“Ẹnam Emi Nditi Mi”
“Ke ama ọkọnọ ekọm, enye obụn̄ uyo onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Emi ada aban̄a idem mi eke ẹdinọde kaban̄a mbufo. Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.’”—1 COR. 11:24.
1, 2. Anaedi nso ke mme apostle ẹkekere ẹban̄a ke akpatre ini emi Jesus akakade Jerusalem?
‘ENYỌN̄ an̄wan̄a ndien, imekeme ndikụt ubak ọfiọn̄. Mbubreyo n̄kpọn̄, anaedi mme ekpeme okoneyo ẹma ẹda ke Jerusalem ẹkụt n̄ko. Ke ndondo oro mbon Sanhedrin ẹkekopde oro, mmọ ẹma ẹtọt ke Nisan, obufa ọfiọn̄, ọtọn̄ọ. Ekem ẹdọhọ mme asuanetop ẹsuan etop emi ke kpukpru ebiet, idem ẹdade etop emi ẹdisịm mi n̄ko. Ufọn idụhe nditetịn̄, Jesus ọmọn̄ aka Jerusalem man ekesịm do mbemiso Passover.’
2 Anaedi se ndusụk mbon emi ẹkesan̄ade ye Jesus ke Perea (ke edem Jordan oko) ẹkekerede edi oro ke ini mmọ ẹkesan̄ade ye enye ke akpatre ini emi enye akakade Jerusalem. (Matt. 19:1; 20:17, 29; Mark 10:1, 32, 46) Ke ndondo oro ẹkefiọkde akpa usen ke ọfiọn̄ Nisan, ẹma ẹdia Passover ke usen 13 ẹma ẹkebe, ke utịn ama okosop ke Nisan 14.
3. Ntak emi usenọfiọn̄ Passover ekpebehede mme Christian?
3 Usenọfiọn̄ Udia Mbubreyo Ọbọn̄, emi edide ukem usenọfiọn̄ Passover, edidi ke utịn ama okosụhọde ke April 14, 2014. Usen oro edidi ata akpan usen inọ kpukpru ata mme Christian ye mbon oro ẹditienede mmọ idụk. Ntak-a? Ke ntak se ẹwetde ke 1 Corinth 11:23-25: “Ke okoneyo oro ẹkeyomde ndiyak enye nnọ, Ọbọn̄ Jesus emen uyo ndien, ke ama ọkọnọ ekọm, enye obụn̄ uyo onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Emi ada aban̄a idem mi eke ẹdinọde kaban̄a mbufo. Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.’ Enye anam kpa ntre ye cup n̄ko.”
4. (a) Nso mbụme ke ikpobụp idem nnyịn iban̄a Editi? (b) Ẹsisan̄a didie ẹfiọk usenọfiọn̄ Editi kpukpru isua? (Se ekebe oro “Editi 2014.”)
4 Imenịm ke afo eyetiene aka n̄kukụre edinam emi Jesus ọkọdọhọde mme anditiene enye ẹsinịm kpukpru isua mi. Ọkpọfọn obụp idemfo mbemiso ini oro ete: ‘N̄kpeben̄e didie idem nnọ Editi? Nso idi mme n̄kpọ idiọn̄ọ emi ẹdidade inịm? Edinam emi editie didie? Ndien ntak emi edinam emi ye mme n̄kpọ idiọn̄ọ ẹdide akpan n̄kpọ?’
MME N̄KPỌ IDIỌN̄Ọ
5. Jesus ọkọdọhọ ẹtịm nso ye nso ẹben̄e akpatre Passover oro enye akadiade ye mme apostle?
5 Ke ini Jesus ọkọdọhọde mme apostle ẹka ẹketịm ebiet emi mmọ ẹditiede idia Passover, enye ikọdọhọke mmọ ẹnen̄ede ẹbana ebiet oro; edi etie nte enye okoyom ebiet emi odotde, asanade, onyụn̄ ekemde mbon oro ẹkekotde. (Kot Mark 14:12-16.) Akana mmọ ẹdep mme n̄kpọ emi ẹdidade ẹnam usọrọ oro, ndien emi ama esịne uyo ye ndatndat wine. Ke ẹma ẹkekụre usọrọ oro, Jesus ama eneme aban̄a uyo ye wine. N̄kpọ idiọn̄ọ iba emi ke ẹsida ẹnịm Editi.
6. (a) Ke ẹma ẹkedia Passover ẹkụre, nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a uyo? (b) Nso orụk uyo ke ẹsida ẹnịm Editi?
6 Apostle Matthew ama etiene odu, ndien nte ini akakade enye ekewet ete: “Jesus emen uyo ndien, ke ama ọkọdiọn̄, obụn̄, ọnọ mme mbet onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Ẹbọ, ẹta.’” (Matt. 26:26) “Uyo” oro ekedi uyo eke leaven mîdụhe, ukem emi ẹkesitade ke Passover. (Ex. 12:8; Deut. 16:3) Ndomuyo wheat ye mmọn̄ ke ẹkeda ẹnam uyo oro, owo isịnke leaven m̀mê n̄kpọ oro esinamde udia enem, utọ nte inụn̄. Enye ikọtọtke sia owo mîkesịnke leaven. Onyụn̄ edi ndomuyo oro kpọt, asat, akran̄, ẹnyụn̄ ẹkeme ndisọp mbụn̄ mbio mbio. Mfịn, mbemiso usen Editi, mbiowo ẹkeme ndidọhọ owo ada ndomuyo wheat ye mmọn̄ kpọt anam utọ uyo oro. Ẹkeme ndisan̄ enye ke usan̄uyo m̀mê ke eso emi ẹsịnde esisịt aran. (Edieke ndomuyo emi ẹdade wheat ẹnam mîdụhe, ẹkeme ndida ndomuyo emi ẹdade edesi, barley, ibokpot, m̀mê n̄kpọ ntre ẹnam.)
7. Nso utọ wine ke Jesus eketịn̄ aban̄a, ndien nso utọ wine ke ẹkpeda ẹnịm Editi mfịn?
7 Matthew ama aka iso ewet ete: “[Jesus] emen cup, ndien ke ama ọkọnọ ekọm, ayak ọnọ mmọ onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Kpukpru mbufo ẹbọ ẹn̄wọn̄.’” (Matt. 26:27, 28) Cup ndatndat wine ke Jesus akakama ke ubọk. (Idụhe nte ekpekedide obufa mmọn̄ mfri emi ẹnyịmide ẹsio ke grape, sia ini grape ama ebe.) Owo ikọn̄wọn̄ke wine ke akpa ini emi ẹkediade Passover ke Egypt, edi Jesus ikọdọhọke ke ọdiọk ndin̄wọn̄ wine ke Passover. Enye ama akam ada nyọhọ-nsụhọ enịm Udia Mbubreyo Ọbọn̄. Ntem, mme Christian ẹsida wine ẹnịm Editi. Sia mîkoyomke ẹda n̄kpọ ẹnam iyịp Jesus ọfọn, owo isidaha wine emi ẹbuakde ọkpọsọn̄ mmịn m̀mê ufuọn̄. Ẹkpenyene ndida ndatndat wine emi owo mîbuakke n̄kpọ ndomokiet, emi ẹnamde ke ufọk m̀mê emi ẹdepde-dep, utọ nte Beaujolais, Burgundy, Chianti.
SE UYO YE WINE ẸDADE ẸBAN̄A
8. Ntak emi mme Christian ẹnen̄erede ẹkere ẹban̄a se uyo ye wine ẹdade ẹban̄a?
8 Apostle Paul ama anam ẹfiọk ke idịghe mme apostle kpọt ẹkenyene ndinịm Udia Mbubreyo Ọbọn̄, edi ke kpukpru mme Christian ẹkenyene nditiene nnịm. Enye ekewet ntem ọnọ nditọete ke Corinth: “Se n̄kọbọde Ọbọn̄ ke n̄kayak nnọ mbufo, nte ke . . . Ọbọn̄ Jesus emen uyo ndien, ke ama ọkọnọ ekọm, enye obụn̄ uyo onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Emi ada aban̄a idem mi eke ẹdinọde kaban̄a mbufo. Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.’” (1 Cor. 11:23, 24) Emi esịn mme Christian ẹka iso ẹnịm akpan edinam emi kpukpru isua tutu esịm mfịn emi, ẹnyụn̄ ẹkere ẹban̄a se uyo ye wine ẹdade ẹban̄a.
9. Nso ukwan̄ ekikere ke ndusụk owo ẹnyene ẹban̄a uyo oro Jesus akadade enịm Udia Mbubreyo Ọbọn̄?
9 Ndusụk mme aka ufọkabasi ẹdọhọ ke sia Jesus ọkọdọhọde ete: ‘Emi edi idem mi,’ ke uyo oro ama akabade ata idem Jesus ke utịbe utịbe usụn̄. Edi idịghe akpanikọ. * Mme anam-akpanikọ apostle oro ẹma ẹkụt idem Jesus ẹnyụn̄ ẹkụt uyo eke leaven mîdụhe oro mmọ ẹkeyomde ndita. Ke akpanikọ, Jesus eketịn̄ ebetọ ikọ, kpa nte eketịn̄de ke ediwak ini en̄wen.—John 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.
10. Nso ke uyo esida aban̄a ke ini Udia Mbubreyo Ọbọn̄?
10 Uyo oro mme apostle ẹkekụtde, emi ẹkenyun̄ ẹyomde ndita ke mîbịghike akada aban̄a idem Jesus. Ewe idem? Ini kiet ko, mme asan̄autom Abasi ẹkekere ke sia Jesus okobụn̄de uyo oro edi ọkpọ esie ndomokiet mîkobụn̄ọke, ke uyo oro akada aban̄a “idem Christ”—oro edi, esop mbon oro ẹyetde aran. (Eph. 4:12; Rome 12:4, 5; 1 Cor. 10:16, 17; 12:27) Edi nte ini akakade, mmọ ẹma ẹdifiọk ke N̄wed Abasi ọdọhọ ke uyo oro akada aban̄a ikpọkidem emi Jehovah akanamde ọnọ Jesus ke ini enye ọkọnọde enye edi isọn̄. Jesus “ama [okụt] ukụt ke obụkidem,” ẹma ẹkam ẹkọn̄ enye ke eto. Ntem, ke ini Udia Mbubreyo Ọbọn̄, uyo esida aban̄a obụkidem Jesus emi enye akadade “obiom mme idiọkn̄kpọ nnyịn.”—1 Pet. 2:21-24; 4:1; John 19:33-36; Heb. 10:5-7.
11, 12. (a) Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a wine? (b) Wine oro ẹsidade ẹnịm Udia Mbubreyo Ọbọn̄ ada aban̄a nso?
11 Oro anam ifiọk se Jesus eketịn̄de aban̄a wine. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Enye anam kpa ntre ye cup n̄ko, ke ẹma ẹkedia udia mbubreyo ẹma, ọdọhọ ete: ‘Cup emi ada aban̄a obufa ediomi eke ẹnamde ẹbe ke iyịp mi.’” (1 Cor. 11:25) Ẹkabade itien̄wed oro ke ediwak Bible nte ẹkabarede ke Edisana Ŋwed Abasi Ibom, emi ọdọhọde ete: ‘Cup emi edi obufa ediomi ke iyịp Mi.’ Ndi ata cup emi Jesus akakamade ekedi obufa ediomi? Baba. Jesus eketịn̄ aban̄a wine emi ekesịnede ke “cup” oro. Jesus ọkọdọhọ ke wine oro ada aban̄a nso? Iyịp esie oro ẹkeduọkde.
12 Gospel Mark ọdọhọ ke Jesus ọkọdọhọ ete: “Emi ada aban̄a iyịp mi, kpa ‘iyịp ediomi,’ emi ẹdiduọkde kaban̄a ediwak owo.” (Mark 14:24) Ẹkenyene “[ndiduọk iyịp Jesus] kaban̄a ediwak owo man ẹfen mme idiọkn̄kpọ.” (Matt. 26:28) Ntem odot ndatndat wine ndida mban̄a ata iyịp Jesus. Iyịp oro anam nnyịn inyene ubọhọ-ufụn ebe ke ufak, “kpa edifen mme idiọkn̄kpọ nnyịn.”—Kot Ephesus 1:7.
Mme apostle ẹma ẹn̄wọn̄ wine emi akadade aban̄a iyịp Jesus, kpa iyịp ediomi (Se ikpehe ekikere 11, 12)
NDITI N̄KPA CHRIST
13. Tịn̄ nte ẹsinamde Editi n̄kpa Christ eke isua ke isua.
13 Edieke edide akpa ini emi aduakde ndidụk Editi ye Mme Ntiense Jehovah edi emi, ekere ke editie didie? Anaedi ẹdinịm ke ebiet emi eyede, asanade, onyụn̄ eferede kpukpru owo emi ẹdụkde ke idem. Ẹkeme ndibon flawa ifan̄, edi ebiet oro iditiehe usọrọ usọrọ. Ebiowo emi odotde eyeneme se Bible etịn̄de aban̄a Editi in̄wan̄-in̄wan̄ ye ukpono ukpono. Enye ayanam kpukpru owo oro ẹdụkde ẹfiọk se Christ akanamde ọnọ nnyịn. Ke enye akakpa nte ufak nnyịn man nnyịn ikpodu uwem. (Kot Rome 5:8-10.) Andinọ utịn̄ikọ oro eyetịn̄ idotenyịn iba emi Bible etịn̄de aban̄a.
14. Ewe idotenyịn ke ẹsineme ke utịn̄ikọ Editi?
14 Idotenyịn kiet edi ndikara ye Christ ke heaven, ndien esisịt ke otu mme anditiene Christ, utọ nte mme anam-akpanikọ apostle, ẹnyene idotenyịn enye emi. (Luke 12:32; 22:19, 20; Edi. 14:1) Ata ediwak mme Christian ke eyo nnyịn ẹnyene idotenyịn enye eken. Mmọ ẹnyene idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi ke isọn̄ oro ẹnamde afiak edi Paradise. Ndien ẹyenam uduak Abasi ke isọn̄ nte ẹnamde ke heaven, kpa n̄kpọ oro mme Christian ẹbọn̄de akam ẹben̄e ke anyan ini. (Matt. 6:10) Ndien N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a ndinem n̄kpọ oro mmọ ẹdidarade ke nsinsi nsinsi.—Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.
15, 16. Nso ke ẹsinam ye uyo ke Udia Mbubreyo Ọbọn̄?
15 Ke utịt utịt utịn̄ikọ oro, etịn̄ikọ ọyọdọhọ ke ekem ini ndinam se Jesus ọkọdọhọde mme apostle esie ẹnam. Nte ima ikeneneme, ẹdida n̄kpọ idiọn̄ọ iba, uyo emi leaven mîdụhe ye ndatndat wine inịm Editi. Ẹdidori n̄kpọ idiọn̄ọ emi ke okpokoro ikpere etịn̄ikọ. Enye eyetịn̄ aban̄a mbụk Bible emi aban̄ade se Jesus eketịn̄de onyụn̄ anamde ke ini enye ọkọtọn̄ọde Editi. Ke uwụtn̄kpọ, Matthew ọdọhọ ete: “Jesus emen uyo ndien, ke ama ọkọdiọn̄, obụn̄, ọnọ mme mbet onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Ẹbọ, ẹta. Emi ada aban̄a idem mi.’” (Matt. 26:26) Jesus ama obụn̄ uyo eke leaven mîdụhe man ọnọ mme apostle emi ẹketiede enye ke nnasia ye ke ufien. Ke Editi oro ke April 14, afo oyokụt uyo eke leaven mîdụhe emi ẹma ẹkebobụn̄ mbio mbio ẹdọn̄ ke usan emi ẹdidade isan̄a.
16 Usan ayawak ekem mbak ẹdibiat ini ndinọ kpukpru owo. Owo idimenke enye isan̄a ke usụn̄ emi okponde editịm. Ẹyebọn̄ ibio ibio akam, ekem ẹmen mme usan oro ẹsan̄a ke nde ke nde, nte ẹkụtde ke ọfọn ke edem mbufo. Ekeme ndidi ibat ibat owo ẹdita (mîdịghe owo ndomokiet iditaha) uyo oro, kpa nte ekedide ke ata ediwak esop ke ini ẹkemende uyo ẹsan̄a ke Editi 2013.
17. Didie ke ẹsinam se Jesus eketemede aban̄a wine ke Editi?
17 Ke oro ebede, ẹyenam se Matthew ekewetde ete: “[Jesus] emen cup, ndien ke ama ọkọnọ ekọm, ayak ọnọ mmọ onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Kpukpru mbufo ẹbọ ẹn̄wọn̄; koro emi ada aban̄a iyịp mi, kpa “iyịp ediomi,” emi ẹdiduọkde kaban̄a ediwak owo man ẹfen mme idiọkn̄kpọ.’” (Matt. 26:27, 28) Ẹyetiene ẹnam ntre n̄ko—oro edi, ẹfiak ẹbọn̄ akam ndien ekem ẹmen “cup” ndatndat wine ẹsan̄a ẹnọ kpukpru owo.
18. Ntak emi anade isụk idụk Editi ọkpọkọm owo ifan̄ kpọt ẹta uyo ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ wine, m̀mê idem ekpededi owo ndomokiet itaha inyụn̄ in̄wọn̄ke?
18 Ata ediwak mbon oro ẹdụkde isitaha uyo inyụn̄ in̄wọn̄ wine oro sia Jesus ọkọdọhọ ke mbon oro ẹditienede imọ ikara ke Obio Ubọn̄ heaven kpọt ẹdita inyụn̄ in̄wọn̄. (Kot Luke 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Kpukpru mbon eken oro ẹdụkde ẹsitetie ukpono ukpono ẹse se ikade iso. Kpa ye oro, enen̄ede ọfọn mmọ ẹdụk Udia Mbubreyo Ọbọn̄, sia ndidụk owụt nte mmọ ẹnen̄erede ẹwụt esịtekọm ẹban̄a uwa Jesus. Ke ini Editi, mmọ ẹkeme ndikere mban̄a mme edidiọn̄ emi mmọ ẹdibọde ke ntak uwa ufak Jesus. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹdori enyịn ndisịne ke otu “akwa otuowo” emi ẹdibọhọde “akwa ukụt.” Mmọ ẹdi mme andituak ibuot nnọ Abasi emi ẹma “[ẹkeyet] ọfọn̄idem mmọ ẹnam afia ke iyịp Eyenerọn̄.”—Edi. 7:9, 14-17.
19. Nso ke akpanam man eben̄e idem ọnọ Udia Mbubreyo Ọbọn̄ onyụn̄ enen̄ede adia ufọn?
19 Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ẹsitịm idem ẹnọ Editi. Urua ifan̄ mbemiso usen Editi, imesikot adan̄a ediwak owo nte ikekeme ite ẹtiene ẹdidụk. Akan oro, usen ifan̄ mbemiso Editi, ata ediwak nnyịn imesikot mbụk Bible oro aban̄ade se Jesus akanamde ye se iketịbede usen ifan̄ mbemiso Udia Mbubreyo Ọbọn̄ ke isua 33 E.N. Imesinam ndutịm man ikụt ite ke imetiene idụk. Imesibak ikesịm mbemiso ikwọ ye akam emi ẹdade ẹberede ndutịm emi, man ikeme ndidara isenowo inyụn̄ ikụt ofụri se ẹnamde. Kpukpru nnyịn, nditọete ye isenowo, iyenen̄ede idia ufọn edieke itienede etịn̄ikọ ikụbọde Bible ikot inyụn̄ ikpan̄ utọn̄ ikop nte enye anamde se enye okotde an̄wan̄a. Se ikam idide akpan n̄kpọ ikan edi ke edieke idụkde Editi, ọwọrọ ke imenen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a uwa Jesus inyụn̄ inam se Jesus okowụkde ete: “Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.”—1 Cor. 11:24.
^ ikp. eki. 9 Heinrich Meyer, eyen Germany emi edide ata ekpep n̄kpọ mban̄a Bible, ọdọhọ ete: “Owo ikobụn̄ke kan̄a idem Jesus (enye okosụk ododu uwem), owo ikonyụn̄ iduọkke kan̄a iyịp Esie, ndien ke ntre [mme apostle] ikpekekereke . . . nte ke mmimọ ikata ata idem Ọbọn̄ inyụn̄ in̄wọn̄ ata iyịp esie. Mmọdo, Jesus eketịn̄ mmemmem ikọ emi Enye ke idem Esiemmọ mîkoyomke an̄wan̄a mme apostle ke usụn̄ en̄wen.”
