Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Pontius Pilate ama enyene ntak ndifehe Caesar?

Man ẹnyịk Pontius Pilate, owo ukara Rome, owot Jesus, ikpọ owo mme Jew ẹkedọhọ ẹte: “Edieke asanade owo emi ayak, afo udịghe ufan Caesar.” (John 19:12) “Caesar” oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi ekedi Tiberius, akwa edidem Rome. Ndi Pilate ama enyene ntak ekededi ndifehe Caesar emi?

Nso orụk owo ke Tiberius Caesar ekedi? The New Encyclopædia Britannica ọdọhọ ke ediwak isua mbemiso ẹkekpede ikpe Jesus, ke etie nte Tiberius ama enyenyene “edu ibụk onyụn̄ aka iso anam kpukpru mbukpo n̄kpọ oro enye ekekemede man oyụhọ udọn̄ ibụk esie.” Ọkpọsọn̄ eyịghe ama esinam enye otụhọrede onyụn̄ owot owo ekededi oro enye akakam ekekerede-kere ke idaha ye imọ. N̄wed ofụri orụk ifiọk oro ọdọhọ ke “edieke mme ewetmbụk oro ẹkedude ke iduọkini Tiberius ẹnende, ke unọ idem inemesịt oro enye akamade akan ekedi ibak ye mbukpo n̄kpọ. Enye ama esiwot owo ntịme ntịme ke ibak ibak usụn̄.”

Ke ntem, etie nte orụk etop emi Tiberius ọkọwọrọde akanam Pilate enyịme se ikpọ owo mme Jew ẹketịn̄de onyụn̄ ọdọhọ ẹwot Jesus.—John 19:13-16.

Ntak emi Jesus ekeyetde mme apostle esie ukot?

Ediwak owo ikesisịneke ikpaukot ke Israel eset. Mbon oro ẹkesisịnede ikpaukot ẹkesisịne akpatkpat emi ẹkpahade-kpaha. Usụn̄ ye in̄wan̄ ẹkesidi ntọn̄ ntọn̄ m̀mê okpụk okpụk, ntre ukot mme owo ẹma ẹsidehe.

Mmọdo, ekedi ido ndisision̄o ikpaukot mbemiso ẹdụkde ufọk. Enyeneufọk m̀mê eyenufọk esie ekesiyet esenowo ukot. Bible etịn̄ ke ediwak itie aban̄a ọsọ edinam emi. Ke uwụtn̄kpọ, Abraham ọkọdọhọ isenowo emi ẹkedụkde ẹdi tent esie ete: “Mbọk yak ẹda ekpri mmọn̄ ẹdiyet mbufo ukot, mbufo ẹnyụn̄ ẹtie ke idak eto ẹduọk odudu: ndien nyada uyo esisịt ndi, mbufo ẹnyụn̄ ẹsọn̄ idem.”—Genesis 18:4, 5; 24:32; 1 Samuel 25:41; Luke 7:37, 38, 44.

Se inemede emi anam ifiọk ntak emi Jesus ekeyetde mme mbet esie ukot ke akpatre Passover oro enye ekenịmde ye mmọ. Enyene-ufọk m̀mê eyenufọk ikodụhe do, ndien ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke baba mbet esie kiet ikanamke n̄kpọ emi. Ntre, Jesus ama ada mmọn̄ ke akpan̄kpan̄ ye ọfọn̄ ukwọhọdeidem eyet onyụn̄ ọkwọhọde mme mbet ukot man ekpep mmọ ima ye nsụhọdeidem.—John 13:5-17.