Oto Itieutom Ubon N̄kani N̄kpọ Nnyịn

“Ke N̄kpep Nditetịm Mma Utom Colporteur ke Usen ke Usen”

KE 1886, ẹma ẹnọ Millennial Dawn, Eboho I, ke Ufọk Bible ke Allegheny, Pennsylvania, U.S.A., aka Chicago ke Illinois. Idem ikie ke ẹkenọ ọwọrọ. Charles Taze Russell okoyom ẹsuan n̄wed emi ke mme ufọk unyam n̄wed. Kiet ke otu n̄kponn̄kan ufọk unyam n̄wed emi ẹsinyamde n̄wed ido ukpono ke United States ẹma ẹtobo Millennial Dawn. Edi urua iba ke oro ebede, ofụri se ẹkenọde ẹsọk mmọ ama afiak ọnyọn̄ edi Ufọk Bible.

Ẹdọhọ ke ọwọrọetop ọkwọrọ ederi kiet ama ayat esịt etieti ke ntak emi okokụtde nte ẹbonde Millennial Dawn ye n̄wed esie. Enye ama etịn̄ ke iyatesịt ete ke edieke ẹsụk ẹkade iso ẹbon n̄wed oro ke ufọkurua oro, ke imọ ye mme ọkwọrọ ederi eken iyatan̄ n̄wed mmimọ ika ebiet en̄wen inyụn̄ itre mbubehe eken oro isinamde ye mmọ. Enyene ufọkurua oro ama ọnọ n̄wed Dawn mmen̄e mmen̄e ẹda ẹdiyak. Ke adianade do, ẹma ẹtọt n̄wed emi ke mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe. Edi mme andibiọn̄ọ ẹma ẹkụt ẹte ke owo imịn̄ke ntọt oro aba. Mbon oro ẹmade akpanikọ ẹkesan̄a didie ẹnyene n̄wed emi?

Mme asiakusụn̄, emi ẹkesikotde colporteur, ẹkesida ẹsọk mmọ. * Ke 1881, Zion’s Watch Tower ama ọdọhọ ke ẹyom mme ọkwọrọikọ 1,000 emi ubọkutom mmọ edidide ndisuan mme n̄wed ukpep Bible. Okposụkedi emi mme colporteur ẹkedide ikie ifan̄ kpọt, mmọ ẹma ẹsuan n̄kpasịp akpanikọ ke n̄wed ke ata ediwak ebiet. Etisịm 1897, ẹma ẹsuan n̄kpọ nte Dawn miliọn kiet, ndien mme colporteur ẹkesuan ata ediwak mmọ. Ata ediwak mmọ ẹkeda ekpri okụk ekpatọfọn̄ oro mmọ ẹkebọde ke ini owo otobode Enyọn̄-Ukpeme m̀mê ke n̄wed oro mmọ ẹnịmde ẹdu uwem.

Mmanie ẹkedi mme enyene-uko colporteur emi? Ndusụk mmọ ẹketọn̄ọ ke ini mîyọhọke kan̄a isua 20, mbon eken ẹtọn̄ọ ke ẹma ẹkekponi ẹma. Ediwak ikọdọhọ ndọ mîdịghe ẹdọ edi inyeneke nditọ, edi ediwak ubon ẹma ẹdụk utom emi. Mme colporteur ofụri ini ẹma ẹsinam utom emi ediwak hour ke usen, ndien mme colporteur unọ un̄wam ẹkesinam hour kiet m̀mê iba ke usen. Idịghe kpukpru owo ke udọn̄ọ m̀mê n̄kpọ en̄wen akayak ẹnam utom colporteur. Edi ke akamba mbono 1906, ẹma ẹsian mbon oro ẹkekemede ndinam ẹte ke idịghe owo “enenen̄ede ọfiọk n̄wed, enyene usọ etieti, m̀mê enyene uyo mme angel mbemiso enye ekeme ndinam.”

Ke ekperede ndidi ke kpukpru ikpehe isọn̄, mbon oro mînyeneke se ẹdide ẹma ẹnam ata ekese. Eyenete eren kiet ama ọdọhọ ke imọ ima inịm n̄wed 15,000  ke isua itiaba. Edi, enye ọkọdọhọ ete, “N̄kodụkke utom colporteur man ndi anyam n̄wed, edi n̄kodụk man nnọ ikọ ntiense mban̄a Jehovah ye akpanikọ.” Ebiet ekededi eke mme colporteur ẹkekade, n̄kpasịp akpanikọ ẹma ẹdọn̄ n̄kam, mme otu Nditọ Ukpepn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndiwak.

Mme ọkwọrọ ederi ẹma ẹsisak mme colporteur ẹte ke mmọ ẹdi ikpîkpu mme anyam n̄wed. Enyọn̄-Ukpeme eke 1892 ọkọdọhọ ete: “Ibat ibat owo ẹfiọk mmọ nte ata mme andida ke ibuot Ọbọn̄, m̀mê ndifiọk uku oro Ọbọn̄ okụtde nte mmọ ẹnyenede ke ntak nsụhọdeidem ye n̄waidem mmọ.” Ke akpanikọ, nte kiet ke otu mmọ ọkọdọhọde, uwem mme colporteur ikedịghe “uwem unana afanikọn̄.” Nti ikpaukot ye enan̄ukwak ẹkedi akpan n̄kpọisan̄. Ke ini okụk mîdụhe, mme colporteur ẹma ẹsida n̄wed ẹkpụhọ ye udia. Ẹma ẹnyọn̄ an̄wautom ẹdi, mme ọkwọrọikọ emi ẹkpade mba ẹnyụn̄ ẹkopde inemesịt mi ẹma ẹsinyọn̄ ẹkedụk tent mmọ ye mme ufọk oro mmọ ẹkebọde ke ukpeokụk. Ekem ẹma ẹsio Ufọkisan̄ Colporteur ẹdi; emi ekedi ufọkisan̄ emi enyene-idem anamde, ndien emi ama anam ẹfam ekese ini ye okụk. *

Ọtọn̄ọde ke mbono oro ẹkenịmde ke Chicago ke 1893, ndutịm mbono ama esisịne san̄asan̄a mbono mme colporteur. Ẹma ẹsineme mme ifiọkutom, ẹnọ ekikere ẹban̄a mme usụn̄ ukwọrọikọ, ẹnyụn̄ ẹnọ nti item. Isan̄ kiet Brọda Russell ama esịn udọn̄ ọnọ ifịk ifịk mme ọkwọrọikọ ete ẹdia inem inem udia usenubọk, ẹn̄wọn̄ mmọn̄eba ke ini ekperede uwemeyo, ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ inịn̄e inịn̄e mmịn ye ice cream ke usen emi eyo ofiopde.

Colporteur emi oyomde nsan̄autom ama esidian utouto ribọn ke ọfọn̄ esie. Mbufa colporteur ẹkesinam utom ye n̄kani colporteur. Utọ ukpep oro ama odot, koro nnyekidem ama anam obufa colporteur kiet ọdọhọ enyeneufọk ete, “N̄kọ uyomke n̄wed emi?” Edi enyeneufọk ama ọbọ mme n̄wed oro onyụn̄ akabade edi eyenete nte ini akakade.

Eyenete kiet ama ekere ete, ‘Ndi akpana n̄ka iso nnam eti utom mi nnyụn̄ nsitịp tọsịn dollar kiet (n̄kpọ nte ₦150,000) kpukpru isua ẹda ẹnam utom, mîdịghe ndi n̄kpakabade ndi colporteur?’ Ẹma ẹdọhọ enye ẹte ke Ọbọn̄ amama mbiba, edi edieke enye adade ini esie anam n̄kpọ ọnọ Ọbọn̄ nnennen nnennen, ke oro ayanam Ọbọn̄ enen̄ede ọdiọn̄ enye. Mary Hinds akada utom colporteur nte “mfọnn̄kan usụn̄ ndida nnam akakan ufọn nnọ ata ediwak owo.” Ndien Alberta Crosby emi ekedide owo o-bụt ọkọdọhọ ete, “Ke n̄kpep nditetịm mma utom Colporteur ke usen ke usen.”

Mfịn ediwak mbonubon ye mbon emi ifịk ifịk mme colporteur ẹkekpepde n̄kpọ ke ẹsụk ẹnanam utom usiakusụn̄. Edieke mbufo mînyeneke kan̄a colporteur m̀mê asiakusụn̄ ke ubon mbufo, ẹyom usụn̄ ẹtọn̄ọ utom emi ke ubon mbufo. Mbufo n̄ko ẹmekeme ndikpep nditetịm mma utom ukwọrọikọ uyọhọ ini ke usen ke usen.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 32]

Ikedịghe owo “enenen̄ede ọfiọk n̄wed, enyene usọ etieti, m̀mê enyene uyo mme angel mbemiso enye ekeme ndinam”

[Ndise ke page 31]

A. W. Osei, colporteur ke Ghana, ke n̄kpọ nte 1930

[Mme ndise ke page 32]

Enyọn̄: Edith Keen ye Gertrude Morris, mme colporteur ke England, ke n̄kpọ nte 1918; isọn̄: Stanley Cossaboom ye Henry Nonkes ke United States, ye ukpọk katọn n̄wed emi mmọ ẹkenịmde