1, 2. Didie ke Jesus ọkọdọn̄ mbet esie esịt onyụn̄ ọsọn̄ọ mmọ idem ke usen emi enye ekesetde?

USEN oro Jesus ekesetde, mbet esie iba ẹma ẹsan̄a n̄kpọ nte kilomita 12 ẹto Jerusalem ẹka obio kiet. Mmọ ẹkesụk ẹfofụhọ sia mmọ mîkọdiọn̄ọke ke Jesus ama eset. Inikiet inikiet, Jesus ama ọbiọn̄ọde, asan̄a ye mmọ, onyụn̄ ọdọn̄ mmọ esịt. Didie ke enye ọkọdọn̄ mmọ esịt? Bible ọdọhọ ete: “Enye ọtọn̄ọ ke Moses ye kpukpru mme Prọfet asiak mme n̄kpọ emi ẹketịn̄de ẹban̄a enye ke ofụri N̄wed Abasi ọnọ mmọ.” (Luke 24:13-15, 27) Nte enye osụk etịn̄de emi, mmọ ikofụhọke aba sia enye ‘ama atat N̄wed Abasi ọnọ mmọ ọyọhọ ọyọhọ.’—Luke 24:32.

² Mbubreyo usen oro, mbet iba oro ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ọ Jerusalem. Mmọ ẹma ẹka ẹkekụt mme apostle, ẹnyụn̄ ẹtịn̄ se iketịbede ẹnọ mmọ. Nte mmọ ẹsụk ẹbụkde n̄kpọ emi, Jesus ọbiọn̄ọde, owụt kpukpru mmọ idem. Idem ama enyek mme apostle, mmọ ẹnyụn̄ ẹkere m̀mê Jesus ke ekpedi. Didie ke enye ọkọsọn̄ọ mmọ idem? Bible ọdọhọ ete: “Enye atat mmọ ikike ọyọhọ ọyọhọ man mmọ ẹfiọk se N̄wed Abasi ọwọrọde.”—Luke 24:45.

3. Nso ye nso ikeme ndinam nnyịn ifụhọ, edi nso ikpanam ika iso ikop idatesịt?

³ Ndusụk ini, imekeme ndifụhọ nte mbet Jesus  ẹkefụhọde. Ekeme ndidi imesiwak ndiwọrọ an̄wautom, edi mme owo imaha ndikpan̄ utọn̄. (1 Cor. 15:58) Mîdịghe, mbon emi ikpepde n̄kpọ imaha ndidụk esop. N̄ko, ekeme ndidi mbon emi ikan̄wamde ẹdụk esop imaha aba ndinam n̄kpọ Jehovah. Nso ke ikpanam man ika iso ikop idatesịt? Edieke mme uwụtn̄kpọ Jesus ke Bible ẹn̄wan̄ade nnyịn, iyaka iso ikop idatesịt. Ẹyak ise uwụtn̄kpọ ita ke otu emi inyụn̄ ise se ikemede ndikpep nto mmọ.

4. Nso ke uwụtn̄kpọ asuan-n̄kpasịp emi edede idap ọwọrọ?

⁴ Kot Mark 4:26-29. Nso ke uwụtn̄kpọ asuan-n̄kpasịp emi edede idap ọwọrọ? Asuan-n̄kpasịp oro ada aban̄a mme asuanetop. N̄kpasịp ada aban̄a etop Obio Ubọn̄ emi isikwọrọde inọ mbon emi ẹnyenede eti esịt. Asuan-n̄kpasịp oro akanam n̄kpọ emi kpukpru owo ẹsinamde; “enye [ama] ede idap ke okoneyo onyụn̄ adaha ada ke eyo esierede.” Ama ada ini mbemiso n̄kpasịp emi enye akasuande ‘etịbe, ọkọri ọniọn̄,’ onyụn̄ edi se ẹkpen̄ede. N̄kpasịp emi ọkọkọri “ke idemesie” sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ tutu esịm ini ukpen̄e. Kpa ntre ke owo esikpere Abasi sụn̄sụn̄. Ke ini owo ekpepde n̄kpọ tutu ọdọn̄ enye ndinam n̄kpọ Abasi, enye ayayak idemesie ọnọ Abasi onyụn̄ ana baptism.

5. Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi aban̄ade asuan-n̄kpasịp emi edede idap?

⁵ Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi? Jesus okoyom idiọn̄ọ ke Jehovah esinam se “mbon emi ẹnyenede eti esịt” ẹkekopde odụk mmọ esịt man mmọ ẹnam n̄kpọ esie. (Utom 13:48; 1 Cor. 3:7) Nnyịn itọtọ kpọt inyụn̄ iduọk mmọn̄, edi idịghe nnyịn idinam owo anam n̄kpọ Abasi. Nnyịn ikemeke ndinyịk owo ọsọsọp ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ Abasi. Asuan-n̄kpasịp ikọdiọn̄ọke nte n̄kpasịp akasan̄ade ọkọri, nnyịn n̄ko isinyụn̄ idiọn̄ọke ini emi Ikọ Abasi odụkde owo esịt yak enye ebiere ndinam n̄kpọ Abasi. Isidiọn̄ọ nte ini akade ke ini enye ọtọn̄ọde ndinam n̄kpọ Abasi, edi mbet, onyụn̄ etiene nnyịn ọkwọrọ ikọ.—John 4:36-38.

6. Nso ke ikpeti ke ini in̄wamde eyen ukpepn̄kpọ anam n̄kpọ Abasi?

⁶ Nso ke ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ emi? Akpa kan̄a, ana idiọn̄ọ ke nnyịn ikemeke ndinyịk eyen ukpepn̄kpọ nnyịn ọsọsọp ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ Abasi. Iyan̄wam enye, edi inaha inyịk enye ọsọsọp ana baptism. Enyene-idem edibiere ke idemesie ke imọn̄ iyak idem inọ Abasi. Jehovah ama owo emi ayakde idem ọnọ enye ke ntak emi amade enye. Enye imaha ẹnyenyịk owo ayak idem ọnọ imọ.—Ps. 51:12; 54:6; 110:3.

7, 8. (a) Nso en̄wen ke ikpep ito uwụtn̄kpọ oro aban̄ade asuan-n̄kpasịp emi edede idap? Nọ uwụtn̄kpọ. (b) Nso ke uwụtn̄kpọ emi ekpep nnyịn aban̄a Jehovah ye Jesus?

⁷ Ọyọhọ iba, edieke uwụtn̄kpọ Jesus emi an̄wan̄ade nnyịn, idem idimemke nnyịn ke ini mbon emi ikpepde n̄kpọ mîsọpke idụk esop. Ana inyene ime. (Jas. 5:7, 8) Ọkpọkọm mmọ imaha ndidụk esop, imọdiọn̄ọ ke ima isịn ọfụri ukeme in̄wam mmọ. Mmọ nditre ndidụk esop iwọrọke ke nnyịn ikemeke ndikpep owo n̄kpọ ọfọn. Jehovah esinam ikọ esie odụk esịt mbon emi ẹsụhọrede idem ẹnyụn̄ ẹmade ndikpụhọde, onyụn̄ an̄wam mmọ ẹnam n̄kpọ esie. (Matt. 13:23) Ntre, inaha ida ibat nditọ ukpepn̄kpọ nnyịn emi ẹdụkde esop ibiere m̀mê imanam utom nnyịn ọfọn. Jehovah isehe ntre. M̀mê mbon oro ikpepde n̄kpọ ẹdụk esop m̀mê idụkke, Jehovah enen̄ede ama nte isịnde  ofụri ukeme ikpep mmọ n̄kpọ.—Kot Luke 10:17-20; 1 Corinth 3:8.

⁸ Ọyọhọ ita, ndusụk ini nnyịn isidiọn̄ọke ke Ikọ Abasi ama odụk owo esịt, onyụn̄ anam enye okpụhọde. Ke uwụtn̄kpọ, ebe ye n̄wan emi isụn̄utom kiet ekekpepde Bible ẹma ẹdọhọ enye ke iyom ndidi mme asuanetop emi mînaha baptism. Isụn̄utom oro ama eti mmọ ke mbemiso mmọ ẹnade baptism, ke ana mmọ ẹtre sika. Idem ama akpa enye ndikop mmọ ẹdọhọde ke ima itetre sika ediwak ọfiọn̄ mbemiso mmọ ẹdide ẹbịne enye. Nso ikanam mmọ ẹtre? Mmọ ẹma ẹdifiọk ke Jehovah esikụt mmimọ idịbede in̄wọn̄ sika, ndien ke Jehovah imaha mbubịk. Ntre mmọ ẹma ẹbiere ke edieke mmimọ mîkemeke ndida ke iso eyenete oro n̄n̄wọn̄ sika, ke ana mmimọ itre sika. Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndima Jehovah, ndien oro akanam mmọ ẹbiere nditre sika. Ọwọrọ ke Ikọ Abasi ama odụk mmọ esịt, onyụn̄ anam mmọ ẹkpụhọde, edi isụn̄utom oro idiọn̄ọke.

9. Nso ke uwụtn̄kpọ emi aban̄ade iyịre ọwọrọ?

⁹ Kot Matthew 13:47-50. Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade iyịre ọwọrọ? Jesus ọkọdọhọ ke utom ukwọrọikọ nnyịn etie nte owo ndiduọk akamba iyịre ke inyan̄. Kpa nte iyịre esimụmde “nsio nsio orụk iyak,” ntre ke nsio nsio owo ẹsikop ukwọrọikọ nnyịn. (Isa. 60:5) Ibat mbon emi ẹsidụkde mbono nnyịn ye Editi kpukpru isua anam itịn̄ emi. Mbon emi ẹbietde iyak emi ‘ọfọnde’ ẹsiduk esop. Mbon eken oro ẹbietde iyak emi “mîfọnke” isidụkke sia idịghe kpukpru owo emi ẹkopde ukwọrọikọ nnyịn ke Jehovah ada.

10. Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi aban̄ade iyịre?

¹⁰ Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi? Nte ẹkesatde iyak ke uwụtn̄kpọ oro idaha iban̄a nte ẹdibierede ikpe inọ mme owo ke ini akwa ukụt. Enye akam owụt se itịbede ke mme akpatre usen emi. Jesus okoyom nnyịn idiọn̄ọ ke idịghe kpukpru owo emi ẹkopde ukwọrọikọ nnyịn ẹdima ndinam n̄kpọ Jehovah. Ediwak owo ẹsidụk mme mbono esop nnyịn. Ndusụk owo ẹsinyịme ikpep mmọ Bible edi iyomke ndiyak idemmọ nnọ Abasi. (1 Ndi. 18:21) Mbon en̄wen ẹdu emi ẹkesidụkde mbono esop, edi idahaemi imaha ndidụk aba. Ndusụk uyen ẹdu n̄ko emi mme ete ye eka mmọ ẹdide Christian, ẹdi mmọ imaha ndinam n̄kpọ Jehovah. Jesus ọkọdọhọ ke enyene-idem edibiere m̀mê iyanam n̄kpọ Jehovah. Mbon emi ẹbierede ndinam n̄kpọ esie ẹtie nte n̄kpọuto ke enyịn esie.—Hag. 2:7.

11, 12. (a) Nso ufọn ke ikeme ndibọ nto uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre? (b) Nso ke uwụtn̄kpọ emi ekpep nnyịn aban̄a Jehovah ye Jesus?

¹¹ Nso ufọn ke ikeme ndibọ nto uwụtn̄kpọ oro aban̄ade iyịre? Edieke uwụtn̄kpọ emi an̄wan̄ade nnyịn, nnyịn idiyatke esịt idinyụn̄ iyakke idem emem nnyịn edieke eyen ukpepn̄kpọ nnyịn m̀mê eyen nnyịn mîmaha ndinam n̄kpọ Abasi. Ekeme ndidi imanam ofụri se ikekeme man in̄wam enye, edi enye isụk imaha ndinam. Eyenọwọn̄ ndimana ke ufọk emi ẹnamde n̄kpọ ata Abasi m̀mê owo ndinyịme ẹkpep imọ Bible iwọrọke ke enye iditreke-tre ndinam n̄kpọ Abasi. Owo emi mînyịmeke Jehovah akara imọ ikemeke ndisịne ke otu ikọt Abasi.

¹² Ndi emi ọwọrọ ke owo idiyakke mbon oro ẹkekpọn̄de esop Abasi ẹfiak ẹdi esop aba? Ndi ọwọrọ n̄ko ke owo emi mîmaha ndiyak idem nnọ Abasi idikemeke ndinam n̄kpọ Abasi tutu amama? Iwọrọke ntre. Mbon emi ẹkekpọn̄de esop ẹkeme ndifiak  ndi mbemiso akwa ukụt ọtọn̄ọ; mbon emi mîyakke idem kan̄a inọ Abasi ẹkeme ndinam ntre mbemiso ini oro n̄ko. Mmọ ke Jehovah ọdọhọ ke Malachi 3:7 ete: “Ẹfiak ẹtiene mi, ndien ami nyafiak ntiene mbufo.” Uwụtn̄kpọ idiọk udọ emi Jesus ọkọnọde owụt ke se itịn̄de emi ekeme nditịbe.—Kot Luke 15:11-32.

13. Nso ke uwụtn̄kpọ emi aban̄ade idiọk udọ ọwọrọ?

¹³ Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade idiọk udọ ọwọrọ? Ete idiọk udọ ada aban̄a Jehovah, kpa edima Ete nnyịn eke heaven. Eyen emi ọkọdọhọde ẹnọ imọ udeme inyene imọ, ndien ekem emen akatahade ada aban̄a mbon emi ẹkpọn̄de esop. Mmọ ndikpọn̄ esop Abasi etie nte mmọ ndika “anyan idụt.” Ererimbot Satan edi anyan idụt oro sia se ẹnamde do edi ata isio ye se ẹnamde ke esop Jehovah. (Eph. 4:18; Col. 1:21) Nte ini akade, enyịn ẹsitara ndusụk mmọ; kpa ye mîsimemke utom, mmọ ẹsinyọn̄ ẹdi esop. Edima Ete nnyịn esifen ọnọ utọ mbon emi ẹsụhọrede idem ẹnyụn̄ ẹkabarede esịt mi. Enye esifiak ada mmọ.—Isa. 44:22; 1 Pet. 2:25.

14. Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi aban̄ade idiọk udọ?

¹⁴ Nso ikanam Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ emi? Jesus akada ediye uwụtn̄kpọ emi owụt ke Jehovah oyom mbon oro ẹkekpọn̄de esop ẹfiak ẹbịne enye. Ete idiọk udọ ama enịm ke usen kiet ke eyen imọ ọyọn̄yọn̄ edi. Ke ini enye akadade okụt eyen esie ata ‘anyan usụn̄’ nte ọnyọn̄de edi, enye ama efehe akawan̄a enye man eyen oro ọdiọn̄ọ ke esịt enem imọ nte enye ọnyọn̄de edi. Akpana mbụk emi an̄wam mbon oro ẹkekpọn̄de esop ẹsọsọp ẹnyọn̄ ẹdi. Ekeme ndidi mmọ ẹma ẹkpọn̄ Abasi ẹka anyan, mîdịghe bụt anam mmọ, ndien ọsọn̄ mmọ ndifiak ndi. Edi ọfọn mmọ ẹdomo nte ẹkekeme ẹfiak ẹdi esop sia esịt eyenem Jehovah, Jesus, ye mme angel ke ini mmọ ẹnyọn̄de ẹdi.—Luke 15:7.

15, 16. (a) Nso ye nso ke ikpep ito uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade idiọk udọ? Nọ uwụtn̄kpọ. (b) Nso ke uwụtn̄kpọ emi ekpep nnyịn aban̄a Jehovah ye Jesus?

¹⁵ Didie ke ikeme ndibọ ufọn nto uwụtn̄kpọ idiọk udọ? Ana ikpebe Jehovah. Inaha ida idem ke “edinen owo” ikaha tutu nnyịn isịn ndidian idem ye anamidiọk emi akabarede esịt, emi ẹfiakde ẹda ke esop. Jehovah idinemke  esịt ye nnyịn. (Eccl. 7:16) Enyene n̄kpọ en̄wen emi ikemede ndikpep nto uwụtn̄kpọ emi. Inaha ikere ke owo emi ọkpọn̄de esop idifiakke idi aba. Enye etie nte “erọn̄ eke osopde” usụn̄. (Ps. 119:176) Edieke ikụtde owo emi ọkọkpọn̄de esop, emi owo mîkosioho-sio ifep, ndi ikpama ndin̄wam enye afiak edi? Ndi iyọsọsọp itịn̄ inọ mbiowo man ẹn̄wam enye afiak edi? Edieke inamde se ikpepde ke uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade idiọk udọ, iyanam n̄kpọ mbiba emi.

¹⁶ Ndusụk owo emi ẹketiede nte idiọk udọ ẹdọhọ ke imama nte Jehovah akatuade mmimọ mbọm onyụn̄ amade mmimọ, ye nte nditọete ẹken̄wamde mmimọ. Eyenete kiet emi ẹkesiode ẹfep ke esop, emi mîkonyụn̄ ikabakede esịt ke ofụri isua 25, ọdọhọ ete: “Tọn̄ọ ẹkefiak ẹda mi ke esop, esịt enem mi kpukpru usen sia Jehovah anam mbọ ‘nduọkodudu.’ (Utom 3:19) Kpukpru owo ke esop ẹma mi ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi! Idahaemi, mmenyene nditọeka emi emade mi etieti.” Eyenete an̄wan emi ọkọkpọn̄de esop ke isua ition, ekem afiak edi, ọdọhọ ete: “Idin̄wan̄ake owo nte eketiede mi ke idem ke ini nditọete ẹkewụtde ke imama mi nte Jesus ọkọdọhọde mbet esie ẹma kiet eken. Idụhe se ifọnde nte owo ndisọn̄ọ nsịne ke esop Abasi!”

17, 18. (a) Nso ye nso ke ekpep oto uwụtn̄kpọ Jesus ita oro inemede ke ibuotikọ emi? (b) Nso ke ikpebiere ndinam?

¹⁷ Nso akpan n̄kpọ ke ikpep ito uwụtn̄kpọ ita emi inemede mi? Akpa, ana idiọn̄ọ ke nnyịn ikemeke ndinyịk eyen ukpepn̄kpọ nnyịn ọsọsọp ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ Abasi. Jehovah esinam ikọ esie odụk owo esịt tutu ọdọn̄ owo oro ndinam n̄kpọ esie. Ọyọhọ iba, inaha ikere ke kpukpru mbon emi ikpepde Bible ye kpukpru mbon emi ẹdụkde mbono esop ẹdidụk esop. Ọyọhọ ita, ọkpọkọm owo ọkpọkpọn̄ esop, inaha ikere ke enye idifiakke idi aba. Edieke enye afiakde edi, yak idat esịt inyụn̄ ifiak ida enye nte Jehovah adade.

¹⁸ Yak ika iso ikpep Ikọ Abasi man inyene ifiọk, mbufiọk, ye ọniọn̄. Ke ini ikotde uwụtn̄kpọ oro Jesus ọkọnọde, yak iyom usụn̄ idiọn̄ọ se enye ọwọrọde, ntak emi ẹkewetde enye ẹsịn ke Bible, nte ikemede ndinam se uwụtn̄kpọ oro ekpepde nnyịn, ye se enye ekpepde nnyịn aban̄a Jehovah ye Jesus. Edieke inamde emi, ikọ Jesus ayan̄wan̄a nnyịn.