Jehovah Osop Ikọt Esie Oro Ẹkopde Idatesịt
Jehovah Osop Ikọt Esie Oro Ẹkopde Idatesịt
“Bon kpukpru owo ọtọkiet, iren ye iban ye nditọwọn̄ ye esenowo fo.”—DEUT. 31:12.
DIDIE KE AFO ỌKPỌBỌRỌ?
Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke ikpọ mbono ẹdi akpan n̄kpọ ke mbụk ikọt Jehovah?
Nso n̄waidem ke ediwak nditọ Israel eset ẹkesinam man ẹkpedụk mme usọrọ ke Jerusalem?
Ntak emi mûkpufiakke mbono?
1, 2. Mme ikpehe ewe ke mme mbono ukara Abasi ke idineme?
KE EDIWAK isua idahaemi, Mme Ntiense Jehovah ẹsisop idem ke mme mbono district ye eke ofụri ererimbot. Ediwak nnyịn imodụk mme mbono emi, eyedi ata ediwak ke otu mmọ ke mme isua emi ẹbede.
2 Ke ediwak tọsịn isua emi ẹkebede, ikọt Abasi ẹma ẹsinịm ndisana mbono. Idahaemi imọn̄ ineme mme mbono ikọt Abasi oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke N̄wed Abasi, ineme nte mmọ ẹbietde mme mbono oro nnyịn isidụkde mfịn, inyụn̄ iwụk ntịn̄enyịn ke mme ufọn oro ibọde ke ndidụk mme mbono emi.—Ps. 44:1; Rome 15:4.
MME AKPAN IKPỌ MBONO, KE ESET YE EKE EYOMFỊN
3. (a) Nso iketịbe ke akpa akamba mbono ikọt Jehovah oro ẹfiọkde? (b) Ẹkesida nso ẹkot nditọ Israel ẹdisop idem ọtọkiet?
3 Mbono oro ẹkedụkde ke ukot Obot Sinai edi akpa akamba mbono oro ẹfiọkde nte ikọt Abasi ẹkedụkde man ẹbọ ukpep eke spirit. Ke akpanikọ, enye ekedi akpan n̄kpọntịbe ke utuakibuot akpanikọ. Ke aduai-owo-idem edinam oro, emi inịmde ke mbon oro ẹkedụkde ikefreke ke ofụri eyouwem mmọ, Jehovah ama owụt nditọ Israel odudu esie ke ini enye ọkọnọde mmọ Ibet esie. (Ex. 19:2-9, 16-19; kot Exodus 20:18; Deuteronomy 4:9, 10.) Ke usen oro, itie ebuana nditọ Israel ye Abasi ama okpụhọde. Ikebịghike ke oro ebede, Jehovah ama ọtọn̄ọ n̄kpọ emi enye edisidade ikot ikọt esie. Enye ama owụk Moses ete odom obukpon̄ a-silver iba, emi ẹdisidade ikot “ofụri esop” man ẹsop idem “ke enyịnusụn̄ tent usopidem.” (Num. 10:1-4) Domo ndida enyịn ikike n̄kụt nte idem akaduaide mme owo ke mme utọ ini oro!
4, 5. Ntak emi mme mbono oro Moses ye Joshua ẹkenịmde ẹkenen̄erede ẹdi n̄wọrọnda?
4 Ke utịt utịt isan̄ isua 40 emi nditọ Israel ẹkesan̄ade ke wilderness, ke akpan ini ke mbụk obufa idụt emi, Moses ama okot ofụri nditọ Israel obok. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ndidụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Nnennen ini ekedi emi ọnọ enye nditi nditọete esie ofụri se Jehovah akanamde ọnọ mmọ ye se Jehovah edinamde inọ mmọ ke ini iso.—Deut. 29:1-15; 30:15-20; 31:30.
5 Eyedi kpasụk ke mbono oro ke Moses eketịn̄ ete ke ẹnam ndutịm man ikọt Abasi ẹsisop idem kpukpru ini ẹnyụn̄ ẹbọ ukpep. Kpukpru isua itiaba, ke ini Usọrọ Mme Ataya, irenowo, iban, nditọwọn̄, ye isenowo emi ẹdude ke Israel ẹkenyene ndisop idem ke ebiet emi Jehovah ekemekde ‘man mmọ ẹkpan̄ utọn̄, man mmọ ẹnyụn̄ ẹkpep n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹbak Jehovah ẹnyụn̄ ẹtịn̄ enyịn ẹnam kpukpru ikọ ibet emi.’ (Kot Deuteronomy 31:1, 10-12.) Ntre, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ mbụk ikọt Abasi, ama ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke mmọ ẹkenyene ndisisop idem ke ubọk ke ubọk man ẹneme ikọ ye uduak Jehovah. Ke ini nditọ Israel ẹkekande Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, edi mme idụt emi ẹkekponode ndem ẹsụk ẹdu ẹkanade mmọ, Joshua ama osop Israel ọtọkiet man anam mmọ ẹnen̄ede ẹbiere ndisọn̄ọ nda ye Jehovah. Usen oro, mmọ ẹma ẹn̄wọn̄ọ ke iyaka iso inam n̄kpọ Abasi.—Josh. 23:1, 2; 24:1, 15, 21-24.
6, 7. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke ikpọ mbono ikọt Jehovah eyomfịn ẹdi ata n̄wọrọnda?
6 Ke mbụk ikọt Jehovah eyomfịn, ẹmenịm n̄wọrọnda ikpọ mbono n̄ko. Ke ikpọ mbono emi, ẹma ẹtọt mme ukpụhọde ke nte ẹnamde n̄kpọ ke esop Abasi ye nte ẹnamde mme itie N̄wed Abasi ẹn̄wan̄a. (N̄ke 4:18) Akpa akpan mbono oro Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹkenịmde ke akpa ekọn̄ ererimbot ama okokụre ekedi ke 1919 ke Cedar Point ke Ohio ke U.S.A. Ke mbono oro n̄kpọ nte owo 7,000 ẹkedụkde do, ẹma ẹtọt ke ikọt Abasi ẹyekwọrọ ikọ ke ofụri ererimbot. Ke 1922, ke ini ẹkenịmde mbono usen usụkkiet kpa ke ebiet oro, Joseph F. Rutherford ama esịn udọn̄ ọnọ otuowo emi ẹkenen̄erede ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye ete ẹnen̄ede ẹkwọrọ ikọ, ke ndidọhọ ete: “Ẹdi mme ntiense oro ẹnamde ẹnyụn̄ ẹtịn̄de akpanikọ ẹnọ Ọbọn̄. Ẹka iso ke en̄wan tutu kpukpru efak Babylon ẹna ndon. Ẹtan̄a etop oro ke kpukpru itụn̄ ye inụk. Ana ererimbot ẹfiọk ẹte ke Jehovah edi Abasi ye nte ke Jesus Christ edi Edidem ndidem ye Ọbọn̄ mbọn̄. Emi edi akakan usen. Sese, Edidem ada ubọn̄! Mbufo ẹdi mme ọnọ-ntọt esie. Mmọdo ẹtan̄a, ẹtan̄a, ẹtan̄a, Edidem ye obio ubọn̄ esie.” Mbon oro ẹkedụkde mbono oro, ye ikọt Abasi ke ofụri ererimbot, ẹma ẹdat esịt ẹnyịme item oro.
7 Ke Columbus ke Ohio, ke 1931, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹnen̄ede ẹkop nduaidem ndinyịme ndikere Mme Ntiense Jehovah. Ekem, ke 1935, ke Washington, D.C., Brọda Rutherford ama anam ẹfiọk “akwa otuowo,” emi ẹdọhọde ke Ediyarade nte “ẹdade ke iso ebekpo ye ke iso Eyenerọn̄.” (Edi. 7:9-17) Ke 1942, ke ini ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba, Nathan H. Knorr ama ọnọ aduai-owo-idem utịn̄ikọ oro “Emem—Ndi Enye Ekeme Ndibịghi?” Ke utịn̄ikọ oro, enye ama anam ẹfiọk “ididuot idiọk unam” Ediyarade ibuot 17 onyụn̄ ọdọhọ ke ẹyenam ekese utom ukwọrọikọ ke ekọn̄ oro ama okụre.
8, 9. Ntak emi ndusụk ikpọ mbono ẹkenemde etieti?
8 Ata akpan n̄kpọ kiet ke Mbono Ukara Abasi “Mme Idụt Oro Ẹdatde Esịt” ke Cleveland ke Ohio ke 1946, ekedi utịn̄ikọ Brọda Knorr oro, “Mme Mfịna Edifiak Mbọp ye Editat Bethel.” Owo kiet emi eketienede odụk ekewet ntem aban̄a nduaidem oro ẹkekopde ke ntak utịn̄ikọ oro: “N̄ketie ke edem esie ke mbot utịn̄ikọ mbubreyo oro, ndien nte enye eketịn̄de aban̄a utom oro ndien ekem etịn̄ aban̄a ndutịm oro ẹnamde nditat ufọkidụn̄ Bethel ye itie umịn̄n̄wed Brooklyn, ata ediwak owo oro ẹkedụkde ẹma ẹkwak ubọk ẹfiak ẹkwak. Okposụkedi emi owo mîkekemeke nditie ke mbot utịn̄ikọ oro n̄kụt iso owo kiet kiet, ẹma ẹkeme ndifiọk nte esịt akadatde mmọ.” Ke mbono ofụri ererimbot oro ẹkenịmde ke New York City ke 1950, otuowo ẹma ẹkop inemesịt ndibọ N̄wed Abasi Christian Usem Greek—Edikabade Eke Obufa Ererimbot, kpa akpa ikpehe Bible Ikọmbakara eyomfịn oro ẹfiakde ẹwet enyịn̄ Abasi ke nnennen ebiet oro enye okodude ke Ikọ esie.—Jer. 16:21.
9 Mbono emi Jehovah okodiomide ọnọ mme anam-akpanikọ Ntiense esie oro ẹkekọbọde m̀mê ẹkebiọn̄ọde utom mmọ ẹma ẹnem etieti. Adolf Hitler ama ọn̄wọn̄ọ ke Ntiense Jehovah ndomokiet ididụhe ke Germany, edi Mme Ntiense 107,000 ẹkedụk akamba mbono emi ẹkenịmde ke 1955 ke ebiet emi ikọt Hitler ẹkesisopde idem ke Nuremberg. Mmọn̄eyet idatesịt ama asiaha ediwak mbon emi ẹkedụkde! Mbon emi ẹketode se ẹkesikotde Soviet Union, Czechoslovakia, ye mme idụt Edem Usiahautịn Europe eken ẹma ẹsịne ke otu owo 166,518 emi ẹkedụkde mbono “Uten̄e Abasi” ita emi ẹkenịmde ke Poland ke 1989. Akpa ini emi ndusụk mbon emi ẹkedụkde mbono ikọt Abasi emi ẹwakde ẹbe owo 15 m̀mê 20 ekedi oro. Kere n̄ko nte mme owo ẹkedatde esịt ke 1993 ke Mbono “Ukpepn̄kpọ Abasi” Eke Ofụri Ererimbot ke Kiev ke Ukraine, emi owo 7,402 ẹkenade baptism, ndien emi edi n̄wakn̄kan ibat Mme Ntiense Jehovah emi akanam ẹnade baptism usen kiet.—Isa. 60:22; Hag. 2:7.
10. Ewe mbono ke ekenen̄ede ama akan, ndien ntak-a?
10 Ekeme ndidi enyene ikpọ mbono m̀mê mbono ofụri ererimbot emi afo ekenen̄erede ama. Ndi emeti akpa mbono emi okodụkde m̀mê enye emi akanade baptism? Mmọ ẹkedi mme akpan edinam ke utuakibuot Jehovah ẹnọ fi. Ikpanaha efre mmọ!—Ps. 42:4.
MME INI NDIKOP IDATESỊT
11. Nso ndutịm ke Abasi akanam man idụt Israel eset ẹsisop idem ke mme ini usọrọ eke isua ke isua?
11 Jehovah ọkọdọhọ nditọ Israel ẹsisop idem ikata ke isua ke Jerusalem—ke ini Usọrọ Uyo Eke Leaven Mîdụhe, Usọrọ Mme Urua, (emi ẹkedide ẹdikot Pentecost), ye Usọrọ Mme Ataya. Abasi ọkọdọhọ mmọ ntem aban̄a usọrọ emi: “Yak kpukpru irenowo fo ẹdi ke iso ata Ọbọn̄, Jehovah, utịm ikata ke isua.” (Exodus 23:14-17) Ediwak ibuot ufọk ẹkesisan̄a ye ofụri ubon mmọ ẹka mme usọrọ emi ke ntak emi mmọ ẹfiọkde ufọn n̄kpọ Abasi.—1 Sam. 1:1-7; Luke 2:41, 42.
12, 13. Nso ke akakpa ediwak nditọ Israel ndidụk usọrọ eke isua ke isua?
12 Kere se ndinam utọ isan̄ oro akakpade mme ubon. Ke uwụtn̄kpọ, ubon Joseph ye Mary ẹkesisan̄a kilomita 100 ẹto Nazareth ẹka Jerusalem. Akpada fi usen ifan̄ ndisan̄a utọ anyan isan̄ emi ye nditọwọn̄? Mbụk oro aban̄ade nte Jesus akakade Jerusalem ke ini enye ekedide eyenọwọn̄ owụt ke ekeme ndidi mme iman ye mme ufan ẹma ẹsisan̄a kiet ẹka isan̄ emi. Kere nte eketiede mmọ ke idem ndisan̄a kiet n̄ka isan̄, nnam udia ndia, nnyụn̄ n̄n̄wam kiet eken ẹnyene itienna ke mme ebiet emi mmọ mîdiọn̄ọke. Anaedi usụn̄ ikọdiọkke koro ete ye eka Jesus ẹma ẹsana enye ẹyak abuaha ye otuowo, okposụkedi emi enye ekedide isua 12 kpọt. Kere nte usọrọ emi ẹkesinemde mme owo, akpan akpan nditọwọn̄!—Luke 2:44-46.
13 Ke ini nditọ Israel ẹkewọn̄ọde ẹkedụn̄ ke mme idụt en̄wen, mmọ ẹma ẹsito ediwak idụt ẹkedụk usọrọ emi. Ke Pentecost isua 33 E.N., mme Jew oro ẹmade Abasi ye mbon oro ẹkekponode Abasi ke ido mme Jew ẹma eto Libya, Crete, Asia Minor, ye Mesopotamia ẹka Jerusalem.—Utom 2:5-11; 20:16.
14. Nso ufọn ke nditọ Israel emi ẹkedụkde mme usọrọ eke isua ke isua ẹkebọ?
14 Se mme anam-akpanikọ nditọ Israel ẹkenen̄erede ẹma ke mme usọrọ emi ekedi ndidiana ye ediwak tọsịn mme anam-akpanikọ eken ntuak ibuot nnọ Jehovah. Nso ufọn ke mme andidụk usọrọ emi ẹkebọ? Imekeme ndikụt ibọrọ mbụme emi ke item emi Jehovah ọkọnọde aban̄a Usọrọ Mme Ataya, ete: “Afo enyene ndidat esịt ke ini usọrọ fo, afo ye eyeneren fo ye eyenan̄wan fo ye ofụn eren fo ye ofụn an̄wan fo ye eyen Levi ye esenowo ye eyenakpa ye ebeakpa, emi ẹdude ke obio fo. Afo edinịm usọrọ ke usen itiaba ọnọ Jehovah Abasi fo ke ebiet emi Jehovah edimekde, koro Jehovah Abasi fo ọyọdiọn̄ fi ke kpukpru mbun̄wụm fo ye ke kpukpru utom ubọk fo, ndien kûtre ndidat esịt.”—Deut. 16:14, 15; kot Matthew 5:3.
NTAK EMI IKPAMADE IKPỌ MBONO EYOMFỊN?
15, 16. Nso n̄waidem ke afo akanam man odụk ikpọ mbono? Ntak emi okopde inemesịt ndikanam utọ n̄waidem oro?
15 Nso utịbe utịbe uwụtn̄kpọ ke mme mbono eset emi ẹdi ntem ẹnọ ikọt Abasi mfịn! Mme mbono nnyịn ẹbiet mme mbono emi ke ediwak usụn̄. Ke eyo Bible, mme andidụk ẹkenyene ndinam n̄waidem man ẹkeme ndidụk. Ediwak nnyịn imesinam n̄waidem n̄ko. Edi esịt esinem nnyịn sia imesinen̄ede ibọ ufọn ke ini idụkde. Mme mbono emi ẹkedi—ndien ẹsụk ẹdi—mme akpan edinam ke utuakibuot nnyịn. Mmọ ẹsikpep nnyịn mbufa n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnam nnyịn ifiọk nte ikpakade iso idi ufan Abasi. Mbono ẹsisịn udọn̄ ẹnọ nnyịn inam se nnyịn ikpepde, ẹn̄wam nnyịn ifep mme mfịna, ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn iwụk ntịn̄enyịn ke mme n̄kpọ emi ẹdinamde nnyịn ikop inemesịt utu ke nditịmede esịt.—Ps. 122:1-4.
16 Ikpọ mbono ẹsinam mme andidụk ẹdat esịt kpukpru ini. Ẹkewet ntem ẹban̄a akamba mbono kiet ke 1946: “Ama enem etieti ndikụt nte ediwak tọsịn ntiense ẹdude ọtọkiet ifụre ifụre, onyụn̄ akam enen̄ede enem ndikop nte akamba otuowo ẹdiande uyo ye ediwak mme ebre ikwọ ẹkwọ ndinem ikwọ Obio Ubọn̄ ẹtoro Jehovah.” Ntọt oro adian do ete: “Itieutom Mbonutom Unyịmesịt ẹma ẹnọ mme owo oro ẹkenọde idemmọ unyịme unyịme ẹkenam utom ke kpukpru itieutom; ndien ẹkenam emi ke ntak idatesịt ndinam n̄kpọ nnọ ekemmọ mme ntiense.” Ndi emesikop idatesịt ntre n̄ko ke mbono district m̀mê eke ofụri ererimbot?—Ps. 110:3; Isa. 42:10-12.
17. Nso ukpụhọde ke ẹnam ke nte ẹtịmde ikpọ mbono ke mme isua ndondo emi?
17 Ẹmekpụhọ nte ẹtịmde ndusụk n̄kpọ ke ikpọ mbono. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk ikọt Abasi ẹti ini emi ẹkesinịmde ikpọ mbono usen itiaita! Ẹma ẹsinyene ikpehe usenubọk, eke uwemeyo, ye eke mbubreyo. Ndiwọrọ an̄wautom ama esisịne ke ndutịm mbono. Enyene ndusụk ikpehe emi ẹkesitọn̄ọde ke n̄kanika usụkkiet usenubọk, ndien ẹma ẹsiwak ndibịghi nsịm n̄kanika usụkkiet okoneyo. Mbon oro ẹkenọde idemmọ unyịme unyịme ẹma ẹsisịn idem ẹtem udia usenubọk, eke uwemeyo, ye eke mbubreyo ẹnọ mme andidụk. Idahaemi mbono iwakke aba usen nte ekesidide ini oro, ndien kpukpru owo ẹsinen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ sia mme owo ye ubon ẹsitem udia mmọ ke ufọk ẹkama ẹdi.
18, 19. Nso ke afo esinen̄ede ama ke ikpọ mbono, ndien ntak-a?
18 Enyene ndusụk n̄kpọ ke ndutịm ikpọ mbono emi mme owo ẹsinen̄erede ẹma. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsinọ “udia [eke spirit] ke nnennen ini,” emi esinamde inen̄ede ifiọk mme ntịn̄nnịm ikọ ye mme ukpepn̄kpọ Bible ke mme utịn̄ikọ ye mbufa n̄wed emi ẹsiode ke ikpọ mbono oro. (Matt. 24:45) Utọ mbufa n̄wed emi ẹsion̄ode ẹdi mi ẹsiwak ndin̄wam mbon oro ẹnyenede esịt akpanikọ ẹfiọk akpanikọ N̄wed Abasi. Ndinem drama oro ẹdade ẹto Bible ẹsinam n̄kpri ye ikpọ owo ẹdụn̄ọde esịt mmọ ẹnyụn̄ ẹkpeme mbak spirit ererimbot emi edibiat mmọ. Utịn̄ikọ baptism n̄ko esinam kpukpru nnyịn ifiak idụn̄ọde se nnyịn idade nte akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn inyụn̄ ikop idatesịt ndikụt mbon en̄wen ẹyararede uyakidem mmọ ẹnọ Jehovah.
19 Ikpọ mbono ẹdi kiet ke otu usụn̄ oro ituakde ibuot inọ Abasi ke ediwak tọsịn isua oro ẹbede. Mmọ ẹsin̄wam nnyịn ikop idatesịt inyụn̄ ika iso inam akpanikọ inọ Jehovah ke mme ini afanikọn̄, ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn inam ekese ke utom esie. Mmọ ẹsinọ nnyịn ifet ndinam mbufa ufan ẹnyụn̄ ẹn̄wam nnyịn ifiọk se ọwọrọde ndibuana ke ubon ofụri ererimbot. Ikpọ mbono ẹdi ata akpan usụn̄ emi Jehovah adade ọdiọn̄ ikọt esie onyụn̄ owụt ke imekere iban̄a mmọ. Ke akpanikọ, akpana nnyịn owo kiet kiet inam ndutịm man ikpekeme ndidụk kpukpru ikpehe ke kpukpru mbono nnyụn̄ mbọ ufọn nto mmọ.—N̄ke 10:22.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 30]
Mbono ofụri ererimbot oro ẹkenịmde ke 1950 ke New York City
[Ndise ke page 32]
MOZAMBIQUE
[Mme ndise ke page 32]
SOUTH KOREA
