1. Ewe enyịn̄ ke nnyịn mîsidaha ibre mbre?

NDI akanam omokụt ẹwetde enyịn̄ Jehovah ke ufọk m̀mê ke n̄kpọeset? Edieke edide omokụt, imekere ke esịt ama enen̄ede enem fi. Nnyịn Mme Ntiense Jehovah idaha enyịn̄ Abasi ibre mbre. Nnyịn ikpọn̄ ikere enyịn̄ idian Abasi, nnyịn inyụn̄ ikot enyịn̄ emi ikan ke ofụri ererimbot. Edi ndikere enyịn̄ ndian Abasi asan̄a ye utom.

2. Nso utom ke nnyịn emi ikerede enyịn̄ idian Jehovah inyene?

² Idịghe ndikot enyịn̄ Jehovah kpọt edinam enye ọdiọn̄ nnyịn, ana idu uwem nte enye etemede. Ntak edi oro Bible ọdọhọde ke ana ikọt Jehovah ‘ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ idiọk.’ (Ps. 34:14) Se ikọ apostle Paul emi, “Yak owo ekededi emi okotde enyịn̄ Jehovah ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ukwan̄ido,” ọwọrọde edi emi n̄ko. (Kot 2 Timothy 2:19.) Mme owo ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ ke nnyịn Mme Ntiense Jehovah imesiwak ndikot enyịn̄ Jehovah. Edi didie ke ikeme ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ ukwan̄ido?

3, 4. Ewe ikọ Paul mîsin̄wan̄ake mme owo, ndien ntak-a?

³ Kere se Paul etịn̄de ke 2 Timothy 2:19 aban̄a “ọkpọsọn̄ itiat idakisọn̄ Abasi,” ye n̄kpọ iba emi ẹwetde ke esịt. Akpa  n̄kpọ emi ẹwetde do edi “Jehovah ọmọfiọk mmọ eke ẹnyenede enye,” ndien ẹda ẹto Numbers 16:5. (Se ibuotikọ oro ebemde enye emi iso.) Udiana edi, “Yak owo ekededi emi okotde enyịn̄ Jehovah ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ukwan̄ido.” Enye emi isin̄wan̄ake ata ediwak owo. Ntak emi mîsin̄wan̄ake mmọ?

⁴ Nte Paul obonde ikọ ekeme ndinam owo ekere ke enye ada ikọ emi ke N̄wed Abasi Usem Hebrew. Edi utọ ikọ emi idụhe do. Ntem, nso ke apostle emi eketịn̄ aban̄a ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Yak owo ekededi emi okotde enyịn̄ Jehovah ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ukwan̄ido”? Mbemiso Paul etịn̄de ikọ emi, enye ama etịn̄ aban̄a nsọn̄ibuot Korah emi ẹwetde ke Numbers ibuot 16. Okûdi ọyọhọ n̄kpọ iba emi ẹwetde ke itiat idakisọn̄ emi aban̄a nsọn̄ibuot Korah?

5-7. Nso iketịbe ke eyo Moses emi akanamde Paul etịn̄ se idude ke 2 Timothy 2:19? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁵ Bible ọdọhọ ke nditọ Eliab iba, Dathan ye Abiram, ẹma ẹtiene Korah ẹnam mme owo ẹsọn̄ ibuot ye Moses ye Aaron. (Num. 16:1-5) Mmọ ikokponoke Moses, ẹkenyụn̄ ẹdọhọ ke idịghe enye akpada mmimọ usụn̄. Mbon nsọn̄ibuot emi ẹkesụk ẹdụn̄ ye ikọt Jehovah eken, ndien mmọ ẹkpekenam nti ikọt Abasi ẹtiene mmọ ẹsọn̄ ibuot. Enyene se Jehovah ọkọdọhọde Moses anam ke usen emi enye okoyomde ndinam ẹdiọn̄ọ mbon emi ẹdide ata ikọt esie ye mbon emi ẹdide mbon nsọn̄ibuot.

⁶ Mbụk oro ọdọhọ ete: “Jehovah ọdọhọ Moses ete: ‘Dọhọ ofụri esop emi ete, “Ẹdan̄a ke mbọhọ tent Korah ye Dathan ye Abiram!”’ Ekem Moses adaha ke enyọn̄ aka ọtọ Dathan ye Abiram, mbiowo Israel ẹnyụn̄ ẹtiene enye. Ndien enye ọdọhọ ofụri esop ete: ‘Mbọk, mbufo ẹdaha ke mbọhọ tent mme idiọkowo emi, ẹkûnyụn̄ ẹtụk n̄kpọ baba kiet eke ẹnyenede mmọ, mbak ẹdisobo mbufo ẹfep ke ntak idiọkn̄kpọ mmọ.’ Kpa idaha oro, mmọ ẹdaha ke mbọhọ tent Korah ye Dathan ye Abiram, Dathan ye Abiram ẹnyụn̄ ẹwọn̄ọ ẹdida ke enyịnusụn̄ tent mmọ, ẹsan̄a ye iban mmọ ye nditọiren mmọ ye n̄kpri nditọ mmọ.” (Num. 16:23-27) Jehovah ama owot kpukpru mbon nsọn̄ibuot oro. Edi nti ikọt Abasi emi ẹkedahade ẹkpọn̄ tent mbon nsọn̄ibuot oro ikakpaha. Se mmọ ẹkenamde oro okowụt ke mmọ ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ ukwan̄ido.

⁷ Jehovah ọdiọn̄ọ se idude kpukpru owo ke esịt. Enye ọdiọn̄ọ ikọt esie emi ẹnamde akpanikọ ẹnọ enye. Edi ana mmọ ẹdian̄ade ẹkpọn̄ mbon emi ẹnamde idiọkn̄kpọ. Imekeme ndidọhọ ke Paul eketịn̄ aban̄a se iketịbede ke Numbers 16:5, 23-27 ke ini enye ekewetde ete: “Yak owo ekededi emi okotde enyịn̄ Jehovah ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ukwan̄ido.” Idiọkke ndidọhọ ntre sia emi ekem ye ikọ emi Paul ekewetde ete: “Jehovah ọmọfiọk mmọ eke ẹnyenede enye.”—2 Tim. 2:19.

8. Ntak emi idọhọde ke ndikot enyịn̄ Jehovah m̀mê ndidu ke esop Abasi kpọt ikemke?

⁸ Paul akada se iketịbede ke eyo Moses eti Timothy ke ana enye anam n̄kpọ man aka iso edi ufan Jehovah. Owo ndidu ke esop Abasi kpọt ikemke, ukem nte ikọt Abasi ke eyo Moses ndikokot enyịn̄ Jehovah mîkekemke. Ana kpukpru ikọt Abasi ‘ẹkpọn̄ ukwan̄ido.’ Didie ke emi ekebehe Timothy? Nso ke ikeme ndikpep nto item Paul emi?

9. Didie ke “ndisịme mbụme emi mîsịneke ifiọk” ekesịn mfịna ke esop ke eset?

 ⁹ Ikọ Abasi asiak mme n̄kpọ emi mîkpanaha mme Christian ẹnam. Ke uwụtn̄kpọ, Paul ama ọdọhọ Timothy ete ‘okûn̄wana aban̄a ikọ’ onyụn̄ osion̄o idem ọkpọn̄ “ndisịme mbụme emi mîsịneke ifiọk.” (Kot 2 Timothy 2:14, 16, 23.) Ikọ esie ọkọwọrọ nso? Ndusụk owo ke esop ẹma ẹsikpep mme owo se mbon mfiakedem ẹkekpepde. Mbon eken ẹtịn̄ mme n̄kpọ emi ẹkesinamde mme owo ẹfan̄a mfan̄a. Idịghe nte ke se mmọ ẹketịn̄de ama atuaha ye Ikọ Abasi, edi ikayakke nditọete ẹdiana kiet ke esop. Emi akanam Paul ọdọhọ Timothy ọkpọn̄ “ndisịme mbụme emi mîsịneke ifiọk.”

10. Nso ke ikpanam ke ini ikụtde m̀mê ikopde ikọ mbon nsọn̄ibuot?

¹⁰ Udusọpke ukụt mbon mfiakedem ke esop Abasi mfịn. Edi, iyokop mîdịghe ikụt n̄kpọ emi atuahade ye se Bible ekpepde. Edide ikokụt m̀mê ikokop, ana ibiere ke nnyịn idikpan̄ke utọn̄ inọ ikọ mbon nsọn̄ibuot. Ifọnke ineme nneme ye mbon mfiakedem, edide iso ye iso, ke Intanet, m̀mê ke usụn̄ en̄wen ekededi. Ndineme nneme ye mmọ ọwọrọ ke isọn̄ ibuot ye Abasi idem ekpededi ikere ke iyom ndin̄wan̄wam mmọ. Abasi ọdọhọ ikûdụk nsan̄a ye mbon mfiakedem ke usụn̄ ekededi.

11. Nso ikeme ndida mfan̄a “emi mîsịneke ifiọk” ndi, ndien nso ke mbiowo ẹkpenam?

¹¹ Idịghe ikọ mbon mfiakedem kpọt ekeme ndisịn mfịna ke esop, mme n̄kpọ en̄wen ẹdu n̄ko. Ke uwụtn̄kpọ, se nsio nsio owo ẹtịn̄de ẹban̄a utọ unọ idem inemesịt emi ọfọnde ye mme Christian ekeme nditie nte mfan̄a “emi mîsịneke ifiọk.” Edi edieke mme owo ẹdọhọde ke unọ idem inemesịt emi Ikọ Abasi akpande idiọkke, inaha mbiowo ẹdodop ẹse ẹdọhọ ke mmimọ iyomke mfịna. (Ps. 11:5; Eph. 5:3-5) Kpa ye oro, ana mbiowo ẹkpeme mbak mmọ ẹdibiere n̄kpọ ẹnọ nditọete. Utu ke oro, mmọ ẹdinam se Bible ọdọhọde emi ete: “Ẹkpeme otuerọn̄ Abasi emi ẹnọde mbufo ẹse ẹban̄a, . . . ẹkûda ọkpọsọn̄ ubọk ẹkara mmọ emi ẹdide inyene Abasi, edi ẹkabade ẹdi uwụtn̄kpọ ẹnọ otuerọn̄.”—1 Pet. 5:2, 3; kot 2 Corinth 1:24.

12, 13. (a) Mme Ntiense Jehovah ẹnam didie ẹdiọn̄ọ utọ unọ idem inemesịt emi ọfọnde, ndien mme edumbet Bible ewe ke mmọ ẹda ẹbiere emi? (b) Didie ke ẹkeme ndida mme edumbet oro ẹnemede ke ikpehe ekikere 12 mbiere n̄kpọ emi edide mbubehe idemowo?

¹² Nnyịn inyeneke mbon emi ẹsitiede ẹse fim ye mbre vidio, ẹkot n̄wed, m̀mê ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ ikwọ man ẹbiere se mbon nnyịn ẹkpedepde. Ntak emi nnyịn mîsinamke utọ n̄kpọ oro? Bible ọdọhọ yak owo ọnọ “ukeme ufiọkn̄kpọ” esie ukpep man enye ekeme ndifiọk se inende ye se ikwan̄ade. (Heb. 5:14) Ikọ Abasi etịn̄ n̄ko mme n̄kpọ emi Christian ekemede ndikere mban̄a ke ini enye oyomde ndidep fim, n̄wed, m̀mê ikwọ. Nnyịn inam kpukpru emi koro iyom ‘ndika iso ndụn̄ọde mfiọk se Ọbọn̄ enyịmede.’ (Eph. 5:10) Bible ọdọhọ ke ibuot ufọk enyene unen ndibiere n̄kpọ ke ufọk esie, ntre mmọ ẹkeme ndibiere ndusụk n̄wed, ikwọ, m̀mê fim emi mmimọ mîdinyịmeke ke ufọk mmimọ. *—1 Cor. 11:3; Eph. 6:1-4.

¹³ Mme edumbet Bible emi isiakde ke enyọn̄ emi iban̄ake unọ idem inemesịt kpọt. Se nsio nsio owo ẹkerede  ẹban̄a usịnen̄kpọ ye ukamaidem, usọbọ, udia, ye mme mbubehe idemowo eken ẹkeme ndida mfịna ndi. Edieke se owo ekerede mîtuahake ye se Bible etịn̄de, ufọn idụhe ikọt Jehovah nditie mfan̄a utọ n̄kpọ oro, sia “ofụn Ọbọn̄ inyeneke ndin̄wana en̄wan, edi enyene nditie sụn̄sụn̄ ye kpukpru owo.”—2 Tim. 2:24.

14. Nso uwụtn̄kpọ ke Paul akada owụt ntak emi owo mîkpodụkke idiọk nsan̄a?

¹⁴ Ewe usụn̄ en̄wen ke mbon emi ‘ẹkotde enyịn̄ Jehovah ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ ukwan̄ido’? Mmọ idụkke nsan̄a ye mbon emi ẹsinamde idiọkn̄kpọ. Ke Paul ama ọkọnọ uwụtn̄kpọ oro aban̄ade “ọkpọsọn̄ itiat idakisọn̄ Abasi,” enye ama ọnọ uwụtn̄kpọ en̄wen. Paul ama etịn̄ aban̄a “akwa ufọk.” Enye ọkọdọhọ ke “idịghe n̄kpoduoho gold ye n̄kpoduoho silver kpọt ẹdu, edi se ẹdade eto ye mbat ẹnam ẹdu n̄ko, ndien ẹnịm ndusụk ẹnọ itie ukpono edi ẹnịm mmọ eken ẹnọ itie eke mînyeneke ukpono.” (2 Tim. 2:20, 21) Ekem enye ama ọdọhọ mme Christian ete ‘ẹdian̄ade ẹkpọn̄’ n̄kpoduoho emi “mînyeneke ukpono.”

15, 16. Nso ke ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ emi aban̄ade “akwa ufọk”?

¹⁵ Nso ke uwụtn̄kpọ Paul ọwọrọ? “Akwa ufọk” ada aban̄a esop Abasi. “N̄kpoduoho” ada aban̄a owo kiet kiet ke esop. Edieke n̄kpọ ke ufọk edehede, owo ididaha enye inam n̄kpọ. Enyeneufọk idimenke n̄kpọ emi ikesịn ke otu n̄kpọ emi asanade, akpan akpan mme n̄kpọ emi enye esikamade anam udia.

¹⁶ Se ikọt Jehovah emi ẹdomode ndidu eti uwem ẹkpenamde edi oro. Inaha mmọ ẹdụk nsan̄a ye nditọete emi ẹsimade ndibiat ibet Abasi. (Kot 1 Corinth 15:33.) Edieke mîkpanaha idụk nsan̄a ye nditọete nnyịn emi ẹsimade ndibiat ibet Abasi, ọwọrọ inaha idụk nsan̄a ye mbon an̄wa emi ediwak  mmọ ẹdide ‘mme ama okụk, mbon emi ẹsọn̄de ibuot ye ete ye eka, mbon emi mînyeneke nsọn̄ọnda, emi ẹtiede obom obom, emi mîmaha eti ido, mme andida owo nnọ, ye mbon emi ẹmade unọ idem inemesịt utu ke ndima Abasi.’—2 Tim. 3:1-5.

17. Didie ke nditọ Israel emi ẹbakde Abasi ẹkewụt ke mmimọ imaha ukwan̄ido?

¹⁷ Bible etịn̄ nte nditọ Israel ẹkenamde n̄kpọ ke ini ẹkedọhọde mmọ “ẹdan̄a ke mbọhọ tent Korah ye Dathan ye Abiram.” Itien̄wed Abasi oro ọdọhọ ete: “Kpa idaha oro, mmọ ẹdaha.” (Num. 16:24, 27) Mmọ ikemen̄eke, ikonyụn̄ ibiatke ini. N̄wed Abasi etịn̄ adan̄a nte mmọ ẹkenamde item emi. Mmọ ẹma ẹdaha ke “mbọhọ” tent Korah, oro edi, ẹdaha ofụri ofụri, ikpọn̄ke iso tent ikada ke edem. Mme asan̄autom Abasi emi ikadaha uwem mmọ ibre mbre. Mmọ ẹkekop uyo Abasi ke ofụri esịt. Mmọ ẹma ẹwụt ke ida inọ Jehovah, ke mmimọ imaha ukwan̄ido. Nso ke emi ekpep nnyịn?

18. Nso ke Paul ekenyene ke ekikere ke ini enye ọkọdọhọde Timothy ‘efehe ọkpọn̄ mme udọn̄ ini uyen’?

¹⁸ Kpukpru nnyịn imama ndika iso ndi ufan Jehovah. Ntem, ana isisọsọp ibiọn̄ọ n̄kpọ ekededi emi ekemede ndidian̄ade nnyịn n̄kpọn̄ enye. Se Paul ekenyenede ke ekikere edi emi ke ini enye ọkọdọhọde Timothy ‘efehe ọkpọn̄ mme udọn̄ ini uyen.’ (2 Tim. 2:22) Etie nte Timothy ama ebe isua 30 ke ini Paul eketịn̄de ikọ emi. Edi ndusụk ikpọ owo ẹsinyene idiọk “udọn̄ ini uyen.” Paul ọkọdọhọ Timothy ‘efehe’ ke ini utọ udọn̄ emi odụkde enye esịt. Ke nditịn̄ ke usụn̄ en̄wen, Paul okoyom Timothy “ọwọn̄ọde ọkpọn̄ ukwan̄ido.” Se ikọ Jesus ọkọwọrọde edi oro ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Edieke enyịn fo anamde fi atuak ukot ọduọ, wụbede enye top duọk.” (Matt. 18:9) Mme Christian emi ẹkopde item Jesus isiyakke ufan̄ inọ n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam mmọ ẹkûdi ufan Abasi aba.

19. Nso ke ndusụk mme Christian ẹsọsọp ẹnam mbak ẹdidian̄ade ẹkpọn̄ Abasi?

¹⁹ Ndusụk mbon emi ẹkesimade ndin̄wọn̄ ọkpọsọn̄ mmịn mbemiso ẹkekabarede Mme Ntiense Jehovah ẹbiere ke mmimọ idin̄wọn̄ke ọkpọsọn̄ mmịn ndomokiet. Ndusụk owo ẹtre ndusụk orụk unọ idem inemesịt emi ekemede ndinam mmọ ẹkere oburobụt n̄kpọ, kpa ye oro orụk unọ idem inemesịt oro mîdiọkke. (Ps. 101:3) Ke uwụtn̄kpọ, mbemiso eyenete nnyịn kiet okodụkde esop, enye ama esima ndika mme itie udia uwem emi ẹkesinekde oburobụt unek. Edi ke enye ama ekekpep akpanikọ, enye ama etre ndinek unek, idem ke mme mboho emi ikọt Abasi kpọt ẹdude, mbak unek editi enye oburobụt n̄kpọ. Okposụkedi emi Bible mîkpanke mme Christian ndin̄wọn̄ mmịn, ndinek unek m̀mê ndinam n̄kpọ en̄wen emi mîdiọkke, ana mmọ ẹsọsọp ẹbiọn̄ọ n̄kpọ ekededi emi ekemede ndidian̄ade mmọ n̄kpọn̄ Abasi.

20. Ntak emi isịnde ofụri ukeme nnyịn ‘iwọn̄ọde ikpọn̄ ukwan̄ido’ kpa ye emi mîmemke utom ndinam emi?

²⁰ Ndikot nnyụn̄ n̄kere enyịn̄ ndian Abasi asan̄a ye utom. Ana ‘iwọn̄ọde ikpọn̄ ukwan̄ido’ inyụn̄ ‘iwọn̄ọde ikpọn̄ idiọk.’ (Ps. 34:14) Imọfiọk ke imemke utom ndinam emi, edi imenen̄ede ifiọk ke Jehovah ayaka iso ama “mmọ eke ẹnyenede enye” emi ẹnyụn̄ ẹkopde item esie.—2 Tim. 2:19; kot 2 Chronicle 16:9a.