Ndibọk Nditọ ke Ererimbot Nnam Se Mmade

NDI akanam omokụt eyenọwọn̄ ekpede ete esie ubọk ete edep n̄kpọmbre oro enye mîyomke ndidep ọnọ imọ? Mîdịghe ndi akanam omokụt eyenọwọn̄ oyomde ndibre mbre mfehe n̄kanade, edi ete esie ọdọhọ enye etie ebiet kiet? Utọ ete oro esikam oyom ndinam eti n̄kpọ nnọ eyen esie. Edi ke eyen oro ama ekenen̄ede eyịre, ete esiwak ndinyịme se enye mîkenyịmeke ke akpa, onyụn̄ ayak enye anam se enye amade.

Etie nte ediwak ete ye eka ẹsikere ke ndinọ nditọ se ikperede ndidi kpukpru se mmọ ẹyomde edinam mmimọ idi nti ete ye eka. Ke uwụtn̄kpọ, ke United States, ẹma ẹnam ndụn̄ọde ye nditọwọn̄ 750 emi ẹkedude ke ufọt isua 12 ẹsịm 17. Ke ini ẹkebụpde m̀mê mmọ ẹsinam n̄kpọ didie ke ini ete ye eka mînyịmeke mmọ ẹnam se mmọ ẹyomde, n̄kpọ nte nditọwọn̄ itiokiet ke otu duop ẹkedọhọ ke imesika iso iyịre. Ndien n̄kpọ nte nditọwọn̄ ition ke otu duop ẹkedọhọ ke mmimọ ima iyịre, ke ete ye eka mmimọ ẹsinyịme ke akpatre. Ete ye eka ẹkeme ndikere ke ndiyak nditọ mmimọ ẹnam se ẹmade owụt ke imama mmọ, edi ndi emi edi akpanikọ?

Kere ban̄a n̄ke ọniọn̄ emi ẹkewetde ke eset mi: “Owo ama akama ofụn esie ke mmemido toto ke uyen: [“nte ini akade, enye ayakabade edi anana-esịtekọm,” NW].” (Mme N̄ke 29:21) Imọfiọk ke eyen idịghe ofụn. Edi ndi ukereke ke n̄ke emi ekeme ndin̄wam mme ete ye eka ẹbọk nditọ mmọ? Ndidedek nditọwọn̄ nnyụn̄ nnọ mmọ kpukpru se mmọ ẹyomde ekeme ndibiat mmọ, anam mmọ ẹkabade ẹdi mme “anana-esịtekọm,” ẹnyụn̄ ẹtie ukpọtiọ ukpọtiọ ke ẹma ẹkekponi.

Edi Bible eteme mme ete ye eka ete: “Tịm teme eyenọwọn̄ nte ekemde ye usụn̄ esie.” (Mme N̄ke 22:6) Nti ete ye eka ẹsinam item emi. Mmọ ẹsibọp ibet oro enyenede iwụk, ẹnyụn̄ ẹkụt ẹte ke ẹnịm ibet emi. Mmọ ẹfiọk ke ndinyịme nditọ mmimọ ẹnam se mmọ ẹmade iwọrọke ke imama mmọ, mmọ isinyụn̄ inọhọ nditọ mmọ se ẹyomde ke ntak mmọ ẹtuade, ẹtọhọde, m̀mê ẹbụmerede iyatesịt. Utu ke oro, mmọ ẹnyịme ye ikọ ọniọn̄ Jesus emi: “Yak ikọ mbufo Ih edi Ih, Ihih mbufo edi Ihih.” (Matthew 5:37) Nte ededi, nso ke edibọk nditọ abuana? Kere ban̄a okopodudu uwụtn̄kpọ emi.

 “Kpa nte Idan̄ ke Ubọk”

Uwụtn̄kpọ oro Bible ọnọde aban̄a itie ebuana emi odude ke ufọt ete ye eka ye eyen owụt ke eyen oyom ndausụn̄ ete ye eka esie. Psalm 127:4, 5 ọdọhọ ete: “Nditọ uyen ẹtie kpa nte idan̄ ke ubọk owo uko. Ọfọfọn ọnọ owo eke adade mmọ ọyọhọ ke odịbidan̄ esie.” Ntre, ẹmen nditọwọn̄ ẹdomo ye idan̄, ẹnyụn̄ ẹmen ete m̀mê eka ẹdomo ye owo uko. Kpa nte otop-utịgha ọfiọkde ke idan̄ idiwọrọke ke idemesie ikọtọ ebiet oro imọ iketde, ndima ete ye eka ẹfiọk n̄ko ke edibọk nditọ oyom ukeme ye ntịn̄enyịn. Enyene se mmọ ẹketde, oro edi, ndinam nditọ mmọ ẹdu inem inem uwem ẹnyụn̄ ẹnyene eti ibuot ke ẹma ẹkekponi. Mmọ ẹyom nditọ mmọ ẹnam nti ubiere, ẹbọhọ afanikọn̄, ẹnyụn̄ ẹsịm nti utịtmbuba. Edi ndiyoyom mme utọ n̄kpọ emi ikemke.

Nso ke ẹkpenam man idan̄ esịm ebiet oro ẹketde? Ana ẹtịm ẹsọi enye, ẹtịm enye ẹkama, ekem ẹnen̄ede ẹtop. Kpasụk ntre, oyom ẹtịm nditọwọn̄ idem, ẹkpeme mmọ, ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ndausụn̄ oro edinamde mmọ ẹkọri ẹwọrọ owo. Ẹyak ineme kiet kiet ke otu usụn̄ ita emi ẹkemede ndibọk nditọ mi.

Ndisọi Idan̄ Oro Edifọn Edifọn

Ke eyo oro ẹkewetde Bible, mme otop-utịgha ẹma ẹsida ini ẹsọi idan̄ mmọ. Etie nte ẹkesida mfefere eto ẹsọi idan̄ emi ẹnyụn̄ ẹnam enye enen̄ede enen. Ẹma ẹsisọi iso idan̄ emi ọsọbọ. Ẹma ẹsinyụn̄ ẹfak ntan̄ ke isịm idan̄ oro man enye ebe nnennen nnennen ọkọtọ ebiet emi ẹketde.

Mme ete ye eka ẹyom nditọ mmọ ẹtie nte utọ idan̄ emi—oro edi, ẹdi nti nditọ oro mîwọn̄ọkede ikpọn̄ usụn̄. Ke ntre, edieke ete ye eka ẹnyenede mbufiọk, mmọ idifụmike idiọkn̄kpọ nditọ mmọ, edi mmọ ẹyeda ima ẹn̄wam nditọ mmọ ẹnam ukpụhọde ẹnyụn̄ ẹtre ndiọi uwem. Ana mme ete ye eka ẹnam emi ndien ndien ye kpukpru nditọ mmọ koro “ndisịme ido eyịre ke esịt eyenọwọn̄.” (Mme N̄ke 22:15) Ntre, Bible eteme mme ete ye eka ete ẹtụnọ nditọ mmọ. (Ephesus 6:4) Ke akpanikọ, ntụnọ esinen̄ede anam eyenọwọn̄ enyene eti edu, onyụn̄ enen̄ede enye.

Ntak edi oro Mme N̄ke 13:24 ọdọhọde ke “osụk eto esie asua eyen esie: edi ama eyen abak otụnọ enye.” Ke ufan̄ikọ Bible emi, eto item ada aban̄a usụn̄ ekededi oro ẹtụnọde eyenọwọn̄. Ke ini ete m̀mê eka ọnọde eyen ntụnọ ke ima ima usụn̄, enye oyom ndinam eyen oro etre idiọk edu oro edide edieke ẹyakde enye ọdọn̄ n̄kam ke esịt esie, edu emi idiyakke eyen oro okop inemesịt ke enye ama okokpon. Ke akpanikọ, owo oro mîtụnọke eyen esie asasua enye, edi owo eke amade eyen otụnọ enye.

Ete m̀mê eka oro amade eyen esie esinam eyen esie ọfiọk ntak oro ẹbọpde ibet. Ntụnọ ikụreke ke ndinọ ewụhọ nnyụn̄ nnọ ufen, edi se idide akpan n̄kpọ ikan edi ndinam eyen oro ọfiọk ntak ẹnọde mme ewụhọ oro. Bible ọdọhọ ete: ‘Owo eke enịmde mbet edi eyen asian.’—Mme N̄ke 28:7.

Ntan̄ oro otop-utịgha esifakde ke idan̄ esie esinam idan̄ oro ebe nnennen nnennen aka ebiet oro ẹketde. Kpasụk ntre, item Bible oro Anditọn̄ọ ubon ọnọde ekeme ndin̄wam nditọwọn̄ ke ofụri eyouwem mmọ, idem ke mmọ ẹma ẹkekpọn̄ ufọk. (Ephesus 3:14, 15) Edi mme ete ye eka ẹdinam didie ẹfiọk m̀mê nditọ mmimọ ẹyeka iso ẹnam item Bible?

Kere ban̄a ewụhọ oro Abasi ọkọnọde mme ete ye eka ke Israel ke eyo Moses: “Yak mme ikọ emi ami ntemede fi mfịn emi, ẹdu fi ke esịt: nyụn̄ dọdiọn̄ siak mmọ nọ nditọ fo.” (Deuteronomy 6:6, 7) Ntre, ana mme ete ye eka ẹnam n̄kpọ iba. Akpa, ana mmọ ẹkpep Ikọ Abasi, ẹda enye ẹsịn ke edinam, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹma ibet Abasi. (Psalm 119:97) Ntem ke mmọ ẹdikeme ndinam ọyọhọ n̄kpọ iba oro N̄wed Abasi ọdọhọde mmọ ẹnam, oro edi, ‘ndidọdiọn̄ nsiak’ ibet Abasi nnọ nditọ mmọ. Oro ọwọrọ, ndinen̄ede n̄kpep nditọwọn̄ ibet Abasi ndien ndien, nnyụn̄ nnam mmọ ẹfiọk ufọn edinịm mme ibet emi.

 Nte an̄wan̄ade, ndikpep nditọwọn̄ mme edumbet Bible nnyụn̄ nda ima ntụnọ mmọ man ẹtre ndiọi edu idịghe ido eset. Ndinam se inemede emi ayanam nditọwọn̄ ẹkọri edifọn edifọn ẹkabade ikpọ owo.

Nditịm Idan̄ N̄kama

Yak ifiak itịn̄ n̄kpọ iban̄a uwụtn̄kpọ oro odude ke Psalm 127:4, 5. Ti ete ke otop-utịgha oro ama ‘ọdọn̄ idan̄ ọyọhọ odịbidan̄ esie.’ Ke ẹma ẹkesọi idan̄ ẹma, ẹkenyene nditịm mmọ n̄kama. Ntak edi oro otop-utịgha ekesidọn̄de mmọ ke odịbidan̄ mbak ẹdibụn̄ọ. Enen̄ede enem ndifiọk ke Bible ọdọhọ ke Messiah edi edisọp idan̄ oro Ete esie ‘edịpde ke odịbidan̄ esie.’ (Isaiah 49:2) Ke akpanikọ, Jehovah Abasi, kpa anana-mbiet edima Ete ama ekpeme edima Eyen esie, Jesus, osio ke kpukpru afanikọn̄ tutu ekem nnennen ini oro akanade ẹwot Messiah, nte ẹkebemde iso ẹtịn̄. Kpa ye oro, Abasi ikayakke enye esịne ke udi ke nsinsi, edi ama ada enye afiak ọnyọn̄ heaven man enye okodu do ke nsinsi.

Ke ukem usụn̄ oro, nti ete ye eka ẹnen̄ede ẹyom ndikpeme nditọ mmọ nsio ke afanikọn̄ mbiara ererimbot emi. Ekeme ndidi mme ete ye eka iyakke nditọ mmọ ẹnam mme n̄kpọ oro ẹdibiatde mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, nti ete ye eka isidaha se 1 Corinth 15:33 etịn̄de mfefere mfefere. Itien̄wed oro ọdọhọ ete: “Idiọk nsan̄a ababiat eti ido.” Ndikpeme nditọwọn̄ mbak mmọ ẹdidụk nsan̄a ye mbon oro mîkponoke mme edumbet Bible idiyakke nditọwọn̄ ẹnam ndiọi n̄kpọ oro ẹkemede ndida uwem mmọ.

Ekeme ndidi nditọwọn̄ idifiọkke ufọn oro mme ete ye eka mmọ ẹkpemede mmọ. Ke nditịm ntịn̄, mmọ ẹkeme ndiyat esịt ndusụk ini, koro ndikpeme nditọ ọwọrọ ndisidọhọ mmọ ẹkûnam ndusụk n̄kpọ oro mmọ ẹkpemade ndinam. Ewet n̄wed oro ẹnen̄erede ẹkpono, oro esiwetde n̄kpọ aban̄a edibọk nditọ ọkọdọhọ ete: “Enen̄ede oyom mme ete ye eka ẹnọ nditọ mmọ ndausụn̄ oro edikpemede onyụn̄ an̄wam mmọ, okposụkedi mmọ ẹsinamde nte ke mmimọ iyomke utọ ndausụn̄ emi, mîdinyụn̄ ikọmke mme ete ye eka ke  ebe oro. Oyom ete m̀mê eka enyene iwụk, onyụn̄ eteme nditọ se mmọ ẹkpenamde ye se mîkpanamke.”

Ke akpanikọ, ata akpan usụn̄ oro ete m̀mê eka ekemede ndiwụt ke imama nditọ edi ndikpeme mmọ mbak ẹdidụk afanikọn̄, ẹdibiara, m̀mê ẹdibiat idaha mmọ ke iso Abasi. Nte ini akade, ekeme ndidi mmọ ẹyedi ẹdifiọk ntak emi ọkọnọde mmọ ewụhọ, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹkop inemesịt ẹban̄a ima ima ukpeme emi.

Ndiket Idan̄

Ti ete ke Psalm 127:4, 5 emen ete m̀mê eka odomo ye “owo uko.” Ikọ oro “owo uko” owụt ke ama esiyom otop-utịgha enyene odudu. Ke eyo oro ẹkewetde Bible, ẹma ẹsitara okpoho ẹduọk ke utịgha, ndien ẹdọhọ ke owoekọn̄ ‘ekesinụk utịgha’—iso ọfọn adade ukot esie efịk enye man ekeme nditịgha. (Jeremiah 50:14, 29) Nte an̄wan̄ade, otop-utịgha ekenyene ndinen̄ede ndụri utịgha man ekeme nditọ se enye eketde!

Kpasụk ntre, oyom ukeme man ẹbọk nditọ. Nditọwọn̄ ikemeke ndibọk idemmọ, kpa nte idan̄ mîkemeke ndiwọrọ ikpọn̄ n̄kọtọ ebiet ẹketde. Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ nte ke etie nte ediwak ete ye eka eyomfịn iben̄eke idem ndisịn ukeme mbọk nditọ. Mmọ ẹmek mfefere usụn̄ ndida nnọ nditọ ukpep. Mmọ ẹsiyak ekebe ndise, ufọkn̄wed, ye mme ubọkn̄ka ẹkpep nditọ mmọ ido uwem, se ifọnde ye se idiọkde, ye mme n̄kpọ ẹban̄ade idan̄. Mmọ ẹsinọ nditọ mmọ se ededi oro mmọ ẹyomde. Ndusụk ini, mme ete ye eka ẹsidọhọ ke sia mmimọ mîyomke ndiyat nditọ mmimọ esịt, ke oro anam isinyịme mmọ ẹnam se mmọ ẹmade. Ke nditịm ntịn̄, ndiyak nditọ ẹnam se ẹmade idiyakke mmọ ẹwọrọ n̄kpọ.

Imemke utom ndibọk nditọ. Ndida Ikọ Abasi mbọk nditọwọn̄ esinen̄ede esịne utom, edi emi esisan̄a ye akwa utịp. Magazine oro ẹkotde Parents ọkọdọhọ ete: “Ndụn̄ọde . . . oro ẹnamde ẹwụt ke nditọ oro ẹkamade ke ntụnọ ye ke ima ẹsidiọn̄ọ n̄wed, ẹtie ufan ufan, ẹkop inemesịt ẹkan nditọ oro ẹyakde ẹnam se ẹmade, m̀mê nditọ oro ete ye eka ẹsọn̄de ido ẹkaha.”

Utịp oro ọfọnde akan emi akam odu. Nnyịn ima ineneme akpa ikpehe ke Mme N̄ke 22:6 oro ọdọhọde ete: “Tịm teme eyenọwọn̄ nte ekemde ye usụn̄ esie.” Ufan̄ikọ oro aka iso ye ndinem ikọ emi ete: “Ke ini enye akabarede idem akani owo, enye idikpọn̄ke enye.” Ndi n̄ke oro ẹkedade odudu spirit Abasi ẹwet mi enen̄ede ọsọn̄ọ ke mme ete ye eka oro ẹnamde emi ẹyekụt unen? Baba-o. Eyen fo enyene ifụre ndimek se enye edinamde ke enye ama okokpon. Edi ufan̄ikọ emi ọnọ mme ete ye eka nsọn̄ọ. Nso nsọn̄ọ?

Edieke mbufo ẹdade item Bible ẹbọk nditọ mbufo, idisọn̄ke ndinyene nti utịp—oro edi, ndikụt nte nditọ mbufo ẹkabarede ẹdi ikpọ owo oro ẹkopde inemesịt, uyụhọ, ẹnyụn̄ ẹdide se ẹkemede ndiberi edem. (Mme N̄ke 23:24) Mmọdo, ẹsịn ofụri ukeme ẹtịm nditọ mbufo idem, ẹkpeme mmọ, ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ndausụn̄. Edieke ẹnamde kpukpru emi, mbufo idituaha n̄kpọfiọk tutu amama.

[Ndise ke page 13]

Ndi mme ete ye eka ẹwụt ke imama nditọ mmọ ke ndiyak mmọ ẹnam se mmọ ẹmade?

[Ndise ke page 15]

Eti ete m̀mê eka esitịn̄ ntak oro ẹbọpde ibet ke ubon

[Ndise ke page 15]

Nti ete ye eka ẹsikpeme nditọ mmọ ẹsion̄o ke afanikọn̄ mbiara ererimbot emi

[Ndise ke page 16]

Ndibọk nditọwọn̄ esinen̄ede esịne utom, edi emi esisan̄a ye akwa utịp