Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Nso ikedi itieuwa oro enyenede “Abasi Emi Owo Mîfiọkke,” emi apostle Paul okokụtde ke Athens?—Utom 17:23.

Ediwak mme ewetmbụk Greece ẹma ẹsiwet n̄kpọ ẹban̄a mme utọ itieuwa oro. Ke uwụtn̄kpọ, Pausanias, emi ekesiwetde mbụkeset onyụn̄ ekpep n̄kpọ aban̄a isọn̄ ke n̄kpọ nte isua 1,900 emi ẹkebede ọkọdọhọ ke “itieuwa oro enyenede mme abasi Emi Owo Mîfiọkke” ama odu ke Olympia. Philostratus emi ekedide etịn̄ uto ye owo akwaifiọk ọkọdọhọ ke “ẹma ẹnam mme itieuwa ẹnọ mme abasi oro owo mîfiọkke” ke Athens.

Diogenes Laertius emi ekesiwetde n̄wed ke n̄kpọ nte isua 1,800 emi ẹkebede etịn̄ nte ẹketọn̄ọde ndinam “mme itieuwa emi owo mîfiọkke.” Mbụkeset kiet emi ẹdọhọde ke eketịbe ke n̄kpọ nte isua 2,600 emi ẹkebede owụt nte Epimenides akanamde udọn̄ọ etre ke Athens. Diogenes ewet ete: “Enye [Epimenides] akada mme erọn̄ . . . edi Areopagus, edisana mmọ ayak do ete ẹsan̄a ẹka ebiet eke mmọ ẹmama, onyụn̄ ọdọhọ mbon oro ẹketienede mme erọn̄ emi ete ẹnịm idiọn̄ọ ke itie ekededi emi mmọ ẹsụhọrede ẹna, ẹnyụn̄ ẹwa n̄kpọ do ẹnọ abasi Athens. Ntre ke [Epimenides] akanam udọn̄ọ etre ke Athens. Ndien mme itieuwa oro owo mîfiọkke do ke ẹdodu ke nsio nsio itie ke Attica [m̀mê Greece] tutu esịm emi.”

The Anchor Bible Dictionary ọdọhọ ke ekeme ndidi ntak en̄wen emi mme owo ẹkenamde mme itieuwa oro owo mîfiọkke ekedi “mbak idikam idi odu abasi emi mmimọ ifrede ndikpono, ndien enye etre ndidiọn̄ mmimọ mîdịghe amia mmimọ ufen.”

Ntak emi mme Jew eyo Jesus ẹkesuade mme ọbọ a-tax?

Akananam owo imaha mme ọbọ a-tax. Ke eyo Jesus, ẹkeda mmọ nte ata mbukpo owo!

Tax emi ukara Rome ẹkedọhọde mme owo ẹkpe ama esikpon akaha. Ẹma ẹsibọ tax ke nsio nsio n̄kpọ—ẹbọ ke mme n̄kpọ emi ẹdade ẹto idụt en̄wen, mme n̄kpọ emi ẹdade ẹka idụt en̄wen, ye mme n̄kpọ emi ẹmende ẹbe ke obio. Ukara Rome ẹkeyom owo emi edikpede mmimọ okụk ikan esibọ tax emi ọnọ mmimọ. Mme Jew emi ẹkedide mme anam-mbubehe ẹkesibọ tax emi ẹnọ ukara Rome. Ntak edi oro mme Jew ẹkesuade nditọ mmọ emi ẹkenamde utọ utom emi ẹnọ ukara Rome, ẹkenyụn̄ ẹdade mmọ nte “mbon mfiakedem, mme ada owo nnọ, mmọ emi ẹsabarede idem ye mme okpono ndem,” nte Cyclopædia eke M’Clintock ye Strong ọdọhọde.

Mme ọbọ a-tax ẹma ẹsidia inọ etieti; mmọ ẹkesidia nditọ obio mmọ ẹforo. Ndusụk mme ọbọ a-tax ẹma ẹsinyịk mme owo ẹkpe tax emi okponde akan mbubehe emi mmọ ẹnamde, ndusụk ẹdori mme ubuene ikọ ẹbọ okụk ke n̄kanubọk. (Luke 3:13; 19:8) Ntak edi oro ẹkedade mme ọbọ a-tax nte mme idiọkowo. Ndien The Jewish Encyclopedia ọdọhọ ke ọbọ a-tax “ikodotke ndidi ebiereikpe, m̀mê nditie ntiense ke esop.”—Matthew 9:10, 11.

[Ndise ke page 18]

Itieuwa abasi emi owo mîfiọkke ke ndon Pergamum ke Turkey

[Ndise ke page 18]

Ndise rome emi owụtde ọbọ a-tax ke n̄kpọ nte isua 1,900 emi ẹkebede

[Ebiet ẹdade n̄kpọ ẹto]

Erich Lessing/Art Resource, NY