Ukpọhọde Inemesịt Ubon

Nte Ẹkemede Ndiyọ Akpa Isua Ndọ

Ebe ete: “Akpa mi idem ndifiọk ke ami ye n̄wan mi inen̄ede idi ata nsio nsio! Ke uwụtn̄kpọ, ami mmama ndibak ndemede edi enye isimaha ndibak ndụk idap. In̄wan̄ake mi nte enye esikpụhọde edu. Ndien n̄kpọ en̄wen edi—mma ntem udia, n̄kpọ ndomokiet ifọnke enye ke enyịn, akpan akpan nte n̄kwọhọde ubọk ke ọfọn̄ ukwọhọde usan.”

N̄wan ete: “Ebe mi isiwakke nditịn̄ ikọ. Edi ubon nnyịn emehe mi. Mmọ ẹsinen̄ede ẹneme nneme, akpan akpan ke ini udia. Ndien ebe mi ama etem udia, ọfọn̄ oro enye adade ọkwọhọde usan ke enye esida ọkwọhọde ubọk! N̄kpọ oro esidienede mi-e! Ntak emi ọsọn̄de ntre ndifiọk irenowo? Mme owo ẹsisan̄a didie ẹdọ ndọ ẹbịghi?”

EDIEKE mbufo ẹdọde ndọ obufa, ndi afo emenyene ukem mfịna emi? Ndi etie fi nte nsan̄a fo inikiet inikiet enyene mme ndudue ye mme edu oro ẹtiede ntre ntre, oro mûkekwe ke ini uyomima? Afo ekeme ndisan̄a didie nsụhọde “mfịna ofụri usen oro mme ọdọ ndọ ẹdinyenede”?—1 Corinth 7:28, Today’s English Version.

Akpa, kûkere ke sia mbufo ẹketade un̄wọn̄ọ ndọ, ke afo ye nsan̄a fo inikiet inikiet ẹmekabade nta ke n̄kpọ oro ẹban̄ade ndọ. Ekeme ndidi afo ama ekpep usọ ke ini emi mûkọdọhọ ndọ, ekeme ndidi ama ọdọdiọn̄ enyene mme usọ emi ke ini uyomima. Edi, ndọ oyoyom ada mme usọ emi anam n̄kpọ ke mme usụn̄ en̄wen, ndien ekeme ndiyom ekpep mbufa usọ. Ndi afo ayanam ndudue? Ih ayanam. Ndi emekeme ndinyene mme usọ oro oyomde? Ih emekeme!

Mfọnn̄kan usụn̄ ndifori usọ edi ndika mbịne owo emi edide ata ke usọ oro nnyụn̄ nda item emi enye ọnọde nsịn ke edinam. Akakan ata ke ndọ edi Jehovah Abasi. Idem n̄kpọ, n̄kọ Enye okobot nnyịn ye udọn̄ ndidọ ndọ. (Genesis 2:22-24) Se nte Ikọ esie, kpa Bible, ekemede ndin̄wam fi akan mme mfịna onyụn̄ ekpep usọ oro oyomde man ndọ mbufo ebịghi ebe akpa isua.

USỌ 1. KPEP NDISIBỤP NSAN̄A FO N̄KPỌ

Nso idi mfịna? Keiji, * ebe emi odụn̄de ke  Japan, esifre ndusụk ini ke ubiere esie esibehe n̄wan esie. Enye ọdọhọ ete: “Mmesinyịme ndika ebiet mbemiso nnemede ye n̄wan mi. Ekem nyedi ndifiọk ke enye idikemeke nditiene n̄ka.” Allen, ebe emi odụn̄de ke Australia, ọdọhọ ete: “N̄kekere ke etie nte ndịghe erenowo edieke mbemde iso nneme n̄kpọ ye n̄wan mi.” Nte ẹkebọkde Allen ekedi mfịna. Kpasụk ntre ke ekedi ye Dianne, emi odụn̄de ke Britain. Enye ọdọhọ ete: “Ama emehe mi ndisibụp ubon mi n̄kpọ. Ntre, ke akpa, n̄kesibụp mmọ n̄kpọ utu ke ndibụp ebe mi ke ini nyomde ndinam ubiere.”

Nso ke ẹkpenam? Ti ete ke Jehovah Abasi ada ke n̄wan ye ebe ẹdi “obụk kiet.” (Matthew 19:3-6) Ke enyịn esie, idụhe itie ebuana owo ye owo emi edide akpan n̄kpọ akan eke ebe ye n̄wan! Oyom ẹnen̄ede ẹnyene nneme man ẹka iso ẹnyene itie ebuana oro.

Ebe ye n̄wan ẹkeme ndikpep ekese ke ndidụn̄ọde nte Jehovah Abasi ekenemede nneme ye Abraham. Ke uwụtn̄kpọ, mbọk kot nneme oro, emi ẹwetde ke Genesis 18:17-33. Tịn̄ enyịn se ke oyokụt ke Abasi okokpono Abraham ke usụn̄ ita. (1) Jehovah ama ada ini etịn̄ se enye akaduakde ndinam. (2) Enye ama akpan̄ utọn̄ ke ini Abraham eketịn̄de ekikere esiemmọ. (3) Ke ebiet ekededi oro okodotde, Jehovah ama okpụhọ se enye akaduakde ndinam man ekem ye se Abraham okoyomde. Didie ke afo ekeme ndikpebe uwụtn̄kpọ emi ke ini obụpde nsan̄a fo n̄kpọ?

NAM EMI ISE: Ke ini enemede n̄kpọ oro edibehede nsan̄a fo, (1) da ini tịn̄ nte akpamade ndinam n̄kpọ oro, edi tịn̄ emi nte ọnọ ekikere, idịghe nte ewụhọ; (2) dọhọ nsan̄a fo etịn̄ ekikere esiemmọ, nyụn̄ nyịme ke enye enyene unen ndinyene isio isio ekikere; ye (3) ‘yak kpukpru owo ẹdiọn̄ọ ẹban̄a eti ibuot fo’ ebe ke ndinam ekikere nsan̄a fo edieke odotde.—Philippi 4:5.

USỌ 2. KPEP NDINAM N̄KPỌ KE USỌ

Nso idi mfịna? Afo emekeme ndinyene edu edisisọn̄ọ ntịn̄ ekikere fo, m̀mê ndikam ntịn̄ emiom emiom, ke ntak ubon m̀mê ebiet emi afo otode. Ke uwụtn̄kpọ, Liam, emi odụn̄de ke Europe, ọdọhọ ete: “Mme owo isinen̄ekede itịn̄ ikọ ye usọ ke ebiet emi ntode. Ndisitịn̄ ekikere mi emiom emiom ama esiyat n̄wan mi esịt. N̄kenyene ndikpekpep nditịn̄ ikọ sụn̄sụn̄.”

Nso ke ẹkpenam? Kûkere ke nsan̄a fo oyom etịn̄ ikọ ye imọ nte afo esitịn̄de.  (Philippi 2:3, 4) Item oro apostle Paul ọkọnọde isụn̄utom ọfọn n̄ko ye mbon oro ẹdọde ndọ obufa. Enye ekewet ete: “Ofụn Ọbọn̄ inyeneke ndin̄wana en̄wan, edi enyene nditie sụn̄sụn̄.” Ke akpasarade usem Greek, ẹkeme ndikabade ikọ oro ẹkabarede “sụn̄sụn̄” nte “usọ usọ.” (2 Timothy 2:24) Usọ edi ukeme ndikụt nte n̄kpọ etiede ekikọhọ ekikọhọ nnyụn̄ nda mfọnido nnam n̄kpọ oro, owo iyatke owo esịt.

NAM EMI ISE: Ke ini nsan̄a fo ayatde fi esịt, kere ke utịn̄ke ikọ ye nsan̄a fo, edi ke eneme nneme ye ata ufan m̀mê eteutom fo. Ndi okposụk enịm uyo ntre etịn̄ mîdịghe ndi se okposụk etịn̄de edi oro? Ekem kere ban̄a mme ntak emi akpakam etịn̄de ikọ ukpono ukpono ye ke usọ ye nsan̄a fo akan nte etịn̄de ye ufan m̀mê eteutom fo.—Colossae 4:6.

USỌ 3. KPEP NDINAM MBUFA N̄KPỌ

Nso idi mfịna? Ke akpa, ebe ekeme ndikama itie ibuot esie ntre ntre, mîdịghe ekeme ndidi n̄wan ifiọkke ndinọ ekikere esie ye usọ. Ke uwụtn̄kpọ, Antonio, ebe emi odụn̄de ke Italy, ọdọhọ ete: “Ete mi ikesiwakke ndibụp eka mi mban̄a ubiere ubon. Ke ntre, ke akpa, n̄kakara ubon mi nte ndi edidem.” Debbie, n̄wan emi odụn̄de ke Canada, ọdọhọ ete: “Mma nsidọhọ ebe mi esinam n̄kpọ ke nde ke nde. Edi etie nte ke nte n̄kesitịn̄de ukara ukara akakam anam enye ọdọdiọn̄ anam n̄kpọ nte amama.”

Nso ke ebe akpanam? Ndusụk ebe ifiọkke ukpụhọde oro odude ke se Bible etịn̄de aban̄a n̄wan ndisụk ibuot ye se enye etịn̄de aban̄a eyen ndikop uyo nnọ ete m̀mê eka esie. (Colossae 3:20; 1 Peter 3:1) Edi Bible ọdọhọ ke ebe enyene ndika “[n̄kadiana] ye n̄wan esie, ndien mmọ mbiba ẹyekabade ẹdi obụk kiet”; enye itịn̄ke ntre iban̄a ete ye eyen m̀mê eka ye eyen. (Matthew 19:5) Jehovah ọdọhọ ke n̄wan edi andinyan̄a eke ekemde ye, m̀mê nsan̄a, ebe esie. (Genesis 2:18) Enye idehedei idọhọ ke eyen edi andinyan̄a eke ekemde ye,  m̀mê nsan̄a, ete m̀mê eka esie. Afo ekere didie—edieke ebe anamde n̄kpọ ye n̄wan esie nte eyen, ndi enye okpono ndọ oro?

Ke nditịm ntịn̄, Ikọ Abasi eteme fi ete anam n̄kpọ ye n̄wan fo nte Jesus anamde ye esop Christian. Afo emekeme ndinam emem n̄wan fo ndida fi nte ibuot esie edieke (1) afo mûyomke enye osụk ibuot inikiet inikiet ye ke mfọnmma usụn̄ ọnọ fi, ye (2) amade enye nte amade idem fo, idem ke ini mfịna odude.—Ephesus 5:25-29.

Nso ke n̄wan akpanam? Nyịme ke ebe fo edi ibuot fo oro Abasi emekde idahaemi. (1 Corinth 11:3) Edieke okponode ebe fo, afo okpono Abasi. Edieke afo mûmaha itie ibuot esie, afo owụt nte afo esede ebe fo ye nte esede Abasi ye se enye oyomde oto nnyịn.—Colossae 3:18.

Edieke ẹnemede ikpọ mfịna, kpep ndineme mfịna oro—idịghe edu ebe fo. Ke uwụtn̄kpọ, Esther ọbọn̄ an̄wan okoyom ebe esie, Edidem Ahasuerus, etre ufịk. Utu ke nditịn̄ nte se ebe esie akanamde ọdiọkde, enye akada usọ etịn̄ se ifịnade enye. Ebe esie ama enyịme ekikere esie onyụn̄ anam nnennen n̄kpọ. (Esther 7:1-4; 8:3-8) Enen̄ede etie nte ebe fo ọyọtọn̄ọ ndinen̄ede mma fi edieke (1) afo ọnọde enye ifet man ekpep ọfiọk obufa utom esie nte ibuot ufọk, ye (2) okponode enye, idem ke ini enye anamde ndudue.—Ephesus 5:33.

NAM EMI ISE: Utu ke ndikere mme usụn̄ oro nsan̄a fo akpanamde ukpụhọde, kere mme n̄kpọ oro afo ke idemfo enyenede ndinam ukpụhọde. Mme ebe: Ke ini anamde esịt ayat n̄wan fo ke nte akamade itie ibuot m̀mê ke ntak emi okpude ndikama itie ibuot fo, bụp enye m̀mê nso ukpụhọde ke oyom anam, ndien ekem wet ekikere oro enye ọnọde nịm. Iban: Ke ini ebe fo ekerede ke afo ukponoke imọ, bụp enye m̀mê nso ukpụhọde ke oyom anam, nyụn̄ wet ekikere oro enye ọnọde nịm.

Kûdori Enyịn ke Se Owo Mîkemeke Ndinam

Ndikpep ndikop inemesịt nnyụn̄ nnyene eti ibuot ke ndọ etie nte ndikpep ndiwat enan̄ukwak. Afo ọmọfiọk ke ọyọduọ ke adan̄aemi ekpepde ndiwat enan̄ukwak. Kpasụk ntre, akpana odori enyịn ke afo ayanam ndudue oro anamde fi bụt nte akade iso ndinyene mbufiọk ke ndọ.

Fiọk ndinam idọkọ. Da n̄kpọ oro ebehede nsan̄a fo ke akpan n̄kpọ, edi kpep ndisak ndisịme ndudue oro afo anamde. Da mme ifet oro enyenede nam nsan̄a fo adat esịt ke akpa isua ndọ mbufo. (Deuteronomy 24:5) Ke akande kpukpru n̄kpọ, yak Ikọ Abasi ada fi usụn̄ ke ndọ mbufo. Edieke anamde emi, mbọbọ ndọ mbufo edidọdiọn̄ isọn̄ ke isua ke isua.

[Ikọ Idakisọn̄]

BỤP IDEMFO ETE . . .

▪ Ndi mmada nsan̄a mi nte akpan owo emi nsitịn̄de ikọ idịbi mi nnọ, mîdịghe ndi nsima ndibụp mbon en̄wen n̄kpọ?

▪ Ke ufan̄ usen kiet oro ebede, nso akpan n̄kpọ ke nnam ndiwụt ke mmama nnyụn̄ n̄kpono nsan̄a mi?

[Ekebe/Mme ndise ke page 11, 12]

Bible Akanyan̄a Ndọ Nnyịn

Toru ye Akiko ẹma ẹnen̄ede ẹma kiet eken ke ini mmọ ẹkedọde ndọ obufa. Edi ke ọfiọn̄ itiaita kpọt ẹma ẹkebe, ebe ye n̄wan emi ẹtode Japan mi ẹma ẹbiere ndidian̄ade ndọ. Mmọ ẹbụk se iketịbede.

Toru: “Mma ndikụt ke ami ye n̄wan mi ikekemke ye kiet eken nte n̄kekerede. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini isede TV, n̄kesima mbre mbuba, edi enye ekesima fim. Mma nsima ndiwọrọ an̄wa, edi n̄wan ekesima nditie ke ufọk.”

Akiko: “Toru ebe mi ekesinam se ededi oro ubon mmọ ẹdọhọde enye, edi enye ikesibụpke mi n̄kpọ. Mma mbụp enye nte, ‘Anie edi akpan owo ọnọ fi, ami m̀mê eka fo?’ Idem ama esikpa mi n̄ko aban̄a nte ebe mi mîkesitịn̄ke akpanikọ. Mma nsian enye ke nsu kiet esiman en̄wen ye nte ke edieke enye mîtreke, ke ndọ nnyịn ayasuana.”

Toru: “Mma n̄kpa mba ndien mma mbụp akwa owo kiet ke itieutom nnyịn nte eteme mi nte n̄kpodude uwem ye n̄wan mi. Enye ama asian mi ete, ‘Dọhọ enye ekịbi inua esie. Enye ama okụni, yịbi enye duọk ke isọn̄.’ Isan̄ kiet, mma nsiak n̄wan mi ufia ndien mfịna ama ọtọn̄ọ. Ima itọhọ etieti, ndien enye ama ọnyọn̄. N̄kaka ufọkisen ke Tokyo n̄kada enye mfiak nnyọn̄ ndi. Ke akpatre, nnyịn ima ibiere ndidian̄ade ndọ. Ke ini n̄kọkpọn̄de ufọk ndika utom usenubọk oro, n̄wan mi ama ọtọn̄ọ nditan̄ n̄kpọ esie.”

Akiko: “Owo ama amia n̄kanika enyịnusụn̄ ke ini n̄katan̄de ekpat mi n̄ka enyịnusụn̄ etehe. N̄wan kiet ke akada do. Enye ekedi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah. Mma ndọhọ enye odụk edi.”

Toru: “Ke ini n̄kesịmde itieutom, mma n̄kere ke ifọnke idian̄ade ndọ, ntre mma mfehe n̄ka ufọk. Ke ini n̄kesịmde ufọk mma n̄kụt nte n̄wan mi enyenede nneme ye Ntiense oro. N̄wan oro ama asian mi ete: ‘Enyene n̄kpọ emi oyomde mbufo mbiba ẹnam ọtọkiet. Nte afo akpama ndikpep Bible?’ Mma mbọrọ nte, ‘Ih, n̄kpọ ekededi oro ekemede ndinyan̄a ndọ nnyịn!’”

Akiko: “N̄wan oro ama anam ndutịm man nnyịn ikpekpep Bible. N̄kpọ ọkọtọn̄ọ ndikpụhọde ke ini nnyịn ikokotde se Bible etịn̄de aban̄a ndọ. Enye ọdọhọ ete: ‘Mmọdo owo edikpọn̄de ete esie ye eka esie, edinyụn̄ adiana ye n̄wan esiemmọ; ndien mmọ ẹyekabade obụk kiet.’”—Genesis 2:24.

Toru: “N̄kpọ oro ama an̄wan̄a mi ke ebe oro. Mma nsian ete ye eka mi nte, ‘Ọtọn̄ọde ke emi, ndisineme n̄kpọ ye n̄wan mi mbemiso nnamde ubiere.’ Mma nnyụn̄ ntre n̄ko ndin̄wọn̄ n̄kpọ mbe ubọk. Ndien ke ini n̄kekpepde ke Abasi asasua nsu, mma ndomo ndisitịn̄ akpanikọ kpọt.”

Akiko: “Ami n̄ko mma n̄kpụhọde. Ke uwụtn̄kpọ, mma nsisọn̄ ibuot ye ebe mi. Edi ke ini n̄kokụtde nte enye adade mme edumbet Bible esịn ke edinam, mma nnen̄ede mbere ye enye. (Ephesus 5:22-24) Nnyịn imọdọ ndọ inyụn̄ ikop inem ndọ idahaemi ke se ibede isua 28. Nnyịn ikakan mme mfịna ke ndiyom usụn̄ mfiọk kiet eken enen̄ede ọfọn ye ke ndida item ọniọn̄ oro odude ke Bible nsịn ke edinam.”