Mbụk Eyouwem

Jehovah Ama Ekpep Mi Ndinam Uduak Esie

Nte Max Lloyd obụkde

Okoneyo usen kiet ke 1955, ami ye isụn̄utom en̄wen ikodu ke Paraguay ke Edem Usụk America, emi ẹkenọde nnyịn ika. Mbon ntịme ẹma ẹdikan ufọk oro nnyịn ikodude ẹkụk ẹnyụn̄ ẹfiori ẹte: “Abasi nnyịn edi abasi emi esiduọkde iyịp, ndien enye oyom iyịp mbon isenidụt.” Nnyịn mbon isenidụt ikasan̄a didie ididu mi?

OKỊMMỌ ọkọtọn̄ọ ediwak isua ko ke edem ke Australia emi ẹkebọkde mi, emi Jehovah okonyụn̄ ọtọn̄ọde ndikpep mi ndinam uduak esie. Ete mi ama ọbọ n̄wed oro Enemies oto Ntiense kiet ke 1938. Ete ye eka mi ikamaha aba ọkwọrọ ederi edem nnyịn, emi ọkọdọhọde ke ndusụk ikpehe Bible idịghe akpanikọ. Ke n̄kpọ nte isua kiet ama ekebe, ete ye eka mi ẹma ẹna baptism nte idiọn̄ọ uyakidem mmọ nnọ Jehovah. Toto ke ini oro, ndinam uduak Jehovah ekedi akakan n̄kpọ ke ubon nnyịn. Nte ini akakade, Lesley adiahaeka mi, emi ọkọsọn̄ọde mi ke isua ition ama ana baptism, ndien ami mma nna ke 1940 ke ini n̄kedide isua usụkkiet.

Esisịt ini ke ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba ama ọkọtọn̄ọ, ẹma ẹkpan edimịn̄ ye edisuan mme n̄wed Bible Mme Ntiense Jehovah ke Australia. Ntre, toto ke uyen, mma n̄kpep ndida Bible kpọt n̄wụt mme owo se nnịmde ke akpanikọ. Ama emehe mi ndisida Bible n̄ka ufọkn̄wed man n̄wụt mme owo ntak emi mmensikọmke ọfọn̄ etakubom m̀mê ndinọ ibetedem ke ekọn̄ oro mme idụt ẹn̄wanade.—Ex. 20:4, 5; Matt. 4:10; John 17:16; 1 John 5:21.

Ediwak nditọ ufọkn̄wed nnyịn ikamaha ndisisan̄a ye ami sia ẹkekotde mi “owo uyep Germany.” Ẹma ẹsisio fim ke ufọkn̄wed ini oro. Mbemiso ẹtọn̄ọde ndisio fim, kpukpru owo ẹkenyene ndidaha nda n̄kwọ ikwọ ufreidụt. Ke ini mmendahake nda, nditọ ufọkn̄wed nnyịn iba m̀mê ita ẹyedụri mi idet man ẹnam mi ndaha nda. Ke akpatre, ẹma ẹbịn mi ke ufọkn̄wed ke ntak emi n̄kọsọn̄ọde nyịre ke se nnịmde ke akpanikọ. Edi mma ntie ke ufọk n̄kpep mme n̄wed emi ẹkesinọde-nọ ẹsọk mi.

UTỊTMBUBA ORO N̄KESỊMDE KE AKPATRE

Mma mbiere ke idemmi ke nyọtọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini ke ini nsịmde isua 14. Ntre esịt ikenemke mi ke ini ete ye eka mi ẹkedọhọde ke ana mbem iso nyom nnyụn̄ nnam utom. Mmọ ẹma ẹsọn̄ọ ẹyịre ẹte n̄kpe mmimọ okụk ufọk ye okụk udia, edi mma nsịm isua 18 ke mmekeme nditọn̄ọ utom usiakusụn̄. Emi ama anam isineme kpukpru ini iban̄a okụkọfiọn̄ mi. Mma nsidọhọ ke nyom ndifam enye nnịm man n̄kpada nnam utom usiakusụn̄, edi mmọ ẹma ẹsibọ mi.

Ke ini ama ekedi edikem nditọn̄ọ utom usiakusụn̄, ete ye eka mi ẹma ẹda ini ẹsian mi ke mmimọ ima isịn okụk oro n̄kesinọde mmimọ ke ban̄k.  Ekem mmọ ẹma ẹyak kpukpru ẹnọ mi ẹte nda ndep ọfọn̄ ye mme n̄kpọ eken oro nyomde ndida nnam utom usiakusụn̄. Mmọ ẹkekpep mi ndise mban̄a idemmi utu ke ndiyom mbon en̄wen ẹse ẹban̄a mi. Ke ini ntide n̄kpọ emi, mmokụt ke ata eti ukpep ke n̄kọbọ oro.

Ke ini ami ye Lesley ikedide nditọwọn̄, mme asiakusụn̄ ẹma ẹsiwak ndidu ke ufọk nnyịn, ndien nnyịn ima isima ndisan̄a ye mmọ ke utom ukwọrọikọ. Ikesida utịturua nnyịn ikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk, inọ ikọ ntiense efak, inyụn̄ inịm mme ukpepn̄kpọ Bible. Utịtmbuba oro mme asuanetop ẹkesibịnede ini oro ekedi hour 60 ke ọfiọn̄. Iwakke ọfiọn̄ emi eka mi mîkesisịmke utịtmbuba oro, ndien emi ekedi eti uwụtn̄kpọ ọnọ mi ye Lesley.

NDINAM UTOM USIAKUSỤN̄ KE TASMANIA

Akpa efakutom mi ekedi ke isuo Australia emi ekerede Tasmania, ndien n̄kodu do ye adiahaeka mi ye ebe esie. Edi ikebịghike mmọ ẹma ẹkpọn̄ mi ẹka ẹkedụk ọyọhọ otu 15 eke Ufọkn̄wed Gilead. Mma nsikop bụt etieti ndien akanam n̄kpọn̄ke ufọk. Ndusụk owo ẹkedọhọ ke ndidụhe mbe ọfiọn̄ ita. Edi ke ufan̄ isua kiet, ke 1950, ẹma ẹmek mi asan̄autom otu, emi ẹkotde idahaemi anam-ndutịm otu mbiowo. Ekem ẹma ẹmek mi akpan asiakusụn̄, ndien akparawa en̄wen ekedi nsan̄autom mi.

Efakutom nnyịn ekedi nsannsan obio udọk okpoho emi Ntiense ndomokiet mîkodụhe. Ikasan̄a ke bọs ikebehe do ke utịt utịt uwemeyo usen kiet. Ikana ke akani ufọkisen kiet do akpa okoneyo oro. Ke ndan̄nsiere, nte ikọnọde ikọ ntiense to ke ufọk sịm ufọk, ima ibụp mme enyeneufọk m̀mê mmọ ẹfiọk ebiet emi ufọk odude. Ke mbubreyo usen oro, eren kiet ama ọdọhọ ke owo idụn̄ke ke ufọk ọkwọrọ ederi kiet emi ekperede ufọkabasi Presbyterian onyụn̄ ọdọhọ yak nnyịn ibụp deacon ufọkabasi oro. Enye eketie ufan ufan onyụn̄ ọnọ nnyịn ufọk oro. Eketie ata esen esen ndisiwọrọ ke ufọk ọkwọrọ ederi kpukpru usen n̄ka ukwọrọikọ.

Mme owo ẹma ẹsinen̄ede ẹkpan̄ utọn̄. Ima isinyene inem inem nneme ye mme owo inyụn̄ itọn̄ọ ediwak ukpepn̄kpọ Bible. Ke ini ikpọ owo ufọkabasi ke ibuot obio ẹkefiọkde emi ẹnyụn̄ ẹkopde ke Mme Ntiense Jehovah ẹdụn̄ ke ufọk ọkwọrọ ederi, mmọ ẹma ẹdọhọ yak deacon oro osio nnyịn ke ufọk iwiwa. Ima ifiak inana ebietidụn̄!

Ke ima ikọkwọrọ ikọ isịm ufọt uwemeyo ke ndan̄nsiere, ima ifiak iyom ebiet emi ididan̄de. Mfọnn̄kan ebiet oro ikokụtde ekedi itie emi mme owo ẹsitiede ẹse mbre ke an̄wambre emi enyenede ọkọm. Ima idịp ekpatọfọn̄ nnyịn do inyụn̄ ifiak itọn̄ọ ndinọ ikọ ntiense. Eyo ama ọtọn̄ọ ndifụk owo idem, edi ima ibiere ndika ufọk ifan̄ oro ẹkesụhọde ke efak oro. Ete kiet ama enyịme ndinọ nnyịn ebietidụn̄ ke ekpri ufọk kiet emi edide ubet iba ke edemesa esie!

UTOM CIRCUIT YE GILEAD

Ke mma n̄kọkwọrọ ikọ ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiaita ke efakutom emi, n̄kọk itieutom Australia ẹma  ẹkot mi ẹte ndidi esenyịn circuit. Emi ama akpa mi idem sia n̄kedi isua 20 kpọt. Ke ẹma ẹkenọ mi ukpep ke urua ifan̄, mma ntọn̄ọ ndisika n̄kọsọn̄ọ mme esop idem. Ata ediwak owo ẹma ẹsọn̄ọ mi, edi mmọ ikesehe mi ke usụhọde ke ntak emi n̄kedide uyen; mmọ ẹkekam ẹkpokpono utom oro n̄kanamde.

N̄kesisan̄a ke nsio nsio n̄kpọisan̄ n̄ka mme esop. Mmekeme ndisan̄a ke bọs urua emi, urua en̄wen nsan̄a ke tren efak, ekem nsan̄a ke ekpri ubomisọn̄ mîdịghe n̄kọhọ ekpatọfọn̄ ye ekpat ukwọrọikọ ntie ke edem ọkpọkkpọk moto. Ama esidat mi esịt etieti ndidụn̄ ye Mme Ntiense. Asan̄autom otu kiet ama enen̄ede oyom mi ndụn̄ ye imọ okposụkedi emi owo mîkọbọpke ufọk esie ikụre. Urua oro, ẹkebri bed ẹnọ mi ke akwa uyeremmọn̄, edi nnyịn ima inen̄ede isịn udọn̄ inọ kiet eken.

N̄kpọ en̄wen oro akakpade mi idem ekedi ke 1953 ke ini n̄kọbọde n̄wed eben̄e ndidụk ọyọhọ otu 22 eke Ufọkn̄wed Gilead. Edi idatesịt mi akasan̄a ye editịmede esịt. Idịghe omokụt, ke ini adiahaeka mi ye ebe esie ẹkekụrede ukpep ke Gilead ke July 30, 1950, ẹkenọ mmọ ẹka Pakistan. Ikọyọhọke isua kiet ke oro ebede, Lesley ama ọdọn̄ọ onyụn̄ akpa do. Mma n̄kere m̀mê ete ye eka mi ẹdikere didie iban̄a ami ndiwọrọ n̄ka ebiet en̄wen ke ererimbot ke emi mîbịghike tọn̄ọ adiahaeka mi akakpa mi. Edi mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Ka kanam n̄kpọ Jehovah ke ebiet ekededi oro enye oyomde.” Akpatre ini emi n̄kokụtde ete mi ekedi oro. Enye ama akpa ke 1957.

Ikebịghike, ami ye nditọete ition emi ẹtode Australia ima idụk nsụn̄ikan̄ emi ediwatde urua itiokiet ika New York City. Ke usụn̄, nnyịn ima ikot inyụn̄ ikpep Bible inyụn̄ inọ ekemmọ mbonisan̄ ikọ ntiense. Mbemiso ikesịmde ebiet emi ẹkenịmde ufọkn̄wed oro ke South Lansing ke New York, ima idụk mbono ofụri ererimbot ke An̄wambre Yankee ke July 1953. N̄wakn̄kan ibat mme andidụk ekedi owo 165,829!

Nditọ ufọkn̄wed nnyịn oro ẹkedide owo 120 ẹketo kpukpru ikpehe isọn̄. Ke usen ukụre ukpep ke ẹkesian nnyịn ebiet emi ẹnọde nnyịn ika. Ima isọp adan̄a nte ikekeme ika itie ubon n̄wed Gilead man ikokot n̄kpọ iban̄a idụt oro ẹkenọde nnyịn ika. Mma ndifiọk ke Paraguay oro ẹkenọde mi n̄ka ekedi idụt emi ẹsimade mme edinam ukpụhọ ukara. Esisịt ini ke mma n̄kesịm do, mma mbụp mme isụn̄utom eken m̀mê kpukpru etiti oro ẹkesịnde okoneyo ekedi eke nso. Mmọ ẹma ẹtuak inua imam ẹnyụn̄ ẹdọhọ ẹte: “Edinam ukpụhọ ukara ke afo okokop oro. Nyan enyịn ke an̄wa.” Mbonekọn̄ ẹkeyọyọhọ kpukpru ebiet!

ATA AKPAN N̄KPỌNTỊBE

Isan̄ kiet, mma nsan̄a ye esenyịn circuit n̄ka ndise esop emi odude nsannsan nnyụn̄ nsio fim oro The New World Society in Action. Akada nnyịn hour itiaita m̀mê usụkkiet ndisịm do; ikebem iso isan̄a ke tren, ekem ke horse ye ekpri ukpatn̄kpọ, ndien  ke akpatre isan̄a ke ukpatn̄kpọ oro enan̄ odụride. Ima ikama ukwak unọ ikan̄ ye ukwak uwụt ndise. Ke ima ikesịm ebiet emi ikakade, ima ida ndan̄nsiere inyene nneme ye mme owo ke mme in̄wan̄ inyụn̄ ikot mmọ ẹditiene ẹse fim oro idisiode okoneyo oro. N̄kpọ nte owo 15 ẹma ẹdi.

Ke ima ikosio fim emi ke n̄kpọ nte minit 20, ẹma ẹdọhọ nnyịn isọsọp idụk ufọk. Ima imen ukwak uwụt ndise ifehe idụk ufọk. Ini oro ke mme owo ẹketọn̄ọ ndisịn editịm, ẹtop ikan̄, ẹnyụn̄ ẹfiori ẹte: “Abasi nnyịn edi abasi emi esiduọkde iyịp, ndien enye oyom iyịp mbon isenidụt.” Mbon isenidụt iba kpọt ẹkedu do, ndien ami n̄kedi kiet ke otu mmọ! Mbon oro ẹkedide ẹdise fim oro ikayakke mbon ntịme oro ẹbe ẹdụk esịtufọk. Edi mbon ntịme oro ẹma ẹfiak ẹdi ke n̄kpọ nte n̄kanika ita usenubọk, ẹtop ikan̄ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ọ ke mmimọ iyomụm nnyịn ke ini idifiakde inyọn̄ obio usen oro.

Nditọete ẹma ẹkot bodisi, ndien owo mmọ kiet ama asan̄a ye horse iba uwemeyo usen oro edi man edida nnyịn aka obio. Ke usụn̄ unyọn̄, ke ini ikperede ebiet emi ofụhọde m̀mê emi eto awakde, enye oyosio ikan̄ esie awat ebe iso ekese nte usụn̄ etiede. Mma ndikụt ke horse edi ata akpan n̄kpọisan̄, ntre mma ndep kiet nte ini akakade.

MME ISỤN̄UTOM EN̄WEN ẸDIBEHE

Utom ukwọrọikọ ama aka iso ndinen̄ede n̄kọri kpa ye ubiọn̄ọ mme ọkwọrọ ederi. Ke 1955, mbufa isụn̄utom ition ẹma ẹdibehe; emi ama esịne n̄kaiferi eyenete Canada emi ekekerede Elsie Swanson. Enye okokụre ukpep ke ọyọhọ otu 25 eke Ufọkn̄wed Gilead. Ikodu ntre esisịt ini ke n̄kọk itieutom mbemiso ẹkenọde enye aka obio en̄wen. Enye ama ayak ofụri uwem esie esịn ke ndinam n̄kpọ Jehovah, kpa ye oro ete ye eka esie oro mîkọbọhọ akpanikọ mîkenen̄ekede in̄wam enye. Nnyịn ima inam ndọ ke December 31, 1957, ndien nnyịn ikodụn̄ nnyịn mbiba kpọt ke ufọkidụn̄ isụn̄utom ke edem usụk Paraguay.

Ufọk nnyịn ikenyeneke mmọn̄ esan̄ukwak, edi ikenyene obube mmọn̄ ke edemesa nnyịn. Ntre, nnyịn ikenyeneke itie uyeremmọn̄ m̀mê itie uken̄idem ke esịtufọk; nnyịn ikonyụn̄ inyeneke masịn uyetọfọn̄, m̀mê idem ekebe ntụhube. Ikesidep ndusụk n̄kpọ udia kpukpru usen. Edi mmemmem uwem oro ikodude ye nti ufan oro ikanamde ye nditọete ke esop ẹma ẹnam nnyịn inen̄ede ikop inemesịt ke ndọ nnyịn.

Ke 1963, esisịt ini ke ima ikafiak ika Australia man ikese eka mi, enye ama ọdọn̄ọ ifehesịt; ndien  etie nte ntak akwa idatesịt edikụt mi ke isua duop ẹma ẹkebe ekesịn oro. Nte ini akasan̄ade ekpere nnyịn ndifiak nnyọn̄ efakutom nnyịn ke Paraguay, ama oyom nnyịn inam ubiere oro ọkọsọn̄de nnyịn akan ke ofụri eyouwem nnyịn. Ndi akpana ikpọn̄ eka mi ke ufọkibọk, ye idotenyịn ke owo eyese aban̄a enye, inyụn̄ ifiak inyọn̄ efakutom nnyịn ke Paraguay, emi nnyịn ikamade? Ke ima ikenen̄ede ibọn̄ akam, ami ye n̄wan mi ima ibiere nditie nse eka mi enyịn. Ima ise iban̄a enye inyụn̄ ika iso inam utom uyọhọ ini tutu enye akpa ke 1966.

Ekedi akwa ifet ndinam utom circuit ye district ke Australia ke ediwak isua nnyụn̄ nnọ ukpep ke Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ eke mbiowo. Ekem ima ifiak inam ukpụhọde ke uwem nnyịn. Ẹma ẹmek mi ntiene mbuana ke akpa Kọmiti N̄kọk Itieutom ke Australia. Ekem, ke ini ikoyomde ndibọp obufa n̄kọk itieutom, ẹma ẹmek mi nte etieibuot okpokoro kọmiti ubọpufọk oro. Ima ibọp ediye n̄kọk itieutom ye un̄wam ediwak mbonutom oro ẹkenyenede mbufiọk ẹnyụn̄ ẹdianade kiet.

Ekem ẹma ẹnọ mi n̄kanam utom ke Itieutom Utịmutom, emi esisede aban̄a utom ukwọrọikọ. Mma nnyene akwa ifet n̄ko ndisika n̄kese mme n̄kọk itieutom en̄wen ke ofụri ererimbot nte esenyịn zone man n̄n̄wam nnyụn̄ nsịn udọn̄ nnọ mmọ. Mbuọtidem mi ama esinen̄ede ọsọn̄ ke ini n̄kade ndusụk idụt n̄kese mbon oro ẹma ẹkedu ediwak isua ke ufọk-n̄kpọkọbi ye mme itienna ekikere ke ntak emi mmọ ẹkesọn̄ọde ẹda ẹkop uyo Jehovah.

UTOM NNYỊN IDAHAEMI

Ke ima ikọnyọn̄ isan̄ zone emi anamde nnyịn ikpa mba idi ke 2001, mma n̄kụt leta emi ẹkedade ẹkot mi ẹte ndi Brooklyn ke New York, man ndibuana ke Kọmiti N̄kọk Itieutom United States oro ẹketọn̄ọde obufa. Ami ye n̄wan mi ima ibọn̄ akam ikere iban̄a n̄kpọ emi inyụn̄ inyịme utom emi ye inemesịt. Isua 11 ẹbe idahaemi tọn̄ọ nnyịn ikodu ke Brooklyn.

Esịt adat mi tutu ndinyene n̄wan emi esikopde inemesịt ndinam se ededi oro Jehovah ọdọhọde. Ami ye n̄wan mi idi isua 81 idahaemi, idem onyụn̄ ọsọn̄ nnyịn. Imodori enyịn ndika iso mbọ ukpep Jehovah ke nsinsi nsinsi, adianade ye akpakịp edidiọn̄ oro mbon oro ẹkade iso ẹnam uduak esie ẹdibọde.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 19]

Mmekeme ndisan̄a ke bọs urua emi, urua en̄wen nsan̄a ke tren efak, ekem nsan̄a ke ekpri ubomisọn̄ mîdịghe n̄kama ekpatọfọn̄ ye ekpat ukwọrọikọ ntie ke edem ọkpọkkpọk moto

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 21]

Imodori enyịn ndika iso mbọ ukpep Jehovah ke nsinsi nsinsi

[Mme ndise ke page 18]

Ufien: Ke ini n̄kanamde utom circuit ke Australia Nnasia: Ami ye ete ye eka mi

[Ndise ke page 20]

Usen ndọ nnyịn ke December 31, 1957