio ẹsitọ ubahade ke otu mbon emi ẹtode idụt kiet ẹnyụn̄ ẹsemde usem kiet. Edi ikọt Jehovah ẹdiana kiet kpa ye oro mmọ ẹtode “kpukpru idụt ye esien ye obio ye usem.”—Edi. 7:9.
2 Emem emi odude ke otu nnyịn idịghe ke mbuari. Inyene emem emi sia nnyịn “idu ke emem ye Abasi” ke ntak mbuọtidem oro inyenede ke Eyen esie, emi iyịp esie oro ẹkeduọkde ofụkde mme idiọkn̄kpọ nnyịn. (Rome 5:1; Eph. 1:7) Ke akande oro, ata Abasi ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie edisana spirit, ndien emem edi kiet ke otu ikpehe mbun̄wụm spirit oro. (Gal. 5:22) N̄kpọ en̄wen emi anamde idiana kiet inyụn̄ inyene emem edi sia nnyịn “mîdịghe ubak ererimbot.” (John 15:19) Nnyịn isinyeneke n̄kan̄ emi idade inọ ke mme edinam ukaraidem, edi isida san̄asan̄a. Sia ima ‘ikada akan̄kan̄ nnyịn idom n̄kpọ ufụn̄ isọn̄,’ nnyịn isin̄wanake ekọn̄ obio m̀mê eke ofụri ererimbot.—Isa. 2:4.
3. Nso ke emem oro ikemede ndinyene anam inam, ndien nso ke idineme ke ibuotikọ emi?
3 Emem oro ikemede ndinyene ke otu idem nnyịn ikụreke ke nditre ndinam nditọete nnyịn ibak. Okposụkedi emi mbon emi ẹdude ke esop Mme Ntiense Jehovah oro nnyịn idude ẹtode nsio nsio ekpụk ye ebiet, nnyịn isụk ‘imama kiet eken.’ (John 15:17) Emem oro inyenede anam nnyịn “inam se ifọnde inọ kpukpru owo, edi akpan akpan mmọ emi ẹbuanade n̄kpọ ye nnyịn ke mbuọtidem.” (Gal. 6:10) Ana nnyịn inen̄ede ima inyụn̄ itịm ikpeme emem emem paradise eke spirit nnyịn. Ke ntre, ẹyak idụn̄ọde nte ikemede ndibịne emem ke esop.
Ke Ini Iduede Owo
4. Nso ke ikeme ndinam man ibịne emem ke ini iduede owo?
4 James mbet ekewet ete: “Koro kpukpru nnyịn idedue ediwak ini. Edieke owo ekededi mîduehe ke ikọ, enye edi mfọnmma owo.” (Jas. 3:2) Ntem, ndutan̄uyo ye n̄kpri utọk ẹyedu ke ufọt nditọete. (Phil. 4:2, 3) Edi, ẹkeme ndikọk mfịna ke ufọt owo ye owo edi owo itịmekede emem esop. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a item oro anade inam ke ini idiọn̄ọde ke imedue owo.—Kot Matthew 5:23, 24.
5. Didie ke ikeme ndibịne emem ke ini ẹduede nnyịn?
5 Nso edieke owo eduede nnyịn? Ndi ikpodori enyịn owo oro ndidi ndikpe nnyịn ubọk? Akpa Corinth 13:5 ọdọhọ ke “[ima] ibatke idiọk ibon.” Ke ini ẹduede nnyịn, nnyịn ibịne emem ke ini ifende inyụn̄ ifrede iban̄a se ẹkenamde nnyịn, emi ọwọrọde ke nnyịn “ibatke idiọk ibon.” (Kot Colossae 3:13.) Emi edi mfọnn̄kan usụn̄ ndise mban̄a n̄kpri ndudue eke usen ke usen, sia enye eyetịp esịn ke nnyịn ndinyene emem emem itie ebuana ye nditọete nnyịn onyụn̄ anam nnyịn inyene ifụre. N̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “Eye . . . ndifen ndudue.”—N̄ke 19:11.
6. Nso ke ikpanam edieke ọsọn̄de nnyịn ndifre mban̄a se ẹkeduede nnyịn?
6 Nso ke ikpanam edieke ọsọn̄de nnyịn ndifre mban̄a ndusụk ndudue? Ke akpanikọ idiwụtke eti ibuot nditịn̄ n̄kpọ emi nnọ owo ekededi oro ikụtde. Utọ ikọ-edem oro edikam ibabiat emem esop. Nso ke ẹkpenam man ẹbiere utọ n̄kpọ oro ke emem? Matthew 18:15 ọdọhọ ete: “Edieke eyenete fo ẹduede fi, ka kemen ndudue esie wụt enye, sụk fi ye enye ikpọn̄. Edieke enye okopde uyo fo, afo amada eyenete fo enyene.” Okposụkedi emi Matthew 18:15-17 aban̄ade akwa idiọkn̄kpọ, edumbet oro odude ke ufan̄ikọ 15 ekpenyene ndinam nnyịn ika ibịne owo oro eduede nnyịn ikodomo ndikọk mfịna oro sụk nnyịn ye owo oro. *
7. Ntak emi anade isọsọp ibiere ndutan̄uyo?
7 Apostle Paul ekewet ete: “Ẹyat esịt, edi ẹkûnam idiọkn̄kpọ; ẹkûyak utịn osụhọde edisịm iyatesịt mbufo, ẹkûnyụn̄ ẹyak ufan̄ ẹnọ Devil.” (Eph. 4:26, 27) Jesus ọkọdọhọ ete: “Wara nam emem ye owo eke okotde fi ikpe.” (Matt. 5:25) Ke ntem, ndibịne emem oyom isọsọp ibiere ndutan̄uyo. Ntak-a? Sia ndinam oro idiyakke ndutan̄uyo atara nte ndọk. Ikpanaha nnyịn iyak ntan̄idem, usua, m̀mê mme n̄kpọ obụkidem ẹkpan nnyịn ndisọsọp mbiere ndutan̄uyo ndondo oro mmọ ẹtọn̄ọde.—Jas. 4:1-6.
Ke Ini Utọk Abuanade Ediwak Owo
8, 9. (a) Nso ndutan̄uyo ikodu ke esop Rome ke eyo mme apostle? (b) Nso item ke Paul ọkọnọ mme Christian ke Rome aban̄a mfịna mmọ?
8 Ndusụk ini ndutan̄uyo ke esop esibuana ediwak owo, idịghe owo iba kpọt. Ntre ke ekedi ye mme Christian ke Rome, emi apostle Paul akadade odudu spirit Abasi ewet leta ọnọ ẹsọk mmọ. Utọk ama odu ke ufọt mme Christian oro ẹkedide mme Jew ye mbon oro ẹkedide mme Gentile. Etie nte ndusụk owo ke esop oro ẹkese mbon emi ubieresịt mmọ mîkenen̄ekede isọn̄, m̀mê mîkayakke mmọ ẹnam ndusụk n̄kpọ, ke usụhọde. Utọ mme owo oro ẹkebiere ikpe nte mîdotke ẹnọ mbon eken ke mbubehe idemowo. Nso item ke Paul ọkọnọ esop oro?—Rome 14:1-6.
9 Paul ama ọnọ edem mbiba item. Enye ama ọdọhọ mbon oro ẹkediọn̄ọde ke mmimọ idụhe ke idak Ibet Moses ete ẹkûse nditọete mmọ ke usụhọde. (Rome 14:2, 10) Utọ ido oro ama ekeme ndinam mme andinịm ke akpanikọ oro mîkamaha mme owo ẹdia mme n̄kpọ emi Ibet akakpande ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ. Paul ama ọnọ mmọ item ete: “Ẹtre ndibiat ubọkutom Abasi ke ntak udia. . . . Ọfọn nditre ndita unam m̀mê ndin̄wọn̄ wine m̀mê ndinam n̄kpọ ekededi emi esịnde eyenete fo atuak ukot ọduọ.” (Rome 14:14, 15, 20, 21) Ke n̄kan̄ eken, Paul ama eteme mme Christian emi ubieresịt mmọ mîkayakke mmọ ẹnam ndusụk n̄kpọ ete mmọ ẹkûda mbon emi ubieresịt mmọ ayakde mmọ ẹnam mme n̄kpọ oro nte mbon emi mînamke akpanikọ. (Rome 14:13) Enye ama ọdọhọ ‘kpukpru owo do ete ẹkûkere ẹban̄a idem mmọ ẹkan nte ẹkpekerede.’ (Rome 12:3) Ke Paul ama ọkọnọ edem mbiba item ke n̄kpọ emi, enye ama ewet ete: “Ntre, ndien, ẹyak nnyịn ibịne mme n̄kpọ oro ẹnamde emem odu ye mme n̄kpọ oro ẹbọpde kiet eken.”—Rome 14:19.
10. Nso ke ẹyom man ẹbiere ndutan̄uyo mfịn ukem nte eke esop Rome ke eyo mme apostle?
10 Imenịm ke mbon esop Rome ẹma ẹnam item Paul oro ẹnyụn̄ ẹnam mme ukpụhọde oro ẹkeyomde. Ke ini ndutan̄uyo odude ke otu mme Christian mfịn, ndi nnyịn n̄ko ikpadaha eti ido ibiere enye ke ndisụhọde idem nyom nnyụn̄ nnam item N̄wed Abasi? Ukem nte ekedide ye mbon Rome, ekeme ndiyom edem mbiba emi ẹbuanade ke ndutan̄uyo mfịn ẹnam mme ukpụhọde man “ẹtie ke emem ye kiet eken.”—Mark 9:50.
Ke Ini Ẹyomde Un̄wam Fo
11. Nso ke ebiowo akpanam edieke Christian oyomde ndineme ye enye mban̄a mfịna emi enyenede ye eyenete?
11 Nso ke ẹkpenam edieke Christian oyomde ndineme ye ebiowo mban̄a mfịna emi enye enyenede ye iman m̀mê eyenete? Mme N̄ke 21:13 ọdọhọ ete: “Owo ekededi eke esịride utọn̄ esie mbak edikop eseme usụhọde owo, enye n̄ko oyokot ndien owo idiyereke.” Ke akpanikọ, ebiowo idiyomke ‘ndisịri utọn̄ esie.’ Edi n̄ke en̄wen odụri owo utọn̄ ete: “Esitie nte owo emi ebemde iso etịn̄ ikọ ke itie ikpe enen, tutu andida ikpe ye enye ama ọtọn̄ọ ndibụp enye mbụme.” (N̄ke 18:17, New English Translation) Ebiowo ekpenyene ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄, edi ana enye ekpeme mbak edida ye owo emi etịn̄de idiọk emi ẹnamde imọ. Ke ama akakpan̄ utọn̄ okop kpukpru n̄kpọ, enye ekeme ndibụp m̀mê owo oro ẹduede enye do ama ekeneme ye owo emi akanamde enye n̄kpọ oro. Ebiowo oro ekeme n̄ko ndidụn̄ọde mme n̄kpọ oro N̄wed Abasi etemede, emi owo oro ekemede ndinam man ebịne emem.
12. Nọ uwụtn̄kpọ emi ẹwụtde ntak emi mîfọnke ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ ke ẹma ẹkekop ikọ.
12 Uwụtn̄kpọ ita ke Bible ẹwụt ntak emi mîfọnke ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ ke ẹma ẹkekop ikọ owo kiet. Potiphar ama enịm ke ini n̄wan esie ọkọdọhọde ke Joseph ama oyom ndifiọk imọ ke n̄kanubọk. Potiphar ama obụmede iyatesịt anam ẹkọbi Joseph. (Gen. 39:19, 20) Edidem David ama enịm ke ini Ziba ọkọdọhọde enye ke Mephibosheth eteufọk imọ ada ye mme asua David. David ama ọsọsọp ọdọhọ ete: “Sese! Kpukpru se inyenede Mephibosheth ẹdi okwo.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Ẹma ẹdọhọ Edidem Artaxerxes ẹte ke mme Jew ke ẹbọp ibibene Jerusalem ndien ke mmọ ẹmọn̄ ẹsọn̄ ibuot ye Obio Ukara Persia. Edidem ama enịm nsu oro onyụn̄ owụk ete ẹtre kpukpru utom edifiak mbọp ke Jerusalem. Emi ama anam mme Jew ẹtre ndifiak mbọp temple Abasi. (Ezra 4:11-13, 23, 24) Mbiowo Christian ẹsiwụt eti ibuot ke ndinam item oro Paul ọkọnọde Timothy ete okûsọsọp ubiom owo ikpe.—Kot 1 Timothy 5:21.
13, 14. (a) Nso ke kpukpru nnyịn mîkemeke ndidiọn̄ọ mban̄a utọk mbon en̄wen? (b) Nso idin̄wam mbiowo ẹbiere mfịna ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ nte enende?
13 Idem ke ini etiede nte ke imọdiọn̄ọ se iketịbede, osụk ọfọfọn iti ke “edieke owo ekededi ekerede ete imọ imenyene ifiọk iban̄a n̄kpọ, enye ifiọkke n̄kpọ oro kan̄a nte enye ọkpọfiọkde.” (1 Cor. 8:2) Ndi nnyịn imenen̄ede ifiọk kpukpru se ikadade utọk emi idi? Ndi imenen̄ede idiọn̄ọ idaha mbon emi ẹketọhọde utọk emi? Ke ini ẹdọhọde mbiowo ẹdibiere mfịna oro, enen̄ede ọfọn mmọ ẹkûyak ẹda abian̄a, n̄kari, m̀mê mme ufụmikọ ẹbian̄a mmọ! Jesus Christ, kpa Ebierikpe oro Abasi emekde, esikpe edinen ikpe. Enye “[isikpehe] ikpe itiene se okụtde ke enyịn, [isinyụn̄] inọhọ nsuannọ itiene n̄kpọ emi enye okopde.” (Isa. 11:3, 4) Utu ke oro, spirit Jehovah ada Jesus usụn̄. Edisana spirit Abasi ekeme n̄ko ndida mbiowo Christian usụn̄.
14 Mbemiso mmọ ẹbierede utọk ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, ana mbiowo ẹbọn̄ akam ẹben̄e edisana spirit Jehovah an̄wam mmọ ẹnyụn̄ ẹyak spirit oro ada mmọ usụn̄ ke ndidụn̄ọde Ikọ Abasi ye mme n̄wed ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.—Matt. 24:45.
Ndi Oyom Ẹbịne Emem ke Kpukpru Idaha?
15. Ini ewe ke ikpaka iketịn̄ akwa idiọkn̄kpọ oro idiọn̄ọde iban̄a?
15 Ẹteme nnyịn mme Christian ẹte ibịne emem. Edi Bible ọdọhọ n̄ko ete: “Ọniọn̄ eke otode enyọn̄ edi edisana ke akpa ifet, onyụn̄ etie emem emem.” (Jas. 3:17) Ndidi edisana, oro edi, ndisọn̄ọ nyịre ke ndisana edumbet Abasi nnyụn̄ nnam se enye oyomde, edi akpan n̄kpọ akan ndinam emem. Edieke Christian ọdiọn̄ọde ke eyenete anam akwa idiọkn̄kpọ, enye enyene ndisịn udọn̄ nnọ eyenete oro eketịn̄ idiọkn̄kpọ oro ọnọ mbiowo. (1 Cor. 6:9, 10; Jas. 5:14-16) Edieke anamidiọk oro mîkaha iketịn̄, Christian emi ọdiọn̄ọde aban̄a idiọkn̄kpọ oro enyene ndika n̄ketịn̄. Edieke enye etrede ndinam oro ke ntak emi oyomde ndidu ke emem ye anamidiọk oro, enye etiene abuana ke idiọkn̄kpọ oro.—Lev. 5:1; kot Mme N̄ke 29:24.
16. Nso ke ikeme ndikpep nto se Jehu akanamde Edidem Jehoram?
16 Mbụk kiet emi aban̄ade Jehu owụt nte ke edinen ido Abasi edi akpan n̄kpọ akan emem. Abasi ama ọdọn̄ Jehu akanam se enye ekebierede aban̄a ufọk Edidem Ahab. Idiọk Edidem Jehoram, eyen Ahab ye Jezebel, ama awat ke chariot esie edisobo ye Jehu onyụn̄ ọdọhọ ete: “Jehu, nte edi ke emem?” Jehu ọkọbọrọ enye didie? Enye ọkọdọhọ ete: “N̄kpasan̄a didie ndi ke emem ke adan̄a ofụri use emi uka, Jezebel, anamde ye ediwak ubreidiọn̄ esie?” (2 Ndi. 9:22) Ekem enye ama osio utịgha esie atigha Jehoram abaedem tutu idan̄ oro ọwọrọ Jehoram ke esịt. Inaha mbiowo ẹyak mbon oro ẹkoide-koi ẹnam idiọkn̄kpọ mînyụn̄ ikabakede esịt ẹka iso ẹdu ke esop ke ntak emem, edi ana ẹnam n̄kpọ nte Jehu akanamde. Mmọ ẹsisio mme anamidiọk oro mîkabakede esịt ẹfep man esop aka iso odu ke emem ye Abasi.—1 Cor. 5:1, 2, 11-13.
17. Nso ke kpukpru Christian ẹnyene ndinam man ẹbịne emem?
17 Ediwak utọk emi nditọete ẹsinyenede isiban̄ake akwa idiọkn̄kpọ emi oyomde ẹkpe nte ikpe. Ke ntem, ọfọn isida ima ifụk n̄kpri ndudue mbon en̄wen. Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Owo emi ofụkde ndudue oyom ima, owo eke onyụn̄ eyịrede etịn̄ aban̄a n̄kpọ adian̄ade mme ufan.” (N̄ke 17:9) Ndinam item emi ayan̄wam kpukpru nnyịn ika iso idu ke emem ke esop inyụn̄ inyene eti itie ebuana ye Jehovah.—Matt. 6:14, 15.
Ndibịne Emem Esida Edidiọn̄ Edi
18, 19. Mme ufọn ewe ke nnyịn ibọ ke ndibịne emem?
18 Nnyịn ndibịne “mme n̄kpọ oro ẹnamde emem odu” esida ediwak edidiọn̄ ọsọk nnyịn. Imenyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah nte ikpebede nte enye esinamde n̄kpọ, inyụn̄ itịp isịn ke emem ye edidiana kiet emi odude ke paradise eke spirit nnyịn. Ndibịne emem ke esịt esop esin̄wam nnyịn ifiọk n̄ko mme usụn̄ emi ikemede ndibịne emem ye mbon oro ikwọrọde “eti mbụk emem” inọ. (Eph. 6:15) Emi enen̄ede etịm nnyịn idem ‘nditie sụn̄sụn̄ ye kpukpru owo, mmụm idem n̄kama ke ini ẹnamde nnyịn idiọk.’—2 Tim. 2:24.
19 Ti n̄ko ete “ke ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ ẹyeset ke n̄kpa.” (Utom 24:15) Ke ini idotenyịn oro edisude mi ke isọn̄, ẹyenam ediwak miliọn nsio nsio orụk owo emi ẹtode kpukpru ikpehe isọn̄, ẹset—ndien mmọ ẹyesịne mbon oro ẹkedude “toto ke editọn̄ọ ererimbot”! (Luke 11:50, 51) Edidi ata akwa ifet ndikpep mbon oro ẹdinamde ẹset nte ẹkpebịnede emem. Ukpep emi ibọde idahaemi nte mme anam emem edidi akwa n̄kpọ un̄wam didie ntem inọ nnyịn ini oro!
[Ikọ Idakisọn̄]
^ ikp. 6 Se Enyọn̄-Ukpeme eke October 15, 1999, page 17-22 man okụt ndausụn̄ N̄wed Abasi ke nte ẹkpenamde n̄kpọ ẹban̄a ikpọ idiọkn̄kpọ nte ikọ-edem ye udia n̄wo.
Nso ke Afo Ekekpep?
• Didie ke ikeme ndibịne emem edieke iduede owo?
• Nso ke ikeme ndinam man ibịne emem ke ini ẹduede nnyịn?
• Ntak emi mîfọnke ẹda ye owo kiet ke ini mme owo ẹtọhọde?
• Tịn̄ ntak emi owo mîkpebịneke emem ke kpukpru idaha.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme Ndise ke page 29]
Jehovah ama mbon oro ẹsifende ẹnọ owo ke ofụri esịt
