Kpebe Mbuọtidem Mmọ

Enye Ama Ọsọn̄ọ Ada Ọyọ Idomo

ESỊT ama etịmede Peter nte enye akasuande enyịn ese iso otuowo oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ Jesus. Mmọ ẹkedu ke synagogue ke Capernaum. Ufọk Peter okodu ke obio emi; enye ekesinam mbubehe iyak esie mi, ke mben Inyan̄ Galilee; ediwak ufan, iman, ye mme nsan̄a mbubehe esie ẹkedụn̄ mi. Eyịghe idụhe ke Peter ama enen̄ede oyom mbio obio imọ ẹda Jesus nte imọ ikadade, oro edi, ẹtiene ẹkop nduaidem ndikpep n̄kpọ mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ke ukot Akakan Andikpep. Etie nte mmọ idimaha ndinam ntre mfịn.

Ediwak owo ẹma ẹtre ndikpan̄ utọn̄. Ndusụk ẹma ẹkụni uyo ọwọrọ, sia mîkamaha se Jesus eketịn̄de. Edi nte ndusụk mbet Jesus ẹkenamde n̄kpọ akakam afịna Peter akan. Iso mmọ ikowụtke aba ke mmọ ẹkop inemesịt ndikpep n̄kpọ, nduaidem edikpep mbufa n̄kpọ, ye idatesịt edikpep akpanikọ. Idahaemi mmọ ẹyat esịt, ẹnyụn̄ ẹkam ẹnen̄ede ẹdiọk esịt. Ndusụk ẹma ẹsio ẹtịn̄ ke ikọ Jesus odoro owo ndidien. Mmọ ẹma ẹkpọn̄ synagogue sia mîkamaha aba ndikpan̄ utọn̄—inyụn̄ isan̄ake aba ye Jesus.

N̄kpọ emi ama etiene afịna Peter ye mme apostle eken. Se Jesus eketịn̄de usen oro ikenen̄ekede in̄wan̄a Peter. Peter ama ọfiọk ke mme owo ẹkeyat esịt ẹban̄a se Jesus eketịn̄de sia ikọ oro mîkan̄wan̄ake mmọ. Nso ke Peter akpakanam? Emi ikedịghe akpa ini oro enye okosobode idomo ndisọn̄ọ nda ye Eteufọk esie, idinyụn̄ idịghe akpatre. Ẹyak ise nte mbuọtidem akan̄wamde Peter akan idomo emi onyụn̄ aka iso ọsọn̄ọ ada.

Ama Ọsọn̄ọ Ada ke Ini Mbon En̄wen Mîkọsọn̄ọke Ida

Jesus ama esiwak ndinam idem akpa Peter. Eteufọk esie ama esiwak ndinam nnyụn̄ ntịn̄ n̄kpọ oro mme owo mîkodorike enyịn. Jesus ama ọnọ ediwak tọsịn owo udia n̄kpọn̄ emi ekebede. Ndien emi ama anam mmọ ẹyom ndimụm enye nnịm edidem. Edi enye ama anam se mmọ mîkekereke ke ndifehe onyụn̄ ọdọhọ mme mbet esie ẹsio ẹka Capernaum. Nte mme mbet ẹkedomode ndiwat uden̄ okoneyo oro, Jesus ama afiak anam n̄kpọ oro akakpade mmọ idem ke ndisan̄a ke enyọn̄ Inyan̄ Galilee oro akadahade, ndien emi ama anam Peter enen̄ede enyene mbuọtidem. *

Ke ndan̄nsiere, mmọ ẹma ẹdifiọk ke otuowo oro ẹma ẹwọn̄ọde ẹbịne mmimọ. Edi etie nte mme owo emi ẹkeyom Jesus afiak ọnọ mmimọ udia ke utịbe utịbe usụn̄, idịghe ke ntak emi ẹkemade ndikop ikọ Abasi. Jesus ama asua  ọnọ mmọ ke ntak emi mmọ ẹkemade n̄kpọ obụkidem. Nneme oro ama aka iso ke synagogue ke Capernaum, Jesus onyụn̄ afiak etịn̄ n̄kpọ emi mme owo mîkodorike enyịn ndikop ke ini enye ekekpepde mmọ ata akpan n̄kpọ kiet emi ọkọsọn̄de mmọ ndinyịme.

Jesus ikoyomke mme owo ẹdi ẹbịne imọ ke ntak udia, edi okoyom mmọ ẹda imọ nte enọ Abasi, oro edi, nte owo emi uwem ye n̄kpa esie edinamde mme owo ẹnyene nsinsi uwem. Ke ntre, enye ama ọnọ mmọ uwụtn̄kpọ ke ndimen idemesie ndomo ye manna, kpa uyo oro okotode ke heaven osụhọde edi ke eyo Moses. Ke ini ndusụk owo ẹkefan̄ade, enye ama ada uwụtn̄kpọ anam an̄wan̄a ke ama oyom mmọ ẹta obụkidem imọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ iyịp imọ man ẹnyene uwem. Ini emi ke mme owo ẹkenen̄ede ẹfan̄a. Ndusụk mmọ ẹma ẹdọhọ ẹte: “Ikọ emi akpa owo idem; anie ekeme ndikpan̄ utọn̄?” Idem ediwak mbet Jesus ẹma ẹfiak edem ẹtre ndisan̄a ye enye. *—John 6:48-60, 66.

Nso ke Peter akpakanam? Anaedi ikọ Jesus ama etiene ayan̄a enye ifiọk. Enye ikọfiọkke kan̄a ke akana Jesus akpa man anam uduak Abasi. Edi ndi ama ọdọn̄ Peter nditiene n̄kpọn̄ Jesus nte mme mbet oro ẹketiede usen oro nte mmọn̄ ubom? Baba; enyene akpan n̄kpọ emi akanamde Peter okpụhọde ye mmọ. Nso ikedi oro?

Jesus ama ọwọn̄ọde ese mme apostle esie onyụn̄ obụp ete: “Nte mbufo n̄ko ẹmeyom nditiene nnyọn̄?” (John 6:67) Enye okobụp apostle 12 oro, edi Peter ọkọbọrọ. Enye ekesiwak ndibọrọ se Jesus obụpde. Ekeme ndidi Peter ọkọsọn̄ọ kpukpru mmọ. Edide ntre m̀mê idịghe, enye edi owo emi ekesitịn̄de ikọ akan ke otu mmọ; etie nte Peter ikesimen̄eke nditịn̄ se isịnede enye ke esịt. Isan̄ enye emi, se ikesịnede enye ke esịt edi edinem ikọ emi owo mîkemeke ndifre mi: “Ọbọn̄, nnyịn idinyọn̄ ibịne anie? Afo enyene ikọ nsinsi uwem.”—John 6:68.

Ndi ikọ oro inen̄ekede itụk fi? Mbuọtidem oro Peter ekenyenede ke Jesus ama anam enye enen̄ede ọsọn̄ọ ada. Peter ama enen̄ede okụt ke Andinyan̄a en̄wen ikodụhe ke ebede Jesus ye nte ke Jesus ada ukpepn̄kpọ Esie—se enye ekpepde mme owo aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi—ọnọ mme owo edinyan̄a. Peter ama ọfiọk ke idem edieke odude mme n̄kpọ oro ẹyan̄ade imọ ifiọk, ke idụhe ebiet en̄wen oro ikemede ndika edieke iyomde Abasi ama imọ, imọ inyụn̄ inyene nsinsi uwem.

Ndi ekikere fo edi oro? Edi ediwak owo mfịn ẹdọhọ ke mmimọ imama Jesus edi isọn̄ọke ida ke ini ẹsobode idomo. Ana ida ikọ Jesus nte Peter akadade edieke anade inen̄ede isọn̄ọ ida. Ana ikpep mmọ, ifiọk se mmọ ẹwọrọde, inyụn̄ ida mmọ isịn ke edinam—idem ke ini mmọ ẹkpade nnyịn idem sia mîdịghe nte ikekerede m̀mê se ikpamade. Ididori enyịn ndinyene nsinsi uwem oro Jesus oyomde nnyịn inyene edieke isọn̄ọde ida.

 Ama Ọsọn̄ọ Ada ke Ini Ẹkenen̄ede

Esisịt ini ke mme n̄kpọ emi ẹma ẹkebe, Jesus ama ada mme apostle ye ndusụk mbet asan̄a anyan isan̄ aka n̄kan̄ edem edere. Ndusụk ini, ẹma ẹkeme ndida ke edisana Inyan̄ Galilee n̄kụt etịn̄e Obot Hermon emi ice ofụkde ke ata utịt utịt edem edere Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Nte mmọ ẹkedọkde ẹka mme obio emi ẹkperede Caesarea Philippi, * obot oro ama ọdọdiọn̄ okon̄. Jesus ama obụp mme anditiene enye akpan mbụme kiet ke ediye ebiet emi, emi ẹkemede ndida n̄kụt ata ekese ebiet ke edem usụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ.

Jesus okobụp mmọ ete: “Mme otuowo ẹdọhọ ẹte ami ndi anie?” Imekeme ndida enyịn ikike n̄kụt nte Peter owụkde enyịn ese Jesus iso, onyụn̄ afiak okụt nte Eteufọk esie ọfọnde ido onyụn̄ okụt akan ifiọk esie. Jesus okoyom ndifiọk m̀mê se mme owo ẹkekụtde ẹnyụn̄ ẹkopde akanam mmọ ẹdọhọ ke imọ idi anie? Mme mbet Jesus ẹma ẹbọrọ mbụme oro ke ndisiak ndusụk owo oro mme owo ẹsiwakde ndidọhọ nte Jesus edide. Edi Jesus ama oyom ndifiọk n̄kpọ en̄wen. Okûdi mbon oro ẹkperede enye idem ẹkan ẹtiene ẹnam ukem ndudue oro? Enye ama obụp mmọ ete: “Mbufo, ndien, ẹdọhọ ẹte ami ndi anie?”—Luke 9:18-22.

Peter ama afiak ọsọp ọbọrọ. Enye ama ọbọrọ se ikesịnede ediwak owo do ke esịt uko uko. Enye ọkọdọhọ ete: “Afo edi Christ, Eyen odu-uwem Abasi.” Imekeme ndida enyịn ikike n̄kụt nte Jesus akadarade ikọ Peter onyụn̄ enen̄ede otoro enye. Jesus ama anam Peter ọfiọk ke Jehovah Abasi—idịghe owo—akanam mbon oro ẹnyenede ata mbuọtidem ẹfiọk akpan n̄kpọ emi. Ẹma ẹnam Peter ọfiọk kiet ke otu akakan n̄kpọ emi Jehovah mîkayarakede kan̄a—oro edi, ndifiọk Messiah, m̀mê Christ, oro ẹketiede ẹbet toto ko.—Matthew 16:16, 17.

Christ emi ke ntịn̄nnịm ikọ eset okokot itiat emi mme andibọp ẹdisịnde. (Psalm 118:22; Luke 20:17) Jesus ekenyene utọ ntịn̄nnịm ikọ emi ke ekikere ke ini enye ọkọdọhọde ke Jehovah ayasiak esop odori ke itiat oro, m̀mê akamba itiat, emi Peter anamde ẹfiọk ke ndondo oro. * Ekem enye ọnọ Peter ata ikpọ ifetutom ke esop oro. Enye ikọnọhọ Peter odudu man akara mme apostle eken, nte ndusụk owo ẹdọhọde, edi ọkọnọ enye ifetutom. Enye ọkọnọ Peter “mme ukpọhọde obio ubọn̄.” (Matthew 16:19) Ẹkenọ Peter utom ndinam nsio nsio otu owo ita ẹnyene idotenyịn ndidụk Obio Ubọn̄ Abasi—ebem iso ọnọ mme Jew, ekem ọnọ mbon Samaria, ndien ke akpatre ọnọ mme Gentile, m̀mê mbon oro mîdịghe mme Jew.

Nte ini akakade, Jesus ama ọdọhọ ke mmọ  eke ẹnọde ediwak n̄kpọ ke ẹdiyom ediwak n̄kpọ ẹto mmọ; ikọ emi ama osu Peter ke idem. (Luke 12:48) Jesus ama aka iso anam mme owo ẹfiọk mme n̄kpọ oro ẹban̄ade Messiah, emi esịnede ke owo iditreke-tre ndisọp ntụhọde nnyụn̄ n̄wot enye ke Jerusalem. Peter ikamaha ndikop orụk ikọ oro. Enye ama ada Jesus esịk ada onyụn̄ asua ọnọ enye, ete: “Tua idemfo mbọm, Ọbọn̄; n̄kpọntịbe emi idisịmke fi tutu amama.”—Matthew 16:21, 22.

Peter eketịn̄ ikọ emi ke ofụri esịt, ntre anaedi se Jesus eketịn̄de ama akpa enye idem. Enye ama akpa edem owụt Peter, ese mme mbet eken—emi etiede nte ẹkekere ukem n̄kpọ emi Peter ekekerede—onyụn̄ ọdọhọ ete: “Daha mi ke iso, Satan! Afo edi n̄kpọ iduọ ọnọ mi, koro afo ukereke ekikere Abasi, edi ekere eke owo.” (Matthew 16:23; Mark 8:32, 33) Ikọ Jesus oro esịne item ọnọ kpukpru nnyịn. Edi ata mmemmem n̄kpọ ndiyak ekikere owo ebem ekikere Abasi iso. Edieke inamde ntre, idem ọkpọkọm inam man in̄wam owo, imekeme ndidue nnam uduak Satan utu ke uduak Abasi. Edi Peter ọkọbọrọ didie?

Enye ama enen̄ede ọfiọk ke Jesus ikọdọhọke ke imọ idi ata Satan kpa Devil. Idem n̄kpọ, n̄kọ Jesus iketịn̄ke ikọ ye Peter nte eketịn̄de ye Satan. Jesus ọkọdọhọ Satan ete: “Daha mi”; ọdọhọ Peter ete: “Daha mi ke iso.” (Matthew 4:10) Jesus ikesịnke apostle emi enye ọkọfiọkde ke enyene nti edu mi, edi ekenen̄ede ukwan̄ ekikere esie emi kpọt. Isọn̄ke ndifiọk ke ama oyom Peter etre ndida Eteufọk esie ke iso nte n̄kpọ iduọ edi ada enye ke edem nte anditiene enye oro eberede ye enye.

Ndi Peter ama afan̄a, ayat esịt, m̀mê ọbọp iso etre ndisioro uyo? Baba; enye ama osụhọde idem enyịme item oro. Ke ntem, enye ama afiak owụt ke imọ imọsọn̄ọ ida. Esiyom ẹnen̄ede kpukpru mbon oro ẹtienede Christ ndusụk ini. Idika iso inen̄ede isan̄a ikpere Jesus Christ ye Jehovah Abasi Ete esie edieke isụhọrede idem ibọ item inyụn̄ ikpep n̄kpọ ito item oro.—Mme N̄ke 4:13.

Ẹma Ẹnọ Enye Utịp Nsọn̄ọnda

Ikebịghike, Jesus ama etịn̄ ikọ en̄wen emi akakpade owo idem, ete: “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte ndusụk owo ẹdu ke otu mmọ emi ẹdade mi emi mîditabike n̄kpa tutu mmọ ẹbem iso ẹkụt Eyen owo nte edide ke obio ubọn̄ esie.” (Matthew 16:28) Eyịghe idụhe ke Peter ama enen̄ede oyom ndifiọk se ikọ oro ọwọrọde. Ekeme ndidi enye ama ekere m̀mê nso ke ikọ Jesus ọkpọwọrọ. Ekeme ndidi enye ama ekere ke owo idinọhọ imọ utọ akpan ifet emi ke ntak emi ẹkenen̄erede ẹsua ẹnọ imọ.

Edi ke ufan̄ urua kiet, Jesus ama ada James, John, ye Peter ọdọk ke “edikon̄ obot”—emi ekemede ndidi Obot Hermon, emi mîkoyomke usụn̄. Etie nte ekedi okoneyo sia idap ama ọyọhọ iren mbita emi enyịn. Edi enyene n̄kpọ oro eketịbede nte Jesus okosụk ọbọn̄de akam, emi ekebịnde idap efep ofụri ofụri.—Matthew 17:1; Luke 9:28, 29, 32.

Jesus ama ọtọn̄ọ ndikpụhọ mmọ ke enyịn. Iso esie ama ọtọn̄ọ ndiyama, ndisem, tutu akabade esem nte utịn. Edisịnen̄kpọ esie onyụn̄ akabade afia, esem. Ekem mbiet iba ẹdida ye Jesus, kiet ada aban̄a Moses, enye eken onyụn̄ ada aban̄a Elijah. Mmọ ẹneme nneme ye enye ẹban̄a “unyọn̄ esie oro ẹkenịmde ndisu enye ke idem ke Jerusalem”—emi anade edi n̄kpa ye enye ndiset ke n̄kpa. Ama ana ata in̄wan̄-in̄wan̄ ke Peter ikenenke ke baba usụn̄ kiet ndikọdọhọ ke Jesus idikopke orụk ubiak oro!—Luke 9:30, 31.

Ama enen̄ede ọdọn̄ Peter nditiene nneme nneme ke utịbe utịbe n̄kukụt emi. Eketie nte n̄kpọ eke Moses ye Elijah ẹyomde ndidaha n̄kpọn̄ Jesus. Ntre, Peter ama ọdọhọ ete: “Andikpep, ọfọn nnyịn ndidu mi, ntre yak nnyịn ibọp ataya ita, kiet enyene fi, kiet enyene Moses, kiet onyụn̄ enyene Elijah.” Edi ikoyomke ẹbọp ataya ẹnọ mbiet iba oro ẹkedade ẹban̄a asan̄autom Abasi iba oro ẹkekpan̄ade anyan ini ko. Ke akpanikọ, Peter ikọfiọkke se enye eketịn̄de. Ndi ifiopesịt ye eti edu Peter inamke fi ama enye?—Luke 9:33.

Enye ye James ye John ẹma ẹbọ utịp en̄wen okoneyo oro. Obubịt enyọn̄ ama oboho  onyụn̄ ofụk mmọ ke obot oro. Uyo ama oto ke obubịt enyọn̄ oro ọwọrọ—emi ekedi uyo Jehovah Abasi! Jehovah ọkọdọhọ ete: “Emi edi Eyen mi, kpa enye emi ẹmekde. Ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye.” N̄kukụt oro ama etre do, mmọ kpọt ẹnyụn̄ ẹdu ye Jesus ke obot oro.—Luke 9:34-36.

N̄kukụt oro ekedi ata akwa enọ emi ẹkenọde Peter ye nnyịn! Ke ediwak isua ẹma ẹkebe, enye ama ewet aban̄a akwa ifet emi enye ekenyenede okoneyo oro ke “ndikokụt akwa ubọn̄ esie,” oro edi, ndinen̄ede nda enyịn n̄kụt ubọn̄ oro Jesus edinyenede nte Edidem eke heaven. N̄kukụt oro ama ọsọn̄ọ ediwak ntịn̄nnịm ikọ oro ẹdude ke Ikọ Abasi onyụn̄ ọsọn̄ọ mbuọtidem Peter man enye ọkpọyọ mme idomo oro enye edisobode ke ini iso. (2 Peter 1:16-19) Ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem ntre n̄ko edieke isọn̄ọde ida, nte Peter ọkọsọn̄ọde ada, ye Eteufọk nnyịn emi Jehovah emekde, ikpep n̄kpọ ito enye, ibọ ntụnọ ye edinen̄ede emi enye ọnọde, inyụn̄ isụhọde idem itiene enye kpukpru usen.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

[Ekebe/Ndise ke page 28]

 Anie Edi Akamba Itiat?

“Ndọhọ fi nte, Afo edi Peter, ndien nyọbọp esop mi ke enyọn̄ akamba itiat emi.” (Matthew 16:18) Ẹsiwak ndida ke ikọ oro Jesus eketịn̄de ọnọ apostle Peter do ọwọrọ ke Peter edidi itiat idakisọn̄ esop Christian. Ufọkabasi Catholic ekpep ke Jesus ama ọnọ Peter odudu man akara mme apostle eken, ndien ke emi akanam enye edi akpa pope. Ke ntem, ẹwet ikọ Jesus oro ke ata ikpọ abisi emi ẹniọn̄de ẹkan owo ke usem Latin ke esịt Ufọkabasi Saint Peter ke Rome.

Ndi Jesus ọkọdọhọ ke Peter edi akamba itiat oro, emi imọ idibọpde esop Christian idori? Baba. Kere ban̄a ntak ita emi ẹkemede ndinam nnyịn inen̄ede ifiọk n̄kpọ emi. Akpa, mme apostle eken ẹma ẹtiene ẹdu, ndien mmọ ikadaha ke se Jesus eketịn̄de edi oro. Edieke Jesus ọkọnọde Peter odudu ke iso mmọ man akara kpukpru mmọ, ntak, ndien, emi mmọ ẹkesinenide ndien ndien ke otu idemmọ m̀mê anie okpon akan? (Mark 9:33-35; Luke 22:24-26) Udiana, nte ini akakade, apostle Paul ama ọdọhọ ke akamba itiat oro ikedịghe Peter, edi ke edi Jesus Christ. (1 Corinth 3:11; 10:4) Ọyọhọ ita, ke ediwak isua ẹma ẹkebe, Peter ke idem esiemmọ ama ọdọhọ ke imọ ikadaha ke imọ idi akamba itiat oro. Utu ke oro, enye ekewet ete ke Jesus ekedi “itiat inụk,” oro ẹketịn̄de ẹban̄a anyan ini ko, emi Abasi ke idem esiemmọ ekemekde.—1 Peter 2:4-8.

Edi ndusụk owo ẹsụk ẹdọhọ ke sia enyịn̄ Peter ọwọrọde “Itiat,” ke Jesus ọkọdọhọ ke enye edi akamba itiat oro. Edi ke nditịm ntịn̄, enyịn̄ Peter iwọrọke ukem n̄kpọ ye ikọ oro “akamba itiat” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke ufan̄ikọ oro. Enyịn̄ Peter ọwọrọ “Ubak Akamba Itiat,” ndien edi ikọenyịn̄ emi adade ọnọ erenowo; ikọ oro ẹkabarede “akamba itiat” edi ikọenyịn̄ emi adade ọnọ n̄wan. Do, ikọ Jesus ọwọrọ didie? Ke nditịm ntịn̄, enye ọkọdọhọ Peter ete: “Afo emi n̄kotde Peter, m̀mê Itiat, ọmọfiọk enye emi edide ‘akamba itiat,’ kpa Christ, emi edidide itiat idakisọn̄ esop Christian.” Nso akwa ifet ke Peter ekenyene ntem ndinam ẹfiọk ata akpan n̄kpọ emi!

[Mme Ndise ke page 24, 25]

Peter ama ọsọn̄ọ ada idem ke ini ẹkenen̄ede enye

[Ndise ke page 26]

Ẹma ẹnam Peter okụt utịbe utịbe n̄kukụt ke ntak emi enye ọkọsọn̄ọde ada