Ndinam Mme Ukpụhọde Enyene Ufọn

nte James A. Thompson obụkde

Ke ini n̄kamanade ke usụk usụk United States ke 1928, ibet ikenyịmeke mfia ye mbubịt owo ẹnam n̄kpọ ọtọkiet. Ndibiat ibet oro ama ekeme ndinam ẹkọbi owo m̀mê ẹnam enye se ikam idiọkde ikan oro.

KE NDUSỤK ikpehe United States ini oro, Mme Ntiense Jehovah emi ẹdide mfia ye mbon emi ẹdide mbubịt ẹkesidu ke nsio nsio esop, circuit, ye district. Ke 1937, ẹma ẹmek ete mi asan̄autom otu (emi ẹkotde idahaemi anam-ndutịm otu mbiowo) ke esop mbubịt owo ke Chattanooga ke Tennessee. Henry Nichols ekedi asan̄autom otu ke esop mfia owo.

Ama esinem mi ke ini n̄kedide eyenọwọn̄ nditie ke etehe edemesa ke okoneyo n̄kpan̄ utọn̄ n̄kop nte ete mi ye Brọda Nichols ẹnemede nneme. Okposụkedi emi kpukpru se mmọ ẹkesitịn̄de mîkan̄wan̄ake mi, ama esinem mi nditie ete mi ke n̄kan̄ n̄kop nte mmọ ẹnemede mfọnn̄kan usụn̄ emi ẹkemede ndinam utom ukwọrọikọ ini oro.

Ke 1930, n̄kpọ mmọn̄eyet ama ọwọrọ ubon nnyịn. Eka mi, oro ekedide isua 20 kpọt, ama akpa. Ete mi kpọt ekenyene ndise mban̄a Doris adiahaeka mi emi ekedide isua inan̄ ye ami, emi n̄kedide isua iba kpọt. Okposụkedi oro mîkebịghike ete mi akana baptism, enye ama enen̄ede anam n̄kọri eke spirit.

Uwụtn̄kpọ Emi N̄kadade Ndu Uwem

Ke 1933, ete mi ama osobo ye edima eyenete an̄wan emi ekekerede Lillie Mae Gwendolyn Thomas, ndien ikebịghike mmọ ẹma ẹdọ ndọ. Ete ye n̄wanete mi ẹma ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ mi ye Doris ke ndisọn̄ọ nda nnam n̄kpọ Jehovah.

 Ẹma ẹdọhọ esop Mme Ntiense Jehovah ke 1938 ẹte ẹnyịme ibuot itieutom ke Brooklyn, New York, esimek mbiowo, utu ke mmọ ndimenede ubọk mmek ke idemmọ. Ke ini ndusụk owo ke Chattanooga mîkamaha ukpụhọde oro, ete mi ama ọdọhọ ke imọ imenyịme ofụri ofụri ye ukpụhọde oro esop Abasi anamde. Uwụtn̄kpọ nsọn̄ọnda ete mi—ye nte n̄wanete mi akadianade ye enye ke ofụri esịt—an̄wam mi tutu mfịn emi.

Baptism ye Utom Uyọhọ Ini

Ke 1940, ediwak owo ke esop nnyịn ẹma ẹkpe bọs ẹka akamba mbono ke Detroit, Michigan. Owo ifan̄ ke bọs emi n̄kesịnede ẹma ẹna baptism ke mbono oro. Ndusụk owo ẹma ẹkere m̀mê nso inam mi n̄kûna, sia n̄kọtọn̄ọde ndikwọrọ ikọ toto ke ini emi n̄kedide isua ition nnyụn̄ nnen̄ede nsịn ifịk.

Ke ini mmọ ẹkebụpde mi, mma ndọhọ nte, “Nnen̄ekede mfiọk se baptism edide.” Ete mi ama okop emi, idem onyụn̄ akpa enye. Ọtọn̄ọde ke usen oro, enye ama enen̄ede esịn ukeme anam mi mfiọk se baptism edide ye ntak emi enye edide akpan n̄kpọ. Ọfiọn̄ inan̄ ke oro ama ekebe, ke October 1, 1940, emi tuep ekenen̄erede odu, mma nna baptism ke n̄kpọdiọhọ mmọn̄ ke mbọhọ Chattanooga.

Ke ini n̄kedide isua 14, mma ntọn̄ọ ndisisiak usụn̄ ke n̄wed ama eketre ke ndaeyo. N̄kesikwọrọ ikọ ke n̄kpri obio ke Tennessee ye ke Stet Georgia. Mma nsibak ndemede, nda udia uwemeyo nsịn ke ekpat, n̄kodụk tren m̀mê bọs n̄kanika itiokiet usenubọk n̄ka efakutom. N̄kesinyọn̄ ndi ke n̄kpọ nte n̄kanika itiokiet mbubreyo. Edi udia emi n̄kesikamade ama esiwak ndikụre mbemiso ini udia uwemeyo. Okposụkedi oro n̄kesikamade okụk, n̄kesikemeke ndidụk ufọkurua ndep udia sia ndide obubịt owo. Isan̄ kiet, mma ndụk ufọkurua kiet nte ndep ice-cream, edi ẹma ẹdọhọ mi n̄wọrọ. N̄wan kiet emi ekedide afia owo ama atua mi mbọm ada kiet ọsọk mi ke an̄wa.

Ke ini n̄kọtọn̄ọde ufọkn̄wed sekọndri, n̄ka unen mme owo ama ọtọn̄ọ ndisọn̄ ubọk ke edem usụk United States. Mme utọ n̄ka nte National Association for the Advancement of Colored People (N̄ka Uforo Mbubịt Owo) ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ nditọ ufọkn̄wed ẹyom ẹnam ukpụhọde. Ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte itiene idụk n̄ka emi. Ediwak ufọkn̄wed mbubịt owo, esịnede eke nnyịn, ẹkeyom kpukpru owo ẹdụk n̄ka emi. Ẹma ẹsinyịk mi ẹte “nọ orụk nnyịn ibetedem.” Edi mma nsịn, ndọhọ mmọ ke Abasi inamke asari inyụn̄ imaha orụk kiet ikan en̄wen. Ntre ke ami ndori enyịn Abasi nditre orụk ufịk oro.—John 17:14; Utom 10:34, 35.

Esisịt ini ke mma n̄kokụre ufọkn̄wed sekọndri, mma n̄wọrọ n̄ka New York City. Edi mma ndiwaha Philadelphia ke Pennsylvania, n̄ka ndise mme ufan mi oro n̄kosobode ke mbono ke ini edem. Esop emi okodude do ekedi ata akpa esop emi n̄kodụkde, emi mfia ye mbubịt owo ẹkedude. Ke ini esenyịn oro asan̄ade-san̄a ekedide, enye ama emen mi esịk ada onyụn̄ ọdọhọ ke ẹnọ mi n̄kpọ ndinam ke mbono esop en̄wen. Emi ama anam emem mi utom ndika iso ndu do.

Kiet ke otu ufan oro n̄kenyenede ke Philadelphia ekedi eyenete an̄wan oro ekekerede Geraldine White—emi n̄kesikotde Gerri nte ini akakade. Enye ama enen̄ede ọfiọk Bible onyụn̄ ọdiọn̄ọ ndinyene nneme ye mme enyeneufọk ke utom ukwọrọikọ eke enyịnusụn̄ ke enyịnusụn̄. Se n̄kenen̄erede mma  n̄kan edi emi enye okoyomde ndidi asiakusụn̄ nte ami n̄koyomde. Nnyịn ima idọ ndọ ke April 23, 1949.

Ẹkot Nnyịn Idi Gilead

Toto ke editọn̄ọ, utịtmbuba nnyịn ekedi ndika Ufọkn̄wed Gilead nnyụn̄ n̄kanam utom nte mme isụn̄utom ke esenidụt. Ima inem esịt ndinam mme ukpụhọde man idot ndika Gilead. Ikebịghike ẹma ẹdọhọ nnyịn ika Lawnside ke New Jersey; ekem ẹnọ nnyịn ika Chester ke Pennsylvania; ndien ke akpatre ẹnọ ika Atlantic City ke New Jersey. Ke ini ikodude ke Atlantic City ke ikodot ndisịn n̄wed eben̄e Gilead sia ndọ nnyịn ama ọyọhọ isua iba. Edi ẹma ẹmụm eben̄e nnyịn ẹkama. Nso ikedi ntak?

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1950, ẹma ẹsịn ediwak n̄kparawa owo enyịn̄ ke utom ekọn̄, mmọ ẹnyụn̄ ẹka ekọn̄ ke Korea. Etie nte mbon emi ẹkesịnde owo enyịn̄ ke Philadelphia ẹkenen̄ede ẹyom Mme Ntiense Jehovah ke ntak emi mmọ ẹkedade san̄asan̄a. Ke akpatre, ebiereikpe kiet ama ọdọhọ mi ke ndụn̄ọde emi mbon FBI ẹkenamde ẹban̄a mi owụt ke ami nda san̄asan̄a. Ntre ke January 11, 1952, Itieutom Emi Esede Aban̄a Eben̄e Emi Ẹsịnde Ẹnọ Adaibuot Ukara ama enyịme mi ntre ndidụk utom ekọn̄ ke ntak emi ndide ọkwọrọikọ.

Ke August isua oro, ẹma ẹkot mi ye Gerri ididụk ọyọhọ otu 20 eke Gilead, emi ọkọtọn̄ọde ke September. Ke ufọkn̄wed oro, ima idori enyịn ke ẹdinọ nnyịn ika utom ke esenidụt. Doris adiahaeka mi okodụk ọyọhọ otu 13 eke Gilead, ndien enye akanam utom ke Brazil. Idem akakpa mi ye Gerri didie ntem ke ini ẹkedọhọde nnyịn ikanam utom circuit—isan̄a ise esop mbubịt owo ke Stet Alabama ke edem usụk! Emi ikenen̄ekede inem nnyịn esịt, sia ofụri esịt nnyịn okowụhọ ke ndika n̄kanam utom ke esenidụt.

Akpa esop emi ikakade ikese ekedi Huntsville. Ke ini ikesịmde do, ima ika ufọk eyenete an̄wan emi akanade nnyịn idụn̄ ye enye. Nte ikosion̄ode n̄kpọ nnyịn ibon, ima ikop enye ọdọhọde ke urụk ukopikọ ete, “Nditọ oro ẹdisịm.” Nnyịn ikedi isua 24, edi ima ikpri ikan oro ke idaha. Ẹkesikot nnyịn Nditọ Oro ke ofụri ini emi ikodude ke circuit oro.

Ẹkesikot mme obio edem usụk United States Obio Bible sia ediwak owo do ẹma ẹkpono Bible etieti. Ntre ikesida usụn̄ ita emi itọn̄ọ nneme ye mme owo ediwak ini:

(1) Itịn̄ esisịt iban̄a mme idaha ererimbot.

(2) Usọbọ emi Bible ọnọde.

(3) Se Bible ọdọhọde ke ana nnyịn inam.

Ekem inọ n̄wed un̄wam ukpep Bible emi odotde. Sia emi ekesinamde mme owo ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄, ẹma ẹnọ mi n̄kpọ nnam ke Mbono N̄ka Obufa Ererimbot oro ẹkenịmde ke New York City ke 1953. Mma nnam usụn̄ nneme ita oro n̄wụt do.

Ikebịghike, ke ndaeyo isua 1953, ẹma ẹnọ mi n̄kedi esenyịn district ke mme circuit  mbubịt owo ke edem usụk United States. Efakutom nnyịn ama esịne ofụri Virginia tutu esịm Florida onyụn̄ ekesịm Alabama ye Tennessee ke edem usoputịn. Ke akpanikọ, ama oyom mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ẹsinam ukpụhọde. Ke uwụtn̄kpọ, ikesiwak ndidụn̄ ke ufọk emi mînyeneke mmọn̄ esan̄ukwak isinyụn̄ iyere mmọn̄ ke bọket atian ke edem itie utemudia. Esịt ama enem nnyịn sia itie oro ekesifiop akan!

Asari ke Ntak Orụk

Ama esiyom owo ekere n̄kpọ kan̄a onyụn̄ enyene ikike ke ini anamde utom ke mme obio edem usụk United States. Owo ikesiyakke mbubịt owo ẹyet ọfọn̄ ke itie uyetọfọn̄. Ntem, n̄wan mi ama esida ọfọn̄ aka do ọkọdọhọ ke “Mma Thompson” enyene. Etie nte ediwak owo ẹkesikere ke enye edi eyenufọk ye nte ke “Mma Thompson” ekedi ekaufọk esie. Ke ini mme esenyịn district ẹkesiwụtde fim oro The New World Society in Action, mma nsikot ufọkurua nte ẹnịm akwa ọfọn̄ uwụt ndise ẹnọ “Ete Thompson.” Ekem, mma nsika ufọkurua oro n̄kedep ọfọn̄ oro. Nnyịn ikesidu uwem ufan ufan inyụn̄ inyeneke mfịna ke utom nnyịn.

Asari en̄wen oro okodude edi ke owo ikesimaha mbon edem edere United States. N̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kann̄kụk ama ọtọt isan̄ kiet ete ke James A. Thompson, Jr., owo Watchtower Bible and Tract Society of New York, edinọ utịn̄ikọ ke mbono. Ndusụk mme andikot ẹkekere ke nto New York, ndien owo ikenyịmeke ẹnịm aba mbono oro ke efe ufọkn̄wed emi ikoyomde ndinịm. Ntem mma n̄ka mbịne mme akamautom ufọkn̄wed oro n̄kọdọhọ ke n̄kaka n̄wed ke Chattanooga. Do ẹma ẹnyịme nnyịn inịm mbono circuit oro ke ufọkn̄wed oro.

Asari eke orụk ama ọsọn̄ ubọk etieti ke ufọt ufọt iduọk isua 1950, ndien ndusụk ini mme owo ẹma ẹsiduọ obom. Ke 1954, ndusụk nditọete ẹma ẹyat esịt sia obubịt owo ndomokiet mîkenyeneke n̄kpọ ndinam ke mbot utịn̄ikọ ke ediwak mbono district. Ima isịn udọn̄ inọ nditọete nnyịn oro ẹkedide mbubịt ite ẹnyene ime. Ke ndaeyo isua oro eketienede, ẹma ẹnọ mi utịn̄ikọ. Ke oro ebede, ẹma ẹsinọ ediwak mbubịt owo ke edem usụk United States n̄kpọ ẹnam.

Nte ini akakade, afai eke orụk ama osụhọde ubọk ke edem usụk United States, mme esop ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndibuaha nsịtnsịt. Emi ama oyom ẹsio ndusụk asuanetop ẹka nsio nsio esop, ẹfiak ẹdeme efakutom, ẹnyụn̄ ẹfiak ẹdeme utom ẹnọ nditọete irenowo oro ẹkekamade ifetutom. Ndusụk owo, mbubịt ye mfia, ikamaha obufa ndutịm emi. Edi ata ediwak owo ikanamke asari, kpa nte Ete nnyịn eke heaven mînamke asari. Ke nditịm ntịn̄, ediwak mmọ ẹkedi ata nti ufan, inamke n̄kpọ m̀mê ẹdi mbubịt m̀mê mfia. Ubon nnyịn eketie ntre ke iduọk isua 1930 ye 1940 ke ini n̄kedide eyenọwọn̄.

Obufa Utom

Ke January 1969, ẹma ẹdọhọ mi ye Gerri ikanam utom ke Guyana ke Edem Usụk America, ndien ima inem esịt ndika. Nnyịn ima ika kan̄a Brooklyn ke New York man n̄kọbọ ukpep ndise mban̄a utom ukwọrọikọ do ke Guyana. Ikesịm Guyana ke July 1969. Sia ima ikabiat isua 16 ke utom oro ẹsan̄ade-san̄a, ikememke utom ndisụhọde ntie itie kiet. Gerri ekesiwak  ndikwọrọ ikọ kpukpru usen nte isụn̄utom, ndien ami n̄kanam utom ke n̄kọk itieutom.

Utom mi ama esịne ndinam kpukpru n̄kpọ, ọtọn̄ọde ke nditem mbiet nnyụn̄ nse mban̄a mme n̄wed emi esop 28 ẹtobode tutu esịm edinyene nneme ye ibuot itieutom ke Brooklyn. N̄kesinam utom hour 14 m̀mê 15 kpukpru usen. Ikememke ye nnyịn, edi ima ikop inem utom nnyịn. Ke ini ikedide Guyana, mme asuanetop 950 ẹkedu do; mfịn ẹwak ẹbe 2,500.

Okposụkedi oro eyo mîkofiopke ikaha, ikonyụn̄ inyenede ekese mfri ye ikọn̄udia, se ikadatde nnyịn esịt ikan ekedi mbon nsụhọdeidem oro ẹkemade akpanikọ Bible ẹnyụn̄ ẹkpepde ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. Ediwak ini Gerri ekesinịm ukpepn̄kpọ Bible 20 kpukpru urua, ndien ediwak mbon emi enye ekekpepde n̄kpọ ẹma ẹnam n̄kọri tutu ẹna baptism. Nte ini akakade, ndusụk mmọ ẹma ẹdi mme asiakusụn̄, mbiowo, ẹnyụn̄ ẹkam ẹka Ufọkn̄wed Gilead ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi mme isụn̄utom n̄ko.

Mme Mfịna, Akpan Akpan Unana Nsọn̄idem

Ke 1983, ete ye n̄wanete mi ẹma ẹyom un̄wam ke United States. Ami, Doris, ye Gerri ima isop ibuot ọtọkiet. Doris, emi ama akanam utom isụn̄utom ke isua 35 ke Brazil, ama enyịme ndinyọn̄ n̄ka n̄kese mban̄a mmọ. Enye ọkọdọhọ ke ufọn idụhe ndidọhọ isụn̄utom iba ẹkpọn̄ utom ke ini edide owo kiet ekeme ndise mban̄a oro! Tọn̄ọ ete ye n̄wanete nnyịn ẹkekpan̄a, Doris osụk odu ke Chattanooga anam utom akpan asiakusụn̄.

Ke 1995, ẹma ẹkụt ke mmenyene kansa n̄kpere efọk-ikịm, ndien n̄kenyene ndifiak nnyọn̄ United States. Ikodụn̄ ke Goldsboro, North Carolina, sia enye odude ke ufọt obio mbonubon mi ke Tennessee ye obio mbonubon Gerri ke Pennsylvania. Kansa mi ọnọ mi utan̄ifia, ndien nnyịn idu ke esop Goldsboro inam utom nte mme akpan asiakusụn̄ oro mîtimke ikop idem.

Mma ntie n̄kere isua 65 oro nnamde utom uyọhọ ini, mmenen̄ede nnem esịt nte ke Jehovah ọdiọn̄ mi ye Gerri ke ndinam mme ukpụhọde man inam utom esie. Ikọ David emi edi akpanikọ didie ntem: “[Jehovah] ọyọsọn̄ọ ada ye owo emi ọsọn̄ọde ada”!​—2 Sam. 22:26.

[Mme ndise ke page 3]

Ete mi ye Brọda Nichols ẹma ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ mi

[Mme ndise ke page 4]

Ami ye Gerri, ke ini ikeben̄ede idem inọ Gilead, 1952

[Mme ndise ke page 5]

Ke ima ikọnyọn̄ Gilead, ẹkenọ nnyịn utom oro ẹsan̄ade-san̄a ke edem usụk United States

[Ndise ke page 6]

Mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ye iban mmọ ẹben̄e idem ndika mbono district oro mfia ye mbubịt owo ẹkedụkde ke 1966

[Ndise ke page 7]

Utom isụn̄utom ke Guyana ama enem tutu