1. Didie ke n̄wed Leviticus ekeme ndin̄wam nnyịn?

JEHOVAH oyom kpukpru mme asan̄autom esie ẹsana. Ẹtịn̄ ẹban̄a mme owo ndisana ọtọn̄ọde ke akpa n̄wed Bible tutu esịm akpatre, edi ẹtịn̄ ke n̄wed Leviticus ẹkan. Iyasana edieke ifiọkde inyụn̄ inamde se idude ke n̄wed Leviticus.

2. Nso idi ndusụk n̄kpọ oro odude ke n̄wed Leviticus?

² N̄wed Leviticus emi Moses ekewetde esịne ke otu “ofụri N̄wed Abasi” emi ọfọnde ndida n̄kpep owo n̄kpọ. (2 Tim. 3:16) Enyịn̄ Jehovah odu n̄kpọ nte utịm ikoduop ke ibuot kiet kiet. Edieke se idude ke Leviticus an̄wan̄ade nnyịn, nnyịn idinamke n̄kpọ ekededi emi ekemede ndisuene enyịn̄ Abasi. (Lev. 22:32) Ikọ emi, “Ami ndi Jehovah,” awak etieti ke n̄wed emi. Enye eti nnyịn ke inyene ndikop uyo Abasi. Ke ibuotikọ emi ye ke enye oro editienede, iyokụt mme akpan n̄kpọ emi Abasi anamde ẹwet ke n̄wed Leviticus man an̄wam nnyịn ituak ibuot inọ enye ke usụn̄ emi asanade.

3, 4. Nso ke ndikeyet Aaron ye nditọ esie mmọn̄ ada aban̄a? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

³ Kot Leviticus 8:5, 6. Jehovah ekemek Aaron akwa  oku onyụn̄ emek nditọ esie mme oku ke Israel. Aaron akada aban̄a Jesus Christ, nditọ esie ẹda ẹban̄a mme Christian emi ẹyetde aran. Edi, ndi ndikeyet Aaron mmọn̄ man enye asana owụt ke ẹma ẹnam Jesus n̄ko asana? Ihih, sia akananam Jesus inamke idiọkn̄kpọ inyụn̄ “isabakede idem,” ntre ufọn ikpoduhe ndinam enye asana. (Heb. 7:26; 9:14) Nte ededi, nte Aaron akasanade ke ẹma ẹkeyet enye mmọn̄ ẹma owụt ke Jesus asana onyụn̄ ọfọn ama. Edi, nso ke ndikeyet nditọ Aaron mmọn̄ man mmọ ẹsana ada aban̄a?

⁴ Ndikeyet nditọ Aaron mmọn̄ man mmọ ẹsana okowụt nte ẹdinamde mbon emi ẹmekde ẹdi oku ke heaven ẹsana. Edi ndi baptism emi mbon oro ẹyetde aran ẹnade edi ukem ye mmọn̄ emi ẹkeyetde nditọ Aaron? Ihih, sia baptism isiyetke idiọkn̄kpọ owo ifep, edi owụt ke owo ayak ofụri uwem esie ọnọ Jehovah Abasi. Ẹda “ikọ Abasi” ẹnam mbon emi ẹyetde aran ẹsana. Emi ọwọrọ ke ana mmọ ẹka iso ẹsịn ofụri ukeme mmọ ẹnam se Christ ekekpepde. (Eph. 5:25-27) Ntem ke ẹnam mmọ ẹsana. Edi nso kaban̄a mme “erọn̄ en̄wen,” ẹsan̄a didie ẹnam mmọ ẹsana?—John 10:16.

5. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke ẹda Ikọ Abasi ẹnam mme erọn̄ en̄wen ẹsana?

⁵ Nditọ Aaron idaha iban̄a mme erọn̄ en̄wen m̀mê “akwa otuowo.” (Edi. 7:9) Sia edide ntre, ndi Ikọ Abasi etiene anam mme erọn̄ en̄wen emi ẹma ẹkena baptism mi ẹsana? Ih, anam! Ke ini mmọ ẹkotde Bible ẹkụt ke iyịp Jesus enyene ufọn onyụn̄ enyene odudu etieti, mmọ ẹsinịm se Bible etịn̄de ẹnyụn̄ ‘ẹnam edisana utom uwemeyo ye okoneyo’ ẹnọ Abasi. (Edi. 7:13-15) “Eti edu uwem” emi mbon oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen ẹnyenede owụt ke ẹnam mmọ ẹsana. (1 Pet. 2:12) Esịt esinem Jehovah ke ini enye okụtde nte mme erọn̄ en̄wen ye mbon emi ẹyetde aran ẹkade iso ẹsana ẹnyụn̄ ẹdianade kiet ẹkop uyo Jesus emi ekpemede mmọ nte erọn̄ esie!

6. Ntak anade isidụn̄ọde idem nnyịn ke ini ke ini?

⁶ Jehovah ndikọdọhọ ke ana mme oku ke Israel ẹsana ekpep nnyịn nso? Mbon emi isikpepde Bible ẹsikụt nte Ufọkmbono Obio Ubọn̄ nnyịn asanade, nte nnyịn isanade idem, inyụn̄ isịnede ọfọn̄ ọfọn. Edi, nte mme oku ẹkesanade ekpep nnyịn ke ikpanaha owo ekededi emi oyomde ndituak ibuot nnọ Jehovah enyene ‘esịt eke edehede.’ (Kot Psalm 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Ana esịt, ekikere, ye idem emi idade inam n̄kpọ Abasi enen̄ede asana. Emi ọwọrọ ke ana isidụn̄ọde idem nnyịn ke ini ke ini. Edieke ikụtde n̄kpọ emi edehede, oyom isio utọ n̄kpọ oro ifep man ika iso isana. (2 Cor. 13:5) Ke uwụtn̄kpọ, edieke owo emi ama akana baptism esikoide-koi ese ndise idan̄, akpana enye obụp idemesie ete, ‘Ndi ami emi mmosụk nsana?’ Ana enye etịn̄ ọnọ mbiowo man ẹn̄wam enye etre utọ ndek ndek ido emi.—Jas. 5:14.

7. Nso uwụtn̄kpọ ke Jesus ekenịm emi ebietde se mme oku ẹkenamde nte ẹtịn̄de ke Leviticus 8:22-24?

⁷ Ke ini ẹkemekde Aaron akwa oku ẹnyụn̄ ẹmek nditọ esie mme oku ke Israel, ẹma ẹda iyịp okukịm erọn̄ ẹyet mmọ ke utọn̄ nnasia, akpan nnuenubọk nnasia, ye akpan nnuenukot nnasia. (Kot Leviticus 8:22-24.)  Se ẹkenamde emi okowụt ke mme oku emi ẹyenam utom mmọ nte ẹdọhọde mmọ ẹnam. Jesus emi edide Akwa Oku ama enịm ata eti uwụtn̄kpọ ọnọ mbon emi ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen. Enye ama esikop se Abasi ekpepde enye. Jesus ekesinam se Jehovah ọdọn̄de enye, ndien akanam enye ikpọn̄ke usụn̄ Abasi.—John 4:31-34.

8. Nso ke ana kpukpru ikọt Jehovah ẹnam?

⁸ Ana mme Christian oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi nte Akwa Oku mmọ akanamde. Ana kpukpru ikọt Jehovah ẹsụhọde idem ẹnam item emi odude ke Bible mbak mmọ ẹdinam spirit Abasi ofụhọ. (Eph. 4:30) Ana mmọ n̄ko “ẹsiak afan̄ eke enende ẹnọ ikpat [mmọ].”—Heb. 12:13.

9. Nso ke nditọete ita emi ẹnamde utom ye ndusụk owo ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹtịn̄, ndien didie ke se mmọ ẹtịn̄de ẹkeme ndin̄wam fi aka iso asana?

⁹ Kop se nditọete ita emi ẹdoride enyịn ndidu uwem ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹnamde utom ke ediwak isua ye ndusụk owo ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹtịn̄de. Kiet ọdọhọ ete: “Edi n̄kpọ ukpono ndinam utọ utom emi. Edi nte nnamde utom ye nditọete emi, mmesikụt ndusụk ini ke mmọ ifọnke ima okposụkedi emi ẹdade edisana spirit Jehovah ẹyet mmọ aran. Kiet ke otu n̄kpọ emi mbierede ndinam ke ediwak isua idahaemi edi ndikop uyo mbon emi ẹdade usụn̄.” Ọyọhọ owo iba ọdọhọ ete: “Utọ itie N̄wed Abasi nte 2 Corinth 10:5, emi ọdọhọde ‘ẹsụk ibuot ẹnọ Christ’ an̄wam mi n̄kop uyo mbon emi ẹdade usụn̄ nnyụn̄ ndiana ye mmọ. Owo inyịkke-nyịk mi nnam emi.” Ọyọhọ owo ita ọdọhọ ete: “Mmọfiọk ke owo emi amade se Jehovah amade, asuade se enye asuade, okopde item esie onyụn̄ anamde se inemde enye esịt kpukpru ini, ana anam se esop Abasi ẹdọhọde onyụn̄ okop uyo mbon emi Abasi adade anam uduak esie ke isọn̄.” Eyenete emi eti ke Brọda Nathan Knorr, emi eketienede ese aban̄a utom Mme Ntiense Jehovah, ama enyịme se ẹketịn̄de ke Enyọn̄-Ukpeme eke 1925 ke ibuotikọ emi ọdọhọde, “Emana Idụt,” kpa ye oro ndusụk owo mîkenyịmeke. Eyenete emi ama ama se Brọda Knorr akanamde emi. Edieke etiede ekere se nditọete ita emi ẹtịn̄de, oro ekeme ndin̄wam fi okop item onyụn̄ asana.

10. Ntak emi anade ibet iyịp nte Abasi ọdọhọde?

¹⁰ Kot Leviticus 17:10. Jehovah ama owụk nditọ Israel ete ẹkûdia “orụk iyịp ekededi.” Ana mme Christian n̄ko ẹbet iyịp, edide eke unam m̀mê eke owo. (Utom 15:28, 29) Nnyịn ikpedehedei ikere ndinam n̄kpọ emi mîdiyakke Abasi ‘enen iso’ ye nnyịn onyụn̄ osio nnyịn ke esop esie. Imama Abasi, imonyụn̄ iyom ndikop uyo esie. Inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, nnyịn idinamke se mbon emi mîdiọn̄ọke Jehovah mînyụn̄ ikopke uyo esie ẹdọhọde inam. Imọdiọn̄ọ ke ẹyesak nnyịn ke ntak emi ibetde iyịp, edi imebiere ndikop uyo Abasi. (Jude 17, 18) Nso idin̄wam nnyịn ‘inen̄ede ibiere’ ke nnyịn ididiaha iyịp m̀mê ke nnyịn idiyakke ẹsịn nnyịn iyịp ke idem?—Deut. 12:23.

11. Ntak emi ikemede ndidọhọ ke Usen Usio-Isop ekedi ata akpan usen?

¹¹ Se akwa oku Israel ekesidade  iyịp anam ke Usen Usio-Isop kpukpru isua anam idiọn̄ọ nte Abasi adade iyịp. Ẹkesida iyịp ẹsio isop idiọkn̄kpọ mbon emi ẹyomde Jehovah efen ọnọ mmimọ. Ẹma ẹsisịme iyịp ayara enan̄ ye iyịp ebot ke iso okukịp ekebe ediomi. (Lev. 16:14, 15, 19) Iyịp oro ẹkesịmede do akanam Jehovah efen idiọkn̄kpọ nditọ Israel. N̄ko-n̄ko, Jehovah ama ọdọhọ yak owo ekededi emi oyomde ndita unam, ọduọk iyịp unam oro onyụn̄ ada ntan ofụk, “koro uwem kpukpru orụk unam edide iyịp esie.” (Lev. 17:11-14) Edi ndi emi ekedi obufa ibet? Ihih. Jehovah ama ọdọdọhọ Naoh ye nditọ esie ediwak isua ke edem ete ẹkudia iyịp. (Gen. 9:3-6) Jehovah Abasi ama akpan mme owo ndidia iyịp. Didie ke emi ebehe mme Christian mfịn?

12. Paul ọdọhọ ke nso ke ẹsida iyịp ẹnam?

¹² Apostle Paul ama etịn̄ adan̄a nte iyịp enyenede odudu ke leta emi enye ọkọnọde mme Christian emi ẹkedide mme Hebrew. Enye ọkọdọhọ mmọ ete: “Ekpere ndidi ẹda iyịp ẹnam kpukpru n̄kpọ ẹsana nte Ibet etemede, ndien ke ediduọk iyịp mîdụhe edifen inyụn̄ idụhe.” (Heb. 9:22) Edi Paul ama anam mmọ ẹdiọn̄ọ n̄ko ke kpa ye emi mme uwa oro ẹkenyenede ufọn, ke mme uwa oro ẹkewụt ke mmọ ẹdi mme anamidiọk, ndien ke okosụk oyoyom ẹnam n̄kpọ emi edisọhide idiọkn̄kpọ mmọ ofụri ofụri. Ibet ekedi ‘mbukpọn̄ nti n̄kpọ eke ẹdidide, idịghe ata idem n̄kpọ.’ (Heb. 10:1-4) Nso ke okoyom ẹnam man ẹsọhi mme idiọkn̄kpọ ẹfep ofụri ofụri?

13. Etie fi didie ke idem ke emi ọdiọn̄ọde ke Jesus ama ‘ada ke iso Abasi kaban̄a nnyịn’?

¹³ Kot Ephesus 1:7. Jesus Christ ‘ama ayak idemesie ọnọ’ ke ibuot nnyịn. Ufak esie enen̄ede enyene ufọn ọnọ mbon oro ẹmade enye ye Ete esie. (Gal. 2:20) Edi se Jesus akanamde ke enye ama ekeset ke ẹda ẹfen idiọkn̄kpọ nnyịn. Se Ibet Moses ọkọdọhọde ẹnam ke Usen Usio-isop akada aban̄a se Jesus edinamde.  Usen oro ke akwa oku ekesimen iyịp unam oro ẹwade odụk Ata Edisana. Emi eketie nte enye ada ke iso Abasi. (Lev. 16:11-15) Se Jesus akanamde edi oro. Ke enye ama ekeset, enye ama ọnyọn̄ heaven “akada ke iso Abasi kaban̄a nnyịn.” Iyịp oro enye ọkọduọkde ke Jehovah ada efen mme idiọkn̄kpọ nnyịn. (Heb. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Imenen̄ede ikọm Abasi ke emi enye efende mme idiọkn̄kpọ nnyịn onyụn̄ an̄wamde nnyịn isana ke ntak emi ibuọtde idem ke iyịp Jesus!

14, 15. Ntak emi ọfọnde inen̄ede ifiọk se Jehovah etịn̄de aban̄a iyịp inyụn̄ inam se enye etịn̄de?

¹⁴ Ndi an̄wan̄a fi ndien se inamde Jehovah ọdọhọ nnyịn ikûdia iyịp? (Lev. 17:10) Ndi ọmọdiọn̄ọ ntak emi Abasi adade iyịp nte ata edisana n̄kpọ? Ntak edi koro iyịp ye uwem owo ẹdi ukem ukem ke enyịn Abasi. (Gen. 9:4) Ndi emenyịme ke ana ida iyịp nte Abasi adade inyụn̄ ibet iyịp nte enye ọdọhọde? N̄kukụre se idinamde nnyịn idu ke emem ye Abasi edi nnyịn ndibuọt idem ke uwa Jesus nnyụn̄ ndiọn̄ọ ke iyịp edi akpan n̄kpọ ọnọ Andibot nnyịn.—Col. 1:19, 20.

¹⁵ N̄kpọ emi ekemede ndinam ẹdọhọ nnyịn isịn iyịp ekeme nditịbe ke ini emi nnyịn mîdorike enyịn. Mîdịghe ẹkeme ndidọhọ owo nnyịn, m̀mê ufan nnyịn esịn iyịp. Ana ibiere utọ usọbọ emi idibọde inyụn̄ ibiere m̀mê iyenyịme ẹda n̄kpri n̄kpatan̄a n̄kpọ oro ẹdade ẹto iyịp ẹsọbọ nnyịn idem. Ntem, ọfọn ibọn̄ akam inọ Jehovah, inam ndụn̄ọde, inyụn̄ ibiere se idinamde idahaemi mbemiso n̄kpọ emi nnyịn mîdorike enyịn etịbede. Edieke inamde emi inyụn̄ ibọn̄de akam, iyọsọn̄ọ ida ibiere ke nnyịn idisịnke iyịp. Idụhe owo nnyịn ndomokiet emi akpamade ndibiat ewụhọ Abasi nnyụn̄ nnam enye ofụhọ. Ediwak mbiausọbọ ye mbon ufọkibọk ẹsidọhọ mme owo ẹnọ iyịp mmọ man ẹda ẹnyan̄a mbon en̄wen. Edi ikọt Jehovah ẹdiọn̄ọ ke Andibot nnyịn kpọt enyene unen ndibiere se ẹkpedade iyịp ẹnam. “Orụk iyịp ekededi” edi edisana ke enyịn esie. Ana ibiere ndinịm ibet emi Abasi ọnọde aban̄a iyịp. Ana idu eti uwem man iwụt ke imama nte ẹdade iyịp Jesus ẹnyan̄a nnyịn. Iyịp esie kpọt ke ẹda ẹfen idiọkn̄kpọ nnyịn ẹnyụn̄ ẹnam nnyịn inyene nsinsi uwem.—John 3:16.

16. Ntak emi anade ikọt Jehovah ẹsana?

¹⁶ Ke ini Abasi okosiode nditọ Israel ke ufụn ke Egypt, enye ama ọdọhọ mmọ ete: “Ami ndi Jehovah emi n̄kosiode mbufo ke isọn̄ Egypt ndọk ndi man ndi Abasi mbufo; mbufo ẹnyụn̄ ẹnyene ndidi edisana, koro ami ndide edisana.” (Lev. 11:45) Akana nditọ Israel ẹsana sia Jehovah edide edisana. N̄wed Leviticus anam idiọn̄ọ ke ana nnyịn Mme Ntiense Jehovah isana n̄ko.

17. Afo ada didie n̄wed Leviticus idahaemi?

¹⁷ Imekpep ekese ito ndusụk n̄kpọ ke n̄wed Leviticus. Imenịm ke se ikpepde ke ibuotikọ emi anam n̄wed Bible emi enen̄ede an̄wan̄a fi. Edieke etiede ekere mme akpan n̄kpọ emi ẹdude ke n̄wed Leviticus, oyokụt nsio nsio ntak emi anade isana. Edi nso nti n̄kpọ efen ke ikeme ndikpep nto n̄wed Bible emi ẹkedade spirit Abasi ẹwet mi? Didie ke n̄wed emi ekeme ndikpep nnyịn nte ikpatuakde ibuot inọ Abasi ke usụn̄ emi asanade? Mme n̄kpọ emi ke idineme ke ibuotikọ emi editienede.