‘Enye Eteme Mi Usụn̄ Eti Ido’

Nte Olga Campbell obụkde

Emily eyeneka mi ọkọdọhọ ke “eti uwụtn̄kpọ etie nte uyo n̄kanika oro owo amiade okot mbon eken ete ẹdi. Afo ama amia n̄kanika okot mi, ndien ami ntiene fi.” Enye ekewet emi ndikọm mi ke ini n̄kọyọhọde isua 60 ke utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Yak nsian fi nte n̄kpọ eketiede ye ami ke ini n̄kedide eyenọwọn̄ ye nte n̄kasan̄ade mmek ubọkọkọ ofụri eyouwem emi.

N̄KAMANA ke January 19, 1927. Nnyịn ito Ukraine, edi ikodụn̄ ke obio-in̄wan̄ oro odude ekpere obio Wakaw ke Saskatchewan, ke ufọt ufọt edem usoputịn Canada. Ke otu nditọ itiaita oro eka mi akamande, ami ye Bill ikedi amanamba; ami n̄kedi ọyọhọ eyen itiokiet ke ini Bill ekedide ọyọhọ itiaba. Nnyịn emi ikedide mme ekperedem nditọ ima isin̄wam ete nnyịn ke utom in̄wan̄. Eka nnyịn ama esinen̄ede ese nnyịn enyịn ke ekpri ufọk nnyịn kpa ye oro enye ọkọdọn̄ọde ewan̄kọ, ndien udọn̄ọ emi ama owot enye ke akpatre. Enye akakpa ke ini ekedide isua 37 kpọt, ndien ami n̄kedi isua 4.

Ke ọfiọn̄ itiokiet ẹbede ke eka mi ama akakpa, ete mi ama afiak ọdọ n̄wan efen. Obufa n̄wan emi ama aman nditọiban ition ọnọ ete mi, kpukpru nnyịn ikodụn̄ ọtọkiet, ndien ndutịme ama esidu etieti ke ufọk. Mma ndomo ofụri ukeme ndikpono n̄wanete mi, edi ama enen̄ede ọsọn̄ John udọeka mi ndikpono enye.

Ke utịt utịt iduọk isua 1930, ami ye Bill ima itọn̄ọ ufọkn̄wed sekọndri, ndien emi ama anam ibọhọ ndusụk mfịna ke ufọk. Ufreidụt ama enen̄ede ọsọn̄ ubọk ke ini ekọn̄ ererimbot ọyọhọ iba okoyomde ndin̄wana. Obufa andikpep nnyịn ama ọdọhọ itọn̄ọ ndikọm ọfọn̄ etakubom, ndien ekpri eyenan̄wan kiet ikamaha nditiene n̄kọm. Nditọ ufọkn̄wed eken ẹma ẹtọk enye. Edi, mma mma uko esie nnyụn̄ mbụp enye ntak emi enye mîkọkọmke ọfọn̄ etakubom. Enye ama ọdọhọ mi ke imọ idi Eyen Ukpepn̄kpọ Bible—nte ẹkesikotde Mme Ntiense Jehovah ini kiet ko—n̄ko ke imọ ikpono Abasi kpọt.—Exodus 20:2, 3; Utom 5:29.

Mma N̄wọrọ N̄kpọn̄ Ufọk

Ke 1943, mma n̄kanam utom ke obio Prince Albert. Utom mi ekedi ndisidọn̄ mbiomo ke ubomisọn̄ mbiomo nnyụn̄ ntan̄ ukpọk ekebe udọn̄ inịn̄înịn̄e mmịn nsọk mme andinyene. Mma nnen̄ede nyom ndausụn̄ Abasi, ntre mma ndep Bible, edi se n̄kokotde ikan̄wan̄ake mi ndomokiet, ndien emi ama anam ntua. N̄kukụre se n̄kọfiọkde ke Bible ekedi Akam Ọbọn̄.—Matthew 6:9-13.

Sunday kiet, mma enyene-ebiet oro n̄kodụn̄de, emi ekesikade ufọkabasi ama etịn̄ uko uko ete ke imọ ima iberi “mma Bible” isio ke enyịnusụn̄ imọ. Mma n̄kere ntak oro enye akanamde utọ n̄kpọ oro. Ke Sunday ifan̄ ẹbede, n̄ketịmke n̄kop nsọn̄idem, ntre n̄kakaha ufọkabasi. “Mma Bible” oro ama afiak edi usen oro.

Enye ama obụp mi ete, “Ndi emesibọn̄ akam?”

Mma ndọhọ enye ke mmesibọn̄ “Akam Ọbọn̄.”

 Mma nnen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ nte enye eketịn̄de se Akam Ọbọn̄ ọwọrọde. Enye ama ọdọhọ ke iyafiak idi ke Wednesday.

Ke ini mma enyene-ebiet oro ọkọnyọn̄de edi, mma ntịn̄ ye ọyọhọ idatesịt nnọ enye mban̄a “mma Bible” oro, emi ekedide kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah. Mbọribọ ama omụm mi ndikop mma enyene-ebiet emi ọdọhọde ke “edieke eyenan̄wan oro afiakde edi ke Wednesday, ke imọ iyebịn nnyịn mbiba ision̄o ke ufọk imọ!”

Mma nsan̄a ke ofụri efak oro nyom Ntiense oro, mme owo ẹma ẹdọhọ mi ke enye ekere Mma Rampel. Ke mma n̄kokụt enye, mma ntịn̄ mfịna mi nnọ enye nnyụn̄ ndọhọ enye etịn̄ kpukpru se enye ọfiọkde ke Bible ọnọ mi. Eketie nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke nnyịn ima ineme se idude ke Genesis esịm Ediyarade! Enye ama emen eyo nnyịn odomo ye eyo Noah, kpa ini emi Abasi okosobode idiọk ererimbot onyụn̄ anyan̄a Noah ye ubon esie esịn ke isọn̄ oro ẹkenamde asana.—Matthew 24:37-39; 2 Peter 2:5; 3:5-7, 12.

Ke ima ikeneme nneme ke ata ediwak hour, Mma Rampel ama ọdọhọ mi ete, “Mmokụt ke afo emenyịme ke ukpepn̄kpọ Bible emi edi akpanikọ. Mme Ntiense Jehovah ẹyenyene mbono urua iba ke iso, ndien akpana afo ana baptism.” N̄kekemeke ndide idap okoneyo oro. Mma nna n̄kere kpukpru n̄kpọ oro n̄kekpepde. Eketie nte ke idịghe ekpri n̄kpọ ndina baptism. Edi kpa ye oro, n̄koyom ndinam n̄kpọ Abasi! Okposụkedi mmen̄kenyeneke ekese ifiọk Bible, mma nna baptism ke October 15, 1943; n̄kedi isua 16 ini oro.

Ndiwọrọ Idụn̄

Ke November, Fred akpaneka mi ama ọdọhọ ndinam utom nte akamaufọk ke ufọk oro enyenede enyọn̄ ita, emi enye okodụn̄de ke obio Toronto ke edem usiahautịn Canada. Mma nnyịme, sia n̄kekere ke mmekeme ndinen̄ede nnyene ifụre ndikpono Jehovah do. Mbemiso n̄kadahade, mma n̄ka n̄kese Ann adiahaeka mi emi okosụk odụn̄de ke Saskatchewan. Enye ama ọdọhọ ke imenyene eti mbụk inọ mi—ke imọ ye Doris ke ikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah, enye ama onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ mi nditiene n̄kpep. Mma ndọhọ enye ke ami mmakam nnana baptism nte kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah!

Ami ye Emily ekpri eyeneka mi an̄wan ima idụk tren ika Toronto. Bill ama ada ebet nnyịn ke itiembehe tren onyụn̄ ada nnyịn aka ufọk oro enye okodụn̄de ye Fred ye John. Mma mbụp Fred m̀mê anie owo efen odụn̄ ke ufọk oro. Enye ama ọdọhọ ete, “N̄kpetịn̄ udumaha ndinịm! Ndi emeti eyen obio nnyịn oro ekerede Alex Reed? Enye odụn̄ ke ubetenyọn̄, ufan oro esikpan̄ utọn̄ ọnọ Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible!” Mma n̄kop inemesịt etieti.

Mma nsan̄a sụn̄sụn̄ ndọk ubetenyọn̄ man n̄kokụt Alex nnyụn̄ ndiomi ndisan̄a ye enye n̄ka mbono esop usen oro. N̄koyom ndisọsọp ntọn̄ọ ndidụk mbono esop mbak nditọeka mi iren ẹdinyene ufan̄ ẹkpan mi. Ikebịghike, mma ntiene n̄ka ukwọrọikọ, okposụkedi akananam owo mînịmke ukpepn̄kpọ Bible ye ami. Mma n̄kop inem ndida usem oro n̄kekpepde ke ini n̄kedide eyenọwọn̄ nnyene nneme ye ediwak mbon Ukraine.

Bill ama esima ndikot Enyọn̄-Ukpeme oro n̄kesinịmde ke ubet esie. Ke enye ama ọkọwọrọ okodụn̄ ke British Columbia ke edem usoputịn Canada, mma nsitobo Enyọn̄-Ukpeme nnọ ẹsọk enye. Okposụkedi enye mîkesitịn̄ke uwak ikọ, enye ama ewet leta esịtekọm oro ekedide page 10 ọnọ  ẹsọk mi. Nte ini akakade, enye ama ayak idem ọnọ Jehovah onyụn̄ akabade edi ifịk ifịk esenyịn Christian. Esịt ama enen̄ede enem mi koro nditọeka mi ition—Bill, Ann, Fred, Doris, ye Emily—ẹma ẹkabade ẹdi mme andituak ibuot nnọ Jehovah emi ẹma ẹkeyak idem ẹnọ!

Ke May 22, 1945, ukara Canada ama odorode ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah. * Ke akpanikọ, usen oro n̄kokopde ntọt oro ke n̄kọfiọk ke ẹma ẹkpan utom nnyịn. Ami ye Judy Lukus ufan mi ima ibiere ndikanam utom ukwọrọikọ uyọhọ ini ke Quebec, obio emi odude ke ata esịt esịt edem usiahautịn Canada, emi ẹsisemde French. Ke ini Doris ye Emily, nditọeka mi iban, ẹkekopde se nnyịn iyomde ndinam, mmọ n̄ko ẹma ẹdiomi ndikanam utom usiakusụn̄ ke Vancouver, ke British Columbia emi odude ke edem eken.

Usua Ido Ukpono ke Quebec

Ndika Quebec ikedịghe ikpîkpu edikpụhọ ebietidụn̄. Ẹma ẹnen̄ede ẹbiọn̄ọ utom ukwọrọikọ Mme Ntiense do. * Nnyịn ima ikop inemesịt nditiene nsuan tract oro Quebec’s Burning Hate for God and Christ and Freedom Is the Shame of All Canada. Ikan̄ ikan̄ etop oro ama ayarade usua oro ido ukpono ẹkesuade Mme Ntiense.

Nnyịn ima ida urua iba ye usen iba idọn̄ mme tract emi ke idak enyịnusụn̄ mme owo ọtọn̄ọde ke n̄kanika iba n̄kpọusen. Ke ini ikesịmde ufọk kiet, ima ikop ke mme bodisi ke ẹdi ndimụm nnyịn. Nnyịn ima ifen̄e ikedịbe ke mfafaha efak kiet. Ke ndan̄nsiere, nnyịn ima ifiak itọn̄ọ ndinọ mme owo Enyọn̄-Ukpeme ye Awake! ke efak. Nte ini akakade, nnyịn ikekemeke aba ndibat m̀mê ikafan̄ ke mme bodisi ẹkemụm nnyịn. Mma nsimen n̄kpọ utụk inua ye tido mbak edieke ẹmụmde nnyịn ẹdọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi.

Ke November 1946, Nathan Knorr, emi akadade usụn̄ ke utom Mme Ntiense ke ofụri ererimbot ini oro, ama oto Brooklyn ke New York edise nnyịn. Enye ama ọdọhọ nnyịn mme asiakusụn̄ 64 oro ikodude ke Quebec ete ididụk ọyọhọ otu usụkkiet eke Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead ke South Lansing ke New York. Ẹma ẹnen̄ede ẹkpep nnyịn Bible ke ọfiọn̄ ition oro ẹkenịmde ufọkn̄wed emi. Ke ima ikokụre ukpep oro ke August 1947, ẹma ẹnọ nnyịn ika nsio nsio obio ke ofụri Quebec man ikọtọn̄ọ mbufa esop.

Utom Ukwọrọikọ Oro Enyenede Uforo

Ẹma ẹdọhọ nnyịn n̄kaiferi inan̄ ika obio Sherbrooke. Nnyịn ima inen̄ede isịn idem ikpep usem French, ima isidomo ndibọp ndusụk ikọ ke usem French ke ini isan̄ade ke usụn̄ ika ukwọrọikọ ye ke ini inyọn̄de. Ndusụk usen oro nnyịn mîkesinyeneke okụk ndidia udia uwemeyo, nnyịn ima isinyọn̄ ufọk ikekpep n̄kpọ. Kay Lindhorst nsan̄a mi ama enen̄ede ọfiọk usem. Enye ama ebem iso ekpep mi nte ẹbonde ikọ ke Ikọmbakara man n̄keme ndifiọk nte ẹbonde ikọ ke usem French.

Obio oro ekenen̄erede enem mi ndinam utom usiakusụn̄ ekedi Victoriaville, emi n̄kpọ nte owo 15,000 ẹkedụn̄de ini oro. Ibat ibat owo ẹkediọn̄ọ Ikọmbakara, ntre emi ama anam ikeme ndisem French ọdọnọ. Akpa urua oro ikọtọn̄ọde utom do ama enem etieti. Kpukpru ebiet oro ikakade, mme owo ẹma ẹbọ mme n̄wed nnyịn. Edi ikafiak ika, kpukpru owo ẹma ẹberi usụn̄ ye window. Nso iketịbe?

Oku ufọkabasi n̄kann̄kụk oro ama odụri mme owo utọn̄ ete ẹkûkpan̄ utọn̄ ẹnọ nnyịn. Ntre, nte nnyịn ikasan̄ade to ke enyịnusụn̄ sịm enyịnusụn̄, nditọwọn̄ ẹma ẹtiene nnyịn nsannsan ẹnyụn̄ ẹtomo nnyịn itiat ye eboho snow. Kpa ye oro, ediwak owo ẹma ẹdu oro ẹkesụk ẹnen̄erede ẹnyene udọn̄ ndikop etop Bible. Akpa, mmọ ẹkesidọhọ nnyịn idikpep mmimọ n̄kpọ ke mfụn̄ mfụn̄ mbubịteyo. Nte ededi, ke ini mmọ ẹkenen̄erede  ẹfiọk Bible, ima isikpep mmọ n̄kpọ ke eferife kpa ye oro mme mbọhọidụn̄ mmọ mîkesikopke inemesịt iban̄a emi.

Ke iduọk isua 1950, ami ye nditọeka mi iban ima ifiak ika Wakaw. Ke ini ikodụkde mbono esop, ima ibụk mme ifiọkutom oro ikenyenede ke utom ukwọrọikọ. Ke oro ebede, ebiowo oro akadade usụn̄ ama ọdọhọ nnyịn ete, “Esịt eyenen̄ede enem eka mbufo ke ini enye edisetde edikop ke nditọ esie ẹma ẹkabade ẹdi Mme Ntiense Jehovah!” Enye ama asian nnyịn ete ke eka nnyịn ama esikpep Bible ye Ntiense kiet mbemiso enye akakpade. Mmọn̄eyet ama asiaha nnyịn ke ini ikọfiọkde ke eka nnyịn ama esikpep akpanikọ Bible oro enye akpakadade ekpep nnyịn edieke enye okpokosụk odude uwem.

Ndinam Utom ye Nsan̄a Ndọ Mi

Ke 1956, mma nsobo ye Merton Campbell, kpa Ntiense emi ẹkekọbide isua iba ye ọfiọn̄ ita sia mîkamaha ndidụk ekọn̄ ke ini ẹken̄wanade ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba. Enye ama anam utom ke se ikperede isua duop ke ibuot itieutom Mme Ntiense Jehovah ke Brooklyn. Merton ama enyene ediwak nti edu eke spirit, mma nnyụn̄ n̄kụt ke enye eyedi eti ebe. Ima isiwet kiet eken leta ke ediwak ọfiọn̄, ndien emi ama anam inen̄ede ima inyụn̄ ikpono kiet eken.

Ami ye Merton ima idọ ndọ ke September 24, 1960. Nso edidiọn̄ ke edi ntem ndidụn̄ isua 47 ye utọ eti ebe emi enen̄erede ada mme edumbet Bible esịn ke edinam mi! Merton anam utom isua 58 ke Itieutom Utịmutom, emi esinọde esop Mme Ntiense Jehovah ke ofụri United States un̄wam ye ndausụn̄. Ke se ikakande isua 30, utom mi ke Brooklyn ekedi ndibana mme ubet isen ndien nte ini akakade, mma nsika n̄kabana ikpọ Ufọk Mbono ke New York City. Ekem, ke 1995, ẹma ẹnọ mi ye Merton ika Itie Unọ Ukpep Enyọn̄-Ukpeme ke Patterson, emi oyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita 110 ọkpọn̄ New York City.

Ke ini n̄kọkpọn̄de ufọk ini oro n̄kedide isua 12, n̄kekereke-kere ke ami ye nditọeka mi iyedisịne ke utọ akwa ubon eke spirit emi. Mmenen̄ede ntie mbet ini oro kpukpru nnyịn iditiede ikanade eka nnyịn ikụk ke obufa ererimbot Abasi, inyụn̄ ibụk se iketịbede ke ini enye akakpade—akpan akpan nte Jehovah Abasi ke ima ima usụn̄ akan̄wamde nditọ esie ẹdifiọk Imọ. Nnyịn imenen̄ede ikop inemesịt nte ke Jehovah ‘eteme nnyịn usụn̄ eti ido’!—Psalm 23:3.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Ndise ke page 27]

Ete ye eka mi ye ufọk oro kpukpru nnyịn nditọeka itiaita ikesidụn̄de

[Ndise ke page 29]

Ami ye mme nsan̄a ukwọrọikọ mi ke Ottawa, ke 1952

[Ndise ke page 29]

Ami ye nditọeka mi (ọtọn̄ọde ke ufien aka nnasia) Ann, Mary, Fred, Doris, John, ami, Bill, ye Emily

[Ndise ke page 29]

Ami ye Merton mfịn