Ukpọhọde Inemesịt Ubon

Nditụnọ Nditọ

John: * Mbemiso ete ye eka mi ẹkesinọde mi ufen ke ntak idiọkido ekedidi, mmọ ẹma ẹsinen̄ede ẹsịn ukeme ndifiọk ntak emi n̄kanamde idiọkido oro. Nsidomo nditiene uwụtn̄kpọ mmọ ke ini ntụnọde nditọ nnyịn. Owo ikesinamke ntre ke ubon mme Alison an̄wan mi. Ete ye eka esie ẹkesiwak ndinam n̄kpọ ke ibụmede. Etie nte mmọ ẹma ẹsitụnọ nditọ mmọ ikereke iban̄a se ikanamde mmọ ẹnam n̄kpọ oro. Ndusụk ini, esitie mi nte n̄wan mi esitụnọ nditọ nnyịn nsọn̄ido nsọn̄ido ntre.

Carol: Ete mi ama efehe ọkpọn̄ nnyịn ke ini n̄kedide isua ition kpọt. Enye ikamaha mi m̀mê nditọeka mi mbita. Eka mi ama anam utom ọkpọsọn̄ man enyene se adade ọbọk nnyịn, ami mma nnyụn̄ nnam ekese man nse mban̄a n̄kpri nditọeka mi. N̄ketieneke nnyene ifet ndibre mbre nte nditọwọn̄ eken sia n̄kesinamde utom nte eka. Tutu esịm emi, nnen̄ekede mfiọk ndibre mbre. Ke ini oyomde ntụnọ nditọ mi mmesinen̄ede ntie n̄kere se mmọ ẹkeduede. Mmesima ndifiọk ntak emi n̄kpọ eketịbede ye nte mmọ ẹkekerede n̄kpọ. Edi Mark ebe mi isiyakke n̄kpọ afịna enye ebịghi. Ete esie ekedi edima ete emi enyenede iwụk, emi okonyụn̄ ọsọn̄ọde ada ese eka esie enyịn. Ebe mi esisọp ndise mban̄a mfịna nditọ nnyịn. Enye esiyom ndifiọk se ikedide mfịna, enen̄ede mfịna oro, onyụn̄ ebe aka mbubehe esie.

NTE ikọ John ye Carol ẹwụtde, nte ẹkebọkde fi ekeme ndinen̄ede nnyene ubọk ke nte otụnọde okwommọ nditọ. Edieke ẹkebọkde ebe ye n̄wan ke nsio nsio usụn̄, etie nte mmọ ẹdinyene nsio nsio ekikere iban̄a editụnọ nditọ. Ndusụk ini, mme ukpụhọde emi ẹsisịn mfịna ke ndọ.

Ebe ye n̄wan ndikpa mba ekeme ndinam mfịna ọdọdiọn̄ ọdiọk. Ibịghike, ete ye eka oro ẹnyenede nditọ obufa ẹyedi ẹdikụt ke nditụnọ nditọ edi n̄kpọ oro adade ofụri ini mmọ. Joan, emi adianade kiet ye Darren ebe esie ọbọk nditọiban iba, ọdọhọ ete: “Mmama nditọ mi, edi mmọ ikesiwakke ndidụk idap ke ini oro nyomde mmọ ẹdụk. Mmọ ẹma ẹsidemede ke ata idiọk ini. Ẹma ẹsisịn  uyo ke ini nyomde nditịn̄ ikọ. Ẹma ẹsisuan ikpaukot, ọfọn̄, ye n̄kpọmbre mmọ ẹbon ke ufọk inyụn̄ idehedei itan̄ nyọhọ-nsụhọ udia ifep.”

Jack, emi idem n̄wan esie mîkọsọn̄ke ke ama akaman udun̄wan mmọ, ọdọhọ ete: “Mma n̄kpa mba nnyọn̄ utom ndi, nyataba idap ntie n̄kpeme nsekeyen nnyịn. Emi ikayakke itụnọ adiaha nnyịn nte akpanade itụnọ. Enye ikoyomke nnyịn itiene ise ekpri udun̄wan-eka esie enyịn.”

Ke ini ete ye eka oro ẹkpade mba ẹfan̄ade ẹban̄a nte ẹkpetụnọde eyen, n̄kpri mfan̄a oro ẹkeme ndikabade ikpọ eneni. Ke ini owo mîbiereke eneni, emi ekeme ndidian̄ade ete ye eka onyụn̄ anam eyen ada enye emi ọkọtọ enye eken man enyene se oyomde. Mme edumbet Bible ewe ẹkeme ndin̄wam ebe ye n̄wan ẹka iso ẹnen̄ede ẹdiana kiet ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹtụnọ nditọ mmọ?

Ẹnyene Ini Ẹnọ Kiet Eken

Ẹkpenyene ndidọ ndọ mbemiso nditọ ẹmanade, ndien ndọ oro ekpenyene ndika iso idem anyan ini ke nditọ ẹma ẹkekponi ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ ufọk. Bible etịn̄ ntem aban̄a mbọbọ ndọ: “Se Abasi ama akadian yak baba owo kiet okûdianade.” (Matthew 19:6) Matthew 19:5 ọdọhọ ke Abasi okoyom eyen ‘ọkpọn̄ ete ye eka esie.’ Ke nditịm ntịn̄, edibọk nditọ edi ikpehe kiet ke ndọ, edi idịghe ntak emi ẹdọde ndọ. Edi akpanikọ, oyom ete ye eka ẹda ini ẹnọ nditọ mmọ ukpep, edi mmọ ẹkpenyene nditi ke eti ndọ edi mfọnn̄kan itiat idakisọn̄ ndinam oro.

Nso idi usụn̄ kiet emi ebe ye n̄wan ẹkemede ndinen̄ede mma kiet eken ke mme isua oro mmọ ẹbọkde nditọ? Edieke ẹkemede, ẹsisio ini ẹnịm kpukpru ini nditie mbufo mbiba kpọt, itiehe ye nditọ. Ndinam oro ọyọnọ mbufo ifet ndineme mme akpan n̄kpọ oro ẹban̄ade ubon nnyụn̄ nda ini nsụhọde ntetie ye kiet eken. Edi akpanikọ, imemke utom ebe ye n̄wan ndisio ini ntie ọtọkiet. Alison, eka nditọ oro iketịn̄de iban̄a, ọdọhọ ete, “Ke ata ndondo oro etiede nte ami ye ebe mi imọn̄ inyene ifet nditie ọtọkiet, ekperedem eyen nnyịn ọmọn̄ oyom ise iban̄a imọ mîdịghe eyen nnyịn emi edide isua itiokiet enyene ‘mfịna,’ utọ nte ke imọ ikwe eton̄wed imọ.”

Joan ye Darren oro iketịn̄de iban̄a ẹsinyene ini ẹnọ kiet eken ebe ke ndinịm ini oro ẹsidọhọde nditọ mmọ ẹdụk idap. Joan ọdọhọ ete: “Ima inịm ini oro nditọ nnyịn ẹnyenede ndinịme ikan̄ nnyụn̄ ndụk idap. Oro ama esinọ mi ye ebe mi ini ndiduọk odudu nnyụn̄ nneme nneme.”

Edieke ebe ye n̄wan ẹnịmde ini udụk idap ẹnọ nditọ mmọ, emi ọyọnọ mmọ ini nditie ye kiet eken onyụn̄ anam eyen “okûkere aban̄a idemesie akan nte enye ekpekerede.” (Rome 12:3) Ke akpatre, nditọ oro ẹkpepde ndisidụk idap ke ini udụk idap ẹyefiọk ke okposụkedi emi mmimọ idide akpan ubak ubon ke idịghe mmimọ kpọt idi akpan ubak ubon—ke mmimọ inyene ndinịm mbet ubon utu ke mmimọ ndiyom ẹkpụhọ mbet ubon ekekem ye udọn̄ mmimọ.

NAM EMI ISE: Ẹnịm ini udụk idap ẹnyụn̄ ẹnam nditọ mbufo ẹsidụk idap ini oro kpukpru usen. Edieke eyen mbufo enyenede ntak nditre ndidụk idap ini oro, utọ nte edieke enye oyomde ndin̄wọn̄ mmọn̄, ẹmekeme ndiyak enye ọn̄wọn̄ mmọn̄ kpọt. Edi ẹkûyak eyen mbufo etre ndidụk idap ke ntak emi oyomde ntian̄ ye n̄kwon̄. Edieke eyen mbufo ọdọhọde ẹnọ imọ minit ition ndien mbufo ẹnyịme ndinọ enye, ẹnọ idiọn̄ọ oro edinamde enye ọfiọk ke minit ition oro okụre. Ke ndondo oro minit ition oro okụrede, ẹnịm enye ke bed, ẹkûdian ini efen ẹnọ enye. Yak ikọ mbufo “Ih edi Ih, Ihih mbufo edi Ihih.”—Matthew 5:37.

Ẹwụt ke Ẹdiana Kiet Ẹnọ Ntụnọ

N̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “Eyen mi, kop item usọ, kûnyụn̄ ukpọn̄ mbet uka.” (Mme  N̄ke 1:8) Ufan̄ikọ Bible oro owụt ke ete ye eka ẹnyene unen nditụnọ nditọ mmọ. Nte ededi, idem ke ini ẹkebọkde ebe ye n̄wan ke ukem usụn̄, mmọ ẹkeme ndinyene nsio nsio ekikere mban̄a nte ẹkpetụnọde nditọ ye ibet oro ẹkpenịmde ke ubon ke akpan idaha. Ete ye eka ẹkeme ndisan̄a didie n̄kan mfịna oro?

John oro iketịn̄de iban̄a, ọdọhọ ete, “N̄kere ke ifọnke ebe ye n̄wan ẹneni eneni ke iso nditọ.” Edi enye enyịme ke ndiwụt ke idiana kiet inọ ntụnọ emem nditetịn̄ akan ndinanam. John ọdọhọ ke “nditọwọn̄ ẹsise n̄kpọ etieti. Idem ke ini nnyịn mîsioho se nnyịn mînyịmeke itịn̄, eyen nnyịn ekeme ndikụt ke esịt inemke nnyịn.”

John ye Alison ẹsan̄a didie ẹkan mfịna emi? Alison ọdọhọ ete: “Edieke mmemmaha nte ebe mi otụnọde eyen nnyịn, nyebet tutu enye ama adaha aka ebiet oro enye mîdikopke se nnyịn itịn̄de ndien nsian ebe mi ekikere mi. Nyomke enye ekere ke imọ imekeme ndida nnyịn n̄kọtọ kiet ye eken man imọ inyene se iyomde ke ntak oro nnyịn inyenede nsio nsio ekikere iban̄a ntụnọ. Edieke enye okụtde ke ami nnyịmeke ye ebe mi, nyasian enye ke kpukpru owo ke ubon ẹnyene ndinyịme edumbet itie ibuot emi Jehovah enịmde ye nte ke ami mmama ndisụk ibuot nnọ ete esie nte ibuot, kpa nte enye enyenede ndisụk nnọ nnyịn nte ete ye eka esiemmọ.” (1 Corinth 11:3; Ephesus 6:1-3) John ọdọhọ ete: “Ami nsida iso ndinọ nditọ nnyịn ntụnọ ke ini idude ọtọkiet nte ubon. Edi edieke n̄wan mi ọfiọkde se iketịbede, mmesiyak enye ọnọ ntụnọ ndien ekem ndọhọ ke ntụnọ oro enye ọnọde odot. Edieke mmenyịmeke se enye anamde, nsineme oro ye enye ini en̄wen.”

Nso ke ẹkeme ndinam mbak nsio nsio ekikere oro ẹnyenede ẹban̄a editụnọ nditọ edisịn usua ke ufọt mbufo—ndien emi idiyakke nditọ mbufo ẹkpono mbufo?

NAM EMI ISE: Ẹmek ini kpukpru urua ndineme mme n̄kpọ oro ẹban̄ade edinọ nditọ ukpep, ẹnyụn̄ ẹsio ofụri esịt ẹneme mme n̄kpọ oro mbufo mîmaha. Domo ndikụt nte nsan̄a fo esede n̄kpọ emi, nyụn̄ fiọk ete ke eyen emi edi esiemmọ n̄ko.

Ete ye Eka—Ẹnen̄ede Ẹfiọk Kiet Eken

Edi akpanikọ ke ndibọk nditọ edi ọkpọsọn̄ utom. Ndusụk ini, ekeme nditie nte utom emi ada fi idem. Edi ebebịghi awawara, nditọ fo ẹyekpọn̄ ufọk, ndien afo ye nsan̄a fo ẹmọn̄ ẹfiak ẹdu mbufo mbiba kpọt. Ndi edibọk nditọ ayanam mbufo ẹdọdiọn̄ ẹma kiet eken nte ebe ye n̄wan m̀mê edikam esịn usua ke ufọt mbufo? Ibọrọ editiene adan̄a nte mbufo ẹdade item emi ke Ecclesiastes 4:9, 10 ẹsịn ke edinam: “Owo iba ẹfọn ẹkan owo kiet; koro mmọ ẹdiade eti n̄kpọ eyen utom mmọ. Koro edieke mmọ ẹduọn̄ọde, kiet eyemenede ufan esie.”

Ete ye eka ẹyenyene ata nti utịp edieke mmọ ẹdianade kiet. Carol, oro iketịn̄de iban̄a, ọdọhọ ntem: “Mma mfiọk ke ebe mi enyene ata nti edu, edi ndidiana kiet mbọk nditọ amanam mi mfiọk ata nti edu en̄wen emi enye enyenede. Mmenen̄ede n̄kpono nnyụn̄ mma enye ke ntak emi enye esidade ima ese aban̄a nditọ nnyịn.” John etịn̄ ntem aban̄a Alison, “Ndikụt nte n̄wan mi akabarede ata eti eka amanam mi nnen̄ede mma nnyụn̄ n̄kpono enye.”

Edieke afo afakde ifet ọnọ nsan̄a fo, mbufo ẹnyụn̄ ẹdiana kiet ẹbọk nditọ, mbufo ẹyedọdiọn̄ ẹma kiet eken nte nditọ mbufo ẹkponide. Idụhe uwụtn̄kpọ oro ọfọnde akan emi, oro ẹkpenịmde ẹnọ nditọ mbufo!

[Ikọ Idakisọn̄]

BỤP IDEMFO ETE . . .

▪ Nsitie ye nsan̄a mi mbịghi adan̄a didie kpukpru urua ke ini nditọ mîdụhe?

▪ Didie ke nsibere ye nsan̄a mi ke ini enye otụnọde nditọ nnyịn?