‘Ẹnyene Ima ke Otu Idem Mbufo’

“Ami mmọnọ mbufo obufa ewụhọ, nte mbufo ẹma kiet eken; kpa nte n̄kamade mbufo, nte mbufo n̄ko ẹma kiet eken. Edieke mbufo ẹnyenede ima ke otu idem mbufo, kpukpru owo ẹyeda emi ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet mi.”—JOHN 13:34, 35.

Se Emi Ọwọrọde: Christ ama ọdọhọ mme anditiene enye ete ẹma kiet eken kpa nte imọ ikamade mmọ. Didie ke Jesus akama mmọ? Enye ama ama kpukpru owo, inamke asari nte mbon eyo esie ẹkesinamde ye iban ye mbon idụt efen. (John 4:7-10) Ima akanam Jesus ada ini ye odudu esie an̄wam mbon efen, idem anamde emi ke ini oro enye ọkpọduọkde odudu. (Mark 6:30-34) Ke akpatre, Christ ama owụt ima esie ke akakan usụn̄. Enye ọkọdọhọ ete: “Ami ndi eti ekpemerọn̄; eti ekpemerọn̄ ayak ukpọn̄ esie ọnọ kaban̄a mme erọn̄.”—John 10:11.

Nte Mme Akpa Christian Ẹkenamde Emi: Mme Christian ẹkekot kiet eken “eyenete” ke eyo mme apostle. (Philemon 1, 2) Ẹma ẹdara mme owo emi ẹtode kpukpru idụt ke esop Christian sia mmọ mme Christian ẹkenịmde ke akpanikọ nte ke “ubahade idụhe ke ufọt Jew ye Greek, koro Ọbọn̄ kiet akara mmọ kpukpru.” (Rome 10:11, 12) Ke Pentecost isua 33 E.N. ama ekebe, mme mbet oro ẹkedude ke Jerusalem ẹma “ẹnyam inyene mmọ ye kpukpru n̄kpọ mmọ ẹnyụn̄ ẹdeme okụk ẹnọ kpukpru owo, nte unana owo edide.” Ntak-a? Man mbon oro ẹkenade baptism obufa ẹka iso ẹdu ke Jerusalem ẹnyụn̄ “ẹka iso ndisịn idem ke ukpepn̄kpọ mme apostle.” (Utom 2:41-45) Nso ikanam mmọ ẹnam utọ n̄kpọ oro? Ke n̄kpọ nte isua 200 ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a, Tertullian ama etịn̄ se mbon en̄wen ẹketịn̄de ẹban̄a mme Christian ete: “Sese nte mmọ ẹmade kiet eken . . . n̄ko nte mmọ ẹben̄ede idem ndikpa nnọ kiet eken.”

Mmanie Ẹnam Emi Mfịn? N̄wed kiet oro ẹkesiode ke 1837 [ẹnyụn̄ ẹkotde The History of the Decline and Fall of the Roman Empire] ọkọdọhọ ke ediwak isua ikie oro ẹkebede, ke mbon emi ẹdọhọde ke idi Christian “ẹmefiomo kiet eken ẹkan nte mbon oro mîdịghe Christian ẹfiomode mmọ.” Ndụn̄ọde oro ẹnamde ndondo emi ke United States owụt nte ke mme aka ufọkabasi—emi ata ediwak ẹdọhọde ke idi mme Christian—ẹsisua mbon oro mîtoho edem mmọ. Mme aka ufọkabasi isidianake kiet ye mbon ufọkabasi mmọ ke idụt efen, ntem mmọ isikemeke, m̀mê isimaha ndin̄wam kiet eken ke ini n̄kpọ etịbede.

Ke idio ama ọkọnọmọ Florida ikanan̄ ke ufan̄ ọfiọn̄ iba ke 2004, etieibuot okpokoro Kọmiti Unọ Un̄wam Ini Unọmọ Florida ama oyom ndidiọn̄ọ m̀mê ẹdeme mme n̄kpọ un̄wam emi ẹkenọde ẹkem kpukpru owo. Enye ọkọdọhọ ke idụhe ido ukpono emi esinamde n̄kpọ ke nde ke nde nte Mme Ntiense Jehovah, ndien enye ama enyịme ndinọ se Mme Ntiense ẹkeyomde. Ke 1997, Mme Ntiense Jehovah ifan̄ emi ẹkemekde ẹma ẹwat ẹka Democratic Republic of Congo ẹkenọ nditọete mmọ emi ẹkedude ke afanikọn̄ ibọk, udia ye ọfọn̄. Mme Ntiense ke Europe ẹma ẹnọ mme n̄kpọ emi awakde esịm miliọn dollar kiet ẹsọk nditọete mmọ do.