1. Nso akwa ifet ke mme uyen emi ẹdide Christian ẹnyene?

NNYỊN idu uwem ke ata akpan ini. Ata ediwak owo emi ẹtode kpukpru idụt ẹdụk esop Abasi idahaemi ẹkan nte akanam ẹdụkde. (Edi. 7:9, 10) Ediwak uyen ẹkop inem ndikot mme owo “[ẹdibọ] mmọn̄ uwem ke mfọn.” (Edi. 22:17) Ndusụk uyen ke ẹkpep mme owo Bible ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ ẹdu eti uwem. Mme uyen eken ẹkpep obufa usem man ẹda ẹkwọrọ eti mbụk ẹnọ mbon oro ẹsemde usem oro. (Ps. 110:3; Isa. 52:7) Nso ke afo ekeme ndinam man enen̄ede esịn idem ke utom emi ikọt Jehovah ẹnamde mi?

2. Didie ke uwụtn̄kpọ Timothy owụt ke Jehovah enyịme ndinọ mme uyen ifetutom? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

² Se ebierede ndinam idahaemi nte uyen ekeme ndinọ fi ifet ndinam ediwak utom ke esop Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, Timothy ama anam nti ubiere, ndien emi ama anam enye ekeme ndidi isụn̄utom ke ini enye ekedide n̄kpọ nte isua 20. (Utom 16:1-3) Etie nte ke ọfiọn̄ ifan̄ kpọt tọn̄ọ ẹkemek Timothy isụn̄utom ke Paul ọkọdọhọ enye aka obufa esop oro ẹkesiakde ke Thessalonica, emi ẹkekọbọde nditọete idiọk idiọk. Ukọbọ ikayakke Paul aka iso odu ke obio oro, edi enye ama enịm ke Timothy eyekeme ndisọn̄ọ nditọete oro idem. (Utom 17:5-15; 1 Thess. 3:1, 2, 6) Kere nte eketiede Timothy ke idem ke ini ẹkenọde enye utọ akwa ifetutom emi!

3. Nso idi akakan ubiere emi afo ekemede ndinam, ndien ini ewe ke ekeme ndinam ubiere emi?

³ Ini uyen edi ini emi ẹsinamde mme akpan ubiere. Edi enyene ubiere emi okponde akan mme ubiere eken—oro edi, ubiere ndinam n̄kpọ Jehovah. Ini ewe ke enen̄ede ọfọn ẹnam ubiere emi? Jehovah ọdọhọ ete: “Ti Akwa Andibot fi ke ini afo edide akparawa.” (Eccl. 12:1) N̄kukụre usụn̄ emi ikemede ‘nditi’ Jehovah edi ndinam n̄kpọ nnọ enye ke ofụri esịt. (Deut. 10:12) Ndibiere ndinam n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt edi akakan ubiere emi afo ekemede ndinam. Emi edibiere nte uwem fo editiede ke ini iso.—Ps. 71:5.

4. Mme akpan ubiere ewe ẹkeme ndibiere adan̄a nte edinamde n̄kpọ Abasi?

⁴ Edi akpanikọ ke idịghe ndibiere ndinam n̄kpọ Jehovah edi n̄kukụre n̄kpọ emi edibierede nte ini iso fo editiede. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndikere m̀mê akpana ọdọ ndọ, m̀mê anie ke ọkpọdọ, ye se akpanamde man enyene se adiade. Mme akpan ubiere ẹdi emi, edi ọfọn ebem iso ebiere m̀mê omoyom ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. (Deut. 30:19, 20) Ntak-a? Sia kpukpru ubiere emi ẹnyene ebuana ye kiet eken. Ubiere oro anamde aban̄a ndọ ye utom ekeme ndibiere adan̄a nte edinamde n̄kpọ Abasi. (Men Luke 14:16-20 domo.) Kpasụk ntre, ubiere fo ndinam n̄kpọ Abasi enyene ebuana ye ubiere oro anamde aban̄a ndọ ye utom. Ntre, bem iso biere se idide akpan n̄kpọ ikan.—Phil. 1:10.

5, 6. Didie ke ifiọkutom Yuichiro owụt ke ndinam nti ubiere ekeme ndinam owo enyene ifet en̄wen ndinam n̄kpọ Abasi? (Se n̄ko ibuotikọ emi “Se N̄kemekde ke Ini N̄kedide Eyenọwọn̄” ke nsiondi emi.)

⁵ Ama ebebiere ndinam n̄kpọ Abasi, emekeme nditie n̄kere m̀mê nso ke enye oyom imọ inam, onyụn̄ ebiere nte edinamde n̄kpọ esie. Eyenete kiet emi otode Japan ewet ete: “Usen kiet, ke ini n̄kedide isua 14, ebiowo emi n̄kasan̄ade kiet ke an̄wautom ama okụt ke ukwọrọikọ inemke mi. Enye ama ọdọhọ mi sụn̄sụn̄ ete: ‘Yuichiro, nyọn̄ ufọk. Ka kosụhọde tetie kere kpukpru se Jehovah anamde ọnọ fi.’ Mma nnyụn̄ nnam nte enye ọkọdọhọde. Ke nditịm ntịn̄, mma n̄ka iso n̄kere n̄kpọ emi nnyụn̄ mbọn̄ akam ediwak usen. Mma ntọn̄ọ ndima ukwọrọikọ sụn̄sụn̄. Ikebịghike, ama edinem mi ndinam n̄kpọ Jehovah. Mma nsima ndikot mme mbụk oro ẹban̄ade mme isụn̄utom, nnyụn̄ ntọn̄ọ ndikere nte n̄kpanamde n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt.”

⁶ Yuichiro aka iso ọdọhọ ete: “Mma ntọn̄ọ ndinam mme n̄kpọ emi ẹdin̄wamde mi nnam n̄kpọ Jehovah ke idụt en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, mma n̄kpep Ikọmbakara. Ke mma n̄kokụre ufọkn̄wed sekọndri, mma ntọn̄ọ ndisikpep mme owo Ikọmbakara, edi n̄kesinamke utom emi kpukpru ini man n̄keme ndinam utom usiakusụn̄. Ke ini n̄kedide isua 20, mma ntọn̄ọ ndikpep usem Mongolian, mma nnyụn̄ n̄ka n̄kese otu mme asuanetop emi ẹsemde usem Mongolian. Ke isua iba ẹbede, oro edi, ke 2007, mma n̄ka Mongolia. Ke ini n̄kasan̄ade ye mme asiakusụn̄ ke an̄wautom nnyụn̄ n̄kụtde nte ọdọn̄de ediwak owo ndifiọk Ikọ Abasi, ama ọdọn̄ mi ndiwọrọ n̄ka do n̄kan̄wam. Mma mfiak nnyọn̄ Japan man n̄ketịm idem. Mmanam utom usiakusụn̄ ke Mongolia tọn̄ọ ke April 2008. Uwem imemke ke Mongolia. Edi mme owo ẹma eti mbụk etieti, ami mmonyụn̄ n̄n̄wam mmọ ẹsan̄a ẹkpere Jehovah. Mmenịm ke n̄kemek mfọnn̄kan usụn̄ uwem.”

7. Nso ke inyene ndibiere ke idem nnyịn, ndien nso uwụtn̄kpọ ke Moses ekenịm ọnọ nnyịn?

⁷ Ana owo kiet kiet ebiere nte enye edidade uwem esie inam n̄kpọ Jehovah. (Josh. 24:15) Idịghe nnyịn idibiere inọ fi  m̀mê akpana ọdọ ndọ, owo emi ọkpọdọde, m̀mê utom emi akpanamde. Ndi eyemek utom emi mîdidaha ini ndikpep? Ndusụk mbufo mme uyen ẹdu ke mme obio-in̄wan̄ emi mme owo mînyeneke n̄kpọ, mbon eken ẹdu ke ikpọ obio emi ẹnyenede okụk. Ke ofụri ererimbot, mbufo mme uyen ẹnyene nsio nsio edu ye usọ, mbufo ibọhọ ukem ukpep, imaha ukem n̄kpọ, inyụn̄ inyeneke ukem mbuọtidem. Ekeme ndidi idaha mbufo edi nsio nsio nte eke Moses okokpụhọrede ye eke mme uyen Hebrew eken emi ẹkedude ke Egypt. Enye ama enyene kpukpru se eyen ọbọn̄ ekpenyenede, ke adan̄aemi nditọ Hebrew eken ẹkedide ifịn. (Ex. 1:13, 14; Utom 7:21, 22) Mmọ ẹkedu ke ata akpan ini kpa nte mbufo ẹdude idahaemi. (Ex. 19:4-6) Owo mmọ kiet kiet ekenyene ndibiere se enye edidade uwem esie inam. Moses ama anam eti ubiere.—Kot Mme Hebrew 11:24-27.

8. Mmanie ẹkeme ndin̄wam mbufo ẹnam nti ubiere?

⁸ Jehovah esin̄wam mbufo ẹnam nti ubiere ke ini uyen. Enye ekpep mbufo mme edumbet Bible emi ẹkemede ndin̄wam mbufo ke idaha ekededi. (Ps. 32:8) Ke adianade do, mme ete ye eka mbufo emi ẹdude ke esop ye mbiowo ẹkeme ndin̄wam mbufo ẹfiọk nte ẹkpedade mme edumbet emi ẹsịn ke edinam. (N̄ke 1:8, 9) Ẹyak ineme edumbet Bible ita emi ẹkemede ndin̄wam mbufo ẹnam nti ubiere emi ẹdifọnde ye mbufo ke ini iso.

9. (a) Didie ke Jehovah okpono nnyịn ke ndiyak nnyịn imek se imade? (b) Mme ifet ewe ke ‘ndibem iso nyom obio ubọn̄’ ọnọ owo?

⁹ Ẹbem iso ẹyom Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido esie. (Kot Matthew 6:19-21, 24-26, 31-34.) Jehovah okpono nnyịn ke ndiyak nnyịn imek se imade. Enye itịn̄ke adan̄a nte mbufo ẹkpedade ini uyen mbufo ẹkwọrọ etop Obio Ubọn̄. Edi Jesus ama ekpep nnyịn ete ibem iso iyom Obio Ubọn̄. Nte mbufo ẹnamde se enye eketịn̄de oro, ẹyenyene ifet ndiwụt nte ẹmade Abasi, nte ẹkerede ẹban̄a mbọhọidụn̄ mbufo, ye nte ẹmade idotenyịn nsinsi uwem. Nte ẹkerede ẹban̄a ndọ ye utom, ẹkere m̀mê ubiere mbufo ayanam ẹtịmede esịt ẹban̄a inyene, m̀mê ediwụt ke ẹmenen̄ede ẹma Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido esie.

10. Nso ikanam Jesus okop inemesịt, ndien mme ubiere ewe ẹdinam mbufo ẹkop inemesịt?

¹⁰ Ẹnam n̄kpọ ẹnọ mbon en̄wen man ẹkop inemesịt. (Kot Utom 20:20, 21, 24, 35.) Jesus ama ekpep ke ndinam n̄kpọ nnọ mme owo esinam owo okop inemesịt. Enye ama enen̄ede okop inemesịt sia enye akanam uduak Ete esie utu ke ndinam uduak idemesie. Ekesinenem Jesus ndikụt mbon nsụhọdeidem ẹmade eti mbụk. (Luke 10:21; John 4:34) Eyedi mbufo ẹmekokop inemesịt ke ntak emi ẹnamde n̄kpọ ẹnọ mme owo. Edieke ẹdade mme edumbet emi Jesus ekekpepde ẹnam mme akpan ubiere ke uwem mbufo, ẹyekop inemesịt ẹyenyụn̄ ẹnam Jehovah okop inemesịt n̄ko.—N̄ke 27:11.

11. Ntak emi Baruch mîkokopke idatesịt, ndien nso item ke Jehovah ọkọnọ enye?

¹¹ Ndinam n̄kpọ Jehovah anam owo enen̄ede okop inemesịt. (N̄ke 16:20) Etie nte Baruch ewetn̄wed Jeremiah ama efre oro. Enyene ini emi mîkenemke enye aba ndinam n̄kpọ Jehovah. Jehovah ama ọdọhọ enye ete: “Afo osụk oyom ikpọ n̄kpọ ọnọ idemfo. Kûyom. Koro sese ami mmọn̄ nda afanikọn̄ ntiene kpukpru obụkidem, . . . ndien ami nyọnọ fi ukpọn̄ fo nte n̄kpọ mbụme ke kpukpru ebiet emi afo edikade.” (Jer. 45:3, 5) Mbufo ẹse didie? Nso ikpakanam Baruch okop inemesịt—ndiyom ikpọ n̄kpọ m̀mê ndibọhọ nsobo Jerusalem nte anam-akpanikọ asan̄autom Abasi?—Jas. 1:12.

12. Nso ubiere ke Ramiro akanam, emi akanamde enye okop inemesịt?

 ¹² Eyenete kiet emi okopde inemesịt ndinam n̄kpọ nnọ mme owo ekere Ramiro. Enye ọdọhọ ete: “Nto ubon emi mînyeneke n̄kpọ, emi ẹdụn̄de ke obio-in̄wan̄ emi odude ke Obot Andes. Ntre ke ini akpaneka mi ọkọdọhọde ke imọn̄ idọn̄ mi ufọkn̄wed ntaifiọk, oro ekedi ata akamba n̄kpọ. Edi ikebịghike n̄kana baptism nte kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, ndien asiakusụn̄ kiet ama ọdọhọ ntiene imọ n̄kanam utom ukwọrọikọ ke obio en̄wen. Mma n̄wọrọ n̄ka do, n̄kpep ndifat idet, nnyụn̄ nsiak itie ufatidet man nnyene se ndiade. Nte ikekpepde mme owo Bible, ediwak mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹma se mmọ ẹkekpepde. Nte ini akakade, ẹma ẹsiak esop ke usem obio oro, ndien mma n̄wọrọ n̄ka do. Mmanam utom usiakusụn̄ ke isua duop idahaemi. Idụhe utom en̄wen emi ọkpọnọde mi orụk idatesịt emi n̄kopde mi nte ndikpep mme owo eti mbụk ke usem emana mmọ.”

13. Ntak emi ini uyen edide ata eti ini emi ẹkpenamde n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt?

¹³ Ẹkop inem ndinam n̄kpọ Jehovah ke ini uyen. (Kot Ecclesiastes 12:1.) Ufọn idụhe ndikere ke ana ẹbem iso ẹnyene eti utom man ẹkpekeme ndinam n̄kpọ Jehovah nte ini akade. Ini uyen edi ata eti ini emi ẹkpetọn̄ọde ẹnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. Ediwak uyen inen̄ekede inyene mbiomo ubon, mmọ ẹkop nsọn̄idem, ẹnyụn̄ ẹnyene odudu ndinam n̄kpọsọn̄ utom. Nso ke mbufo ẹkpema ndinam nnọ Jehovah ke ini uyen? Ekeme ndidi ẹduak ndidi mme asiakusụn̄. Onyụn̄ ekeme ndidi ẹduak ndikwọrọ ikọ ke efakutom emi ẹsemde usem en̄wen. Mîdịghe ekeme ndidi ẹmekụt usụn̄ en̄wen emi ẹkemede ndinen̄ede n̄n̄wam ke esop mbufo. Se ededi oro ẹduakde ndinam nnọ Abasi, oyoyom ẹnyene se ẹnamde man ẹnyene se ẹdiade. Ukpep oro ẹdibọ de edibịghi adan̄a didie? Nso utọ utom ke ẹdimek?

14. Ntak emi anade ekpeme idem ke ini oyomde utom?

¹⁴ Edumbet Bible ita oro inemede mi ẹkeme ndin̄wam fi ebiere m̀mê nso utọ utom ke ekpemek. Anaedi mme andikpep ke ufọkn̄wed mbufo ẹfiọk se akpanamde man enyene utom. Onyụn̄ ekeme ndidi ẹsiwet itieutom emi ẹyomde owo ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ke edem mbufo m̀mê ke ebiet emi oyomde ndiwọrọ n̄ka. Se ẹtịn̄de ekeme ndinyene ufọn, edi kpeme idem! Mbon emi mîmaha Jehovah ẹkeme ndinam fi ọtọn̄ọ ndima ererimbot. (1 John 2:15-17) Ama ọtọn̄ọ ndise se idude ke ererimbot, esịt ekeme ndibian̄a fi.—Kot Mme N̄ke 14:15; Jer. 17:9.

15, 16. Mmanie ẹkeme ndinọ fi nti item mban̄a utom?

¹⁵ Ama ọfiọk mme utom oro ẹdude, oyoyom owo ọnọ fi eti item. (N̄ke 1:5) Mmanie ẹkeme ndin̄wam fi ada mme edumbet Bible emek utom? Kpan̄ utọn̄ nọ mbon oro ẹmade Jehovah, ẹmade fi, ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹfiọk fi ye idaha fo. Mmọ ẹyen̄wam fi enen̄ede odụn̄ọde se ekemede ndinam ye se oyomde ndinam. Ekeme ndidi mmọ ẹyetịn̄ ikọ emi ẹdin̄wamde fi afiak ese se ekebierede ndinam. Edieke ete ye eka fo ẹmade Jehovah, mmọ ẹkeme ndinen̄ede n̄n̄wam fi. Mbiowo esop mbufo n̄ko ẹnyene ifiọk Ikọ Abasi emi ẹkemede ndida n̄n̄wam fi. Ke adianade do, nyene nneme ye mme asiakusụn̄ ye mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a. Bụp mmọ m̀mê nso ikanam mmọ ẹmek ndinam utom uyọhọ ini. Mmọ ẹkesan̄a didie ẹtọn̄ọ utom usiakusụn̄, ndien nso ke mmọ ẹkenam man ẹnyene se ẹdiade? Nso ufọn ke mmọ ẹdia?—N̄ke 15:22.

¹⁶ Mbon emi ẹnen̄erede ẹfiọk fi ẹkeme ndida mbufiọk nnọ fi item. Yak idọhọ ke oyom nditre ufọkn̄wed sekọndri nnyụn̄ ntọn̄ọ utom usiakusụn̄ sia ekerede ke ufọkn̄wed ọsọn̄ akaha ndika. Owo emi amade fi ekeme ndifiọk ntak emi oyomde nditre n̄wed, onyụn̄ anam fi ọfiọk ke ufọkn̄wed ekeme ndin̄wam fi ekpep ime, kpa akpan edu emi anade enyene man ekeme ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt.—Ps. 141:5; N̄ke 6:6-10.

17. Nso utọ utom ke mîkpanaha anam?

¹⁷ Kpukpru mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah ẹyesobo mme n̄kpọ emi ẹkemede ndidian̄ade mmọ n̄kpọn̄ Jehovah. (1 Cor. 15:33; Col. 2:8) Edi ndusụk utom ẹdiọk ẹkan ndusụk. Ndi ndusụk owo ke edem mbufo “ẹyak mbuọtidem mmọ owụre nte nsụn̄ikan̄” ke ntak utom oro mmọ ẹnamde? (1 Tim. 1:19) Ifọnke anam utom ekededi emi ekemede ndidian̄ade fi n̄kpọn̄ Abasi.—N̄ke 22:3.

18, 19. Nso ke owo akpanam edieke mîdọn̄ke enye kan̄a ndinam n̄kpọ Jehovah?

¹⁸ Edieke amade Jehovah onyụn̄ enen̄erede ọdọn̄ fi ndinam n̄kpọ esie, da mme ifet emi enyenede nte uyen emi ọfiọkde enye nam n̄kpọ esie. Nam mme ubiere emi ẹdinamde fi okop inem ndinam n̄kpọ Jehovah ke ata akpan ini emi idude mi.—Ps. 148:12, 13.

¹⁹ Edi nso ke akpanam edieke mîdọn̄ke fi kan̄a ndisịn idem nnam n̄kpọ Jehovah? Ka iso domo ndisọn̄ọ mbuọtidem fo. Apostle Paul ama etịn̄ se enye akanamde man Abasi ọdiọn̄ enye. Enye ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹnyenede ekikere oro okpụhọrede ke usụn̄ ekededi, Abasi ayayarade edu emi ọnọ mbufo. Ke idaha ekededi, ke udomo oro nnyịn ima ikanam n̄kọri, ẹyak nnyịn ika iso itịm isan̄a kpa ke ido emi.” (Phil. 3:15, 16) Ti ke Jehovah ama fi. Item esie ọfon akan. Yak enye an̄wam fi anam nti ubiere idahaemi afo edide uyen mi.