1. Ewe esop ada itie idụt Israel nte mbon oro ẹkerede enyịn̄ ẹdian Jehovah? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

JEHOVAH ọkọtọn̄ọ esop Christian ke eyo mme apostle, enye okonyụn̄ anam ẹfiak ẹtọn̄ọ utuakibuot akpanikọ ke eyo nnyịn. Nte ikokụtde ke ibuotikọ oro ebede, esop Christian akada itie idụt Israel emi ẹkekpọn̄de Abasi; mmọ ẹkekabade ẹkere enyịn̄ ẹdian Jehovah. Obufa esop oro Abasi ekenen̄erede ama mi ama ọbọhọ nsobo Jerusalem ke isua 70 E.N. (Luke 21:20, 21) Ke mme akpatre usen emi, Jehovah etịm obufa idụt man ẹnam uduak esie. Owo idisoboke idụt emi ke ini ẹdisobode ererimbot Satan ofụri ofụri. (2 Tim. 3:1) Isan̄a didie ifiọk?

2. Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a “akwa ukụt,” ndien nso idiwụt ke enye ọtọn̄ọ?

² Jesus ama etịn̄ se iditịbede ke mme akpatre usen ete: “Akwa ukụt oyodu, orụk eke akanam mîdụhe toto ke editọn̄ọ ererimbot tutu esịm emi, eke mîdinyụn̄ idụhe aba.” (Matt. 24:3, 21) Akwa ukụt emi editọn̄ọ ke ini Jehovah edinamde ukara ẹsobo “Akwa Babylon,” kpa ofụri nsunsu ido ukpono. (Edi. 17:3-5, 16) Nso iditịbe ke oro ebede?

3. Ke ẹma ẹkesobo nsunsu ido ukpono, nso ke ẹdidomo ndinam ikọt Jehovah?

³ Ke ẹma ẹkesobo nsunsu ido ukpono, Satan ye ikọt esie ke ererimbot emi ẹyedaha ẹda ẹn̄wana ye ikọt Jehovah. N̄wed Abasi etịn̄ aban̄a “Gog isọn̄ Magog” ete: “Afo oyodụk edi nte oyobio. Afo eyetie nte obubịt enyọn̄ man ofụk isọn̄, afo ye kpukpru mme udịmekọn̄ fo ye ediwak owo emi ẹdude ye afo.” Sia Mme Ntiense Jehovah ẹtiede emem emem mînyụn̄ inyeneke mbonekọn̄, editie nte ke ẹyesobo mmọ ofụri ofụri. Edi mme asua ẹdinam ata akamba ndudue ndida en̄wan ntiene ikọt Abasi!—Ezek. 38:1, 2, 9-12.

4, 5. Nso ke Jehovah edinam ke ini Satan edidomode ndisobo mme asan̄autom esie?

⁴ Nso ke Abasi edinam ke ini Satan edidomode ndisobo ikọt esie? Jehovah ayan̄wana ọnọ ikọt esie oyonyụn̄ owụt ke imọ idi Akakan Andikara Ekondo. Jehovah ada nte ke owo emi an̄wanade ye mme asan̄autom imọ an̄wana ye imọ. (Kot Zechariah 2:8.) Ntem, Ete nnyịn eke heaven ọyọsọsọp anam n̄kpọ man anyan̄a nnyịn. Enye oyosobo ererimbot Satan ke Armageddon, kpa “ekọn̄ akwa usen Abasi Ata Ọkpọsọn̄.”—Edi 16:14, 16.

⁵ Ẹma ẹtịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ke Bible ẹban̄a Armageddon ẹte: “‘Jehovah emenyene utọk ye mme idụt. Enye ayada ke ikpe ye kpukpru obụkidem. Amaedi mme idiọkowo, enye ayayak mmọ ọnọ akan̄kan̄,’ uyo Jehovah edi emi. Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ ete, ‘Sese! Afanikọn̄ ke oto ke idụt kiet esịm idụt eken, ẹyenyụn̄ ẹdemede ọkpọsọn̄ oyobio ke ata nsannsan ikpehe isọn̄. Ndien mmọ eke Jehovah ediwotde ke usen oro ẹyetọn̄ọ ke utịt isọn̄ kiet ẹna ẹsịm utịt isọn̄ eken. Owo idituaha mmọ idinyụn̄ itan̄ke mmọ idinyụn̄ ibụkke mmọ. Mmọ ẹyekabade ẹtie nte ifụm ke iso isọn̄.’” (Jer. 25:31-33) Armageddon oyosobo idiọk editịm n̄kpọ emi ofụri ofụri. Ererimbot Satan eyebe efep, edi ikpehe esop Jehovah eke isọn̄ ọyọbọhọ.

6, 7. (a) “Akwa otuowo” ẹto m̀mọ̀n̄? (b) Didie ke esop Abasi ọkọri ke isua ifan̄ emi ẹbede?

⁶ Mfịn, mme owo ke ẹbụn̄ọ ẹdụk esop Abasi sia mbon emi Abasi amade ẹdu ke esop emi. Bible ọdọhọ nnyịn ete: “Enyịn Jehovah ke ese ndinen owo, enye onyụn̄ okop n̄kpeubọk mmọ.” (1 Pet. 3:12) Ndinen owo emi esịne “akwa otuowo” emi “[ẹditode] akwa ukụt ẹwọn̄ọ.” (Edi. 7:9, 14) Fiọk ete ke Bible idọhọke “otuowo,” edi ọdọhọ “akwa otuowo.” Ọwọrọ ke ndinen owo oro ẹdibọhọde “akwa ukụt” ẹyenen̄ede ẹwak. Ndi emesikụt idemfo ke otu mbon oro ẹbọhọde “akwa ukụt”?

⁷ Akwa otuowo emi ẹto m̀mọ̀n̄? Mmọ ẹto kpukpru idụt. Utom ukwọrọikọ atan̄ mmọ adian kiet. Jesus ọkọdọhọ ete: “[Ẹyekwọrọ] eti mbụk obio ubọn̄ emi ke ofụri isọn̄ nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt; ndien adan̄aoro ke utịt edidi.” (Matt. 24:14) Akpan utom emi esop Abasi ẹnamde edi emi ke mme akpatre usen emi. Utom edikwọrọ ikọ ye edikpep mme owo n̄kpọ oro Mme Ntiense Jehovah ẹnamde ke ofụri ererimbot an̄wam ediwak miliọn owo ẹkpep nte ẹkpetuakde ibuot ẹnọ Abasi “ke spirit ye ke akpanikọ.” (John 4:23, 24) Ke uwụtn̄kpọ, ke ufan̄ isua duop emi ẹbede, oro edi, ọtọn̄ọde ke isua utom 2003 esịm 2012, se  iwakde ibe owo 2,707,000 ẹma ẹyak idem ẹnọ Abasi ẹnyụn̄ ẹna baptism. Ndien ke ofụri ererimbot, se iwakde ibe Mme Ntiense 7,900,000 ẹdu idahaemi, ọkọrọ ye ediwak miliọn mbon oro ẹsisopde idem ye nnyịn, akpan akpan ke ini Editi. Idịghe nte ida nte iwakde inam inua, sia imọfiọk ke Abasi anam nnyịn ikọri. (1 Cor. 3:5-7) Edi imokụt ke akwa otuowo ke ẹtọt kpukpru isua.

8. Nso inam esop Jehovah enen̄ede ọkọri mfịn?

⁸ Mme asan̄autom Abasi ke ẹtọt kpukpru usen koro Jehovah ikpọn̄ke mmọ. (Kot Isaiah 43:10-12.) Bible ama etetịn̄ ke mmọ ẹyenen̄ede ẹwak. Isaiah 60:22 ọdọhọ ete: “Ekpri ayakabade edi tọsịn, esisịt oyonyụn̄ akabade edi ọkpọsọn̄ idụt. Ami Jehovah nyanam enye awara ke ekem ini esie.” Enyene ini emi nsụhọ oro ẹyetde aran ẹkedide “ekpri,” edi Jehovah ama ọdiọn̄ utom ukwọrọikọ mmọ onyụn̄ anam mmọ ẹwak. (Gal. 6:16) Ke mme isua emi ẹbede, akwa otuowo ẹdidiana ye mmọ, ndien mme asan̄autom Abasi ẹtetịm ẹwak.

9. Nso ke ana inam edieke iyomde ndibọ ufọn mme n̄kpọ oro Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam ke ini iso?

⁹ Edide idi mme Christian oro ẹyetde aran m̀mê isịne ke otu akwa otuowo, imekeme nditiene mbọ ufọn mme n̄kpọ oro Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam ke ini iso. Edi man ibọ ufọn emi, ana inam se Jehovah oyomde oto nnyịn. (Isa. 48:17, 18) Kere ban̄a ini emi Abasi okoyomde nditọ Israel ẹnịm Ibet Moses. Ibet oro akaban̄a ebuana erenowo ye n̄wan, mbubehe, nte ẹkpesede ẹban̄a nditọ, nte ẹkpedude uwem ye mbon en̄wen, ye mme item eken. Ntak kiet emi ẹkenọde Ibet oro ekedi man enye ekpeme nditọ Israel. (Ex. 20:14; Lev. 19:18, 35-37; Deut. 6:6-9) Nnyịn iyọbọ ufọn n̄ko edieke inamde se Abasi oyomde oto nnyịn, utu ke ndida se enye ọdọhọde inam nte ndodobi mbiomo. (Kot 1 John 5:3.) Ke akpanikọ, ukem nte Ibet Moses ekekpemede nditọ Israel, nditiene mme ibet ye edumbet Abasi eyekpeme nnyịn n̄ko, onyụn̄ anam ‘isọn̄ idem ke mbuọtidem.’—Titus 1:13.

10. Ntak emi nnyịn ikposiode ini inịm ikpep Bible inyụn̄ inịm Utuakibuot Ubon kpukpru urua?

¹⁰ Ikpehe esop Jehovah eke isọn̄ ke ọkọri ke nsio nsio usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, akpanikọ Bible ke etetịm an̄wan̄a nnyịn. Nte ekpetiede edi oro koro “usụn̄ ndinen owo ebiet nyayama un̄wana emi akade-ka iso ayama tutu esịm ufọt uwemeyo.” (N̄ke 4:18) Edi ọkpọfọn ibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi mmodomo ndifiọk mme akpanikọ Bible oro ẹnamde an̄wan̄a ke ini ke ini? Ndi mmesikot Bible kpukpru usen? Ndi mmesima ndikot mme n̄wed esop Abasi? Ndi mmesitiene ndu ke ini Utuakibuot Ubon nnyịn kpukpru urua?’ Ediwak nnyịn imokụt ke mme n̄kpọ emi inen̄ekede isọn̄. N̄kukụre se oyomde esidi ndisio ini nnịm nnam mmọ. Ọfọn ikpep Ikọ Abasi, inam se ikpepde, inyụn̄ isan̄a ikpat kiet ye esop Abasi—akpan akpan idahaemi akwa ukụt enen̄erede ekpere mi!

11. Nso ufọn ke mme usọrọ emi nditọ Israel ẹkesinịmde ekenyene, ndien nso ufọn ke mme mbono esop ye n̄kpri ye ikpọ mbono nnyịn ẹnyene?

¹¹ Esop Jehovah ẹyom ufọn nnyịn ke ini ẹsịnde udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte inam  item apostle Paul emi: “Ẹyak nnyịn inyụn̄ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom, ikûsịn ndisop idem ọtọkiet, nte ido ndusụk owo edide, edi isịn udọn̄ inọ kiet eken, ndien mbufo ẹdọdiọn̄ ẹnam ntem adan̄a nte ẹkụtde ẹte usen oro ke asan̄a ekpere.” (Heb. 10:24, 25) Nditọ Israel ẹma ẹsisop idem ọtọkiet ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹkpep Ikọ Abasi. Mme akpan edinam nte Usọrọ Mme Ataya ke eyo Nehemiah ẹkesidi ini idara ọnọ nditọ Israel. (Ex. 23:15, 16; Neh. 8:9-18) Mfịn imenyene mbono esop ye n̄kpri ye ikpọ mbono. Akpana isidụk kpukpru mmọ koro emi ayanam ika iso ikpere Jehovah inyụn̄ ikop inemesịt ndinam utom esie.—Titus 2:2.

12. Didie ke ikpada utom edikwọrọ Obio Ubọn̄?

¹² Sia nnyịn idude ke esop Abasi, imokop idatesit nditiene mbuana ke “edisana utom eti mbụk Abasi.” (Rome 15:16) Nditiene nnam “edisana utom” emi anam nnyịn idi “nsan̄autom” Jehovah, kpa “Edisana” Abasi. (1 Cor. 3:9; 1 Pet. 1:15) Ndikwọrọ eti mbụk esin̄wam nnyịn ikpono edisana enyịn̄ Jehovah. Edi ata n̄kpọ ukpono ndikwọrọ “ubọn̄ ubọn̄ eti mbụk Abasi inemesịt.”—1 Tim. 1:11.

13. Nso ke ana inam man ika iso idi ufan Jehovah inyụn̄ idu uwem?

¹³ Jehovah oyom n̄kpọ ọfọn nnyịn. Oro anam enye oyom nnyịn ika iso ikpere imọ ye esop imọ. Se Moses ọkọdọhọde nditọ Israel ẹmek ebehe nnyịn n̄ko. Enye ọkọdọhọ mmọ ete: “Mmowụk enyọn̄ ye isọn̄ nte ẹdi ntiense ẹban̄a mbufo mfịn emi, nte ke mmada uwem ye n̄kpa, edidiọn̄ ye isụn̄i, nnịm fi ke iso; mek uwem man afo ye nditọ fo ẹkpedu uwem, ebe ke ndima Jehovah Abasi fo, ke ndikop uyo esie, ye ke ndiyịre ye enye; koro enye edide uwem fo ye uniọn̄ mme usen fo, man afo odụn̄ ke isọn̄ emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mme ete ete fo Abraham ye Isaac ye Jacob, ete iyọnọ mmọ.” (Deut. 30:19, 20) Edieke iyomde ndidu uwem, ana inam uduak Jehovah, ima enye, ikop uyo esie, inyụn̄ isọn̄ọ iyịre ye enye.

14. Didie ke eyenete kiet ekese esop Abasi?

¹⁴ Brọda Pryce Hughes, emi ọkọbọde akpanikọ mbemiso 1914, ama ọsọn̄ọ ada ye Jehovah ye esop Esie ke ofụri eyouwem esie. Ke ini enye okobụkde ifiọkutom esie, enye ọkọdọhọ ke ata akpan n̄kpọ oro imọ ikpepde edi ke ọfọn ndisikpere esop Jehovah utu ke ndiberi edem ke ekikere owo. Emi ama an̄wam enye ọyọ idomo onyụn̄ ọsọn̄ọ ada ke ofụri eyouwem esie. Brọda Hughes ọdọhọ ke ana itiene ndausụn̄ esop Abasi edieke iyomde Abasi ama nnyịn.

15. Nọ uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi oro owụtde nte nnyịn ikpesede mme ukpụhọde oro ẹnamde ke nte ndusụk n̄kpọ ke N̄wed Abasi akpan̄wan̄ade nnyịn.

¹⁵ Edieke iyomde Jehovah ọfọn nnyin mfọn onyụn̄ ọdiọn̄ nnyịn, ana ibere ye esop esie inyụn̄ inyịme mme ukpụhọde oro ẹnamde ke nte ndusụk n̄kpọ ke N̄wed Abasi akpan̄wan̄ade nnyịn ye nte ikpọkwọrọde ikọ. Ke uwụtn̄kpọ, ke eyo mme apostle, ndusụk mme Christian emi ẹkedide mme Jew ẹkesụk ẹnenịm Ibet Moses inyụn̄ imaha ndision̄o idem n̄kpọn̄. (Utom 21:17-20) Edi leta oro Paul ekewetde ọnọ mme Hebrew ama an̄wam mmọ. Mmọ ẹma ẹnyịme ke owo ikadaha  “mme uwa oro Ibet etemede ete ẹwa” inam mmimọ isana, edi ke ‘Jesus Christ ndiwa idem esie ini kiet kpọt’ akanam mmimọ isana. (Heb. 10:5-10) Ata ediwak mmọ ẹma ẹkpụhọde nte ẹkesikerede n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹnam se esop Abasi eketemede. Oyom nnyịn n̄ko isịn ifịk ikpep n̄kpọ inyụn̄ inyịme mme ukpụhọde oro ẹnamde ke nte ndusụk n̄kpọ ke N̄wed Abasi akpan̄wan̄ade nnyịn ye nte ikpọkwọrọde ikọ.

16. (a) Mme edidiọn̄ ewe ẹdinam uwem ke obufa ererimbot enen̄ede enem? (b) Nso ke afo odori enyịn ndikụt ke obufa ererimbot?

¹⁶ Jehovah ayaka iso ọdiọn̄ kpukpru mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ye enye ẹnyụn̄ ẹsan̄ade ikpat kiet ye esop esie. Mme anam-akpanikọ mbon oro ẹyetde aran ẹyenyene akwa ifet nditiene Christ n̄kara ke heaven. (Rome 8:16, 17) Edieke inyenede idotenyịn ndidu ke isọn̄, kere nte uwem edinemde nnyịn ke Paradise. Sia idude ke esop Jehovah, enem nnyịn nditịn̄ se Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam ke obufa ererimbot nnọ mbon en̄wen! (2 Pet. 3:13) Psalm 37:11 ọdọhọ ete: “Mbon nsụkidem ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ediwak emem oyonyụn̄ adat mmọ esịt.” Mme owo “ẹyebọp ufọk ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt,” mmọ ẹyenyụn̄ ẹdia “ufọn utom ubọk mmọ.” (Isa. 65:21, 22) Ufịk, ubuene, ye biọn̄ ididụhe aba. (Ps. 72:13-16) Akwa Babylon idibian̄ake mme owo aba sia enye ididụhe aba. (Edi. 18:8, 21) Ẹyenam mme akpan̄kpa ẹset, mmọ ẹyenyụn̄ ẹnyene ifet ndidu uwem ke nsinsi. (Isa. 25:8; Utom 24:15) Nso nti n̄kpọ ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ntem ọnọ mbon oro ẹyakde idem ẹnọ enye! Edieke iyomde ndidu ke ini emi mme un̄wọn̄ọ emi ẹdisude, ana itetịm ikpere Jehovah inyụn̄ ika iso isan̄a ikpat kiet ye esop esie.

17. Didie ke ikpada utuakibuot Jehovah ye esop esie?

¹⁷ Editịm n̄kpọ Satan ọmọn̄ ebebe efep. Edieke iyomde ndibọhọ, ana ika iso ibuọt idem ye Jehovah, isọn̄ọ ida ye enye, inyụn̄ idiana ye ikọt esie ituak ibuot inọ enye. Etie nnyịn ke idem nte eketiede David ke ini enye ọkọkwọde ete: “N̄kpọ kiet ke ami mben̄e Jehovah—kpa oro ke ami nyom, ndidụn̄ ke ufọk Jehovah ke ofụri eyouwem mi, man nse uyai Jehovah nnyụn̄ nse temple esie ye inemesịt.” (Ps. 27:4) Kpukpru nnyịn ikpakam isọn̄ọ iyịre ye Jehovah, idiana kiet ye ikọt esie, inyụn̄ isan̄a ikpat kiet ye esop esie!