‘MMENỊM ke usen kiet usen kiet, asari eyetre ke idụt emi.’ Martin Luther King, Jr., eketịn̄ ikọ emi isua 50 emi ẹkebede ke August 28, 1963. Enye ekedi adaibuot n̄ka uyom unen mbio obio ke America, okonyụn̄ etịn̄ ikọ emi ndiwụt ke imodori enyịn ke usen kiet ke asari eyetre ke ererimbot emi. Kpa ye oro enye eketịn̄de ikọ emi ọnọ mme owo ke America, mme owo ke ediwak idụt ẹma ẹma ikọ esie emi.

Ke November 20, 1963, n̄kpọ nte ọfiọn̄ ita ke Luther ama eketịn̄ ikọ emi, Esop Edidiana Mme Idụt ama ọdọhọ ẹtre kpukpru orụk asari ke ofụri ererimbot, ndien se ibede idụt 100 ẹma ẹnyịme. Nte ini akade, ediwak idụt ẹma ẹnyụn̄ ẹnyịme mme n̄kpọ en̄wen oro Esop Edidiana Mme Idụt ọkọdọhọde ẹnam man asari etre. Edi ndi kpukpru emi anam asari etre ke ererimbot emi?

Adaibuot ke Esop Edidiana Mme Idụt, Ban Ki-moon ọkọdọhọ ke March 21, 2012, ete: “Imodụk ediwak ediomi inyụn̄ inam ediwak n̄kpọ ke ofụri ererimbot man ẹtre kpukpru orụk asari ke ererimbot emi. Edi ata ediwak miliọn owo ke ererimbot ke ẹsụk ẹbọbọ ufen ke ntak asari.”

Idem ke mme idụt emi mme owo ẹdomode ukeme nditre nsio nsio orụk asari, odu mbụme kiet emi oyomde ibọrọ: Ndi ukeme emi ẹsịnde anam mme owo ẹnen̄ede ẹtre asari ke esịt mmọ, mîdịghe, ndi ẹnyụn̄ ẹnam man mme owo iditịn̄ ikọ? Ndusụk owo ẹkere ke ukara ekeme ndinam mme owo ẹkûsari owo nte ẹkpesaride, edi ikemeke nditre asari ofụri ofụri. Ntak-a? Koro edieke owo anamde n̄kpọ ye owo ke asari, ẹkeme ndisọsọp mfiọk nnyụn̄ nnọ enye ufen, edi idụhe owo emi ekemede ndifiọk m̀mê owo asari owo ke esịt esie m̀mê isarike.

Edieke anade ẹtre asari ke ererimbot emi, ana ẹbem iso ẹsio enye ẹfep ke esịt mme owo ẹnyụn̄ ẹkpụhọde nte mme owo ẹsikerede n̄kpọ. Edi ndi ẹkeme ndinam emi? Edieke edide ntre, didie? Yak ise se ikan̄wamde owo ifan̄ oro iyomde ndisiak mi ẹsio asari ẹfep ke esịt mmọ. Emi ayanam ikụt ke ẹkeme ndisio asari mfep ke esịt mme owo.

Linda: N̄kamana ke South Africa. N̄kada kpukpru mbubịt mbon South Africa nte mbon oro mîwọrọke n̄kpọ, mîdiọn̄ọke n̄kpọ, mînyụn̄ idịghe se ẹkemede ndiberi edem. N̄kada mmọ n̄kukụre nte ifịn mfiaowo. N̄ketịmke ndiọn̄ọ nte utọ idiọk ekikere emi akadiade mi idem eketre. Edi ndondo oro n̄kọtọn̄ọde ndikpep Bible, mma ntọn̄ọ ndikpụhọde. Mma ndifiọk nte ke “Abasi inamke asari,” ye nte ke esịt nnyịn edi akpan n̄kpọ akan ikpọkidem nnyịn ye usem oro isemde. (Utom 10:34, 35; Mme N̄ke 17:3) Se idude ke Philippi 2:3 ama anam mi n̄kụt ke se idin̄wamde mi ntre asari edi ndida nte ke mbon en̄wen ẹfọn ẹkan mi. Ndinam se utọ itie Bible emi etemede anam n̄keme ndima kpukpru owo inamke n̄kpọ m̀mê owo edi afia  m̀mê obubịt. Idahaemi ndien ke n̄keme nditre asari.

Michael: N̄kokpon ke ebiet emi nnyịn mfia nditọ Australia ikawakde etieti. Ima inen̄ede isua mbon Asia, akpan akpan nditọ China. Ini ekededi oro n̄kụtde owo Asia ke ini n̄watde ubomisọn̄, mma nsiberede window mfiori nte, “Owo Asia, nyọn̄ obio mbufo.” Ekem ke mma n̄kọtọn̄ọ ndikpep Bible, mma ndikụt ke Abasi amama kpukpru owo inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹto m̀mọ̀n̄ m̀mê ẹnyụn̄ ẹtie didie. Emi ama enen̄ede otụk mi tutu ntọn̄ọ nditiene mma mbon emi n̄kasuade. Utọ ukpụhọde oro edi ata utịben̄kpọ. Idahaemi, esinem mi ndidu ye mme owo emi ẹtode ebiet ekededi ke ererimbot emi. Emi anam mi nnen̄ede ndiọn̄ọ nte mme owo ẹdude uwem nnyụn̄ nnen̄ede n̄kop inemesịt.

Sandra: Eka mi oto Umunede ke Delta State mi ke Nigeria. Ete mi edi eyen Edo; mmọ ẹsisem usem Esan. Emi ama anam mbon mme ete mi ẹsua eka mi tutu esịm usen emi enye akakpade. Ntre, mma n̄n̄wọn̄ọ ke tutu n̄kpa ada mi, ke ndinamke n̄kpọ ndomokiet ye owo Esan m̀mê ndidọ owo Edo. Edi ke ini n̄kọtọn̄ọde ndikpep Bible, n̄kekereke n̄kpọ aba nte n̄kesikerede. Sia Bible ọdọhọde ke Abasi inamke asari ye nte ke enye amama owo ekededi emi abakde enye, ami ndien ndi anie eke n̄kpasuade owo ke ntak ebiet emi enye otode m̀mê usem emi enye esemde? Mma n̄kpụhọde ekikere nnyụn̄ nnam emem ye mbon mme ete mi. Ndida se Bible ekpepde ndu uwem anam n̄kop inemesịt onyụn̄ anam esịt ana mi sụn̄. Se n̄kpepde ke Bible anam n̄keme ndisan̄a n̄kpere kpukpru owo inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹto m̀mọ̀n̄, m̀mê ẹnyụn̄ ẹsem nso usem. Ndi ọmọdiọn̄ọ owo emi ndọde? Owo Edo emi esisemde usem Esan!

Nso inam Bible ekeme ndin̄wam mme owo emi ye ediwak mbon eken ẹtre asari ye usua?  Sia Bible edi Ikọ Abasi. Enye enyene odudu ndikpụhọde ekikere mme owo ye nte mme owo ẹdade mbon en̄wen. Ke adianade do, Bible n̄ko owụt se iditrede kpukpru orụk asari.

Kpa ye oro Bible ekemede ndinam owo emi ekesinamde asari onyụn̄ asuade owo okpụhọde, odu n̄kpọ iba emi anade ẹsio ẹfep mbemiso ẹkemede nditre asari ofụri ofụri. Akpa n̄kpọ edi idiọkn̄kpọ ye unana mfọnmma. Bible ọdọhọ ete: “Idụhe owo ndomokiet eke mînamke idiọkn̄kpọ.” (1 Ndidem 8:46) Ntre kpa ye ofụri ukeme oro isịnde, osụk ọsọsọn̄ nnyịn ndinam eti kpa nte ọkọsọn̄de apostle Paul. Enye ekewet ete: “Ke ini nyomde ndinam se inende, se idiọkde odu ye ami.” (Rome 7:21) Mmọdo, unana mfọnmma esinam nnyịn inyene “ndiọi ekikere” emi ẹkemede ndinam isari owo.—Mark 7:21.

Ọyọhọ iba, Satan kpa Devil abiat ererimbot emi. Bible okot enye “owotowo” onyụn̄ ọdọhọ ke enye ada “kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ otụn usụn̄.” (John 8:44; Ediyarade 12:9) Ntak edi oro kpa ye ofụri ukeme oro mme owo ẹsịnde, owo isụk ikemeke nditre asari, usua, ekọn̄, nsobo ofụri ekpụk, ye mme afanikọn̄ eken oro ido ukpono ye asari ẹdade ẹdi.

Ntre, mbemiso ẹkemede nditre asari ofụri ofụri, ana ẹbem iso ẹsio idiọkn̄kpọ, unana mfọnmma, ye Satan kpa Devil ẹfep. Bible ọdọhọ ke Obio Ubọn̄ Abasi ayanam kpukpru emi.

Jesus Christ ekekpep mme mbet esie ẹbọn̄ akam ntem ẹnọ Abasi ẹte: “Yak obio ubọn̄ fo edi. Yak uduak fo ada itie, nte edide ke heaven, yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:10) Obio Ubọn̄ Abasi eyetre kpukpru idiọkn̄kpọ—emi esịnede kpukpru usua ye asari.

Ke ini Obio Ubọn̄ Abasi edikarade isọn̄ emi, ẹyekọbi Satan man “man enye okûtụn mme idụt usụn̄ aba.” (Ediyarade 20:2, 3) Ini oro ndien ke idinyene “obufa isọn̄,” oro edi, nti owo emi ẹdinamde sụk “edinen ido” kpukpru ini. *—2 Peter 3:13.

Abasi ayanam ndinen owo oro ẹdidude uwem ini oro ẹfọn ẹma ẹnyụn̄ ẹbọhọ idiọkn̄kpọ. (Rome 8:21) “Mmọ idinamke ibak, idinyụn̄ ibiatke n̄kpọ” ke ofụri ererimbot. Ntak-a? “Koro ifiọk Jehovah ọyọyọhọ isọn̄.” (Isaiah 11:9) Ini oro, kpukpru owo ẹyekpep ndidu uwem nte Jehovah Abasi etemede nnyụn̄ mma mme owo nte enye amade. Ini oro ndien ke asari editre ke nsinsi “koro Abasi inamke asari.”—Rome 2:11.