ERNST, * eyenete emi ebede isua 70, ọdọhọ ete: “Udọn̄ọ iyakke nnam aba se n̄kesinamde.” Ndi se iwọrọde fi edi oro? Edieke idem mîsọn̄ke fi aba ke ntak emi okponde owo, ọwọrọ se Ecclesiastes ibuot 12 etịn̄de enen̄ede an̄wan̄a fi idahaemi. Akpa ufan̄ikọ okot ini usọn̄ “mme usen afanikọn̄.” Edi emi iwọrọke ke okwo okụre. Emekeme ndisụk n̄kop inemesịt nte akade iso anam n̄kpọ Jehovah.

Se iwọrọde ikpọ owo nnyịn idịghe obufa. Ke uwụtn̄kpọ, Isaac, Jacob, ye Ahijah ikekwe usụn̄ aba ke ẹma ẹkesọn̄. (Gen. 27:1; 48:10; 1 Ndi. 14:4) Edidem David “[ikokopke] ufiop” aba ke ini usọn̄. (1 Ndi. 1:1) Barzillai, akanieren emi ekenyenede n̄kpọ etieti, ikokopke aba inem udia m̀mê ikwọ. (2 Sam. 19:32-35) Sarah ama akpa ọkpọn̄ Abraham ke ini usọn̄; Elimelech n̄ko akpa ọkpọn̄ Naomi.—Gen. 23:1, 2; Ruth 1:3, 12.

Nso ikan̄wam mbon oro isiakde mi ẹka iso ẹnam n̄kpọ Jehovah ye idatesịt? Bible ọdọhọ ke Abraham ndikenịm se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ama anam enye “okop odudu ke mbuọtidem” kpa ye oro enye ọkọsọn̄de. (Rome 4:19, 20) Ana nnyịn n̄ko inen̄ede ibuọt idem ye Abasi. Owo ndisọn̄ yak idem emem enye ikpanke enye ndibuọt idem ye Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, kpa ye oro Jacob mîkekwe usụn̄ aba, ọkọdọn̄ọde tutu ikemeke ndika n̄kpọ, enye okosụk ọbọbuọt idem ke se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde. (Gen. 48:1-4, 10; Heb. 11:21) Kere ban̄a eyenete an̄wan kiet emi ekerede Ines. Enye edi isua 93 idahaemi, onyụn̄ ọdọn̄ọ udọn̄ọ emi esimemde-mem owo esịp. Edi enye ọdọhọ ete: “Jehovah ke ọdiọn̄ mi kpukpru usen. Idụhe usen emi mmen̄kereke nte uwem editiede ke Paradise. Ndien emi esinam nnyene idotenyịn ke n̄kpọ ọyọfọn.” Utọ edu emi ọfọn etieti!

Ndisibọn̄ akam, n̄kpep Bible, nnyụn̄ ndụk mbono esop esinam itetịm ibuọt idem ye Abasi. Prọfet Daniel iketreke ndibọn̄ akam ikata ke usen, ikonyụn̄ itreke ndikpep Ikọ Abasi kpa ye oro enye ọkọsọn̄de. (Dan. 6:10; 9:2) Bible ọdọhọ ke ebeakpa emi ekekerede Anna ama ọsọn̄, edi enye “[iketreke] ndidu ke temple.” (Luke 2:36, 37) Ke ini idem ayakde, tiene dụk mbono esop nyụn̄ tiene sịn uyo ke se ẹnemede. Esịt eyenem fi, oyonyụn̄ enem mbon oro ẹdụkde mbono esop usen oro. Kûfre n̄ko ke Jehovah esimama ndikpan̄ utọn̄ ke ini ọbọn̄de akam, ekpededi ukemeke aba ndinam se ekesinamde ọnọ enye.—N̄ke 15:8.

Imọdiọn̄ọ ke esidọn̄ mbufo ndikụt usụn̄ n̄kot n̄wed nte ẹkesikotde ndinyụn̄ ndụk mbono esop nte ẹkesidụkde. Edi imemke inọ ediwak mbufo. Ndusụk mbufo ikemeke ndinam emi aba. Nso ke akpanam ke emi n̄kpọ etiede ntem? Da se enyenede nam n̄kpọ Abasi. Idahaemi, ẹkeme ndinam mbon oro mîkemeke ndika n̄kpọ ẹtie ke ufọk ẹkop se ẹnamde ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Dọhọ nditọete ẹn̄wam fi. Ke uwụtn̄kpọ, enyịn ekpere ndikịm sista emi edide isua 79. Edi man enye ekeme ndisitịm idem nnọ mbono esop, eyenete kiet ke esop mmọ esida kọmputa emịn̄ se ẹdikpepde ọnọ enye, anam mme abisi ẹkponi man enye ekeme ndikot.

Afo emenyene ini idahaemi akan ediwak owo. Emekeme ndida ini oro n̄kpan̄ utọn̄ nnọ drama, utịn̄ikọ, Bible, ye mme n̄wed esop Abasi oro ẹkotde-kot ẹdọn̄ ke n̄kpọ. Emekeme n̄ko ndikot nditọete ke fon ntịn̄ ikọ nsọn̄ọ mmọ idem, mmọ n̄ko ẹkeme ndisọn̄ọ fi idem.—Rome 1:11, 12.

Christa, eyenete emi edide n̄kpọ nte isua 85, eseme ete: “Imemke owo nditetie nse n̄kpọ emi enye ekesinamde asian asian.” Nso ikeme ndin̄wam ikpọ owo nnyịn ẹka iso ẹkop idatesịt? Peter, eyenete  emi edide isua 75, ọdọhọ ete: “Kûtie useme idem. Kûsutie ukere se mûkemeke ndinam aba. Nam se ekemede idahaemi.”

Ndi ọmọfiọk mme usụn̄ en̄wen emi ekemede ndikwọrọ ikọ? Eyenete an̄wan emi ekerede Heidi ebe isua 80 aka anyan, inyụn̄ ikemeke aba ndisan̄a ke ufọk ke ufọk n̄kwọrọ ikọ. Kpa ye oro, enye ama anam owo ekpep enye nte ẹkemede ndikama kọmputa n̄wet leta. Ndusụk ikpọ owo nnyịn ẹsikwọrọ ikọ ẹnọ owo oro etiede ekpere mmọ ke itie ubọ ofụm m̀mê ke itie udụk moto. Edieke idem esinamde aka ufọkibọk ndien ndien, emekeme ndisikwọrọ ikọ nnọ mme dọkta ye mbon eken emi ẹdude do, ke ini idem ayakde.

Edidem David ama an̄wam mbon en̄wen ẹnam n̄kpọ Abasi nte enye ekekeme ke ini usọn̄ esie. Enye ama ọnọ ediwak okụk onyụn̄ anam ndutịm man ẹbọp temple. (1 Chron. 28:11–29:5) Afo n̄ko emekeme ndiwụt ke amama se mbon en̄wen ẹnamde ẹnọ Abasi. Emekeme nditịn̄ ikọ nsọn̄ọ mme asiakusụn̄ ye mbon eken idem. Emekeme ndinọ mmọ n̄kpri enọ, mîdịghe okot mmọ ufọk. Ndi emesibọn̄ esịn mme uyen, mme ubon, mbon emi ẹnamde utom uyọhọ ini, mbon udọn̄ọ, ye nditọete emi ẹkamade ikpọ ifetutom?

Imenen̄ede ima fi ye se anamde ọnọ Abasi. Jehovah iditopke fi iduọk tutu amama. (Ps. 71:9) Enye ama kpukpru mbufo emi ẹsọn̄de. Ibịghike, nnyịn iyodu uwem ke nsinsi. Nnyịn idisọn̄ke idinyụn̄ ibọhọ aba kpukpru ufen emi usọn̄ adade edi. Idem ọyọsọn̄ nnyịn nte Abasi oyomde, iyonyụn̄ ikop odudu. Iyaka iso inam n̄kpọ Abasi nnyịn ke nsinsi nsinsi.