Ndi Bible Akpan Mbre Mfọniso?

ẸSIWAK ndisio mbre mfọniso ke mme ọwọrọetop edinam TV ye vidio nte mbre ndiye owo, mme ọwọrọiso owo, ye mme imọ owo. Imọfiọk ke mme andise ndise emi ẹsifiọk ke ise mbre, idịghe ata idem n̄kpọ.

Edi idahaemi, iwakke n̄kpọ emi owo mîdaha mbre mfọniso isịn: ke Intanet, ke mme n̄kpọurua, ke telefon, tutu mme owo ikam iwakke aba nte ẹkesiwakde ke mme ufọk coupon. N̄wed oro, Internet Gambling ọdọhọ ke mbre mfọniso “edi ata idiọkn̄kpọ emi asuanade ke ofụri ererimbot nte ẹsịn ikan̄ ke ndak.” Ẹsisio ubre kad ke okụk nte ata ọsọ mbre ke TV ye ke Intanet. N̄wedmbụk n̄kpọntịbe kiet ọdọhọ ke ibat mbon oro ẹbrede kad ke okụk ke United States ọdọk utịm ikaba ke ufan̄ isua kiet ye ubak kpọt.

Mbre mfọniso edi ndisịn okụk ke n̄kpọ emi mûdiọn̄ọke m̀mê ayadia m̀mê ududiaha. Ediwak owo ẹkere ke inyeneke se idiọkde ke mbre mfọniso ama akam edi owo ada okụk esie ebre, ndien edi ke mbre oro imeheke-mehe enye. New Catholic Encyclopedia ọdọhọ ke mbre mfọniso “idiọkke ama akam edi enye ikpanke owo ndinam se akpanade enye anam.” Edi owo isiakke itie N̄wed Abasi ndomokiet ndisọn̄ọ se ẹtịn̄de emi. Didie ndien ke Christian akpada mbre emi? Ndi Bible enyịme mîdịghe akpan mbre emi?

Imọfiọk ke idụhe itie N̄wed Abasi ndomokiet emi ọdọhọde ẹbre m̀mê ẹkûbre mbre mfọniso. Edi emi iwọrọke ke nnyịn idiọn̄ọke se ikpanamde. Bible inọhọ nnyịn ibet ke kpukpru n̄kpọ oro ikpanamde, edi eteme nnyịn ete ‘ika iso ifiọk se uduak Jehovah edide.’ (Ephesus 5:17) E. W. Bullinger emi edide ataifiọk Bible ọdọhọ ke ikọ Greek oro ẹkabarede ‘fiọk’ ọwọrọ ndinen̄ede ntie n̄kere se n̄kpọ edide. Mmọdo, Christian ekeme ndinen̄ede mfiọk nte Abasi esede mbre mfọniso edieke enye etiede ekere mme edumbet Bible oro ẹnyenede ebuana ye n̄kpọ emi. Ke ama okokot mme itie N̄wed Abasi oro iyomde ndisiak ke idak emi, bụp idemfo ete: ‘Ndi itien̄wed emi owụt ke mbre mfọniso ọfọn? Enye owụt ke Abasi ese n̄kpọ emi didie?’

Afia Mfọniso

Sia mme ebre-mbre mfọniso mîsifiọkke m̀mê iyadia m̀mê ididiaha, mmọ ẹsinịm ke enyene ndịbe odudu emi esinọde owo mfọniso, akpan akpan ke ini ẹdade okụk ẹbre. Ke uwụtn̄kpọ, mbemiso mme owo ẹdepde kad mbre mfọniso, mmọ ẹsiyom san̄asan̄a nọmba emi mmọ ẹkerede ke ayanam  idia; ndusụk ẹdọhọ ke enyene ikọ emi mînaha owo etịn̄ ke ini ẹbrede ndusụk mbre mfọniso; ndusụk ẹfefri nsa mbemiso ẹtopde. Ntak-a? Mme ebre-mbre emi ẹsinịm ke mmimọ iditreke-tre ndinyene mfọniso.

Ndi ekere ke ndikọn̄ mbuọtidem ke mfọniso edi n̄kpọ mbre? Ndusụk nditọ Israel ke eset ẹkekere ntre. Mmọ ẹkekere ke abasi Mfọniso ayanam mmimọ iforo. Jehovah Abasi ekese emi didie? Abasi ama ọdọn̄ Isaiah ọkọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹdi mmọ emi ẹkpọn̄de Jehovah, mbon emi ẹfrede edisana obot mi, mbon emi ẹbride okpokoro ẹnọ abasi Mfọniso, emi ẹnyụn̄ ẹsịnde mbuaha wine ẹyọhọ ẹnọ abasi Akan̄a.” (Isaiah 65:11) Abasi abat edikọn̄ mbuọtidem ke mfọniso nte ukpono ndem ndien owo emi anamde emi ituakke ibuot inọ ata Abasi, sia enye ọbuọt idem ke abasi Mfọniso utu ke ata Abasi. Ndi ekere ke Abasi okpụhọde nte enye esede n̄kpọ emi?

Nte Ẹsisan̄ade Ẹdia Okụk

Edide ẹbre ke Intanet, ke ufọk coupon, m̀mê ke ebiet en̄wen ekededi, mme ebre-mbre mfọniso isikereke iban̄a ebiet emi okụk emi mmọ ẹyomde ndidia otode. Mbre mfọniso itiehe nte ndinam mbubehe, sia mme ebre-mbre mfọniso ẹsiyom ndidia okụk owo. * Itieutom Emi Esede Aban̄a Mbon Oro Ẹnyenede Mbumehe ke N̄kpọ ye Mbon Oro Ẹdọn̄ọde Udọn̄ọ Ibuot ke Canada ọdọhọ ‘ke adan̄aemi ata ediwak owo ẹdiade okụk ẹto mbre mfọniso, ke mbre emi n̄ko esịn ediwak owo ke atahade!’ Ewe itie Bible ikpan̄wam Christian ọfiọk nte Abasi esede mbre mfọniso?

Akpatre ibet ke Ibet Duop oro ẹkenọde nditọ Israel ọkọdọhọ ete: “Kûyom n̄wan ekemmọ owo, kûnyụn̄ uyom ofụn eren esie m̀mê ofụn an̄wan esie m̀mê enan̄ esie m̀mê ass esie m̀mê n̄kpọ ekededi eke enyenede ekemmọ owo.” (Exodus 20:17) Omokụt do ke Bible ọdọhọ ke ndiyom n̄kpọ owo—nte inyene ye okụk—onyụn̄ etie nte ndiyom n̄wan owo. Ke ata ediwak isua ama ekebe, apostle Paul ama afiak ewet ewụhọ emi ke  leta esie ọnọ mme Christian ete: “Kûsịn esịt ke n̄kpọ owo.” (Rome 7:7) Ndi ukereke ke Christian emi oyomde ndidia okụk owo esịn esịt ke n̄kpọ owo?

Phillip Vogel, ewet n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, ọdọhọ ete: “Edide mmọ [mme ebre-mbre mfọniso] ẹnyịme m̀mê inyịmeke, mmọ ẹsitie ẹkere nte ididade ata esisịt okụk idia ata ediwak okụk.” Utọ mbon emi ẹsikere ke ima ikam ibebre, ke iyoforo. Emi enen̄ede atuaha ye item emi Bible ọnọde mme Christian ete ẹkam ‘ẹnam ọkpọsọn̄ utom, ẹda ubọk mmọ ẹnam eti utom, man ẹkpenyene n̄kpọ ndideme nnọ owo eke odude ke unana.’ (Ephesus 4:28) Ndien apostle Paul ama etịn̄ nnennen nnennen ete: “Edieke owo ekededi mîmaha ndinam utom, yak enye okûdia n̄kpọ.” Ekem adian do ete yak owo ‘adia se enye an̄wanade.’ (2 Thessalonica 3:10, 12) Ndi emekere ke mbre mfọniso edi ubọkutom?

Okposụkedi emi mbre mfọniso mîsimemke utom, se idude edi nte ke ẹsidadia okụk mbre mfọniso, owo isin̄wanake-n̄wana. Sia mme ebre-mbre mfọniso mîsifiọkke m̀mê iyadia m̀mê ididiaha, mmọ ẹsisụk ẹkere ke usen kiet usen kiet, iyadia. Ke nditịm ntịn̄, ebre-mbre mfọniso esiyom ndidia okụk emi mîdịghe enye akan̄wana. Edi Bible ọdọhọ mme Christian ẹn̄wana okụk ke eti usụn̄. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ekewet ete: “Idụhe se ifọnde ye owo ikan ndidia nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ nnyụn̄ nnam ukpọn̄ esie okụt se ifọnde ke ọkpọsọn̄ utom esie.” Ekem enye adian do ete: “Emi oto ubọk ata Abasi.” (Ecclesiastes 2:24) Ntre, ikpanaha mme asan̄autom Abasi ẹbuọt idem ke abasi Mfọniso m̀mê ndiyom ndisọsọp mforo, edi akpana ẹbuọt ke Abasi man ẹnyene edidiọn̄ ye inemesịt.

Ekpọ Emi Anade Ẹfep

Idem ọkpọkọm ebre-mbre mfọniso adia okụk ke mbre emi, ọkpọfọn enye ekere aban̄a se iditịbede ke ini iso, utu ke ndikere kpọt mban̄a inemesịt emi enye okopde idaha oro. Mme N̄ke 20:21 ọdọhọ ke “inyene emi ẹkọde ke idiọkitọn̄ ke editọn̄ọ idinyeneke ufọn ke ini iso.” Ediwak mme ebre-mbre mfọniso emi ẹkediade ediwak okụk ẹsidọhọ ke okụk oro ikadiade ikọnọhọ mmimọ inemesịt. Ọfọn ndien didie ntem ndinam item Bible emi ọdọhọde ikûdori enyịn ke ‘inyene oro mînyeneke iwụk, edi idori enyịn ke Abasi, emi ọnọde nnyịn kpukpru n̄kpọ uwak uwak ete ida ikop inemesịt’!—1 Timothy 6:17.

Enyene n̄kpọ en̄wen ke mbre mfọniso emi akam ọdiọkde akan ndidia okụk owo m̀mê okụk nditak owo. Akpa Timothy 6:9 ọdọhọ ke “mbon oro ẹbierede ndinyene inyene ẹduọ ẹdụk idomo ye ekpọ ye ediwak ndisịme ye ndiọi udọn̄, emi ẹdụride mme owo ẹsịn ke nsobo ye nditaha.” Mbre mfọniso omụm ata ediwak owo nte ekpọ. Kamse, ata ediwak mbon emi ẹkedọhọde ke iyom ndibre ubọk ifan̄ kpọt ke ekpri okụk ikemeke aba ndision̄o idem n̄kpọn̄ mbre emi. Mbre emi atahade mme owo, abiat iman, onyụn̄ asuan ubon.

Ke ima ikeneme mme itien̄wed emi ẹnyenede ebuana ye mbre mfọniso, ndi omokụt do ndien nte Abasi esede mbre emi? Apostle Paul ọkọdọhọ ekemmọ mme Christian ete: “Ẹtre ndibiet editịm n̄kpọ emi, edi ẹkpụhọde oto ke edinam ekikere mbufo edi obufa, man mbufo ẹkpedomo ẹfiọk uduak Abasi eke edide eti onyụn̄ enemde enye esịt onyụn̄ ọfọnde ama.” (Rome 12:2) Akpana mme Christian ẹdu uwem nte Abasi oyomde idịghe nte mbon ererimbot ẹmade. Sia Jehovah edide “Abasi inemesịt,” enye oyom nnyịn ikop inemesịt, ikûtiene ubọ ndiọi utịp oro mme ebre-mbre mfọniso ẹsibọde.—1 Timothy 1:11.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 14]

Mme asan̄autom Abasi ẹsin̄wana okụk ke eti usụn̄

[Ekebe ke page 13]

Nduaidem Udia Okụk

Ndi mbre mfọniso esisọp emehe owo? Ke ndụn̄ọde oro Dr. Hans Breiter akanamde ye mme ebre-mbre mfọniso emi ẹkediade okụk ye mbon oro okụk mmọ akatakde, enye ama okụt “ke nte esitiede owo emi esin̄wọn̄de cocaine ke idem ke ndondo oro enye ọn̄wọn̄de ke esinyụn̄ etie ebre-mbre mfọniso ke ndondo oro enye adiade okụk.”

[Ndise ke page 13]

Okụk mmanie ke mme ebre-mbre mfọniso ẹsiyom ndidia?