Eucharist—Nso ke Enye Enen̄ede Edi?

MME owo ke ofụri ererimbot ẹsidụk edinam emi kpukpru ini—edide ediwak ini ke isua, ke urua ke urua, m̀mê kpukpru usen. Kpa ye oro, ẹkot enye ndịben̄kpọ oro aban̄ade mbuọtidem, ndien ediwak mbon oro ẹsidụkde edinam emi ẹdọhọ ke mmimọ ifiọkke se enye edide. Ẹda enye nte edisana ẹnyụn̄ ẹdọhọ ke enye akam edi utịben̄kpọ.

Ẹkot edinam emi Eucharist—ẹsinam enye ke ini ẹnịmde Mass. Ini emi ke oku Catholic esidiọn̄ uyo ye wine onyụn̄ ọdọhọ mbon oro ẹdụkde edinam emi ẹbuana Edisana Communion ye Christ. * Pope Benedict XVI ọkọdọhọ ke mbon Catholic ẹda edinam emi nte “ata akpan ikpehe ke utuakibuot mmọ.” Ibịghike Ufọkabasi Catholic ẹkesio isua kiet ẹnịm nte “Isua Eucharist” man ẹnam mme owo “ẹnen̄ede ẹnyene mbuọtidem ke Eucharist.”

Idem ata nti mbon Catholic ẹkere ke edinam emi inenke. Ke uwụtn̄kpọ, eyenan̄wan oro edide ata owo Catholic ekewet ke ndondo emi ke magazine oro ẹkotde Time, ete: “Inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn ida mme ukpepn̄kpọ Ufọkabasi Catholic didie, nnyịn isụk isọsọn̄ọ iyịre ke se isinamde nnyịn idiana kiet: oro edi, Eucharist.”

Nso ndien idi Eucharist? Ndi akpana mme anditiene Christ ẹsinịm Eucharist? Ẹyak ibem iso ineme nte edinam emi ọkọtọn̄ọde, ekem iyọbọrọ akpan mbụme emi: Nte Eucharist edi ukem ye Udia Mbubịteyo Ọbọn̄ oro Jesus Christ ọkọtọn̄ọde ke n̄kpọ nte isua 2,000 oro ẹkebede?

Nte Christendom Ẹsinamde Eucharist

Isọn̄ke ndifiọk ntak emi ẹdade Eucharist nte utịben̄kpọ. Ata akpan ini edinam emi edi ini emi oku ọbọn̄de akam Eucharist. Catechism Ufok Abasi Catholic ọdọhọ ke ini emi ke “ẹnam uyo ye wine ẹkabade ẹdi Ikpọkidem ye Iyịp Jesus Christ ke Mass, ke ini Oku Abasi emende uyo ye wine etịn̄ mme ikọ emi Jesus Christ eketịn̄de ke itie akpatre udia Esie.” Ke oku ama akata uyo onyụn̄ ọn̄wọn̄ wine, enye ọyọdọhọ otuowo  ẹdibọ Communion, emi esidide uyo kpọt.

Ẹsikpep ke Ufọkabasi Catholic ke uyo ye wine Udia Ọbọn̄ ẹsikabade ata ikpọkidem ye iyịp Christ. Ẹketọn̄ọ ukpepn̄kpọ emi ke ọyọhọ isua ikie 13. Ke ini Edinam Ukpụhọde Mbon Protestant, ẹma ẹkụt ke ndusụk n̄kpọ oro mbon Catholic ẹsinamde ke ini ẹnịmde Eucharist inenke. Luther ikenyịmeke ke uyo ye wine ẹsikabade ata ikpọkidem ye iyịp Christ, edi ọkọdọhọ ke ikpọkidem ye iyịp Christ ẹsesịne ke uyo ye wine kpukpru ini. Ukpepn̄kpọ mbiba emi inen̄ekede ikpụhọde ye kiet eken.

Nte ini akakade, mbon ufọkabasi eken ke Christendom ẹma ẹtọn̄ọ nditịn̄ se Eucharist ọwọrọde ke nsio nsio usụn̄ ye nte ẹkpenịmde enye, n̄ko m̀mê ikafan̄ ke ẹkpesinịm enye. Edi, edinam emi osụk ededi akpan n̄kpọ ke ofụri Christendom. Nte ededi, didie ke Jesus ekenịm akpa Udia Ọbọn̄?

Ini Oro Ẹketọn̄ọde “Udia Mbubịteyo Ọbọn̄”

Jesus ke idemesie ọkọtọn̄ọ “udia mbubịteyo Ọbọn̄,” m̀mê Editi n̄kpa esie. (1 Corinth 11:20, 24) Edi, nte enye ọkọtọn̄ọ edinam oro ayan̄ade owo ifiọk, emi mme anditiene enye ẹditade ata ikpọkidem esie ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ ata iyịp esie?

Ke Jesus ama ekenịm usọrọ Passover mme Jew okụre, onyụn̄ ọdọhọ Judas Iscariot, kpa apostle emi edidade enye ọnọ, ọwọrọ; Matthew, kiet ke otu apostle 11 oro ẹkedude do ọkọdọhọ ete: “Nte mmọ ẹkade iso ndidia udia, Jesus emen uyo ndien, ke ama ọkọdiọn̄, obụn̄, ọnọ mbet onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Ẹbọ, ẹta. Emi ada aban̄a ikpọkidem mi.’ N̄ko, enye emen cup, ndien ke ama ọkọnọ ekọm [oro edi eu·kha·ri·ste΄sas ke usem Greek], ayak ọnọ mmọ onyụn̄ ọdọhọ ete: ‘Kpukpru mbufo ẹbọ ẹn̄wọn̄; koro emi ada aban̄a “iyịp ediomi” mi, emi ẹdiduọkde kaban̄a ediwak owo man ẹfen mme idiọkn̄kpọ.’”—Matthew 26:26-28.

Ekedi ido Jesus ye kpukpru mme asan̄autom Abasi eken ndisinọ Abasi ekọm ke udia oro enye ọnọde. (Deuteronomy 8:10; Matthew 6:11; 14:19; 15:36; Mark 6:41; 8:6; John 6:11, 23; Utom 27:35; Rome 14:6) Ndi odu n̄kpọ ekededi oro akpanamde owo ekere ke Jesus ndikọnọ Abasi ekọm, ke enye okonyụn̄ anam utịben̄kpọ, anamde mme anditiene enye ẹta ata ikpọkidem esie ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ iyịp esie?

“Emi Ada Aban̄a” m̀mê “Emi Edi”?

Edi akpanikọ ke ediwak mme andikabade Bible ẹkabarede ikọ Jesus ntem: ‘Ẹbọ, ẹta; emi edi ikpọkidem Mi,’ ye ‘Mbufo kpukpru ẹda ẹn̄wọn̄; koro emi edi iyịp Mi.’ (Matthew 26:26-28, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Nnyịn imọfiọk n̄ko ke ikọ Greek oro e·stin, emi ẹkabarede ikọ itien̄wed emi ẹto, ọwọrọ, “edi.” Edi ikọ emi ekeme n̄ko ndiwọrọ “ada aban̄a.” Enen̄ede eye ndikụt nte ke ediwak Bible ẹkabade enye nte “ọwọrọ,” m̀mê “ada aban̄a.” * Se ẹtịn̄de ẹban̄a ẹsinam ẹdiọn̄ọ m̀mê ẹkpekabade enye nte “edi,” m̀mê ẹkpekabade nte “ada aban̄a.” Ke uwụtn̄kpọ, ediwak Bible ẹkabade e·stin ke Matthew 12:7 nte “ọwọrọ.” Itien̄wed oro okot ete: “Edi edieke mbufo ẹkpefiọkde se ikọ emi ọdọhọde ete, Edi mbọm ke nyom, idịghe uwa, ọwọrọde, [Greek, e·stin] mbufo ikpobiomde mmọ emi mîduehe.”— Edisana Ŋwed Abasi Ibom.

Oro anam ediwak nditọ ukpepn̄kpọ Bible oro ẹkponode ẹdọhọ ke ikọ oro, “edi,” ikabakede ikọ Jesus emi nnennen nnennen. Ke uwụtn̄kpọ, ke Jacques Dupont,  emi edide ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono Catholic, ama ekekere aban̄a nte mbon eyo Jesus ẹkesinamde n̄kpọ, enye ọkọdọhọ ke “ata nnennen usụn̄” oro ẹkpekabarede ikọ emi ekpedi: “Emi ada aban̄a ikpọkidem mi,” m̀mê “emi ọwọrọ ikpọkidem mi.”

Nte ededi, ikọ Jesus ikọwọrọke ke ana mme anditiene imọ ẹta ikpọkidem ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ iyịp imọ. Ntak-a? Ke Ukwọ eyo Noah ama ekebe, ke ini Abasi ọkọdọhọde mme owo ẹsita unam, enye ama enen̄ede akpan owo ndidia iyịp. (Genesis 9:3, 4) Ewụhọ emi ama esịne n̄ko ke Ibet Moses, kpa Ibet emi Jesus ekenịmde ọyọhọ ọyọhọ. (Deuteronomy 12:23; 1 Peter 2:22) Edisana spirit ama anam mme apostle ẹfiak ẹwụk ẹte owo okûdia iyịp, anamde ibet emi ọbọp kpukpru mme Christian. (Utom 15:20, 29) Ndi Jesus ọkpọkọtọn̄ọ n̄kpọ oro edinamde mme anditiene enye ẹbiat ibet Ata Ọkpọsọn̄ Abasi? Nsa Eyen Abasi mbon-o!

Ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke uyo ye wine oro Jesus akadade anam Udia Ọbọn̄ akada aban̄a n̄kpọ. Uyo eke leaven mîdụhe akada aban̄a mfọnmma ikpọkidem esie oro enye ediwade. Ndatndat wine akada aban̄a iyịp esie oro enye ediduọkde “kaban̄a ediwak owo man ẹfen mme idiọkn̄kpọ.”—Matthew 26:28.

Ntak Ẹsinịmde Udia Mbubịteyo Ọbọn̄

Jesus akada ikọ emi ekeberi akpa Udia Mbubịteyo Ọbọn̄: “Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.” (Luke 22:19) Editi anam nnyịn iti Jesus  ye utịbe utịbe n̄kpọ oro n̄kpa esie anamde. Enye eti nnyịn ke Jesus ama ọsọn̄ọ owụt ke Ete imọ, Jehovah odot ndikara. Enye n̄ko eti nnyịn ke Jesus ndikakpa nte mfọnmma owo, ke enye ama ọnọ “ukpọn̄ esie nte ufak ke ibuot ediwak owo.” Ufak oro ama eberede usụn̄ ọnọ owo ekededi oro edibuọtde idem ke uwa esie ndiwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ nnyụn̄ nnyene nsinsi uwem.—Matthew 20:28.

Ediwak owo ẹsibuana ke Udia Mbubịteyo Ọbọn̄. Mmọ ẹdi (1) Jehovah Abasi, emi anamde ndutịm man inyene ufak emi, (2) Jesus Christ, kpa “Eyenerọn̄ Abasi,” emi ọkọnọde ufak oro, ye (3) nditọete Jesus eke spirit. Ke ini nditọete Jesus emi ẹtade uyo ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de wine, mmọ ẹwụt ke imenen̄ede idiana kiet ye Christ. (John 1:29; 1 Corinth 10:16, 17) Mmọ n̄ko ẹwụt ke mmimọ isịne ke “obufa ediomi,” nte mme mbet Jesus oro ẹdade edisana spirit ẹyet aran. Mmọ ẹditiene Christ ẹkara ke heaven nte ndidem ye mme oku.—Luke 22:20; John 14:2, 3; Ediyarade 5:9, 10.

Ini ewe ke ẹkpenịm Editi n̄kpa Christ? Se idin̄wamde nnyịn inyene ibọrọ edi nditi ke Jesus ekemek ndinịm Editi n̄kpa esie ke usen oro ẹkesinịmde Passover. Ke se ibede isua 1,500 idahaemi, ikọt Abasi ẹmeti n̄wọrọnda edinyan̄a oro Jehovah akanyan̄ade mmọ mi, ndien mmọ ẹsinịm Editi emi kpukpru isua ke usenọfiọn̄ oro ọduọde ke Nisan 14 ke n̄wed usenọfiọn̄ mme Jew. Jesus ndikenịm Editi n̄kpa esie ke usen Passover owụt ke enye okoyom mme mbet esie ẹsiti akakan edinyan̄a oro Abasi edidade n̄kpa imọ anyan̄a owo, ke ukem usenọfiọn̄ oro. Ata mme anditiene Jesus ẹsidụk Udia Mbubịteyo Ọbọn̄ kpukpru isua ke usenọfiọn̄ oro ọduọde ke Nisan 14 ke n̄wed usenọfiọn̄ mme Jew.

Nte mmọ ẹsinam emi n̄kukụre sia ọdọn̄de mmọ ndinam edinam? Ke akpanikọ, se inamde ediwak owo ẹma ndidụk Eucharist edi oro. Andiwet mbụk n̄kpọntịbe Time oro ikebemde iso itịn̄ iban̄a ọkọdọhọ ete: “Odu n̄kpọ oro esinen̄ede enem owo ke ini ediwak owo ẹnamde edinam eset.” Ewetn̄wed emi ye ediwak mbon Catholic eken ẹkpema ẹsinịm Mass ke usem Latin nte ẹkesinamde ke eset. Ntak-a? Enye ewet ete: “N̄kpama ẹsinịm Mass ke usem oro mmen̄kopke sia nsimaha se nsikopde ke ini ẹnịmde enye ke Ikọmbakara.”

Mme Ntiense Jehovah, ye ediwak miliọn mbon oro ẹmade Abasi, ẹsima ndidụk Udia Mbubịteyo Ọbọn̄ ke usem obio emana mmọ ke ebiet ekededi oro mmọ ẹdụn̄de. Ẹsinem mmọ ndinen̄ede mfiọk se n̄kpa Christ ọwọrọde ye ufọn n̄kpa esie. Ẹsifọn ẹneme ẹnyụn̄ ẹkere ẹban̄a mme n̄kpọ emi ke ofụri isua. Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ke ndinịm Editi n̄kpa Christ edi mfọnn̄kan usụn̄ oro ẹkemede ndika iso nti akakan ima oro Jehovah Abasi ye Eyen esie, Jesus Christ, ẹkemade ubonowo. Edinam emi anam mmọ ẹka iso “ẹtan̄a n̄kpa Ọbọn̄, tutu enye edisịm.”—1 Corinth 11:26.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 27]

Didie ke Jesus ekenịm akpa Udia Ọbọn̄?

[Ndise ke page 28]

Jesus ọkọtọn̄ọ Editi n̄kpa esie

[Ndise ke page 29]

Nditi n̄kpa Jesus Christ