1. (a) Ntak emi anade in̄wana ye Satan idahaemi? (b) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke imekeme ndin̄wana ye Satan n̄kan?

SATAN ke an̄wana ye nsụhọ oro ẹyetde aran ye “mme erọn̄ en̄wen.” (John 10:16) Enye oyom ndida ekpri ini emi osụhọde ọnọ enye nnam ikọt Abasi ẹkpọn̄ Jehovah. (Kot Ediyarade 12:9, 12.) Ndi imekeme ndin̄wana ye Satan n̄kan? Imekeme! Bible ọdọhọ ete: “Ẹbiọn̄ọ Devil, ndien enye eyefehe ọkpọn̄ mbufo.”—Jas. 4:7.

2, 3. (a) Didie ke mme owo ndikere ke Satan idụhe anam enye ẹtetịm anam ibak? (b) Afo asan̄a didie ọfiọk ke Satan odu?

² Ediwak owo inịmke ke Satan mmọdo. Mmọ ẹkere ke Satan ye mme demon ẹdu ke n̄wed, mbre vidio ye fim emi esinamde owo ndịk. Mmọ ẹkere ke ọdiọn̄ọ-idem owo ndomokiet ikemeke ndinịm ke ndiọi spirit ẹdu. Ndi emekere ke abiak Satan ndidiọn̄ọ ke nte mme owo ẹdade imọ ye mme demon edi emi? Ibiakke, sia enen̄ede emem utom enye ndibian̄a mbon emi mînịmke ke enye odu. (2 Cor. 4:4) Satan ndinam mme owo ẹkere ke ndiọi spirit idụhe edi kiet ke otu usụn̄ emi enye adade abian̄a mme owo.

³ Sia idide ikọt Jehovah, nnyịn isịneke ke otu mbon emi Satan abian̄ade. Nnyịn imọfiọk ke Devil do, sia enye akada  urukikọt etịn̄ ikọ ọnọ Eve. (Gen. 3:1-5) Ndi idịghe Satan ọkọdọhọ Jehovah ke Job ituakke ibuot inọ enye ke ntak emi amade enye? (Job 1:9-12) Satan n̄ko okodomo ndinam Jesus anam idiọkn̄kpọ. (Matt. 4:1-10) Ke Jesus ama ọkọtọn̄ọ ndikara ke heaven ke 1914, kpa enye Satan ọkọtọn̄ọ ndin̄wana ekọn̄ ye nsụhọ emi ẹyetde aran. (Edi. 12:17) Ekọn̄ oro ke aka iso koro Satan ke odomo ndinam nsụhọ oro ẹyetde aran ye mme erọn̄ en̄wen ẹkpọn̄ Jehovah. Edieke iyomde ndikan Satan, ana isọn̄ọ ida ke mbuọtidem, ika iso in̄wana ye enye. Ẹneme usụn̄ ita oro ikemede ndinam emi ke ibuotikọ emi.

4. Didie ke Satan owụt ke imenen̄ede itan̄ idem?

⁴ Satan isụhọkede idem ke usụn̄ ndomokiet. Edieke Satan ọsọn̄ọde enyịn ọdọhọ ke Jehovah idotke ndikara, ke imọ ke kpukpru owo ẹkpekam ẹtuak ibuot ẹnọ, ọwọrọ idụhe eke atan̄de idem nte enye. Ntre, usụn̄ kiet emi ikemede ndin̄wana ye Satan edi nditre ntan̄idem. (Kot 1 Peter 5:5.) Ntan̄idem esinam owo obụre mbụre. Edi ndi kpukpru mbụre edi ntan̄idem?

5, 6. (a) Ndi kpukpru mbụre edi ntan̄idem? Nam an̄wan̄a. (b) Tịn̄ ntak emi ntan̄idem mîfọnke nyụn̄ nọ uwụtn̄kpọ mbon emi ẹketan̄de idem ke Bible.

⁵ Mme owo ẹsibụre mbụre ẹban̄a idemmọ, owo mmọ m̀mê se mmọ ẹnyenede. Esịt esinem nnyịn ke ntak eti n̄kpọ oro nnyịn m̀mê owo nnyịn anamde m̀mê enyenede, ndien emi esinam inyene uku. Mbụre enye emi idịghe ntan̄idem. Apostle Paul ọkọdọhọ mbon Thessalonica ete: “Nnyịn ibụre mbụre iban̄a mbufo ke mme esop Abasi ke ntak ime ye mbuọtidem oro mbufo ẹnyenede ke ukọbọ ye ukụt oro mbufo ẹyọde.” (2 Thess. 1:4) Ntem, owo ndima se mbon en̄wen ẹnamde nnyụn̄ nnem esịt ke se enye ekemede ndinam idiọkke. Owo idọhọke nnyịn ikûma ubon nnyịn, obio nnyịn m̀mê mme n̄kpọ oro ẹsinamde ke edem nnyịn.—Utom 21:39.

⁶ Edi ntan̄idem ekeme ndinam nnyịn ibụre idiọk mbụre. Utọ mbụre emi ekeme ndidian̄ade nnyịn ye mbon en̄wen onyụn̄ anam ikûdi ufan Jehovah aba. Ntan̄idem ekeme ndinam owo ayat esịt esịn ndibọ item oro ẹnọde enye. (Ps. 141:5) Ntan̄idem esinam owo ada idem ke n̄kpọ akaha, eseri iseri onyụn̄ ekere ke imọfọn ikan mbon en̄wen. Jehovah asasua ntan̄idem. (Ezek. 33:28; Amos 6:8) Satan esinem esịt ke ini owo emi atan̄de idem obụrede idiọk mbụre sia se enye esinyụn̄ anamde edi oro. Satan ama enem esịt ke ini Nimrod, Pharaoh, ye Absalom ẹketan̄de idem. Edi kpukpru mmọ ẹma ẹkpan̄a ke ntak ntan̄idem! (Gen. 10:8, 9; Ex. 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Ntan̄idem esịne ke otu mme n̄kpọ emi akanamde Cain edue Abasi. Abasi ama ọnọ enye item edi ntan̄idem iyakke enye okop. Enye ama ọsọn̄ ibuot esịn ndikop item Jehovah, ndien oro ama esịn enye ke afanikọn̄.—Gen. 4:6-8.

7, 8. (a) Didie ke ndusụk owo ẹsinam n̄kpọ ye mbon emi mîtoho idụt mmọ, ndien ntak emi idọhọde ke ntan̄idem anam mmọ ẹnam n̄kpọ ntem? (b) Tịn̄ nte ntan̄idem ekemede ndisịn mfịna ke esop.

⁷ Mme owo ẹsitan̄ idem ke nsio nsio usụn̄ mfịn. Ndusụk owo ẹma idụt mmọ ẹkan idụt efen. N̄wed ukabadeikọ kiet ọdọhọ ke utọ mbon emi “ẹsisari ẹnyụn̄ ẹsua mbon emi mîtoho edem mmọ,” ẹnyụn̄ “ẹkere ke mme owo ke  nsio nsio idụt ẹnyene nsio nsio edu ye ukeme, ye nte ke ndusụk idụt ẹnen̄ede ẹfọn ẹkan ndusụk.” Utọ ekikere emi esinam ediwak idụt ẹtọhọ, ẹn̄wana, ẹnyụn̄ ẹwot kiet eken.

⁸ Ikpanaha nnyịn itiene inyene utọ ekikere emi. Ntan̄idem esida utọk edi, ndien utọk emi ekeme ndida akamba mfịna ndi. Se iketịbede edi oro ye mme Christian ke eyo mme apostle, ndien emi akanam James obụp mmọ akpan mbụme emi: “Ekọn̄ oto m̀mọ̀n̄, en̄wan onyụn̄ oto m̀mọ̀n̄ odu ke otu mbufo?” (Jas. 4:1) Edieke owo enen̄erede asua mbon en̄wen onyụn̄ ekerede ke imọfọn ikan mmọ, enye ekeme nditịn̄ ikọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ oro abiakde mmọ. (N̄ke 12:18) Ntan̄idem ekeme ndisịn mfịna ke esop.

9. Didie ke Bible an̄wam nnyịn ikûkere ke idụt nnyịn ọfọn akan, ikûnyụn̄ utan̄ idem ke usụn̄ en̄wen? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁹ Edieke isiwakde ndikere ke imedi n̄kpọ ikan mbon en̄wen, oyom iti ke “Jehovah ese kpukpru mbon esịt iseri ke mbubiam.” (N̄ke 16:5) Oyom ifiak ikere n̄ko nte isidade mbon emi mîtoho edem nnyịn ye nte isinamde n̄kpọ ye mmọ. Edieke isuade mbon oro mîtoho idụt nnyịn, ọwọrọ nnyịn inịmke ke Abasi akanam “kpukpru idụt ubonowo ẹwọn̄ọ ẹto owo kiet.” (Utom 17:26) Edieke etịmde ekere ikọ Bible emi, oyokụt ke kpukpru nnyịn idi kiet, idi nditọ Adam. Ntre, ifọnke ndikere ke ndusụk idụt ẹfọn ẹkan ndusụk. Se Satan oyomde ikere edi oro sia enye ekeme ndida oro ntọ ubahade ke otu nnyịn mbak nnyịn idika iso ima kiet eken inyụn̄ idiana kiet. (John 13:35) Edieke iyomde ndin̄wana n̄kan Satan, ikpanaha itan̄ idem m̀mê ibụre idiọk mbụre.—N̄ke 16:18.

10, 11. (a) Ntak emi mîsọn̄ke ndima ererimbot? (b) Didie ke Demas okowụt ke imama ererimbot?

¹⁰ Satan edi “andikara ererimbot emi,” ererimbot esịne enye ke ubọk. (John 12:31; 1 John 5:19) Oro anam, ediwak n̄kpọ emi ererimbot anamde mme owo ẹnam edi n̄kpọ emi Abasi akpande. Imọdiọn̄ọ ke idịghe kpukpru n̄kpọ ke ererimbot emi ọdiọk, edi Satan esidomo ndida ndusụk n̄kpọ ererimbot emi ntap nnyịn inam idiọkn̄kpọ, itọn̄ọ ndima ererimbot, inyụn̄ itre ndinam n̄kpọ Jehovah.—Kot 1 John 2:15, 16.

¹¹ Ndusụk Christian ke eyo mme apostle ẹma ẹma ererimbot. Ke uwụtn̄kpọ, Paul ọkọdọhọ ete: “Demas ọmọkpọn̄ mi sia enye amade editịm n̄kpọ emi.” (2 Tim. 4:10) Bible itịn̄ke se Demas akamade ke ererimbot emi akanamde enye ọkpọn̄ Paul. Ekeme ndidi enye ama ọtọn̄ọ ndima inyene n̄kan n̄kpọ Abasi. Edieke edide se ikanamde enye ọkpọn̄ Paul edi oro, ọwọrọ enye idiọn̄ọke se itakde enye. Ndi se enye ọkọkpọn̄de n̄kpọ Abasi ebịne ama ọfọn akan se Abasi akpakanamde ọnọ enye ekpedi enye ama aka iso asan̄a ye Paul ọkwọrọ ikọ?—N̄ke 10:22.

12. Nso ke Satan ekeme ndinam ke ntak emi ọfiọkde ke ana ise iban̄a idem nnyịn ye mbonufọk nnyịn?

¹² Nnyịn n̄ko imekeme ndinam se Demas akanamde. Imesiyom ndise mban̄a idem nnyịn ye mbonufọk nnyịn. (1 Tim. 5:8) Jehovah iyomke nnyịn ibọ ufen. Ntak edi oro enye okobotde Adam ye Eve esịn ke ediye in̄wan̄. (Gen. 2:9) Satan ekeme ndinam nnyịn itọn̄ọ ndima inyene sia enye ọfiọk ke ana ise iban̄a idem nnyịn ye mbonufọk nnyịn. (Matt. 13:22) Ediwak owo ẹkere ke  ima inyenyene okụk ke mfịna mmimọ okụre. Mbon emi ẹkerede n̄kpọ ke utọ usụn̄ emi ẹbian̄a idem. Utọ ekikere emi ekeme ndibiat ata akpan n̄kpọ nnọ nnyịn—ekeme ndidian̄ade nnyịn n̄kpọn̄ Jehovah. Jesus ọkọdọhọ mbet esie ete: “Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. Mbufo ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene.” (Matt. 6:24) Edieke idade ofụri ini nnyịn in̄wana n̄kpọ man inyene n̄kpọ, nnyịn idikemeke ndinam n̄kpọ Jehovah aba, ndien se Satan oyomde nnyịn inam edi oro. Edieke iyomde ndikan Satan, ikpanaha idedei iyak okụk m̀mê se okụk ekemede ndidep adian̄ade nnyịn ọkpọn̄ Jehovah.—Kot 1 Timothy 6:6-10.

13. Didie ke ererimbot Satan anam mme owo ẹse ndọ?

¹³ N̄kpọ efen oro Satan adade anam mme owo ẹkpọn̄ Abasi edi oburobụt idan̄. Ediwak owo mfịn ẹkere ke ndidọ owo nsịn ke ufọk m̀mê owo ndidọ owo kiet kpọt ke ofụri uwem esie edi ido eset onyụn̄ edi ndidụk ufụn. Eyenan̄wan kiet emi esinamde fim ọkọdọhọ ete: “Idụhe nte owo ekpekemede ndidọ owo kiet kpọt. Akanam n̄kwe owo emi ọyụhọde ye owo kiet kpọt, nnyụn̄ n̄kwe eke akpamade ndinam utọ n̄kpọ oro.” Akparawa kiet emi esinamde fim n̄ko ọkọdọhọ ete: “N̄kereke ke andibot okoyom owo ọdọ owo kiet kpọt ke nsinsi.” Esịt esinem Satan ke ini mme ọwọrọiso owo mîdaha ndọ ke n̄kpọ ndomokiet. Enye iyomke mme owo ẹdọ ndọ nte Abasi okoyomde inyụn̄ iyomke mme owo ẹkop inemesịt ke ndọ mmọ. Edieke iyomde ndin̄wana n̄kan Satan, ana ise ndọ nte Jehovah esede.

14, 15. Nso ke ikpanam edieke esidọn̄de nnyịn ndinam oburobụt idan̄?

¹⁴ Edide imọdọ ndọ m̀mê idọhọ, ana inam ofụri se ikekeme man isịn oburobụt idan̄ ekededi. Ndi emem utom ndinam emi? Ihih, imemke. Ke uwụtn̄kpọ, nditọwọn̄ ẹsikop nditọ ufọkn̄wed mmọ ẹnamde inua nte isinamde idan̄ ye owo ekededi emi imade ye nte isisiode idem iferi inọ ẹsọk owo ke fon. Ke ndusụk ebiet, ẹda ndisio idem iferi nnọ mme owo ke fon nte ndinọ owo ndise idan̄ nditọwọn̄. Bible ọdọhọ ete: “Owo eke akade iso anam use anam idiọkn̄kpọ edue idem esie.” (1 Cor. 6:18) Mme owo ẹbọ ufen ẹnyụn̄ ẹkpan̄a ke ntak mme udọn̄ọ emi ẹsimende ẹto idan̄. Ediwak uyen ẹsitua n̄kpọfiọk ke ẹma ẹkenam idan̄ ke akpa ini. Se ẹsiwụtde ke fim ye n̄wed anam etie nte ke oburobụt idan̄ idiọkke, isinyụn̄ inamke owo n̄kpọ. Edi emi idịghe akpanikọ. Utọ ekikere emi ekeme ndinam owo anam idiọkn̄kpọ.—Heb. 3:13.

¹⁵ Nso ke ikpanam edieke esidọn̄de nnyịn ndinam oburobụt idan̄? Akpa kan̄a, nyịme ke emenyene mfịna. (Rome 7:22, 23) Bọn̄ akam dọhọ Abasi an̄wam fi. (Phil. 4:6, 7, 13) Fehe n̄kpọ m̀mê ebiet ekededi emi ekemede ndinam fi anam oburobụt idan̄. (N̄ke 22:3) Sọsọp sịn n̄kpọ ekededi emi etiede idomo idomo.—Gen. 39:12.

16. Didie ke Jesus akanam n̄kpọ ke ini Satan okodomode enye, ndien nso ke emi ekpep nnyịn?

¹⁶ Jesus ama ekpep nnyịn se ikpanamde ke ini ẹdomode nnyịn. Enye ikesịnke esịt ke se Satan ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ enye, ikonyụn̄ idaha-da ikere m̀mê se Satan ọdọhọde imọ inam ọyọfọn m̀mê idifọnke. Edi enye ama ọsọsọp  ọdọhọ Satan ete: “Ẹwet ẹte.” (Kot Matthew 4:4-10.) Jesus ama ọdiọn̄ọ Ikọ Abasi, oro akanam enye ọsọsọp okot Ikọ Abasi ọnọ Satan. Edieke oyomde ndin̄wana n̄kan Satan, inaha iyak n̄kpọ m̀mê owo ekededi anam nnyịn inam oburobụt idan̄.—1 Cor. 6:9, 10.

17, 18. (a) Siak mme n̄kpọ en̄wen emi Satan esidade an̄wana ye nnyịn, ndien nso inam emi okûkpa nnyịn idem? (b) Nso ke Abasi aduak ndinam Satan, ndien didie ke emi an̄wam fi aka iso ọyọ?

¹⁷ Ntan̄idem m̀mê idiọk mbụre, uma inyene, oburobụt idan̄ ẹdi ita kpọt ke otu n̄kpọ emi Satan adade an̄wana ye nnyịn. N̄kpọekọn̄ esie awak akan emi. Ke uwụtn̄kpọ, mbonubon nditọete nnyịn ẹsikọbọ mmọ, nditọ ufọkn̄wed ẹsisak mme uyen nnyịn, ukara ẹsinyụn̄ ẹtre utom ukwọrọikọ nnyịn. Mme n̄kpọ emi isikpaha nnyịn idem sia Jesus ama ọdọdọhọ mbet esie ete: “Mbufo ẹyenyụn̄ ẹdi mbon emi kpukpru owo ẹsuade ke ntak enyịn̄ mi; edi ẹyenyan̄a owo eke ediyọde tutu esịm utịt.”—Matt. 10:22.

¹⁸ Didie ke ikeme ndin̄wana ye Satan n̄kan? Jesus ọkọdọhọ mbet esie ete: “Mbufo ẹdibọ ukpọn̄ mbufo ẹnyene ebe ke ndiyọ.” (Luke 21:19) Idụhe se owo akpanamde nnyịn yak afịna nnyịn ke nsinsi. Inyụn̄ idụhe eke ekemede ndidian̄ade nnyịn n̄kpọn̄ Abasi ibọhọke nnyịn ke idem nnyịn inyịme. (Rome 8:38, 39) Idem ekpededi asan̄autom Abasi akpakpa, oro iwọrọke ke Satan akan, sia Jehovah iditreke-tre ndinam asan̄autom esie eset. (John 5:28, 29) Edi Satan ọdiọn̄ọ ke Abasi oyosobo imọ. Ke ẹma ẹkesobo ererimbot esie, ẹyekọbi enye ke isua 1,000. (Edi. 20:1-3) Ke utịt Tọsịn Isua Ukara Christ, “ẹyekpọhọde [enye] ke n̄kpọkọbi esie ẹyak” ke esisịt ini. Akpatre ifet emi enye edinyenede ndidomo mfọnmma owo edidi emi. Ekem ẹyesobo enye ẹfep. (Edi. 20:7-10) Abasi iditreke-tre ndisobo Satan, edi idịghe ntre ye afo. Ẹsọn̄ọ ẹda ke mbuọtidem, ẹn̄wana ye Satan. Emekeme ndin̄wana ye Satan n̄kan!