Ukpọhọde Inemesịt Ubon

Ndibiere Ndutan̄uyo

Ebe ọdọhọ ete: “Ke mma n̄kọdọ Sarah, * ami ye enye ikodụn̄ ke ufọk ete ye eka mi. Usen kiet, ufan-ima udọeka mi ama ọdọhọ mmen imọ ke moto nnyịn n̄kosụk ke ufọk. Mma nnyịme, nnyụn̄ mmen ekpri eyen mi n̄ko. Edi ke nnyọn̄de ndisịm ufọk, Sarah ama ayat esịt ekpere n̄kpa. Ima itọn̄ọ utọk, ndien enye ama ada ke iso ubon nnyịn okot mi ekpe iban. Esịt ama ayat mi tutu ntọn̄ọ nditịn̄ se ibiakde-biak Sarah ikan se enye eketịn̄de ye ami.”

N̄wan ọdọhọ ete: “Eyen nnyịn ama ọdọn̄ọ n̄kpa n̄kpa, ndien okụk ikodụhe ini oro. Ntre ke ini Fernando ekemende eyen emi awat ye ufan-ima udọeka esie ọwọrọ, esịt ama ayat mi tutu. Ke enye ama ọkọnyọn̄ edi, mma ntịn̄ se ikesịnede mi ke esịt ye enye. Ima itọhọ tutu ision̄o kiet eken ndo. N̄kpọ oro ama enen̄ede afịna mi ke oro ebede.”

EDIEKE ebe ye n̄wan ẹtọhọde utọk, ndi emi ọwọrọ ke mmọ imaha kiet eken aba? Ih ih! Fernando ye Sarah oro ẹtịn̄de ke enyọn̄ emi ẹnen̄ede ẹma kiet eken. Idem ke ndọ emi ọfọnde etieti, ndutan̄uyo edisụk idodu ndusụk ini.

Nso isida ndutan̄uyo idi, ndien nso ke afo ekeme ndinam man ndutan̄uyo okûbiat ndọ fo? Sia edide Abasi ọkọtọn̄ọ ndọ, ọfọn idụn̄ọde se Ikọ esie, kpa Bible, etịn̄de aban̄a n̄kpọ emi.—Genesis 2:21, 22; 2 Timothy 3:16, 17.

Ndifiọk Se Idide Mfịna

Esidọn̄ ata ediwak ebe ye n̄wan ndinam n̄kpọ ye nsan̄a ndọ mmọ ke ima ima usụn̄ ye ke mfọnido. Nte ededi, Bible etịn̄ nte enende ete ke “kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹtaba ubọn̄ Abasi.” (Rome 3:23) Ntre, ke ini utọk edemerede, ekeme ndisọn̄ owo ndimụm idem n̄kama. Ndien edieke utọk ọtọn̄ọde, ekeme ndisọn̄ ndusụk owo nditre ndiọi edu, utọ nte edifiori n̄kpo ye editịn̄ ikọ isụn̄i. (Rome 7:21; Ephesus 4:31) Nso ye nso ikeme ndida mfịna ndi?

Ebe ye n̄wan ẹsinyene nsio nsio usụn̄ uneme nneme. Michiko ọdọhọ ete: “Ke ini ikọdọde ndọ obufa obufa, mma ndikụt nte ke ami ye ebe mi inyene ata nsio nsio usụn̄ uneme nneme. Mmesima nditịn̄ mban̄a se iketịbede, ntak n̄kpọ oro eketịbede, ye nte enye eketịbede. Etie nte n̄kukụre se isibehede ebe mi edi nte ẹkpebierede mfịna oro.”

Idịghe Michiko ikpọn̄ ke utọ n̄kpọ emi esiwọrọ. Ke ediwak ndọ, nsan̄a ndọ kiet ekeme ndiyom nditịn̄ kpukpru se ikadade utọk idi, ke adan̄aemi owo enye eken mîmaha eneni, mînyụn̄ iyomke ndineme n̄kpọ emi. Ndusụk ini, adan̄a nte owo kiet eyịrede n̄kpọ emi, ntre ke owo enye eken odomo ndifep. Ndi utọ n̄kpọ emi etịbe ke ndọ mbufo? Ndi owo mbufo kiet esima nditịn̄ ikọ ke adan̄aemi owo enye eken amade ndifep?

 N̄kpọ en̄wen oro anade ẹkere ẹban̄a edi nte ke ufọk emi ebe m̀mê n̄wan otode ekeme nditụk nte enye esede usụn̄ oro mme ọdọ ndọ ẹkpenemede nneme. Justin emi ama ọkọdọ n̄wan ke isua ition ọdọhọ ete: “Owo isitịn̄ke uwak ikọ ke ufọk nnyịn ndien emi isiyakke ntịn̄ nte etiede mi ke idem nnọ mbon en̄wen. N̄kpọ emi isinemke n̄wan mi. Ke ufọk mmọ, mmọ inyeneke mfịna nditịn̄ nte etiede mmọ ke idem, ntre isọn̄ke enye nditịn̄ nte etiede enye ke idem nnọ mi.”

Ntak Ekpesịnde Ukeme Ebiere Ndutan̄uyo?

Mbon emi ẹnamde ndụn̄ọde ẹban̄a ndọ ẹfiọk nte ke idịghe ebe ye n̄wan ndidọhọ ke imama kiet eken edinam ẹfiọk m̀mê ndọ mmọ ọyọfọn m̀mê idifọnke. Owo inyụn̄ idaha ediyụhọ udọn̄ idan̄ m̀mê okụk, ifiọk. Utu ke oro, se ẹkam ẹdade ẹfiọk m̀mê ndọ okụt unen edi nte ebe ye n̄wan ẹbierede ndutan̄uyo mmọ.

Ke adianade do, Jesus ọkọdọhọ ete ke ini eren ye n̄wan ẹdọde ndọ, ke Abasi adian mmọ ọtọkiet, idịghe owo. (Matthew 19:4-6) Ke ntem, eti ndọ esinọ Abasi ubọn̄. Ke n̄kan̄ eken, edieke ebe mîmaha mînyụn̄ ikereke iban̄a n̄wan esie, ekeme ndidi Jehovah Abasi idikopke akam esie. (1 Peter 3:7) Edieke n̄wan n̄ko mîkponoke ebe esie, enye omiom Jehovah emi ekemekde ebe nte ibuot ufọk.—1 Corinth 11:3.

Nte Ẹkpekụtde Unen—Kûtịn̄ Se Iyatde Nsan̄a Ndọ Fo

Inamke n̄kpọ m̀mê afo esineme nneme didie, m̀mê afo oto nso orụk ufọk, odu ndusụk edu utịn̄ikọ oro anade etre edieke oyomde ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam nnyụn̄ mbiere ndutan̄uyo. Bụp idemfo mme mbụme oro ẹtienede mi:

▪ ‘Ndi mmesidomo nditre ndisio usiene?’ N̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “Edifịk ibuo onyụn̄ anam iyịp ọwọrọ: kpa ntre n̄ko edifịk iyatesịt anam utọk edi.” (Mme N̄ke 30:33) Nso ke oro ọwọrọ? Kere ban̄a uwụtn̄kpọ kiet. Nsio nsio ekikere ẹban̄ade nte ẹkpesidepde n̄kpọ ke ufọk (utọ nte ebe ndidọhọ: “ọfọn ikpeme nte ibiatde okụk”) ekeme ndisọsọp nnam ẹsụn̄i owo enye eken (anamde n̄wan ọdọhọ: “efam ediwot fi”). Edi akpanikọ, edieke ebe m̀mê n̄wan fo ‘efịkde fi ibuo’ ke ndisụn̄i fi, ekeme ndidọn̄ fi ndisụn̄i enye usiene. Edi, ndisio usiene esida iyatesịt edi onyụn̄ anam utọk oro etetịm ọsọn̄ ubọk.

James oro eketienede ewet Bible ama odụri nnyịn utọn̄ ete: “Sese! Adan̄a ekpri ikan̄ emi adade ndita akwa akai! Edeme edi ikan̄.” (James 3:5, 6) Ke ini mme nsan̄a ndọ mîkarake edeme mmọ, n̄kpri ndutan̄uyo ẹkeme ndisọsọp n̄kabade ndi ikan̄ ikan̄ utọk. Ndien ima isidụhe ke ndọ emi utọ ikan̄ ikan̄ utọk emi odude kpukpru ini.

Utu ke ndisio usiene, ndi afo emekeme ndikpebe Jesus, emi ‘mîkosụn̄ike mbon emi ẹkesụn̄ide enye usiene’? (1 Peter 2:23) Usụn̄ oro ememde akan ndibiere utọk edi ndikop se nsan̄a ndọ fo etịn̄de nnyụn̄ n̄kpe ubọk ke se akanamde edue.

NAM EMI ISE: Ini efen emi utọk ọtọn̄ọde, bụp idemfo ise ete: ‘Ndinyịme se nsan̄a ndọ mi etịn̄de editak mi nso? Nso ke n̄kanam emi akadade mfịna emi edi? Nso ibiọn̄ọ mi ndikpe ubọk ke ndudue mi?’

▪ ‘Ndi mmesise mme ekikere nsan̄a ndọ mi ke usụhọde?’ Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Kpukpru mbufo ẹnyene ekikere kiet, ẹwụt edikere mban̄a.” (1 Peter 3:8) Kere ban̄a n̄kpọ iba emi ẹkemede ndinam fi etre ndinam item emi. Akpa edi nte ke ekeme ndidi afo ufiọkke se nsan̄a ndọ fo ekerede m̀mê nte etiede enye ke idem. Ke uwụtn̄kpọ, edieke odude n̄kpọ oro enen̄erede afịna nsan̄a ndọ fo akan nte afịnade fi, afo emekeme ndidọhọ: “N̄kpọ esisọp afịna fi akaha.” Ekeme ndidi odomo ndin̄wam nsan̄a ndọ fo etịm ese n̄kpọ emi. Nte ededi, utọ ikọ oro isinemke ediwak owo. Oyom mme ọdọ ndọ ẹdiọn̄ọ ke nsan̄a ndọ  mmimọ ẹnen̄ede ẹfiọk ẹnyụn̄ ẹkere ẹban̄a mmimọ.

Ntan̄idem ekeme n̄ko ndinam owo ada se nsan̄a ndọ esie etịn̄de ke usụhọde. Owo ntan̄idem esiwak ndimenede idem nnyụn̄ nsụhọde mbon en̄wen itie. Enye ekeme ndinam emi ke ndikot owo enye eken idiọk enyịn̄ m̀mê ndimen enye ndomo ye mbon en̄wen nte mîdotke. Kere ban̄a mme Pharisee ye mme ewetn̄wed ke eyo Jesus. Ke ini owo ekededi—idem ekemmọ Pharisee—eketịn̄de se idide isio ye se mme atan̄-idem owo emi ẹketịn̄de, mmọ ẹma ẹsision̄o mme owo oro ndo ẹnyụn̄ ẹtịn̄ ikọ ndisụhọde mme owo emi itie. (John 7:45-52) Jesus iketiehe ntem. Enye ama esiwụt mbon oro ẹkeyomde un̄wam ẹto enye mbọm.—Matthew 20:29-34; Mark 5:25-34.

Kere ban̄a nte afo esinamde n̄kpọ ke ini ebe m̀mê n̄wan fo etịn̄de ikọ ọnọ fi. Ndi ikọ fo, uyo fo, ye nte afo akamade iso owụt ke omokop mbọm? Mîdịghe ndi afo emesisọp ofụmi ekikere nsan̄a ndọ fo?

NAM EMI ISE: Da mme urua oro ẹdide se nte etịn̄de ikọ ye nsan̄a ndọ fo. Edieke etiede nte ke amada se enye etịn̄de ke usụhọde m̀mê etịn̄de se isụhọrede enye itie, sọsọp kpe enye ubọk.

▪ ‘Ndi mmesiwak ndikere ke nsan̄a ndọ mi itịn̄ke akpanikọ m̀mê ke enyene se enye edịpde?’ “Nte Job abak Abasi ke ikpîkpu? Nte afo usịnke ọkọ ukan enye, ye ufọk esie, ye kpukpru se enye enyenede, ukụk?” (Job 1:9, 10) Satan eketịn̄ mme ikọ emi man etie nte ke Job inamke n̄kpọ Abasi ke ofụri esịt.

Edieke mme ọdọ ndọ mîkpemeke, mmọ ẹkeme ndiduọ ndụk utọ afia oro. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ebe m̀mê n̄wan fo anamde eti n̄kpọ ọnọ fi, ndi afo emesikere m̀mê odu se enye oyomde m̀mê enyene se enye edịpde fi? Edieke ebe m̀mê n̄wan fo anamde ndudue, ndi emesidọhọ ke enye edi ibụk inyụn̄ ikereke iban̄a fi? Ndi emesisọp eti ukem ndudue oro enye akanamde ke ini edem onyụn̄ ada emi adian ye oro?

NAM EMI ISE: Wet nti n̄kpọ oro nsan̄a ndọ fo anamde ọnọ fi ye eti ntak oro akanamde enye anam mme n̄kpọ emi.

Apostle Paul ama ewet ete: “Ima . . . inịmke ibat idiọk.” (1 Corinth 13:4, 5) Ata ima esifiọk ke imesinam ndudue. Edi enye iwetke ibat idiọk oro ẹnamde enye inịm. Paul ama etịn̄ n̄ko ete ke ima “enenịm kpukpru n̄kpọ ke akpanikọ.” (1 Corinth 13:7) Oro iwọrọke ke ẹkeme ndisọsọp mbian̄a utọ ima emi-o, edi owụt nte ke enye esiwak ndinịm se ẹtịn̄de ke akpanikọ. Enye isiyịkke owo ima esie. Orụk ima emi Bible ọdọhọde ẹnyene eben̄e idem ndifen nnọ inyụn̄ idọhọke ke mbon en̄wen ẹnyene idiọk uduak. (Psalm 86:5; Ephesus 4:32) Ke ini ebe ye n̄wan ẹnyenede utọ ima emi ẹnọ kiet eken, ndọ mmọ eyenem etieti.

BỤP IDEMFO ETE . . .

▪ Mme ndudue ewe ke ebe ye n̄wan oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke ntọn̄ọ ibuotikọ emi ẹkenam?

▪ Didie ke n̄keme ndifep ukem ndudue oro ke ndọ mi?

▪ Ewe n̄kpọ oro ẹnemede ke ibuotikọ emi ke oyom nnen̄ede nda nsịn ke edinam?

[Ikọ Idakisọn̄]