ESITIE fi didie ke idem ama eti ke usen kiet usen kiet ọyọsọn̄? Emi esinam ediwak owo ẹtịmede esịt ẹnyụn̄ ẹkop ndịk. Ntak-a? Sia esidi owo ama ọtọn̄ọ ndisọn̄, iso ọtọn̄ọ ndin̄wịne enye, idem ọtọn̄ọ ndimem enye, enye ọtọn̄ọ ndisisọp mfre n̄kpọ, onyụn̄ ọdọn̄ọ nsio nsio udọn̄ọ.

Edi idem owo edi nsio nsio. Ndusụk owo isinen̄ekede idọn̄ọ ke ini mmọ ẹsọn̄de; ẹsisụk ẹkokop idem inyụn̄ isọpke ifre n̄kpọ. Ndien mbufa usụn̄ oro ẹsọbọde owo idem mfịn ye mbufa ibọk oro ẹsion̄ode ẹdi an̄wam ndusụk n̄kani owo emi ẹdọn̄ọde uyịre uyịre udọn̄ọ. Ntak edi oro ediwak owo ẹdude uwem ẹbịghi ke ndusụk idụt.

Edi esidọn̄ ata ediwak owo ndikop inem ke ini usọn̄, inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹdọn̄ọ m̀mê idọn̄ọke. Nso ke akpanam man okop inem ke ini usọn̄? Editiene nte afo anamde n̄kpọ. N̄kpọ en̄wen edi m̀mê afo eyenyịme ke ọmọsọn̄ onyụn̄ anam n̄kpọ etiene nte etiede fi ke idem. Yak ineme mme item Bible emi ẹkemede ndin̄wam fi.

NAM SE EKEMEDE: “Ọniọn̄ odu ye mbon nsụkidem.” (Mme N̄ke 11:2) Imekeme ndidọhọ ke “mbon nsụkidem” oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi ẹdi n̄kani owo emi ẹnyịmede ke mmimọ idikemeke aba ndinam kpukpru se mmimọ ikesinamde. Charles emi edide isua 93 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil esinam emi. Enye ọdọhọ ete: “Edieke odude uwem ebịghi, udutreke-tre ndisọn̄. Ukemeke aba ndifiak n̄kedi akparawa.”

Edi emi iwọrọke ke ana awawan̄ ubọk etie ọdọhọ ke imọsọn̄, ke eke imọ okụre. Ndinam ntem ekeme ndinam idem emem fi. Mme N̄ke 24:10 ọdọhọ ete: “Nte idem emem fi ke usen nnanenyịn? Odudu fo oyosụhọde.” Owo nsụkidem esinyene ọniọn̄ sia enye esinam se enye ekemede.

Corrado emi edide isua 77 onyụn̄ odụn̄de ke Italy ọdọhọ ke owo ama ọsọsọn̄, ke ana enye ọtọn̄ọ ndisio urua ke ndusụk se enye esinamde. Se enye etịn̄de emi edi ata ofụri akpanikọ. Corrado ye n̄wan esie ẹsinam utom esịtufọk ke usụn̄ emi mîdikakke-kak mmọ ikaha. Marian emi edide isua 81 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil ọdọhọ ete: “Nsinamke utom n̄wot idem; esidi nnam nduọk odudu. Mmesisụhọde ntetie mîdịghe nnana n̄kot n̄wed m̀mê  n̄kop ikwọ. Mmọdiọn̄ọ ke n̄kemeke aba ndinam ndusụk se n̄kesinamde ke ini akparawa.”

KAMA IDEM ỌFỌN: “Nyom iban ẹbana idem ke ndisịne ọfọn̄ eke etịmde odot, owụtde iso o-bụt ye eti ibuot.” (1 Timothy 2:9) Ikọ emi “ọfọn̄ eke etịmde odot” ọwọrọ ke ana afo esịne n̄kpọ ediye ediye, edi unamke ube nde. Barbara emi edide isua 74 onyụn̄ odụn̄de ke Canada ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndisana idem. Nyomke usọn̄ anam mi nsan̄a nsuahade nsuahade.” Fern emi edide isua 91 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil ọdọhọ n̄ko ete: “Mmesidep mbufa ọfọn̄ ndusụk ini man nnyụn̄ ntiene mbiet owo.” Nso kaban̄a n̄kani iren? Antônio emi edide isua 73 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndikama idem ọfọn. Nsisịneke mbat ọfọn̄.” Enye adian do ete: “Mmesiyere mmọn̄ nnyụn̄ n̄kwat ntan̄ebek kpukpru usen.”

Edi ifọnke ndiyak se afo esịnede ye nte afo etiede afịna fi tutu unyeneke aba “eti ibuot.” Bok-im emi edide isua 69 onyụn̄ odụn̄de ke South Korea ọdọhọ ete: “Mmọdiọn̄ọ ke ifọnke nsịne ndusụk ọfọn̄ emi n̄kesisịnede ke ini n̄kaiferi.”

KOP INEMESỊT: “Kpukpru usen owo ukụt ẹdọdiọk; edi owo inemesịt adia usọrọ kpukpru ini.” (Mme N̄ke 15:15) Nte osụk ọsọn̄de, esịt ekeme ndidiọk fi ama etie ekere nte ekesinyenede odudu ke ini akparawa ye ediwak n̄kpọ oro ekesinamde. Edi kûyak utọ ekikere emi adia fi idem. Nditie n̄kere nte ekesitiede edikam inanam enen̄ede ofụhọ idinyụn̄ iyakke anam se akpanamde. Joseph emi edide isua 79 onyụn̄ odụn̄de ke Canada ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndinam se n̄kemede utu ke nditie nseme idem nte mmen̄kemeke aba ndinam se n̄kesinamde.”

Ndikot n̄wed nnyụn̄ n̄kpep n̄kpọ ekeme n̄ko ndinam okop inemesịt. Ntem, edieke ekemede, sikot n̄wed nyụn̄ kpep mbufa n̄kpọ. Ernesto emi edide isua 74 onyụn̄ odụn̄de ke Philippines esika itie ubon n̄wed okoyom n̄wed emi edinemde enye okot. Enye ọdọhọ ete: “Osụk enenem mi ndinam mme n̄kpọ oro mmade, utọ nte ndikot n̄wed man mfiọk se ikade iso ke ebiet en̄wen.” Lennart emi edide isua 75 onyụn̄ odụn̄de ke Sweden ama akam ọtọn̄ọ ndikpep obufa usem.

TAT UBỌK: “Ẹnọ owo n̄kpọ, ndien ẹyenọ mbufo n̄kpọ.” (Luke 6:38) Sida ini ye inyene fo n̄wam mbon en̄wen. Emi ayanam esịt enem fi onyụn̄ anam ọdiọn̄ọ ke osụk enyenyene ufọn. Hosa emi edide isua 85 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil esidomo ukeme ndin̄wam mbon en̄wen kpa ye oro enye ama ọkọsọn̄. Enye ọdọhọ ete: “Mmesikot mbon emi ẹdọn̄ọde m̀mê emi idem ememde nnyụn̄ n̄wet  mmọ leta. Ndusụk ini, mmesinọ n̄kpri enọ ẹsọk mmọ. Mmesima n̄ko ndinam udia nda nsọk mbon emi ẹdọn̄ọde.”

Ẹsidọhọ ubọk otụk edem, edem otụk ubọk. Jan emi edide isua 66 onyụn̄ odụn̄de ke Sweden ọdọhọ ete: “Edieke owụtde ke amama mbon en̄wen, mmọ n̄ko ẹyewụt ke imama fi.” Esinenem mme owo ndidu ye owo emi esitatde ubọk.

DIAN IDEM YE MME OWO: “Owo eke adian̄arede etie ikpọn̄ ediyom ibụk ibụk udọn̄ idemesie; enye oyofụmi kpukpru ata ọniọn̄.” (Mme N̄ke 18:1) Imọfiọk ke enyene mme ini emi afo akpamade ndidu ikpọn̄. Edi kûyak ndidu ikpọn̄ ọbọhọ emehe fi. Innocent emi edide isua 72 onyụn̄ odụn̄de ke Nigeria esima ndidu ye mme owo. Enye ọdọhọ ete: “Esinenem mi ndidu ye mme owo—n̄kpri ye ikpọ.” Börje emi edide isua 85 onyụn̄ odụn̄de ke Sweden ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndidu ye n̄kparawa. Mma n̄kụt nte mmọ ẹkopde odudu, esinem mi tutu. Esitie nte mfiak ndi akparawa.” Ke ini ke ini, kot mme owo ufọk. Han-sik emi edide isua 72 onyụn̄ odụn̄de ke South Korea ọdọhọ ete: “Ami ye n̄wan mi imesikot nditọwọn̄ ye ikpọ owo ufọk. Ndusụk ini, imesisịn ekpri usọrọ inọ mmọ.”

Mbon emi ẹtiede ufan ufan ẹsima ndineme nneme. Edi ke ini enemede nneme ye owo, kûmen ikọ utịn̄ ikpọn̄. Wụt ke amama mbon en̄wen. Helena emi edide isua 71 onyụn̄ odụn̄de ke Mozambique ọdọhọ ete: “Nsitie ufan ufan ye mme owo nnyụn̄ n̄kpono mmọ. Mmesikpan̄ utọn̄ n̄kop se mmọ ẹtịn̄de man mfiọk se mmọ ẹkerede ye se mmọ ẹmade.” José emi edide isua 73 onyụn̄ odụn̄de ke Brazil ọdọhọ ete: “Mme owo ẹsima ndidu ye mbon oro ẹsikpan̄de utọn̄ ke ini owo en̄wen etịn̄de ikọ, mbon oro ẹsikerede ẹban̄a owo, ẹtuade owo mbọm, ẹtorode owo ke ini odotde, ẹnyụn̄ ẹnemde itie.”

Ke ini etịn̄de ikọ, ‘yak ikọ fo enyene inem nte n̄kpọ eke ẹsịnde inụn̄.’ (Colossae 4:6) Kere ban̄a owo emi afo enemede nneme nyụn̄ yak ikọ fo ọsọn̄ọ enye idem.

WỤT ESỊTEKỌM: “Ẹwụt esịtekọm.” (Colossae 3:15) Ke ini owo an̄wamde fi, kọm enye. Owo emi esikọmde owo ke ini ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye esinyene ediwak ufan. Marie-Paule emi edide isua 74 onyụn̄ odụn̄de ke Canada ọdọhọ ete: “Ibịghike ami ye ebe mi ikọwọrọ ididụn̄ mi. Mme ufan nnyịn ẹma ẹdin̄wam nnyịn. Mmọ ẹma ẹnam tutu. Ima inam kad inọ mmọ kiet kiet man ikọm mmọ ke se mmọ ẹkenamde ẹnọ nnyịn, imonyụn̄ ikot ndusụk mmọ ufọk.” Jae-won emi edide isua 76 onyụn̄ odụn̄de ke South Korea enen̄ede okop inemesịt nte ẹsimende enye ke moto ẹka Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Enye ọdọhọ ete: “Esịt enem mi tutu nte ẹsimende mi ẹka mbono esop, ndien mmesinọ mmọ ekpri okụk man ẹdian ẹdep aranuwat. Ndusụk ini, mmesinọ mmọ n̄kpri n̄kpri enọ nnyụn̄ ndian kad n̄kọm mmọ.”

Kûfre n̄ko ndikọm Abasi ke uwem emi enye ọnọde fi. Edidem Solomon ekewet ete: “Odu-uwem ebua ọfọn akan okpo ekpe.” (Ecclesiastes 9:4) Ntre, edieke odude uwem ọfọn, enyịmede ke ọmọsọn̄, onyụn̄ anamde n̄kpọ etiene nte etiede fi ke idem, oyokop inem.