“N̄kpa N̄kpa Edidian̄ade Nnyịn”

EDIWAK ebe ye n̄wan ẹsitịn̄ ikọ emi ye idatesịt ke usen ndọ mmọ edi inen̄ekede ikere ke n̄kpa ekeme ndidian̄ade mmimọ usen kiet. Usọn̄, udọn̄ọ, m̀mê mbabuat n̄kpọntịbe ẹdi mme ọsọ n̄kpọ mmọn̄eyet emi ẹkemede ndida uwem owo ima, ọkpọn̄ owo enye eken ọnọ ndobo ye mfụhọ.—Ecclesiastes 9:11; Rome 5:12.

Ibat oro ẹnamde owụt ke se ikperede ndisịm mbahade iba iban oro ẹdide isua 65 m̀mê akande oro ẹdi mme ebeakpa. Ke nditịm ntịn̄, sia iren ẹsiwakde ndikpa n̄kpọn̄ iban, emi esịn Efịk ẹnyene ikọ oro “ebeakpa,” edi inyeneke ikọ inọ eren emi n̄wan akpade ọkpọn̄. Emi iwọrọke ke n̄kpọ emi edi mfịna iban kpọt. Se idude edi ke nsan̄a ata ediwak owo ẹkpan̄a. Okûdi afo edi kiet ke otu mmọ?

Edide afo edi eren m̀mê n̄wan, nso ke akpanam edieke nsan̄a fo akpade? Ndi Bible ekeme ndin̄wam owo ọyọ mfụhọ emi? Didie ke ndusụk ebeakpa ye iren emi iban ẹkpade ẹkpọn̄ ẹyọ? Okposụkedi emi mînyeneke akpan usụn̄ kiet emi ekemede ndifọn ye kpukpru owo, odu mme edumbet ye mme ekikere oro ẹkemede ndin̄wam.

Ndiyọ N̄kpa Nsan̄a

Okposụkedi emi ndusụk owo ẹkerede ke nditua eyet ọwọrọ ke owo edi mbe m̀mê ke akam ekeme ndifịna owo, Dr.  Joyce Brothers, ekpepn̄kpọ mban̄a ekikere, emi enye ke idem esiemmọ edide ebeakpa, ọdọhọ ke nditua eyet etie nte akpa usọbọ. Ke nditịm ntịn̄, nditua eyet edi ndammana usụn̄ ndifụhọ n̄kpa ndien emi esinam ubiak oro osụhọde esịt. Kûyak bụt anam fi nditua eyet. Eti uwụtn̄kpọ owo emi akatuade n̄kpa odu ke Bible. Abraham edi owo emi ekenyenede n̄wọrọnda mbuọtidem, ndien enye ama adia ukpono edikere ufan Abasi. Kpa ye oro, ke ini Sarah edima n̄wan esie akakpade, enye ama “aka ndiseme Sarah nnyụn̄ ntua eyet nnọ enye.”—Genesis 23:2.

 Okposụkedi emi edide ndammana n̄kpọ ndiyom ndidu ikpọn̄ ndusụk ini, kûma ndidu ikpọn̄ kpukpru ini. Mme N̄ke 18:1 odụri owo utọn̄ ete: “Owo ido esie ebịne se enye oyomde.” Utu ke oro, bọ un̄wam mme iman ye mme ufan emi ẹnyenede esịtmbọm. Esop Christian, emi mbiowo ẹkemede ndinọ ibetedem ye item ke ini ẹyomde, edi utịbe utịbe enọ ke afan̄ emi.—Isaiah 32:1, 2.

Ama an̄wam ndusụk owo ke ini mmọ ẹkebọrọde leta ye kad oro ẹkedade ẹdọn̄ mmọ esịt. Emekeme ndida ifet emi n̄wet nti n̄kpọ oro etide aban̄a nsan̄a fo, ye n̄kpọ oro ẹkesinamde ọtọkiet. Ndinyene n̄wed emi ọdọn̄de ndise, leta, ye mme n̄kpri n̄kpọ eken ayanam fi okop nsọn̄idem n̄ko.

Edi ndammana n̄kpọ ibuot ndiyon̄ owo emi nsan̄a esie akpade ke ndondo oro, edi ndinam mme n̄kpọ oro esinamde kpukpru ini ye ke ini oro esinamde mmọ ayan̄wam fi. Ke uwụtn̄kpọ, edieke enyenede akpan ini oro esidụkde idap, edemerede, adiade udia, m̀mê anamde ndusụk utomufọk, ka iso nam ntre. Bem iso diomi se edinamde ke utịturua ye ke mme akpan usen nte usen ndọ mbufo, emi esinen̄erede ofụhọ n̄kpa oro. Ọfọn enen̄ede aka iso anam n̄kpọ Abasi.—1 Corinth 15:58.

Edi ata mmemmem n̄kpọ owo ndinam ndiọi ubiere ke ini enye ofụhọde. Ndiọi owo ẹkam ẹkeme ndidomo ndida idiọk idaha fo n̄wo fi. Mmọdo, kûnam ubiere itọk itọk uban̄a mme utọ n̄kpọ nte edinyam ufọk fo, edinam akpan mbubehe, m̀mê edifiak ndọ ndọ. N̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “N̄kọkibuot owo nsịnifịk itreke ndinyene ufọn, edi kpukpru owo eke ẹnamde n̄kpọ ke ibụmede iditreke ndidu ke unana.” (Mme N̄ke 21:5, NW) Ekpenyene ndibet kan̄a tutu afo ekeme ndikere n̄kpọ ọfọn mbemiso anamde mme orụk ubiere oro.

Ekeme ndisọn̄ etieti nditan̄ n̄kpọ nsan̄a fo nsion̄o, akpan akpan edieke edide ẹma ẹnen̄ede ẹdọ ndọ ẹbịghi, edi emi edi ubak eyet oro enyenede nditua. Nditre ndinam enye ini oro akpanade anam ekeme ndinam ubiak fo ọdọdiọn̄ ebịghi. (Psalm 6:6) Ndusụk owo ẹsima ndinam emi ikpọn̄; ndusụk owo ẹbat ke ọfọn n̄kpet n̄kpet ufan odu man ikpasian enye se n̄kpọ emi ẹtide mmimọ. Emekeme n̄ko ndidọhọ ufan m̀mê iman an̄wam fi ewet n̄kpọ ke n̄wed, utọ nte ndibọ abiausọbọ n̄wed oro owụtde ke nsan̄a fo akpa; ndisian ukara, ban̄k, owo emi enye akakamade isọn; ndikpụhọ enyịn̄ ke n̄wed inyene; ndibọ n̄kpọ oro ẹsinọde owo ke ini nsan̄a esie akpade; ye ndikpe okụk ufọkibọk.

Ti ete ke idu uwem ke ererimbot oburobụt ido. Ekeme ndisọn̄ fi ndidu edisana uwem idahaemi odude ikpọn̄ mi. Ikọ apostle Paul emi enen̄ede odot: “Owo mbufo kiet kiet [ekpenyene ndifiọk] nte akpakarade ndido esie ke edisana ido ye ukpono, idịghe ke idiọk udọn̄ idan̄ utọ nte oro mme idụt emi mîfiọkke Abasi ẹnyenede.” (1 Thessalonica 4:4, 5) Ke ntre, ifọnke ese mme ndise senima, okot mme n̄wed, onyụn̄ akpan̄ utọn̄ ọnọ ikwọ emi ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye oburobụt ido.

Ke akande kpukpru, fiọk ete ke ayada ini mbemiso idem ọsọn̄de fi. N̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro USA Today, ọdọhọ ke ndụn̄ọde oro Ufọkn̄wed Ntaifiọk Michigan ẹkenamde owụt ke ada owo emi nsan̄a esie akpade ke nsụhọde n̄kaha isua kiet ye ubak mbemiso enye ọtọn̄ọde ndifiak n̄kop nsọn̄idem. Bọn̄ akam nọ  Abasi an̄wam fi enyene edu ediyọ, emi mbun̄wụm spirit Abasi anamde ọdọdiọn̄ enyene. (Galatia 5:22, 23) Idem ọyọsọn̄ fi nte ini akade okposụkedi emi mîtiehe fi ntre mfịn.

Nte Ndusụk Owo Ẹyọde

Ebe Anna ndikpa ke ndondo emi ama abiak enye etieti sia mmọ ẹma ẹdọ ndọ edinem edinem ke isua 40. “Eka mi akakpa ke ini n̄kedide isua 13, ekem ete mi ye akpaneka mi ye udọeka mi, ọkọrọ ye udun̄wan eka mi ẹkpan̄a. Edi mmekeme nditịn̄ ke ofụri esịt ke ndomokiet ke otu emi ikabiakke mi nte n̄kpa ebe mi. Eketie nte n̄kpọ eke ekesịbede mi ke itie iba. Inua ikemeke nditịn̄ ubiak oro.” Nso in̄wam enye ọyọ ubiak emi? “Mmenịm akwa n̄wed emi ndọn̄de mme leta ye kad oro ẹwetde nti n̄kpọ ẹban̄a ebe mi ye ima oro ẹkemade enye ye nte ẹtorode kpukpru nti edu esie. Owo kiet kiet etịn̄ n̄kpọ oro enye amade aban̄a ebe mi. Mmenịm ke Jehovah n̄ko eti enye ndien ke ayanam enye eset.”

Esther emi edide isua 88 etịn̄ ntem aban̄a se inamde enye ọyọ, ete: “Akakan idomo edi ndidu ikpọn̄ ke ima ikodu ọtọkiet ke isua 46. Edi mmokụt ke ndinyene ekese ndinam ke n̄kpọ Abasi edi ata akwa un̄wam. Ntreke ndidụk mbono esop kpukpru ini, ndikwọrọ ikọ nnọ mme owo, nnyụn̄ n̄kot n̄wed. Nditre ndidu ikpọn̄ an̄wam mi n̄ko. Ndụk nsan̄a ye mbon oro ẹmade ndikpan̄ utọn̄ nnọ mi. Idịghe kpukpru ini ke mmọ ẹsitịn̄ ikọ ẹdọn̄ mi esịt, edi esinen̄ede enem mi ke ini mmọ ẹdude ye ami ẹnyụn̄ ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ mi.”

Robert emi kansa okowotde n̄wan esie ke mmọ ẹma ẹkedọ ndọ isua 48, ọdọhọ ete: “Ọsọn̄ etieti ndiyọ n̄kpa nsan̄a fo emi ekesidade enyene nneme, anam ubiere, ẹka isan̄ ye nduọkodudu ọtọkiet, ẹnyụn̄ ẹneme se iketịbede ke usen. Edi ata ọkpọsọn̄ en̄wan, edi mmebiere  ndiyọ nnyụn̄ ndu uwem nte n̄kemede. Ndinam n̄kpọ nnyụn̄ n̄kere n̄kpọ ọfọn an̄wam mi. Akam onyụn̄ enen̄ede ọdọn̄ mi esịt n̄ko.”

Ndidu Uwem Ọfọn ke Nsan̄a Owo Ama Akakpa

Okposụkedi emi n̄kpa edima nsan̄a owo ekemede ndidi n̄kpọ oro abiakde owo akan, idịghe utịt edi oro. Ama ese enye ke usụn̄ en̄wen, emekeme ndikụt ke emenyene ifet ndinam mme n̄kpọ oro mûkesinyeneke ifet ndinam, utọ nte edinam ini nduọkodudu ye ukaisan̄. Mme edinam emi ẹkeme ndida ini oro okpokopde ndobo. Emi ekeme ndinọ ndusụk owo ifet ndibuana ata ọyọhọ ọyọhọ ke utom ukwọrọikọ. Idụhe se idinamde okûkop idatesịt ndin̄wam mme owo ke utọ usụn̄ emi, koro Jesus ọkọdọhọ ete: “Inemesịt okpon ke ndinọnọ akan ke ndibọbọ.”—Utom 20:35.

Kûdedei ukere ke udukopke aba inemesịt tutu amama. Fiọk ete ke Jehovah Abasi eyekere aban̄a fi edieke oyomde enye. David andiwet psalm ọkọdọhọ ete: ‘Jehovah emenede ebeakpa enịm ke enyọn̄.’ (Psalm 146:9) Ọdọn̄ owo esịt ndifiọk ke Bible okot Jehovah “Ete mbọm ye Abasi kpukpru ndọn̄esịt” onyụn̄ etịn̄ n̄ko aban̄a enye ete: “Afo atat ubọk fo, onyụn̄ ọnọ kpukpru mme andidu uwem se mmọ ẹmade, ẹyụhọ.” (2 Corinth 1:3; Psalm 145:16) Ke akpanikọ, edima Abasi, kpa Jehovah, enyene ukeme, enyịme, onyụn̄ eben̄e idem ndin̄wam mbon oro ẹyomde un̄wam esie ke ofụri esịt. Akpakam etie fi ke idem nte eketiede nditọ Israel eset, emi ẹkekwọde ẹte: “Mmọn̄ mmenede enyịn mi nse ikpọ obot. Edinyan̄a mi oto m̀mọ̀n̄? Edinyan̄a mi oto Jehovah, emi akanamde enyọn̄ ye isọn̄.”—Psalm 121:1, 2.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 19]

Ata ediwak owo ke ẹfụhọ n̄kpa nsan̄a mmọ ẹnyụn̄ ẹkop ndobo. Ndi afo edi kiet ke otu mmọ?

[Ekebe ke page 21]

Nso Kaban̄a Edifiak Ndọ Ndọ?

Bible ọdọhọ ke n̄kpa edi utịt ndọ, ndien ke ntem ke nsan̄a oro ẹkpade ẹkpọn̄ enyene ifet ndifiak ndọ ndọ. (1 Corinth 7:39) Kpa ye oro, enyene-idem enyene ndibiere. Edi enen̄ede ọfọn nditọ ẹfiọk ke ete m̀mê eka mmọ ọmọn̄ afiak ọdọ ndọ ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹbere ye enye. (Philippi 2:4) Ke uwụtn̄kpọ, ke akpa, Andrés ikamaha ete esie afiak ọdọ n̄wan. Enye ama ama eka esie tutu iyomke owo en̄wen ada itie esie. Enye ọdọhọ ete: “Edi ikebịghike mma ndifiọk ke ete mi akanam eti ubiere. Enye ndidọ n̄wan ama anam enye afiak okop inemesịt. Enye ama afiak ọtọn̄ọ ndinam mme n̄kpọ oro enye mîkanamke ke anyan ini, utọ nte edika isan̄. Ndien mmenen̄ede ndat esịt mban̄a n̄wanete mi emi enen̄erede ese aban̄a enye ntre.”

[Mme Ndise ke page 20, 21]

Ndinyene se anamde nnyụn̄ mben̄e Abasi an̄wam fi ọyọ ayanam fi okop nsọn̄idem