1. Tịn̄ ukpụhọde emi odude ke nte mme owo ẹdade edidụk ufụn ye orụk ufụn oro ẹdọhọde nnyịn idụk ke Rome 12:11.

UFỤN emi mme Christian ẹdụkde enen̄ede okpụhọde ye se ediwak owo ẹdade nte ufụn. Ufịk, ukụt, ufen, ye edidụk ufụn nnọ eteufọk m̀mê ekaufọk esiwak ndidụk mmọ ekikere ke ini ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ufụn. Edi Ikọ Abasi emi ẹkedade spirit Abasi ẹwet etịn̄ aban̄a edidụk ufụn ke ntak emi owo emekde-mek ndinam n̄kpọ nnọ edima Eteufọk esie. Ke nditịm ntịn̄, ke ini apostle Paul eketemede mme Christian eyo esie ete “ẹdụk ufụn ẹnọ Jehovah,” enye ọkọdọhọ mmọ ẹnam n̄kpọ ẹnọ Abasi ke ntak emi ẹmade enye. (Rome 12:11) Nso ibuana ke orụk ufụn emi? Didie ke ikeme nditre ndidụk ufụn nnọ Satan ye ererimbot esie? Ndien nso utịp ke idinyene edieke isọn̄ọde ida inam n̄kpọ inọ Jehovah nte ifịn esie?

2. (a) Nso ikekeme ndinam eyen Israel ebiere ndika iso ndi ofụn? (b) Ntak emi okodotde ẹtịbi utọn̄ ofụn emi mîkoyomke ndiwọrọ ufụn?

² Ibet emi Abasi ọkọnọde Israel anam ifiọk orụk ufụn emi Jehovah oyomde nnyịn idụk. Eyen Hebrew emi ekedide ofụn ekenyene ndiwọrọ ufụn ke ọyọhọ isua itiaba. (Ex. 21:2) Edi Jehovah ama anam ata eti ndutịm ọnọ ofụn emi ekenen̄erede ama eteufọk esie onyụn̄ oyomde ndika iso nnam n̄kpọ nnọ enye. Eteufọk esie ekenyene ndida enye nsan̄a n̄kpere enyịnusụn̄ m̀mê obubọk enyịnusụn̄ nnyụn̄ nda utịbin̄kpọ ntịbi enye utọn̄. (Ex. 21:5, 6) Enen̄ede odot nte edinam emi akabuanade utọn̄. Koro n̄kopuyo enyene n̄kpọ ndinam ye ndikpan̄ utọn̄ nnyụn̄ n̄kop ikọ. Ofụn oro mîkamaha ndiwọrọ ufụn do okoyom ndika iso n̄kop uyo nnyụn̄ nnam n̄kpọ nnọ eteufọk esie. Emi an̄wam nnyịn ifiọk se ibuanade ke ndiyak idem nnyịn nnọ Jehovah—oro edi, ndimek ke idem nnyịn ndikop uyo nnọ Abasi ke ntak emi imade enye.

3. Nso isinam nnyịn iyak idem inọ Abasi?

 ³ Mbemiso ikanade baptism, ima ibiere ndinam n̄kpọ Jehovah m̀mê ndidi ifịn esie. Ikayak idem inọ Jehovah ke ntak emi ọdọn̄de nnyịn ndikop uyo esie nnyụn̄ nnam uduak esie. Owo ikenyịkke-nyịk nnyịn. Ke nditịm ntịn̄, idem nditọwọn̄ emi ẹnade baptism ẹsinam emi ke ẹma ẹkemek ke idemmọ ndiyak idem nnọ Jehovah, idịghe man ẹnem ete ye eka mmọ esịt. Ima oro mme Christian ẹmade Jehovah, Eteufọk mmọ eke heaven, esinam mmọ ẹyak idem ẹnọ enye. Apostle John ekewet ete: “Ndima Abasi ọwọrọ ete nnyịn inịm mme ewụhọ esie.”—1 John 5:3.

4. Nso ke ikpanam man ikabade idi “ifịn edinen ido”?

⁴ Imenen̄ede ikọm Jehovah ke ndiyak nnyịn idi ifịn esie! Mbuọtidem oro inyenede ke uwa ufak Christ anam nnyịn ibọhọ ufụn idiọkn̄kpọ. Okposụkedi emi isụk idide mme anana mfọnmma, nnyịn imek ndikop uyo Jehovah ye Jesus nte mme Eteufọk nnyịn. Paul ama etịn̄ emi in̄wan̄-in̄wan̄ ke kiet ke otu mme leta oro enye ekewetde, ete: “Ẹbat ẹte ke mmimọ ima ikpan̄a kaban̄a idiọkn̄kpọ edi idu uwem inọ Abasi oto ke Christ Jesus.” Ekem enye ama odụri nnyịn utọn̄ ete: “Nte mbufo ifiọkke ite ke edieke mbufo ẹkade iso ndiyak idem mbufo nnọ owo ekededi nte ifịn man ẹkop uyo ẹnọ enye, mbufo ẹdi ifịn esie sia mbufo ẹkopde uyo ẹnọ enye, edide eke idiọkn̄kpọ emi edisụn̄ọde ke n̄kpa m̀mê eke n̄kopuyo emi edisụn̄ọde ke edinen ido? Edi ekọm enyene Abasi koro mbufo ẹkedide ifịn idiọkn̄kpọ edi ẹmekabade ẹkop item ke ofụri esịt ẹnọ orụk ukpepn̄kpọ oro ẹkeyakde mbufo ẹnọ. Ih, sia ẹma ẹkenam mbufo ẹbọhọ idiọkn̄kpọ, mbufo ẹma ẹkabade ẹdi ifịn edinen ido.” (Rome 6:11, 16-18) N̄kọ omokụt ke apostle oro eketịn̄ aban̄a ‘ndikop item ke ofụri esịt.’ Ke akpanikọ, nnyịn ndiyak idem nnọ Jehovah anam nnyịn ikabade idi “ifịn edinen ido.”

5. Nso en̄wan ke kpukpru nnyịn inyene ndin̄wana, ndien ntak-a?

⁵ Edi odu mme mfịna emi anade ikan man idu uwem ekekem ye uyakidem nnyịn. Inyene en̄wan iba. Akpa, edi en̄wan emi Paul akan̄wanade. Enye ekewet ete: “Mmenen̄ede ndara ibet Abasi ke ọwọn̄esịt mi, edi n̄kụt ibet efen ke ndido idem mi nte an̄wanade ye ibet oro odude mi ke esịt onyụn̄ adade mi nte mbuotekọn̄ ọnọ ibet idiọkn̄kpọ emi odude ke ndido idem mi.” (Rome 7:22, 23) Nnyịn n̄ko idada unana mfọnmma imana. Mmọdo, inyene ndikaka iso n̄n̄wana ye mme udọn̄ idem nnyịn. Apostle Peter eketeme nnyịn ete: “Ẹtie nte mbon emi ẹbọhọde ufụn, edi ẹkûkama ifụre mbufo ẹda ẹfụk idiọkn̄kpọ, edi ẹkama nte ifịn Abasi.”—1 Pet. 2:16.

6, 7. Didie ke Satan anam ererimbot emi ọdọn̄ owo itọn̄?

⁶ Udiana en̄wan nnyịn edi ye ererimbot emi mme demon ẹkarade mi. Satan, kpa andikara ererimbot emi, ọwọn̄ọde inua ikan̄ esie ese nnyịn man anam nnyịn itre ndisọn̄ọ nda ye Jehovah ye Jesus. Enye odomo ndinam nnyịn ikpebe edu ererimbot emi man esịn nnyịn ke ufụn. (Kot Ephesus 6:11, 12.) Usụn̄ kiet emi Satan anamde emi edi ndinam ererimbot esie ọdọn̄ nnyịn itọn̄. Apostle John okodụri nnyịn utọn̄ ete: “Edieke owo ekededi amade ererimbot, enye imaha Ete; koro kpukpru se idude ke ererimbot—se idọn̄de obụkidem ye se idọn̄de enyịn ye edida se owo enyenede n̄wụt idem—itoho Ete, edi oto ererimbot.”—1 John 2:15, 16.

⁷ Mme owo ke ofụri ererimbot ẹyom ndidi imọ owo. Satan anam mme owo ẹnịm ke okụk anam owo okop inemesịt. Ikpọ ufọkurua ẹyọyọhọ. Mme asuanetop n̄kpọurua ẹsinam mme owo ẹwụk ekikere ke inyene ye unọ idem inemesịt. Mme owo ẹsika ẹkese ndiye ebiet, ndien  isan̄ emi esiwak ndidi ye mbon emi ẹnyenede ekikere ererimbot. Ke akpanikọ, se ikụtde inyụn̄ ikopde ke kpukpru ebiet ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ndikop inem uwem, edi inem uwem emi edi nte ererimbot ẹmade.

8, 9. Ntak emi mîfọnke ndidụk ufụn nnọ inyene?

⁸ Ke eyo mme apostle, Peter ama odụri mme Christian utọn̄ aban̄a mme owo ke esop emi ẹketọn̄ọde ndikpebe edu ererimbot. Enye ekewet ete: “Mmọ ẹbat akwa udia-uwem ke uwemeyo nte n̄kpọ inemesịt. Mmọ ẹdi mme ntọi ye mme ndo, ẹkop ebeubọk inemesịt ke mme ukpepn̄kpọ abian̄a mmọ, ke adan̄aemi ẹdiade usọrọ ọtọkiet ye mbufo. Koro mmọ ẹtịn̄de ikọ iseri emi mînyeneke ufọn, ẹnyụn̄ ẹda mme udọn̄ obụkidem ye mme etịme etịme edu ẹtap mbon emi ẹsụk ẹbọhọde mme anam ukwan̄n̄kpọ. Ke adan̄aemi ẹn̄wọn̄ọde ndinọ mmọ ifụre, mmọ ke idemmọ ẹdu ke ufụn mbiara. Koro owo ekededi emi ayakde owo en̄wen akan enye odụk ufụn ọnọ owo oro.”—2 Pet. 2:13, 18, 19.

⁹ Edieke owo odomode ndiyụhọ “se idọn̄de enyịn,” enye idibọhọke ufụn. Utu ke oro, enye edikam idụk ufụn inọ eteufọk ererimbot emi, Satan kpa Devil. (1 John 5:19) Ọdiọk etieti ndidụk ufụn nnọ inyene, sia esisọn̄ ndiwọrọ ke ufụn emi.

10, 11. Mmanie ke Satan enen̄ede ọkọk afia esie ọnọ mfịn, ndien didie ke ufọkn̄wed ntaifiọk ekeme ndinam ọsọn̄ mmọ ndinam n̄kpọ Abasi?

¹⁰ Kpa nte Satan akanamde ke Eden, mfịn n̄ko enye esinen̄ede ọkọk afia esie ọnọ mbon emi mînyeneke mbufiọk. Mme uyen ke enye esinen̄ede ebịne. Esịt isinemke Satan ke ini uyen m̀mê owo ekededi emekde ndidụk ufụn nnọ Jehovah. Asua Abasi emi oyom kpukpru owo oro ẹyakde idem ẹnọ Jehovah ẹtre ndituak ibuot nnyụn̄ nsọn̄ọ nda ye Enye.

¹¹ Ẹyak ifiak ika uwụtn̄kpọ nnyịn oro aban̄ade ofụn oro ekenyịmede ẹtịbi imọ utọn̄. Utọn̄ ama abiak ofụn oro; edi ikebịghike ubiak oro ama odop, onyụn̄ enịm enye mbọn emi owụtde ke enye edidi ofụn ke nsinsi. Ekeme ndisọn̄ m̀mê akam abiak uyen n̄ko ndimek ndidu uwem oro okpụhọrede ye eke mme uke esie. Satan oyom ndinam etie nte ke ndinyene ubọkọkọ ke ererimbot esie anam owo okop inemesịt, edi mme Christian ẹkpenyene ndifiọk ke ndinam n̄kpọ Abasi akam edi akpan n̄kpọ. Jesus ekekpep ete: “Mmọ oro ẹkerede ẹban̄a unana mmọ ke n̄kan̄ eke spirit ẹkop inemesịt.” (Matt. 5:3) Mme Christian emi ẹyakde idem ẹnọ Abasi ẹnam uduak esie, inamke eke Satan. Ibet Jehovah adat mmọ esịt, mmọ  ẹnyụn̄ ẹtie ẹkere enye uwemeyo ye okoneyo. (Kot Psalm 1:1-3.) Edi ekese n̄kpọ oro ẹkpepde mfịn ke ufọkn̄wed ntaifiọk iyakke mme asan̄autom Jehovah ẹnyene ifet nditie n̄kere Ikọ Abasi nnyụn̄ nnam n̄kpọ esie.

12. Nso ubiere ke ediwak nditọwọn̄ ẹnyene ndinam?

¹² Eteufọk emi edide owo ererimbot ekeme ndinam uwem ọsọn̄ ofụn emi edide Christian. Paul okobụp ntem ke akpa leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Corinth: “Nte ẹkekot fi ke ini edide ofụn?” Enye ama eteme mmọ ete: “Kûyak oro afịna fi; edi edieke ekemede ndiwọrọ ufụn, da ifet oro nyan̄a idem.” (1 Cor. 7:21) Edieke ofụn ekenyenede idiọk eteufọk, akpakakam ọfọn enye ọwọrọ ufụn. Mfịn, ke ediwak idụt, enyene ibat isua emi ibet ọdọhọde ke ana nditọwọn̄ ẹka n̄wed. Ke oro ebede, nditọ oro ẹyemek m̀mê iyaka ufọkn̄wed ntaifiọk m̀mê idikaha. Owo ndika ufọkn̄wed ntaifiọk man enyene ubọkọkọ ke ererimbot emi ekeme ndibiọn̄ọ enye ndinyene ifet nnam utom uyọhọ ini.—Kot 1 Corinth 7:23.

13. Nso orụk ubọ ukpep enen̄ede enyene ufọn ọnọ mme asan̄autom Jehovah?

¹³ Paul ama odụri mme Christian ke Colossae utọn̄ ete: “Ẹkpeme idem: mbak owo edida ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a obụme mbufo nte asan̄ade ekekem ye item owo, nte asan̄ade ekekem ye mme akpa n̄kpọ ererimbot inyụn̄ isan̄ake ikekem ye Christ.” (Col. 2:8) Ẹkụt ‘ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a emi asan̄ade ekekem ye item owo’ ke ekikere ererimbot oro ediwak mme andikpep ẹkpepde mfịn. Sia ufọkn̄wed ntaifiọk ẹsiwakde ndikpep mme utọ ukpepn̄kpọ emi, mmọ isiwakke ndikpep owo ubọkutom, ndien emi esinam ọsọn̄ mbon emi ẹkụrede n̄wed ndinyene se ẹkpenamde ẹda ẹdu uwem. Edi mme asan̄autom Jehovah ẹsimek ndibọ ukpep emi edin̄wamde mmọ ẹkpep ubọkutom man mmọ ẹkpedu mmemmem uwem ẹnyụn̄ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Abasi. Mmọ ẹsinam item emi Paul ọkọnọde Timothy mi: “Ke akpanikọ, uten̄e Abasi emi edi usụn̄ akwa udori ke ini asan̄ade ye ediyụhọ ye se owo enyenede. Ntre, ke inyenede se idiade ye se isịnede ye itie udakibuot, nnyịn iyoyụhọ ye mme n̄kpọ emi.” (1 Tim. 6:6, 8) Utu ke ata mme Christian ndiyom ikpọ n̄weditoro ye udorienyịn̄, mmọ ẹwụk ntịn̄enyịn ke ndibọ “leta itoro,” oro edi, mbon oro mmọ ẹn̄wamde ẹkabade ẹdi mbet Jesus. Mmọ ẹnam emi ke ndikwọrọ ikọ adan̄a nte ẹkekeme.—Kot 2 Corinth 3:1-3.

14. Philippi 3:8 ọdọhọ ke Paul ekese didie ifet oro enye ekenyenede ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Christ?

 ¹⁴ Kere ban̄a apostle Paul. Enye ọkọbọ ukpep ke ukot Gamaliel, andikpep Ibet mme Jew. Ẹkeme ndimen ukpep oro enye ọkọbọde ndomo ye ufọkn̄wed ntaifiọk eyomfịn. Edi Paul ekese didie ukpep emi enye ọkọbọde ke ẹmende ẹdomo ye ifet oro enye ekenyenede ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Christ? Enye ekewet ete: “Ami mbat kpukpru n̄kpọ ke ntakurua ke ntak akakan ifiọk Christ Jesus Ọbọn̄ mi.” Ekem enye adian do ete: “Ke ntak esie mmenyịme kpukpru n̄kpọ ẹtak nnyụn̄ mbat mmọ ke mbio, man n̄kpenyene Christ.” (Phil. 3:8) Ekikere Paul emi an̄wam mme uyen emi ẹdide Christian ye ete ye eka mmọ emi ẹbakde Abasi ẹda eti ibuot ẹmek ubọ ukpep. (Se ndise.)

15, 16. Nso ukpep ke esop Jehovah ọnọ, ndien nso idi akpan ntak emi ẹnọde enye?

¹⁵ N̄kpọ etie didie ke ediwak ufọkn̄wed ntaifiọk ererimbot emi? Ndi idịghe mmọ ẹsiwak ndida iso ke ndisịn ntịme ye ukara ye ke obio? (Eph. 2:2) Edi esop Jehovah ọnọ akakan ukpep ke mme esop emi etiede emem emem. Owo nnyịn kiet kiet enyene ifet ndibọ ufọn nto Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi oro ẹsinịmde kpukpru urua. Ndien odu san̄asan̄a ukpep oro ẹsinọde mme asiakusụn̄ emi ẹdide nditọete iren emi mîdọhọ ndọ (Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Nditọete Iren Emi Mîdọhọ Ndọ) ye mme ebe ye n̄wan emi ẹdide mme asiakusụn̄ (Ufọkn̄wed Ukpep Bible Eke Mme Christian Oro Ẹdọde Ndọ). Mme utọ ukpepn̄kpọ ukara Abasi emi ẹn̄wam nnyịn ikop uyo Jehovah, kpa Eteufọk nnyịn eke heaven.

¹⁶ Imekeme ndikpep ekese n̄kpọ mban̄a Abasi ke Watch Tower Publications Index m̀mê Watchtower Library ke usan umụm ntọt kọmputa. Akpan ntak emi ibọde ofụri ukpep emi edi man ituak ibuot inọ Jehovah. Emi anam nnyịn ifiọk nte ikemede ndin̄wam mbon en̄wen ẹfiak ẹditie ke emem ye Abasi. (2 Cor. 5:20) Ndien emi oyonyụn̄ anam mbon oro in̄wamde ẹtiene ẹkpep mbon en̄wen.—2 Tim. 2:2.

17. Nso utịp ke idinyene edieke imekde akakan ukpep?

¹⁷ Ke uwụtn̄kpọ oro Jesus ọkọnọde aban̄a talent, ẹma ẹtoro ifịn iba oro ẹkenamde akpanikọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹtiene eteufọk mmọ ẹdat esịt sia ẹma ẹnọ mmọ utom en̄wen. (Kot Matthew 25:21, 23.) Iyokop idatesịt inyụn̄ ibọ utịp edieke imekde akakan ukpep. Da Michael ke uwụtn̄kpọ. Enye ama ọfiọk n̄wed tutu mme andikpep ẹkot enye edi mbono emi ẹkenemede nte enye edisan̄ade ika ufọkn̄wed ntaifiọk. Idem ama akpa mmọ ke ini Michael mîkamaha ndika ufọkn̄wed ntaifiọk, edi emekde ufọkn̄wed ukpep ubọkutom emi mîdidiaha ini, ndien emi ama an̄wam enye enyene se adade ese aban̄a idemesie nte asiakusụn̄. Ndi enye ekere ke enyene se itakde imọ? Enye ọdọhọ ete: “Ukpepn̄kpọ ukara Abasi oro mbọde nte asiakusụn̄—ye enye emi nnyụn̄ mbọde idahaemi nte ebiowo—inyeneke mbiet. Okụk ekededi oro n̄kpenyenede imenke udomo ye mme edidiọn̄ ye ifetutom oro nnyenede. Mmenen̄ede n̄kop idatesịt nte mmen̄kamaha ndika ufọkn̄wed ntaifiọk.”

18. Nso inam fi emek akakan ukpep?

¹⁸ Akakan ukpep an̄wam nnyịn ndinam uduak Abasi nnyụn̄ ndụk ufụn nnọ Jehovah. Enye anam nnyịn inyene idotenyịn ke ẹyenam nnyịn “[ibọhọ] ufụn itie mbiara,” ndien ke akpatre “[inyene] ubọn̄ ubọn̄ ifụre nditọ Abasi.” (Rome 8:21) Se idide akpan n̄kpọ ikan edi ke enye ekpep nnyịn mfọnn̄kan usụn̄ ndiwụt ke imenen̄ede ima Jehovah, Eteufọk nnyịn eke heaven.—Ex. 21:5.