Nso ke Jesus Ekekpep Aban̄a Hell?

Jesus ọkọdọhọ ete, “Edieke enyịn fo esịnde fi ọduọ, wụbede enye duọk: ọfọn fi ndida enyịn kiet ndụk ke Obio Ubọn̄ Abasi akan ndikpenyene enyịn iba, ndien ẹduọk fi ke hell; ke ọtọ eke ndọn̄ mmọ mîkpaha, ikan̄ mînyụn̄ inịmeke.”—MARK 9:47, 48, Edisana Ŋwed Abasi Ibom.

Ke idaha efen, Jesus ama etịn̄ aban̄a ini ubiereikpe oro imọ ididọhọde mme idiọkowo ite: “Ẹdianade Mi, mbufo emi ẹdide mbon nsobo, ẹkedụk ke nsinsi ikan̄, emi ẹkenịmde ẹnọ Satan ye mme angel esie.” Enye ama onyụn̄ ọdọhọ ke mmọ “ẹyedaha ẹkedụk ke nsinsi ufen.”—MATTHEW 25:41, 46, Edisana Ŋwed Abasi Ibom.

EDIEKE mûtịn̄ke enyịn ukot mme itie N̄wed Abasi emi, emekeme ndikere ke Jesus eketịn̄ aban̄a ikan̄ hell. Ke akpanikọ, Jesus ikodomoke nditịn̄ se ituahade ye se Bible etịn̄de in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Mme akpan̄kpa ifiọkke baba n̄kpọ kiet.”—Ecclesiastes 9:5.

Nso ndien ke Jesus eketịn̄ aban̄a ke ini enye ọkọdọhọde ke ẹyetop owo ẹsịn ke “hell”? Ndi “nsinsi ikan̄” oro Jesus eketịn̄de aban̄a edi ata ata ikan̄, mîdịghe ndi enye ada aban̄a n̄kpọ? Didie ke mme idiọkowo “[ẹdaha] ẹkedụk ke nsinsi ufen”? Ẹyak ibọrọ mme mbụme emi ke adiana ke adiana.

Nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a ke ini enye ọkọdọhọde ke ẹyetop owo ẹsịn ke “hell”? Akpasarade ikọ Greek oro ẹkabarede “hell” ke Mark 9:47 edi Geʹen·na. Ẹda ikọ emi ẹto ikọ Hebrew oro Geh Hin·nomʹ, emi ọwọrọde “Itịghede Hinnom.” Itịghede Hinnom okodu ke edem obio Jerusalem ke eset. Ke eyo ndidem Israel, ẹkesiwa nditọ mi—kpa oburobụt edinam emi Abasi akasuade. Abasi ama ọdọhọ ke imọ iyosobo mbon oro ẹwade nditọ mmọ ẹnọ mme nsunsu abasi. Ntak edi oro ẹkekotde Itịghede Hinnom “Itịghede Obom,” kpa ebiet emi ẹkesiduọn̄ọde ‘okpo mbon  emi.’ (Jeremiah 7:30-34.) Ntem, Jehovah ama ọdọhọ ke Itịghede Hinnom ayakabade edi itie uduọn̄ọ okpo, idịghe itie emi ẹtụhọrede mme owo.

Ke eyo Jesus, mme andidụn̄ Jerusalem ẹkesiduọn̄ọ mbio ke Itịghede Hinnom. Mmọ ẹma ẹsitop okpo mme abiatibet ẹdọn̄ ke itie uduọn̄ọ mbio emi ẹnyụn̄ ẹbara ikan̄ kpukpru ini man ata mbio ye okpo oro.

Ke ini Jesus eketịn̄de aban̄a ndọn̄ oro mîkpaha ye ikan̄ oro mînịmeke, ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke enye eketịn̄ aban̄a se ẹwetde ke Isaiah 66:24. Isaiah ama etịn̄ aban̄a “okpo mmọ emi ẹkesọn̄de ibuot ye [Abasi]” ete ke ‘ndọn̄ mmọ idikpaha, ikan̄ mmọ idinyụn̄ inịmeke.’ Jesus ye mbon oro enye eketịn̄de ikọ ọnọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke Isaiah eketịn̄ aban̄a okpo mbon oro mîkodotke ẹbụk.

 Ke ntre, Jesus akada Itịghede Hinnom, m̀mê Gehenna etịn̄ aban̄a mme akpan̄kpa oro mînyeneke idotenyịn ediset ke n̄kpa. Enye ama anam ikọ esie an̄wan̄a ke ini enye ọkọdọhọde ke Abasi “[ekeme] ndisobo ukpọn̄ ye ikpọkidem ke hell [Greek, Gehenna].” (Matthew 10:28) Gehenna ada aban̄a nsinsi n̄kpa, idịghe nsinsi ndutụhọ.

Ndi “nsinsi ikan̄” oro Jesus eketịn̄de aban̄a edi ata ata ikan̄ mîdịghe ndi enye ada aban̄a n̄kpọ? Tịm fiọk ete ke ẹkenịm “nsinsi ikan̄” oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke Matthew 25:41 ẹnọ “Devil ye mme angel esie.” Ndi afo emekere ke ata ikan̄ ekeme ndita mme edibotn̄kpọ eke spirit? Mîdịghe ndi “ikan̄” oro Jesus eketịn̄de aban̄a akada aban̄a n̄kpọ? Ke akpanikọ, “erọn̄” ye “ebot” oro Jesus okonyụn̄ etịn̄de aban̄a ikedịghe ata erọn̄ ye ebot, ikọ emi akada aban̄a orụk owo iba. (Matthew 25:32, 33) Nsinsi ikan̄ oro Jesus eketịn̄de aban̄a edita mme idiọkowo taktak ke ndamban̄a usụn̄.

Didie ke mme idiọkowo “[ẹdaha] ẹkedụk ke nsinsi ufen”? Okposụkedi ediwak Bible ẹsịnde “ufen” ke Matthew 25:46, ikọ Greek oro koʹla·sin enen̄ede ọwọrọ ndisịbe mme n̄kọk eto oro owo mîyomke nduọk. Ntre, ke adan̄aemi mbon oro ẹsụkde ibuot nte mme erọn̄ ẹdinyenede nsinsi uwem, mbon oro ẹsọn̄de ibuot nte mme ebot ẹsịn ndikabade esịt ẹyedụk “nsinsi ufen,” oro edi, ẹyesobo mmọ ke nsinsi.

Afo Ekere Didie?

Akananam Jesus ikpepke ke mme owo ẹnyene ukpọn̄ emi mîkemeke ndikpa. Edi enye ama esiwak ndikpep mme owo n̄kpọ mban̄a ediset ke n̄kpa. (Luke 14:13, 14; John  5:25-29; 11:25) Ntak emi Jesus ọkpọkọdọhọde ke mme akpan̄kpa ẹyeset edieke enye ekenịmde ke ukpọn̄ mmọ ikakpaha?

Jesus ikekpepke ke Abasi ayada iyatesịt otụhọde mme idiọkowo ke nsinsi. Utu ke oro, enye ọkọdọhọ ete: “Abasi akamama ererimbot ntem, tutu Enye osio ikpọn̄-ikpọn̄ Eyen emi Enye obonde ọnọ, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.” (John 3:16, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Ntak emi Jesus ọkọdọhọde ke mbon oro mîbuọtke idem ye imọ ẹyekpa? Edieke ikọ esie ọkọwọrọde ke ẹyetụhọde mmọ ke nsinsi ke ikan̄ hell, ndi enye ikpeketịn̄ke?

Bible ikpepke ke hell edi ebiet ndutụhọ. Mme okpono ndem ẹketọn̄ọ ukpepn̄kpọ emi, edi ẹnam enye etie nte ukpepn̄kpọ mme Christian. (Se ekebe oro  “Ibio Ibio Mbụk Aban̄ade Hell,” ke page 6.) Abasi itụhọkede mme owo ke nsinsi ke hell. Didie ke afo ndifiọk se hell edide editụk nte afo adade Abasi?

[Ekebe ke page 6]

 IBIO IBIO MBỤK ABAN̄ADE HELL

MME OKPONO NDEM ẸKETỌN̄Ọ UKPEPN̄KPỌ IKAN̄ HELL: Nditọ Egypt eset ẹma ẹnịm ke ikan̄ hell odu. N̄wed oro The Book Ȧm-Ṭuat, emi ẹkewetde ke 1375 M.E.N., etịn̄ aban̄a mbon oro “ẹditopde ẹdọn̄ ke obube ikan̄, ndien . . . mmọ idikemeke ndiwọrọ do, idinyụn̄ . . . ikemeke ndibọhọ edeme ikan̄.” Plutarch, kpa owo akwaifiọk Greece (emi okodude uwem ke n̄kpọ nte isua 46 esịm 120 E.N.) ama ewet aban̄a mbon oro ẹdude ke ikan̄ hell ete: “[Mmọ] ẹtua eyet ke ntak ọkpọsọn̄ ndutụhọ ye esuene esuene ufen emi mmọ ẹbọde.”

IDO UKPONO MME JEW ẸNỊM KE HELL ODU: Josephus (emi okodude uwem ke n̄kpọ nte isua 37 esịm 100 E.N.) emi edide ewetmbụk eset ama etịn̄ ke n̄ka mọn̄k mme Jew ẹma ẹnịm ke “ukpọn̄ isikpaha ke nsinsi.” Enye akadian ete: “Mbon Greece ẹnyene ukem ekikere emi . . . Mmọ ẹkere ke ndiọi owo ẹdu ke n̄kịmn̄kịm ebiet oro enyenede ndịk, kpa ebiet nsinsi ndutụhọ.”

INUA-OKOT IDO UKPONO CHRIST ẸTIENE ẸKPEP: Ke ọyọhọ isua ikie iba E.N., n̄wed oro mînyeneke nsọn̄ọ, oro ẹkotde Apocalypse of Peter, ọkọdọhọ ke “ẹnịm ikan̄ oro owo mîkemeke ndinịme ẹnọ” mme idiọkowo. Enye ọkọdọhọ n̄ko ete: “Ezrael emi edide angel afai atan̄ iren ye iban emi mbak idem mmọ asakde ikan̄ otop ọdọn̄ ke n̄kịmn̄kịm ebiet, kpa hell emi ẹnịmde ẹnọ mme owo; ndien spirit afai otụnọ mmọ.” Ke ukem ini oro, Theophilus eyen Antioch emi edide ewetn̄wed ama okot oto se Sibyl emi edide prọfet an̄wan Greece eketịn̄de aban̄a ufen oro ẹdinọde mme idiọkowo, ete: “Ẹyesịn mbufo ke ikan̄, ndien ikan̄ ayata mbufo kpukpru usen.” Theophilus ọdọhọ ke ikọ emi edi “akpanikọ, onyụn̄ enen, onyụn̄ enyene ufọn ọnọ kpukpru owo.”

ẸMA ẸSIDA UKPEPN̄KPỌ IKAN̄ HELL ẸWỤT KE IBAK IDIỌKKE: Ẹdọhọ ke Mary I, ọbọn̄ an̄wan England (1553-1558), emi ẹkesikotde “Ọbọn̄ Ibak,” sia ọkọfọpde n̄kpọ nte mbon Protestant 300 ke eto ọkọdọhọ ete: “Sia ẹdifọpde ukpọn̄ mbon oro ẹkpepde isio ukpepn̄kpọ, n̄kpọ ndomokiet ikwan̄ake edieke mfọpde mmọ ke ikan̄ ke isọn̄ ukem nte Abasi edifọpde.”

SE ẸDỌHỌDE KE HELL EDI MFỊN: Ke isua ndondo emi, ndusụk ido ukpono ẹmefiak ẹdụn̄ọde ukpepn̄kpọ hell. Ke uwụtn̄kpọ, Kọmiti Oro Esede Aban̄a Ukpepn̄kpọ Ufọkabasi England ọkọdọhọ ke 1995 ete: “Hell idịghe nsinsi ndutụhọ, edi edi ndimek ndinam n̄kpọ oro Abasi enen̄erede asua, emi edidade esịm nsinsi nsobo.”

[Ekebe/Ndise ke page 7]

NSO IDI “N̄KPỌDIỌHỌ IKAN̄”?

Ediyarade 20:10 ọdọhọ ke ẹyetop Devil ẹsịn ke “n̄kpọdiọhọ ikan̄” ẹnyụn̄ “ẹtụhọde [enye] ke uwemeyo ye ke okoneyo ke nsinsi-nsinsi.” (Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Edieke Abasi editụhọrede Devil ke nsinsi nsinsi, oro ọwọrọ ke Abasi eyenịm enye uwem n̄ko ke nsinsi nsinsi. Edi Bible ọdọhọ ke Jesus ‘oyosobo enye.’ (Mme Hebrew 2:14, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) N̄kpọdiọhọ ikan̄ emi ada aban̄a “udiana n̄kpa.” (Ediyarade 21:8, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Emi idịghe n̄kpa idiọkn̄kpọ Adam oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke Bible—kpa n̄kpa emi owo ekemede ndiset. (1 Corinth 15:21, 22) Sia Bible mîdọhọke ke mbon oro ẹdọn̄ọde ke “n̄kpọdiọhọ ikan̄” ẹyewọrọ, emi owụt ke “udiana n̄kpa” edi orụk n̄kpa en̄wen, emi owo mîdisetke.

Nso ndien ke ‘nsinsi ndutụhọ’ oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Ediyarade 20:10 ọwọrọ? Ke ini ẹbọde owo odudu, m̀mê ke ini ẹkpande enye ndinam se enye esimade ndinam, enye ekeme ndidọhọ ke ẹtotụhọde imọ. Ke ini Jesus okosobode ye mme demon, mmọ ẹma ẹfiori ẹte: “Nte emedi nditụhọde nnyịn [m̀mê ndibọ nnyịn odudu] ke ini mîkemke kan̄a?” (Matthew 8:29, Edisana Ŋwed Abasi Ibom) Ntre ke ini Bible ọdọhọde ke ‘ẹyetụhọde’ kpukpru mbon oro ẹdude ke “n̄kpọdiọhọ” ikan̄, oro ọwọrọ ndibọ mmọ odudu m̀mê ndiwot mmọ ke nsinsi, kpa se Bible okotde udiana n̄kpa.