Ndi Ama Ọfiọk?

Nso idi “ididuot ndidi” oro ẹsiakde ediwak ini ke n̄wed Exodus?

▪ Bible ọdọhọ ke ẹkeda “blu blu ndidi ye idet erọn̄ emi enyenede uduot mmọn̄ibọn̄ ye ididuot ndidi ye eti linen oro ẹfiakde-fiak” ẹnam mme ọfọn̄ tent emi nditọ Israel ẹkesituakde ibuot ẹnọ Abasi ke eset. (Exodus 26:1; 38:18) Kpa “ididuot ndidi” emi ke ẹkeda ẹnam “ndisana ọfọn̄” mme oku.—Exodus 28:1-6.

Ididuot ndidi emi ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ọde n̄ko nte kermes edi ibọk ukpụhọ uduot emi ekesinamde n̄kpọ etie ndatndat ndatndat. Ẹkesisio ibọk ukpụhọ uduot emi ke uman n̄kpri unam emi ẹbietde ufiak. N̄kpri unam emi mînyeneke mba mi ẹsidụn̄ ke eto emi ẹnyụn̄ ẹkotde kermes. Eto emi enen̄ede awak ke Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn ye ke Mbenesụk Mediterranean. Iduot emi esisịne ke nsen ke esịt idịbi uman n̄kpri unam emi. Ke ini n̄kpri unam emi ẹnyenede nsen, mmọ ẹsitie mboboro mboboro, ẹbiet ọkọti, ẹnyụn̄ ẹdiana ke mme n̄kọk ye ikọn̄ eto kermes. Ke ini ẹfịkde mmọ ẹbom, mmọ ẹsision̄o ididuot n̄kpọ emi edide edieke ẹsịnde ke mmọn̄, esibuaha edi se ẹdade ẹkpụhọ uduot ọfọn̄. Akamba Pliny, ewet mbụkeset owo Rome ama etịn̄ n̄kpọ aban̄a ididuot ndidi, onyụn̄ ọdọhọ ke enye edi kiet ke otu mme uduot emi mme owo ẹkemade ẹkan ke eyo mmimọ.

Mmanie ke otu mme andiwet N̄wed Abasi Christian Usem Greek ẹkedu ke Usen Pentecost 33 E.N.?

▪ Etie nte owo itiokiet ke otu owo itiaita emi ẹkewetde ikpehe Bible emi ẹkedu usen oro.

N̄wed Utom ọdọhọ ke Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie ete: “Ẹkûkpọn̄ Jerusalem, edi ẹka iso ẹtie ẹbet se Ete ọkọn̄wọn̄ọde.” (Utom 1:4) Itie Bible oro owụt n̄ko ke Matthew, John, ye Peter emi ẹketienede ẹwet Bible ẹma ẹkop item Jesus ẹnyụn̄ ẹtiene mme mbet eken ẹkesop idem “ke ebiet kiet.” Nditọeka Jesus ama ẹdu do n̄ko. (Utom 1:12-14; 2:1-4) Iba ke otu emi ẹkedi James ye Jude (Judas), emi ẹkewetde mme n̄wed Bible emi ẹkotde ẹdian mmọ.—Matthew 13:55; James 1:1; Jude 1.

Ke n̄wed Mark, Mark etịn̄ aban̄a akparawa kiet emi ekefehede okoneyo emi ẹkemụmde Jesus. Enen̄ede etie nte Mark eketịn̄ ikọ emi aban̄a idemesie koro kpukpru mbet eken ẹma ẹfefehe ẹkpọn̄ Jesus. (Mark 14:50-52) Ke ntre, etie nte Mark ekesịne ke otu mme akpa mbet, ndien anaedi enye ama etiene odu ke Usen Pentecost.

Paul ye Luke ẹdisụhọ ke otu mbon emi ẹketienede ẹwet N̄wed Abasi Christian Usem Greek. Paul ikedịghe kan̄a Christian ke Usen Pentecost 33 E.N. (Galatia 1:17, 18) Ndien etie nte Luke n̄ko ikodụhe do, koro enye ikesịnke idemesie ke otu mbon emi “ẹkekụtde” mme utom Jesus.—Luke 1:1-3.

[Ndise ke page 22]

N̄kpri unam emi ẹkesidade ẹnam ibọk ukpụhọ uduot

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Ẹbọ ẹto SDC Colour Experience (www.sdc.org.uk)

[Ndise ke page 22]

Peter ada emi ọkwọrọ ikọ ke usen Pentecost 33 E.N.