Balsam Gilead—Balm Emi Esikọkde Udọn̄ọ

MBỤK Bible oro ẹtịmde ẹmehe ke Genesis obụk nte nditọete Joseph ẹkenyamde enye ẹnọ ndusụk mbonurua Ishmael emi ẹkekade Egypt. Udịm mbonurua oro ẹketo Gilead, ndien mme Camel mmọ ẹma ẹsibiom balm, m̀mê balsam, ye n̄kpọurua eken ẹka Egypt. (Genesis 37:25) Ibio ibio mbụk emi anam ifiọk ke mme owo ke Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn eset ẹma ẹnen̄ede ẹma balm Gilead, ke ntak emi enye ekesinen̄erede ọkọk udọn̄ọ.

Edi, ke n̄kpọ nte isua 2,600 emi ẹkebede, prọfet Jeremiah ama obụp mfụhọ mfụhọ ete: “Nte baba balsam idụhe ke Gilead?” (Jeremiah 8:22) Nso ikanam Jeremiah obụp mbụme emi? Nso idi balsam? Ndi balsam odu ndida n̄kọk udọn̄ọ mfịn?

 Balsam ke Eyo Bible

Balsam edi itai nsio nsio eto emi enyenede ufuọn̄, emi esiwakde nditie aran aran, onyụn̄ adianade ke n̄kpọ. Aran balsam, emi ẹkesiwakde ndida nnam incense ye ufuọn̄n̄kpọ, ekedi kiet ke otu mme ọsọn̄urua n̄kpọ ke Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn eset. Enye ama esịne ke otu ndisana aran nyere ye incense oro ẹkedade ẹnam n̄kpọ ke tent utuakibuot esisịt ini ke nditọ Israel ẹma ẹkewọrọ ke Egypt. (Exodus 25:6; 35:8) Ufuọn̄n̄kpọ, m̀mê aran balsam, ama esịne n̄ko ke otu ata ediwak enọ oro ọbọn̄ an̄wan Sheba ọkọnọde Edidem Solomon. (1 Ndidem 10:2, 10) Ẹma ẹnuak Esther idem, ẹyet enye ‘edifuọn̄-n̄kpọ [m̀mê, aran balsam] ke ọfiọn̄ itiokiet’ mbemiso enye okodụkde ke ọtọ Edidem Ahasuerus eke Persia.—Esther 1:1; 2:12.

Okposụkedi emi nsio nsio ebiet ke Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn ẹkenyenede aran balsam, mbon Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ẹkenyene balsam Gilead; Gilead edi obio emi okodude ke edem usiahautịn Akpa Jordan. Jacob akada balsam nte kiet ke otu “akakan mfri edem [oro],” ndien enye ama ọnọ enye nte enọ ẹka Egypt. (Genesis 43:11) Prọfet Ezekiel ama onyụn̄ asiak balm, m̀mê balsam, esịn ke otu n̄kpọurua oro Judah ye Israel ẹkesinọde ẹka Tyre. (Ezekiel 27:17) Ẹma ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ balsam ke ntak emi enye ọkọfọnde ndida n̄kọk udọn̄ọ. Mme n̄wed eset ẹtịn̄ ndien ndien ẹban̄a nte balm emi ekenyenede odudu ndinam idem ọsọn̄ owo, akpan akpan ndinam unan owo akpa.

Balsam Emi Ẹdade Ẹkọk Idụt Oro Ọdọn̄ọde

Nso ndien ikanam Jeremiah obụp ete, “Nte baba balsam idụhe ke Gilead”? Man ifiọk se ikanamde enye obụp, oyom ise nte idụt Israel eketiede ini oro. Prọfet Isaiah ama ebem iso etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ nte itie ebuana Israel ye Abasi ọkọdiọkde eketre, ete: “Ọtọn̄ọde ke ikpat ukot tutu esịm ke ibuot, baba nsọn̄idem idụhe ke esịt; ke edi unan ye n̄kukịp, ye obufa ufen: ifịkke mmọ, inyụn̄ ibọpke.” (Isaiah 1:6) Utu ke idụt oro ndikokụt nte itie mmọ ọkọdiọkde nnyụn̄ n̄kabade esịt, mmọ ẹkeka iso ke idiọk usụn̄ mmọ. Ntak edi oro Jeremiah ekesemede ke eyo esie ete: “Mmọ ẹduọk uyo Jehovah; ndien nso ifiọk ke mmọ ẹnyene?” Ubaha-e mmọ ẹkpekefiakde ẹbịne Jehovah, enye ọkpọkọkọk mmọ. “Nte baba balsam idụhe ke Gilead?” Mbụme emi anam owo enen̄ede ekere n̄kpọ.—Jeremiah 8:9.

Ke ediwak usụn̄, ererimbot mfịn ọyọhọ ye “unan ye n̄kukịp, ye obufa ufen.” Unana, ufịk, ibụk, ye nsọn̄ido ke ẹnọmọ mme owo, ndien kpukpru emi ẹtịbe sia ima oro mme owo ẹkesimade Abasi ye mbọhọidụn̄ mmọ ebịt. (Matthew 24:12; 2 Timothy 3:1-5) Ediwak owo ẹkere ke owo ikereke iban̄a mmimọ ke ntak orụk, ekpụk, m̀mê isua emana mmimọ. Ke adianade do, akan̄, udọn̄ọ, ekọn̄, ye n̄kpan̄a ke ẹnọmọ mme owo n̄ko. Ediwak mbon oro ẹnen̄erede ẹnịm Abasi ke akpanikọ ẹsikere nte Jeremiah ekekerede m̀mê baba “balsam idụhe ke Gilead” ndida n̄kọk ofụri unan mbon oro ẹkụtde ndutụhọ.

Eti Mbụk Oro Ọkọkde

Mbon nsụhọdeidem ẹma ẹbụp ukem mbụme oro ke eyo Jesus. Edi ẹma ẹnọ mmọ ibọrọ. Ke synagogue Nazareth ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua 30 E.N., Jesus ama okot ikpan̄wed Isaiah, ete: “Jehovah emeyet mi aran enịm, man mbụk eti mbụk nnọ mbon nsụk-esịt; ọmọdọn̄ mi, ete mbọp mmọ eke esịt mmọ obụn̄ọde.” (Isaiah 61:1) Ekem Jesus ama ada ikọ oro etịn̄ aban̄a idemesie, owụt ke imọ idi Messiah oro ẹdọn̄de edinọ mme owo etop ndọn̄esịt.—Luke 4:16-21.

Jesus ama esịn ifịk ọkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ke ofụri ini utom ukwọrọikọ esie. (Matthew 4:17) Ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot, enye ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ mbon oro ẹkụtde ukụt ete ke idaha mmọ oyokpụhọde, ete: “Inemesịt edi eke mbufo emi ẹtuade eyet ke emi, koro mbufo ẹyesak imam.” (Luke 6:21) Ke ndisian mme owo ke Obio Ubọn̄ Abasi ke edi—emi  edide etop idotenyịn—Jesus ama ‘ọbọp mmọ eke esịt mmọ obụn̄ọde.’

“Eti mbụk Obio Ubọn̄” ke ọdọn̄ mme owo esịt ntre mfịn. (Matthew 6:10; 9:35) Da Roger ye Liliane ke uwụtn̄kpọ. Akpa ini oro mmọ ẹkekopde ẹban̄a un̄wọn̄ọ Abasi ndinọ mme owo nsinsi uwem ekedi ke January 1961, ndien eketie mmọ nte balsam oro osụhọrede ubiak. Liliane ọdọhọ ete: “Nditi se n̄kekpepde ama anam nnek unek ke itie utem udia. Esịt ama enen̄ede enem mi.” Roger, emi edide ama ọdọn̄ọ akpauben̄ ke isua duop ini oro, adian do ete: “Mma n̄kop akwa idatesịt, idatesịt ndidu uwem ke ntak utịbe utịbe idotenyịn—idotenyịn ediset ke n̄kpa ye utịt kpukpru ubiak ye udọn̄ọ.”—Ediyarade 21:4.

Eyen mmọ oro ekedide isua 11 ama akpa ke 1970. Edi mmọ ikọduọkke idotenyịn. Mmọ ẹma ẹkụt ke idemmọ ke Jehovah “ọkọk mmọ eke esịt mmọ anuahade, onyụn̄ ofụk mmọ unan.” (Psalm 147:3) Idotenyịn oro mmọ ẹkenyenede ama ọdọn̄ mmọ esịt. Eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi oro edidide amanam mmọ ẹnyene emem ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt ke se ikperede isua 50 idahaemi.

Usọbọ Oro Ẹdinọde ke Ini Iso

Mmọdo, ndi ‘balsam odu ke Gilead’ mfịn? Ih, ndamban̄a balsam osụk ododu mfịn. Ndọn̄esịt ye idotenyịn oro eti mbụk Obio Ubọn̄ ọnọde ekeme ndikọk mmọ eke esịt mmọ anuahade. Ndi akpama ndibọ utọ usọbọ oro? Ofụri se enyenede ndinam edi nditat esịt mbọ etop ndọn̄esịt Ikọ Abasi, nnyụn̄ nyak enye ada fi usụn̄. Ata ediwak owo ẹnanam ntre.

Usọbọ oro balsam emi ọnọde edi ntabinse akakan usọbọ oro ẹdinọde ke ini iso. Ini enen̄ede ekpere emi Jehovah Abasi ‘edikọkde mme idụt udọn̄ọ,’ man ẹnyene nsinsi uwem. Ini oro, “andidụn̄ ididọhọke ite, Ndọdọn̄ọ.” Ih, ‘balsam Gilead’ osụk ododu!—Ediyarade 22:2; Isaiah 33:24.

[Ndise ke page 23]

Mfịn, odudu oro eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi enyenede ndikọk udọn̄ọ ke osụhọrede ubiak mmọ eke esịt anuahade