Nte Ẹkesidude Uwem ke Eyo Bible​—Ọtọin̄wan̄

“[Jesus] ọdọhọ mme mbet esie ete: ‘Ke akpanikọ, idọk okpon, edi mme anamutom iwakke. Mmọdo, ẹben̄e Enyene-idọk ẹte enye osio mme anamutom ọnọ ẹdi ke idọk esie.’”—MATTHEW 9:37, 38.

JESUS ama esiwak ndida nte ẹkesitọde in̄wan̄ ye n̄kpọ utọin̄wan̄ nnọ uwụtn̄kpọ man ekpep mme owo n̄kpọ. (Matthew 11:28-30; Mark 4:3-9; Luke 13:6-9) Ntak-a? Sia utọin̄wan̄ ekedide akpan ubọkutom mbon eyo esie. Mmọ ẹkemamana ẹdikụt nte mme ete ete mmọ ẹnamde emi. Ntre, ikọ Jesus ama enen̄ede an̄wan̄a mmọ. Jesus ama enen̄ede ọdiọn̄ọ nte ẹkesitọde in̄wan̄; emi akanam ukwọrọikọ esie enen̄ede otụk mmọ.—Matthew 7:28.

Se idinamde mme uwụtn̄kpọ Jesus ye mme uwụtn̄kpọ eken ke Bible ẹnen̄ede an̄wan̄a nnyịn edi ndifiọk nte mme ọtọin̄wan̄ eyo oro ẹkesinamde utom in̄wan̄ mmọ—se mmọ ẹkesitọde, se mmọ ẹkesikamade ẹnam utom, ye mme mfịna emi mmọ ẹkesisobode.

Da se ise nte ọtọin̄wan̄ anamde utom esie. Kot mme itien̄wed oro ẹsiakde ẹsịn mi, nyụn̄ se se afo ekemede ndikpep nto emi.

Ini Utọ

Ọtọin̄wan̄ ọwọrọ ada ke enyịnusụn̄, ada ubọk ekwi iso mbak utịn. Edịm ama edep ebịt isọn̄ oro ama akasat akran̄. Ini ufụn̄isọn̄ ekem. Enye emen eto ufụn̄isọn̄ esie odori ke afara onyụn̄ emen isan̄ odụk in̄wan̄ esie.

 Ke ama ekesịm in̄wan̄, enye ọbọp nyara enan̄ iba adian kiet onyụn̄ anam mmọ ẹtọn̄ọ ndifụn̄ isọn̄ nsion̄o nnyan ebono (1). Enyene-in̄wan̄ ayasan̄a ke edem enan̄ ufụn̄isọn̄ esie man okụt ete ke ebono oro enen—isehe edem mbak ebono oro idikwan̄a. (Luke 9:62) Sia in̄wan̄ esie mîkponke, ana enye asan̄a nnennen nnennen ke ebiet emi enye ekenịmde idiọn̄ọ.

Ẹnam ebono ẹma, ini ekem ndisuan n̄kpasịp ndien. Ọtọin̄wan̄ emen ekpat n̄kpasịp barley ke ubọk kiet, ada ubọk enye eken asuan n̄kpasịp (2). Enye enen̄ede etịn̄ enyịn asuan n̄kpasịp esie mbak n̄kpasịp ndomokiet ediduọ ke ebiet emi ẹsisan̄ade, edi ọduọ ke “eti isọn̄.”—Luke 8:5, 8.

Ke enye ama akasuan n̄kpasịp ama, enye ọbọp n̄kọketo ke edem enan̄ esie anam enye asan̄a ofụk n̄kpasịp emi. Inuen ẹdisọrọ ẹkọn̄ ndusụk n̄kpasịp oro ẹta mbemiso ẹfụkde. Ekem, enyene-in̄wan̄ ada udọk (3) edịbede mbiet mbak edibaba se enye ọkọtọde owot.—Matthew 13:7.

Ini Ukpen̄e

Ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹbede, edịm edep. Barley adat se ẹkpen̄ede.—John 4:35.

Ini ukpen̄e esidi ini ọkpọsọn̄ utom ọnọ ọtọin̄wan̄ ye ubon esie. Owo ukpen̄e ayada ubọk ufien omụm etuek barley, ada nnasia omụm ofụt ukpen̄e esie ekpen̄e (4). Mmọ eken ẹyetan̄ se ẹkpen̄ede, ẹbọp ke ebek ke ebek (5), ẹtan̄ ẹdori ke enan̄ mbiomo mîdịghe ẹdọn̄ ke ukpatn̄kpọ (6) emi ẹdidade enye ika itie udịghi barley.

Eyo ada ikan̄ ikan̄, ndien ọtọin̄wan̄ ye ofụri ubon esie ẹyom mfụt kiet ke idak eto fig ẹtie ẹduọk odudu. Owo kiet osio nneme, enye eken ọbọ, kpukpru mmọ ẹsak nte mmọ ẹsụk ẹdiade udia. Ekem ẹkoi mmọn̄ ke in̄wan̄ oro ẹda ẹdon̄ode udia oro ẹdọn̄.—Deuteronomy 8:7.

Mme ubuene oro mînyeneke in̄wan̄ mmọ ke ẹsan̄a ẹtan̄ nyọhọ nsụhọ (7).—Deuteronomy 24:19-21.

 Ke ẹma ẹkesịm ọtọ udịghi barley, mmọ ẹsuan barley ẹbon ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹbọp n̄kpọ udịghi barley ke edem enan̄ ẹnam enye odụri n̄kpọ oro edịghi barley (8). (Deuteronomy 25:4) Mme ukwak ye n̄kpri nsọsọp itiat oro ẹfakde ke n̄kpọ udịghi barley emi ẹkpok eto barley oro ẹduọn̄ọ.

Ọtọin̄wan̄ emi ebet tutu ofụm mbubreyo ọtọn̄ọ ndifụme. (Ruth 3:2) Nte eyo ọtọn̄ọde ndifụk owo idem, enye ada “udọk usakn̄kpọ” (9) ekịm barley oro otop ke enyọn̄ man ofụm asak ikpọk osion̄o. (Matthew 3:12) Ntre ke enye edinam tutu anam kpukpru ama.

Ke eyo ama ekesiere, n̄wan ete enyene in̄wan̄ oro ye nditọ esie iban ẹtọn̄ọ ndisat barley oro nsion̄o ke ikpọk ifan̄ emi mîkọwọn̄ọke (10). Ekem ẹda n̄kpọ ẹken̄ barley ẹsion̄o ntan ye n̄kwaitiat, ẹdọn̄ barley ke akpasa, ẹduọn̄ọ ntan ye n̄kwaitiat. Barley esie awak etieti isua emi. Mme anamutom ẹdọn̄ ndusụk barley ke aban̄ (11), ẹda mmọ eken ẹkedọn̄ ke obube udọn̄ barley mmọ.

Ọtọ-in̄wan̄ adaha adada ke enyọn̄ itie udịghi barley, enen̄ede isịn oro ama akakai enye ke ntak ọkpọsọn̄ utom. Ekem emenede enyịn okụt nte ikpọk barley asuanade ọyọhọ kpukpru ebiet ke in̄wan̄ esie, ntre esịt enem enye ndikụt kpukpru se mmimọ inamde. Enye ese in̄wan̄ n̄kann̄kụk oro, okụt nte mme anamutom ẹdiọn̄de vine, eto olive, pomegranate, ye fig. Ọtọin̄wan̄ en̄wen ke mbọhọ oro ada ọkọm mmọ nte enye osụk anamde utom ke ekpri in̄wan̄ esie. Enye ọtọ esie cucumber, ye nsio nsio orụk ọkọti ye oyịm. Ekem enye emenede enyịn ese enyọn̄, ọkọm Abasi ke ofụri esịt ke ndinam in̄wan̄ imọ ọfọn n̄kpọ ntem.—Psalm 65:9-11.

[Mme ndise ke page 28-30]

(Se magazine)