Armageddon Ekọn̄ Oro Abasi Edidade Etre Kpukpru Ekọn̄

“Mmọ ẹda ediwot kiet eken nte ata akpatre idiọkn̄kpọ; mmọ inyụn̄ ikwe ntak emi owo akpan̄wanade ekọn̄. Mmọ ẹnen̄ede ẹsua ekọn̄; ikọ oro ekọn̄, ikam idụhe-du ke usem mmọ.”—EMI EDI SE FRIDTJOF NANSEN, ANAM-NDỤN̄ỌDE EYEN NORWAY, EKETỊN̄DE KE 1888 ABAN̄A NDITỌ INUIT EMI ẸTODE GREENLAND.

ANIE mîkpamaha ndidụn̄ ke idụt oro ‘ẹnen̄erede ẹsua ekọn̄’? Anie mîyomke ndidụn̄ ke ererimbot oro ekọn̄ mîdụhe, kpa ererimbot oro owo mîkam ifiọkke se ẹkotde ekọn̄? Utọ ererimbot oro ekeme nditie nte n̄kpọ ndap, akpan akpan edieke ikerede ke owo edinam inyene utọ ererimbot oro.

Nte ededi, Abasi ke idemesie ama ada prọfet Isaiah ọn̄wọn̄ọ ke iyanam inyene utọ ererimbot oro. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọ ẹyeda ofụt mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄ isọn̄, ẹda eduat mmọ ẹdom ikwa udiọn̄ vine: idụt idimenke ofụt itiene idụt, mmọ idinyụn̄ ikpepke aba ekọn̄.”—Isaiah 2:4.

Ke akpanikọ, man un̄wọn̄ọ emi osu, ana se iwakde ibe mbonekọn̄ miliọn 20 oro ẹdude ke ofụri ererimbot ẹtre utom ekọn̄, ẹnyụn̄ ẹtre n̄kpọ nte ekọn̄ 20 oro ẹsụk ẹn̄wanade idahaemi. Ntak edi oro Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, Jehovah, edisịbede odụk mbubehe owo man osu uduak esie. Emi edida okosụn̄ọ ke se Bible okotde Armageddon.—Ediyarade 16:14, 16.

Okposụkedi mbon eyo mbụn ẹdọhọde ke “Armageddon” edi ekọn̄ oro ẹdidade ata okopodudu n̄kpọekọn̄ ẹsobo ofụri ererimbot, n̄wed ukabadeikọ kiet etịn̄ se enye enen̄erede edi, ete: “Armageddon edi ebiet emi eti ye idiọk ẹdin̄wanade akpatre en̄wan.” Ndi eti ayakan idiọk tutu amama, mîdịghe, ndi utọ ekọn̄ oro edi ikọ n̄ke?

Ndifiọk ke Bible etịn̄ ekese ini ete ke idiọkido eyetre ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt. Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Mme anam idiọk ẹmekụre ke ererimbot; mme oburobụt owo inyụn̄ idụhe aba.” (Psalm 104:35) Mme N̄ke 2:21, 22 ọdọhọ ete: “Mbon edinen ido ẹyedụn̄ ke obio, mmọ eke ẹfọnde ẹma ẹyenyụn̄ ẹbịghi ke esịt. Edi ẹyesobo mme idiọk owo ke isọn̄ ẹfep, ẹnyụn̄ ẹsọhi mbon abian̄a ẹfep ke esịt.”

 Bible ọdọhọ ke mme idiọkowo idikpọn̄ke ukara ke emem, ntak edi oro Abasi edin̄wanade akpatre ekọn̄ oro editrede kpukpru idiọkido, esịnede ekọn̄. (Psalm 2:2) Bible okot n̄wọrọnda ekọn̄ emi Armageddon, ndien enyịn̄ emi enen̄ede odot!

Mme Ekọn̄ Oro Ẹken̄wanade Ẹkpere Megiddo

Ikọ oro “Armageddon” ọwọrọ “Obot Megiddo.” Ẹkesiwak ndin̄wana ikpọ ekọn̄ oro ẹkedade ẹfiọk mbon emi ẹnyenede odudu ẹkan ke akani obio Megiddo ye ke Unaisọn̄ Jezreel oro okodude ekpere. Eric H. Cline, emi edide ewetmbụk eset, ewet ke n̄wed oro, The Battles of Armageddon, ete: “Ke ediwak isua, ẹkesida ke Megiddo ye ke Itịghede Jezreel ẹn̄wana ikpọ ekọn̄ oro ẹkedade ẹfiọk mbon emi ẹnyenede odudu ẹkan.”

Nte Cline ọdọhọde, ẹma ẹsida ekọn̄ oro ẹken̄wanade ẹkpere Megiddo ẹfiọk mbon oro ẹkenyenede odudu ẹkan. Ke itịghede emi ke ẹkekan udịmekọn̄ Mongolia, emi ẹkesuanade ẹyọhọ Asia ke ọyọhọ isua ikie 13. Ke ini ẹken̄wanade akpa ekọn̄ ererimbot, Edmund Allenby, etubom ekọn̄ Britain, ama ada udịmekọn̄ esie akan mbonekọn̄ Turkey ke mbọhọ Megiddo. Ewetmbụk ekọn̄ kiet ọkọdọhọ ke emi ekedi “kiet ke otu ekọn̄ oro akanamde ẹsọsọp ẹfiọk mbonekọn̄ oro ẹnyenede odudu ẹkan.”

Bible ọdọhọ ke ẹma ẹsin̄wana ekọn̄ oro akanamde ẹfiọk mbon oro ẹnyenede odudu ẹkan ẹkpere Megiddo. Do ke Barak, ebiereikpe Israel, akakan udịmekọn̄ Canaan oro Sisera akadade usụn̄. (Judges 4:14-16; 5:19-21) Kpa ke mbọhọ oro ke Gideon akada n̄kpasịp owo 300 akan akwa udịmekọn̄ mbon Midian. (Judges 7:19-22) Ke Obot Gilboa emi odude ekpere Megiddo ke Edidem Saul ye Jonathan eyen esie ẹkekpan̄a ke ini udịmekọn̄ Philistine ẹkekande udịmekọn̄ Israel.—1 Samuel 31:1-7.

Ke isua 4,000 oro ẹkebede, ẹmen̄wana ediwak ekọn̄ ke Megiddo ye ke itịghede mbọhọ oro sia ebiet oro edide ata eti an̄waekọn̄. Ewetmbụk n̄kpọntịbe kiet ọkọdọhọ ke ẹmen̄wana ekọn̄ 34 do ke nsụhọde n̄kaha.

Nte eyịghe mîdụhe, se ikesitịbede ke Megiddo ye eti itie oro enye odude enyene ebuana ye  se Bible okotde “Armageddon.” Okposụkedi Armageddon odude itie kiet kpọt ke Bible, se ẹtịn̄de ẹban̄a enye ke n̄wed Ediyarade enen̄ede owụt ke Armageddon oyotụk kpukpru owo ke isọn̄.

Se Bible Okotde Armageddon

Okposụkedi ediwak ekọn̄ oro ẹkesin̄wanade ke mbọhọ Megiddo akanamde ẹfiọk mbon oro ẹnyenede odudu ẹkan, ekọn̄ emi ndomokiet ikekemede nditre idiọkido ofụri ofụri. Ndomokiet ke otu ekọn̄ emi ikanamke eti akan idiọk. Abasi kpọt ekeme ndin̄wana utọ ekọn̄ oro. Jesus ama etịn̄ ini kiet ete ke “owo ndomokiet idịghe eti, ke mîbọhọke kiet, kpa Abasi.” (Luke 18:19) Ke adianade do, Bible etịn̄ nnennen nnennen ete ke Armageddon edi ekọn̄ Abasi.

Bible ọdọhọ ke n̄wed Ediyarade ete ke ẹyetan̄ “ndidem ofụri isọn̄” ẹbok ọtọkiet ẹnọ “ekọn̄ akwa usen Abasi Ata Ọkpọsọn̄.” (Ediyarade 16:14) Ntịn̄nnịm ikọ oro aka iso ete: “Ndien ẹtan̄ mmọ ẹbok ọtọkiet ke ebiet emi ẹkotde ke usem Hebrew, Har–Magedon,” m̀mê Armageddon. * (Ediyarade 16:16) Ke oro ebede, n̄wed Ediyarade ọdọhọ ke ẹyetan̄ ‘ndidem isọn̄ ye udịmekọn̄ mmọ ẹbok ọtọkiet man ẹn̄wana ekọn̄ ye andidoro ke edem enan̄ mbakara ye udịmekọn̄ esie.’ (Ediyarade 19:19) Andidoro ke edem enan̄ mbakara emi idịghe owo efen ikan Jesus Christ.—1 Timothy 6:14, 15; Ediyarade 19:11, 12, 16.

Mme ufan̄ikọ emi ẹwụt ke Armageddon edi nso? Mmọ ẹwụt ke Armageddon edi ekọn̄ oro Abasi edin̄wanade ye ndiọi owo. Ntak emi Jehovah ye Eyen esie, Jesus Christ, ẹdin̄wanade utọ ekọn̄ emi? Ntak kiet edi man ‘ẹsobo mmọ oro ẹsobode isọn̄.’ (Ediyarade 11:18) Ke adianade do, emi ayanam emem odu ke  ererimbot, kpa ‘obufa isọn̄ emi nnyịn itiede ibet nte ekemde ye un̄wọn̄ọ Abasi, ndien edi mi ke edinen ido edidụn̄.’—2 Peter 3:13.

Ntak Armageddon Edin̄wanade?

Ndi ọsọn̄ fi ndinịm ke Jehovah emi edide “Abasi ima” emek Eyen esie emi edide “Ọbọn̄ Emem” ndin̄wana ekọn̄? (2 Corinth 13:11; Isaiah 9:6) Idisọn̄ke edieke afo ọfiọkde ntak mmọ ẹyomde ndin̄wana ekọn̄ emi. N̄wed Psalm ọdọhọ ke Jesus edi an̄wanaekọn̄ oro odorode ke chariot. Ntak emi enye an̄wanade ekọn̄-ọ? Andiwet psalm ọdọhọ ke “akpanikọ, ye emem, ye eti ido” ẹnam Christ an̄wana ekọn̄ emi. Enye an̄wana koro enye amade edinen ido onyụn̄ asuade idiọkido.—Psalm 45:4, 7.

Kpasụk ntre, Bible etịn̄ se Jehovah edinamde aban̄a ukwan̄ikpe oro enye okụtde ke ererimbot mfịn. Prọfet Isaiah ewet ete: “Ndien Jehovah okụt, ndien ọdiọk enye ke enyịn, koro edinen ikpe mîdụhe. Ndien enye esịne edinen ido ke idem nte edisịne-n̄kpọ, onyụn̄ ayara ndụn edinyan̄a ke ibuot: onyụn̄ esịne ọfọn̄-idem usiene ke edisịne-n̄kpọ, onyụn̄ ada ufụp ofụk idem nte ekụra.”—Isaiah 59:15, 17.

Ndinen owo ididụhe ke emem ye ifụre ke adan̄aemi ndiọi owo ẹsụk ẹdade ukara. (Mme N̄ke 29:2; Ecclesiastes 8:9) Ke akpanikọ, nnyịn ikemeke ndinam ndiọi owo ẹkpọn̄ ndiọi usụn̄ mmọ. Ntre, ana ẹsobo mmọ ẹfep man edinen ikpe ye emem ẹdu. Solomon ọkọdọhọ ke “idiọk owo eyedi ufak eti owo.”—Mme N̄ke 21:18.

Sia edide Abasi edibiere ikpe emi, nnyịn imenịm ke Abasi edibiere edinen ikpe ọnọ mme idiọkowo. Abraham okobụp ete: “Nte Ebiereikpe ofụri ererimbot idinamke se inende?” Abraham ama edifiọk ke Jehovah esinam se inende kpukpru ini! (Genesis 18:25) Ke adianade do, Bible anam nnyịn ifiọk nte ke isinemke Jehovah esịt ndisobo anamidiọk; enye esinam emi ke ini idotenyịn mîdụhe ke anamidiọk ayakabade esịt.—Ezekiel 18:32; 2 Peter 3:9.

Armageddon Edi Ata Ekọn̄

Nnyịn idida ke n̄kan̄ anie ke akwa ekọn̄ emi? Ata ediwak nnyịn isikere ke ida ke n̄kan̄ Abasi. Edi didie ke ikeme nditịm mfiọk ke ida ke n̄kan̄ Abasi? Prọfet Zephaniah esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete ‘iyom edinen ido inyụn̄ iyom sụn̄-sụn̄ ido.’ (Zephaniah 2:3) Apostle Paul ọdọhọ ke Abasi oyom ‘kpukpru orụk owo ẹnyene edinyan̄a ẹnyụn̄ ẹsịm nnennen ifiọk akpanikọ.’—1 Timothy 2:4.

Akpa n̄kpọ oro ikemede ndinam man inyene edinyan̄a edi ndikpep akpanikọ oro aban̄ade Jehovah ye uduak esie ndisio idiọkido mfep ke isọn̄. Ọyọhọ n̄kpọ iba edi ndinam se inende, ndien emi ayanam Abasi ama onyụn̄ ekpeme nnyịn.

Edieke inamde mme akpan n̄kpọ emi, nnyịn imekeme ndidori enyịn ndibọhọ Armageddon, kpa ekọn̄ oro editrede kpukpru ekọn̄. Ke ẹma ẹken̄wana ekọn̄ Armageddon ẹma, mme owo ẹyenen̄ede ẹsua ekọn̄, idinyụn̄ ikwe ntak oro ẹkpen̄wanade ekọn̄. ‘Mmọ idikpepke aba ekọn̄.’—Isaiah 2:4.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 5]

Armageddon edi ini emi Abasi edisịbede odụk mbubehe owo

[Ndise ke page 6]

Megiddo

[Ndise ke page 6]

Gideon ye udịmekọn̄ esie ẹma ẹkan ke ekọn̄ oro ẹken̄wanade ekpere Megiddo

[Ndise ke page 6, 7]

Ke ẹma ẹken̄wana ekọn̄ Armageddon ẹma, mme owo ẹyenen̄ede ẹsua ekọn̄, idinyụn̄ ikwe ntak oro ẹkpen̄wanade ekọn̄

[Ndise ke page 8]

Akpa n̄kpọ oro ikemede ndinam man inyene edinyan̄a edi ndikpep akpanikọ oro aban̄ade Jehovah ye uduak esie