1, 2. Nso ke Jehovah akanam ke Pentecost isua 33, ndien mmanie ẹkekabade ẹdi ikọt esie? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

KE PENTECOST isua 33, ata akpan n̄kpọ ama etịbe. Jehovah ama ọtọn̄ọ obufa idụt emi ẹkotde “Israel Abasi.” (Gal. 6:16) Enye ama ada spirit esie emek mbon oro ẹdidude ke obufa idụt emi. Owo ididaha aba mbobi oro ẹkesinịmde irenowo toto ke eyo Abraham idiọn̄ọ ikọt Abasi. Paul etịn̄ ntem aban̄a owo kiet kiet ke obufa idụt emi ete: “Mbobi esie . . . edi eke ọwọn̄esịt emi edide ke spirit.”—Rome 2:29.

² Mme apostle ye se ibede mbet Christ ikie emi ẹkesopde idem ke ubet ufọkenyọn̄ kiet ke Jerusalem ẹkedi akpa mbon emi ẹkemekde ẹsịn ke obufa idụt emi. (Utom 1:12-15) Ẹma ẹn̄wan̄a edisana spirit ẹduọk mmọ, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi nditọ Abasi. (Rome 8:15, 16; 2 Cor. 1:21) Emi okowụt ke Jehovah ama enyịme ndibọ uwa Christ, ye nte ke obufa ediomi emi adade itie ediomi Ibet Moses ama ọtọn̄ọ. (Luke 22:20; kot Mme Hebrew 9:15.) Mbet Jesus emi ke Jehovah akada ọtọn̄ọ obufa idụt esie; mmọ ẹkedi ikọt esie. Edisana spirit ama an̄wam mmọ ẹkwọrọ ikọ ke nsio nsio usem. Mme Jew ye mbon en̄wen emi ẹkekponode Abasi ke ido mme Jew, emi ẹkenyụn̄ ẹtode nsio nsio itie emi Rome ẹkekarade ẹdi usọrọ Passover  ke Jerusalem, ẹma ẹkop mmọ ẹtịn̄de ẹban̄a “ikpọ utom Abasi” ke usem mmọ.—Utom 2:1-11.

3-5. (a) Nso ke Peter eketịn̄ ye mme Jew ke usen Pentecost? (b) Mbon obufa idụt oro Jehovah ọkọtọn̄ọde ẹkesan̄a didie ẹwak?

³ Jehovah ama ada apostle Peter an̄wam mme Jew ye mbon emi ẹkekponode Abasi ke ido mme Jew ẹdidụk esop Christian—obufa idụt oro. Ke usen Pentecost, Peter ama ọdọhọ mme Jew ke mmọ ẹkewot Jesus, ke ana mmọ ẹnyịme ke Jesus “edi Ọbọn̄ ye Christ.” Ke ini mmọ ẹkebụpde se ikpanamde, Peter ọkọdọhọ mmọ ete: “Ẹkabade esịt, kpukpru mbufo ẹnyụn̄ ẹna baptism ke enyịn̄ Jesus Christ man ẹfen mme idiọkn̄kpọ mbufo, ndien mbufo ẹyebọ edisana spirit emi edide enọ mfọn.” (Utom 2:22, 23, 36-38) Usen oro, n̄kpọ nte owo 3,000 ẹma ẹtiene ẹdụk otu mbon emi ẹkotde Israel Abasi. (Utom 2:41) Mme apostle ẹma ẹsịn ifịk ẹkwọrọ ikọ, mbufa owo ẹnyụn̄ ẹdụk esop. (Utom 6:7) Mbon idụt emi ẹma ẹka iso ẹwak.

⁴ Ekem, mbet Jesus ẹma ẹtọn̄ọ ndikwọrọ ikọ nnọ mbon Samaria n̄ko, mmọ ẹnyụn̄ ẹkop. Philip ama enịm ediwak mmọ baptism, edi owo ikọnọhọ mmọ edisana spirit ini oro. Otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ke eyo mme apostle ẹma ẹsio apostle Peter ye John ẹdọn̄ ẹka ẹbịne mbon Samaria oro. Apostle iba emi ẹma “ẹdori mmọ . . . ubọk, mmọ ẹnyụn̄ ẹbọ edisana spirit.” (Utom 8:5, 6, 14-17) Ntre, ẹma ẹda edisana spirit ẹyet mbon Samaria aran n̄ko, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹtiene ẹsịne ke Israel Abasi.

⁵ Ke isua 36, ẹma ẹdọn̄ Peter akan̄wam mbon en̄wen ẹtiene ẹdidu ke obufa idụt emi. Emi eketịbe ke ini Peter ọkọkwọrọde ikọ ọnọ akwa owoekọn̄ Rome emi ekekerede Cornelius ye iman esie ye mme ufan esie. (Utom 10:22, 24, 34, 35) Bible ọdọhọ ete: “Ke adan̄aemi Peter osụk etịn̄de [ikọ], edisana spirit odoro kpukpru mmọ [mbon oro mîkedịghe mme Jew] oro ẹkopde ikọ esie ke idem. Ndien idem akpa mme anam-akpanikọ emi ẹkesan̄ade ye Peter ẹdi, kpa mbon oro ẹnade mbobi, koro ẹn̄wan̄ade edisana spirit emi edide enọ mfọn ẹduọk mbon idụt n̄ko.” (Utom 10:44, 45) Toto ke ini oro, mme Gentile oro mîkanaha mbobi ẹma ẹtiene ẹsịne ke Israel Abasi.

6, 7. Nso ke mbon obufa idụt emi ẹkenam ndiwụt ke ikere enyịn̄ idian Jehovah?

⁶ Ke ini otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ke eyo mme apostle ẹkesopde idem ke isua 49, James mbet Jesus ọkọdọhọ ete: “Symeon [Peter] omobụk ọyọhọ ọyọhọ nte Abasi ke akpa ini ọkọwọn̄ọrede ntịn̄enyịn  esie ọnọ mme idụt ndisio mme owo ke otu mmọ nnọ enyịn̄ esie.” (Utom 15:14) Mme Jew ye mme Gentile emi ẹkenịmde Abasi ke akpanikọ ẹma ẹsịne ke otu mbufa owo emi ẹkekerede enyịn̄ ẹdian Jehovah. (Rome 11:25, 26a) Ekem, Peter ama ewet leta ọdọhọ ete: “Mbufo [ikedịghe] ikọt owo baba kiet ini kiet ko, edi idahaemi mbufo ẹdi ikọt Abasi.” Peter ama etịn̄ se inamde Abasi ọtọn̄ọ obufa idụt emi ete: “Mbufo ẹdi ‘orụk eke ẹmekde, ẹdi mme oku emi ẹdide ndidem, ẹdi edisana idụt, mbon emi ẹdide akpan inyene, man ke kpukpru ebiet mbufo ẹkpetan̄a nti ido’ enye emi okokotde mbufo osio ke ekịm esịn ke utịbe un̄wana esie.” (1 Pet. 2:9, 10) Akana mmọ ẹdi ntiense ẹnọ Jehovah, Andikara Enyọn̄ ye Isọn̄, ẹnyụn̄ ẹnam mme owo ẹdiọn̄ọ enyịn̄ esie.

⁷ Jehovah ama ọtọn̄ọ ndida Israel Abasi nte ikọt esie onyụn̄ okot mmọ “mbon oro mbotde nnọ idemmi, man mmọ ẹkpebụk itoro mi.” (Isa. 43:21) Mme Christian eyo oro ẹma ẹkwọrọ uko uko ke Jehovah edi ata Abasi, ẹnyụn̄ ẹyarade mme nsunsu abasi emi mme owo ẹketuakde ibuot ẹnọ. (1 Thess. 1:9) Mmọ ẹkedi ntiense ẹnọ Jehovah ye Jesus “ke Jerusalem ye ke ofụri Judea ye Samaria tutu esịm ata utịt ikpehe isọn̄.”—Utom 1:8; Col. 1:23.

8. Apostle Paul okodụri ikọt Abasi eyo esie utọn̄ aban̄a nso?

⁸ Paul ama anam mme owo ẹdiọn̄ọ enyịn̄ Jehovah onyụn̄ owụt ke Jehovah ikpọn̄ edi ata Abasi. Ke ini enye ọkọkwọrọde ikọ ọnọ mbon akwaifiọk emi ẹkedide mme okpono ndem, enye ama ọdọhọ mmọ ke Jehovah edi “Abasi emi akanamde ererimbot ye kpukpru n̄kpọ emi ẹdude ke esịt” ye nte ke enye ‘edi Ọbọn̄ enyọn̄ ye isọn̄.’ (Utom 17:18, 23-25) Mbemiso Paul ọkọnyọn̄de akpatre isan̄ isụn̄utom esie, enye ama odụri ikọt Abasi utọn̄ ete: “Mmọfiọk nte ke mma nnyọn̄ ndiọi wolf ẹyedụk ke otu mbufo idinyụn̄ inamke n̄kpọ ke mbọm ye otuerọn̄, ndien mme owo ẹyedaha ẹda ke otu mbufo ẹtịn̄ ukwan̄ ikọ man ẹdụri mme mbet ẹnọ idemmọ.” (Utom 20:29, 30) Mbemiso mme apostle ẹkpan̄a ẹma, ndiọi wolf ẹma ẹdodu ke esop ẹnyụn̄ ẹwak.—1 John 2:18, 19.

9. Nso iketịbe inọ mbon emi ẹkerede enyịn̄ ẹdian Jehovah ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a?

⁹ Ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a, mbon mfiakedem ẹma ẹdiyọhọ esop ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ufọkabasi Christendom. Utu ke ndikere enyịn̄ ndian Jehovah nte ikọt Abasi ẹkpenamde, mbon mfiakedem emi ẹkam ẹsasua enyịn̄ oro, ẹnyụn̄ ẹsion̄o enye ẹfep ke ediwak Bible emi mmọ ẹkabarede. Mmọ ẹsuene Abasi ke ediwak usụn̄. Mmọ ẹtiene ẹnam se mme okpono ndem ẹnamde ẹnyụn̄ ẹkpep mme n̄kpọ emi mîsịneke ke Bible. Mmọ ẹn̄wana ekọn̄ ediwak ini, ẹte ke in̄wana inọ Abasi. Mmọ ẹdia n̄wo ẹnyụn̄ ẹdu oburobụt uwem. Ke ata ediwak isua emi, ibat ibat owo kpọt ẹkenam n̄kpọ Jehovah, edi otu ndomokiet ikodụhe emi ẹkekerede enyịn̄ ẹdian Jehovah.

10, 11. (a) Jesus ọkọdọhọ ke nso iditịbe ke ini enye ọkọnọde uwụtn̄kpọ oro aban̄ade eti n̄kpasịp ye mbiet? (b) Didie ke prọfesi Jesus emi okosu ke 1914 ama ekebe?

¹⁰ Ke ini Jesus ọkọnọde uwụtn̄kpọ oro aban̄ade mbiet ye wheat emi edide eti n̄kpasịp, enye ama etịn̄ aban̄a ini emi mbon mfiakedem mîdiyakke ẹdiọn̄ọ m̀mê mmanie ẹdi ikọt  Abasi. Enye ọkọdọhọ “ke adan̄aemi mme owo ẹdede idap,” ke Devil ọyọtọ mbiet ke in̄wan̄ emi Eyen owo ọkọtọde wheat. Edi ke ẹyeyak mbiba ẹkọri ọtọkiet tutu esịm “akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” Jesus ọkọdọhọ ke “eti n̄kpasịp” ẹdi “nditọ obio ubọn̄,” mbiet ẹdi “nditọ andidiọk.” Ke akpatre ini editịm n̄kpọ emi, Eyen owo oyosio mbon ukpen̄e, oro edi, “mme angel” ọdọn̄ ẹkesat nti n̄kpasịp ẹsion̄o ke mbiet. Ekem, mmọ ẹyetan̄ nditọ Obio Ubọn̄ ẹbok ọtọkiet. (Matt. 13:24-30, 36-43) Didie ke emi eketịbe, ndien enye asan̄a nso ye Jehovah ndinyene otu emi ẹkerede enyịn̄ esie ke isọn̄?

¹¹ “Akpatre ini editịm n̄kpọ emi” ọkọtọn̄ọ ke 1914. Mme Christian oro ẹyetde aran ikawakke ke isọn̄ ini oro. Ke ini ekọn̄ akasiahade isua oro, “nditọ obio ubọn̄” ikosụk iwọrọke ke ufụn Akwa Babylon. Edi Jehovah ama osio mmọ ke ufụn oro ke 1919, ndien ẹma ẹkeme ndinen̄ede ndiọn̄ọ mbon emi ẹdide ata mme Christian ye mbon emi mîdịghe. Enye ama anam “nditọ obio ubọn̄” ẹdi ikọt esie, onyụn̄ osu prọfesi Isaiah emi: “Nte ẹdinam idụt amana usen kiet ke ubiak uman? Mîdịghe nte idụt edimana ini kiet? Koro uman omotụk Zion, enye omonyụn̄ aman nditọiren esie.” (Isa. 66:8) Zion edi esop Jehovah eke heaven emi mme angel ẹdude. Zion ‘akaman eyen’ ke ini ẹkenamde mbon oro ẹyetde aran ẹdi idụt.

12. Didie ke mbon oro ẹyetde aran ẹwụt ke mmimọ ikere enyịn̄ idian Jehovah mfịn?

¹² Ukem nte mme Christian eyo mme apostle, ana “nditọ obio ubọn̄” oro ẹyetde aran ẹdi ntiense ẹnọ Jehovah. (Kot Isaiah 43:1, 10, 11.) Mme owo ẹkụt ke mmọ ibietke mbon eken ke ntak eti edu uwem mmọ ẹnyụn̄ ẹkụt ke mmọ ikpọn̄ ẹkwọrọ “eti mbụk obio ubọn̄ . . . nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt.” (Matt. 24:14; Phil. 2:15) Utom ukwọrọikọ mmọ an̄wam ediwak miliọn owo ẹkabade ẹdi ufan Jehovah.—Kot Daniel 12:3.

13, 14. Nso ke ana mbon oro mîsịneke ke Israel Abasi ẹnam man Jehovah enyịme mmọ ẹnam n̄kpọ esie, ndien didie ke ẹkebem iso ẹtịn̄ emi ke Bible?

¹³ Nte ikekpepde ke ibuotikọ oro ebede, Jehovah ama enyịme mbon oro mîkotoho Israel ẹnam n̄kpọ esie, ama akam edi mmọ ẹdiana ye nditọ Israel ẹnam emi. (1 Ndi. 8:41-43) Kpasụk ntre ke edi mfịn. Ana mbon oro mîsịneke ke Israel Abasi ẹdiana ye ikọt Jehovah, oro edi, Mme Ntiense Jehovah oro ẹyetde aran. Mmọ ke Bible okot “nditọ obio ubọn̄.”

¹⁴ Prọfet iba ke eset ẹma ẹtetịn̄ ke mme owo ẹyedi ọkwọkudịm ẹditiene ikọt Jehovah ẹnam n̄kpọ Abasi ke utịt ini emi. Isaiah ọkọdọhọ ete: “Ediwak owo ẹyeka ẹkedọhọ ẹte: ‘Mbufo ẹdi, ẹyak nnyịn idọk ke obot Jehovah ye ke ufọk Abasi Jacob; ndien enye eyekpep nnyịn mme usụn̄ esie, nnyịn iyonyụn̄ isan̄a ke mme afan̄usụn̄ esie.’ Koro ibet oyoto ke Zion ọwọrọ, uyo Jehovah oyonyụn̄ oto ke Jerusalem.” (Isa. 2:2, 3) Prọfet Zechariah ama etịn̄ n̄ko ke “ediwak owo ye n̄kpọsọn̄ idụt ẹyedi ẹdiyom Jehovah mme udịm ke Jerusalem ẹnyụn̄ ẹkpe Jehovah ubọk.” Enye eketịn̄ aban̄a mmọ nte “owo duop eke ẹtode ke kpukpru usem mme idụt,” emi ẹdimụmde ndamban̄a utọn̄ ọfọn̄ mbon oro ẹyetde aran, ẹnyụn̄ ẹdọhọ ẹte: “Nnyịn iyetiene mbufo ika, koro imokop ite ke Abasi odu ye mbufo.”—Zech. 8:20-23.

15. Ewe utom ke “mme erọn̄ en̄wen” ‘ẹtiene’ Israel Abasi ẹnam?

¹⁵ “Mme erọn̄ en̄wen” ‘ẹtiene’ Israel Abasi ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. (Mark 13:10) Mmọ ye mbon oro ẹyetde aran ẹdi ikọt Abasi, “otuerọn̄ kiet” emi “eti ekpemerọn̄,” Christ Jesus, esede aban̄a.—Kot John 10:14-16.

16. Nso ye nso iditịbe emi ẹdinamde ẹn̄wana ekọn̄ Armageddon?

¹⁶ Ke ẹma ẹkesobo Akwa Babylon, Jehovah ayayak Gog an̄wana ye ikọt esie, kpa “mbon oro ẹtan̄de ke otu mme idụt ẹbon ọtọkiet.” (Ezek. 38:10-12) Iyenen̄ede iyom Jehovah ekpeme nnyịn ini oro. En̄wan enye emi edinam ẹn̄wana ekọn̄ Armageddon, emi edide akpatre ikpehe akwa ukụt. Emi editịbe ke edikem ini Abasi. (Matt. 24:21; Ezek. 38:2-4) Jehovah ọyọsọsọp anyan̄a ikọt esie, oyonyụn̄ osobo Gog ye udịmekọn̄ esie. Enye oyowụt ke imọ ikpọn̄ inyene unen ndikara mme owo, oyonyụn̄ anam enyịn̄ esie asana. Enye ọdọhọ ete: ‘Ami nyanam ẹfiọk mi ke iso ediwak idụt; ndien mmọ ẹyefiọk ẹte ke ami ndi Jehovah.’—Ezek. 38:18-23.

17, 18. (a) Ke ini Gog editọn̄ọde en̄wan ye ikọt Abasi, nso ke Jehovah editeme mmọ? (b) Nso ke ana inam man Jehovah ekpeme nnyịn?

¹⁷ Ke ini Gog editọn̄ọde en̄wan ye ikọt Abasi, Jehovah ọyọdọhọ ikọt esie ete: “Ikọt mi, ẹka ẹkedụk esịt ubet mbufo, ẹnyụn̄ ẹberi usụn̄ ẹbaha idem mbufo. Ẹdịbe ke esisịt ini tutu ifụtesịt ebe.” (Isa. 26:20) Ke ini afanikọn̄ emi, Jehovah eyeteme nnyịn se idinamde man ẹnyan̄a nnyịn, ndien etie nte “esịt ubet” emi enye edidọhọde nnyịn idụk mi aban̄a esop nnyịn kiet kiet.

¹⁸ Edieke iyomde Jehovah ekpeme nnyịn ke ini akwa ukụt, ana ifiọk ke enye enyene mbon emi ẹdide ikọt esie ke isọn̄, ye nte ke mmọ ẹnyene mme esop emi mmọ ẹdude. Ana idiana ye mmọ inam n̄kpọ Abasi inyụn̄ isọn̄ọ isịne ke esop. Yak itiene andiwet Psalm itịn̄ ke ofụri esịt ite: “Edinyan̄a enyene Jehovah. Edidiọn̄ fo omodoro ikọt fo ke idem.”—Ps. 3:8.