KE INI Sidnei emi odụn̄de ke Brazil ekedide isua 24, enye ama ọfiọnọde ọduọ ke n̄kpọ emi mme owo ẹsisịnede ẹwere ẹkedụk mmọn̄. Enye ama obụn̄ idem tutu ikemeke aba ndisan̄a; editie ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam. Enye esitie ekere ntak emi Abasi akayakde utọ n̄kpọ emi ọwọrọ imọ.

Ufen emi mme owo ẹbọde ke ntak aksiden, udọn̄ọ, n̄kpa owo mmọ, oto-obot afanikọn̄, m̀mê ekọn̄ esinam mmọ ẹyat esịt ye Abasi. Ndien emi itọn̄ọke mfịn. Bible etịn̄ nte Job okosobode nsio nsio afanikọn̄. Emi ama anam enye ekere ke Abasi edi ntak ufen imọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Ami nseme n̄kot fi nyom un̄wam, edi afo uyereke mi; mmadaha ndada man afo ọnọ mi ntịn̄enyịn. Afo omokpụhọde akabade anam mi ibak; afo amada ofụri odudu ubọk fo asua mi.”—Job 30:20, 21.

Job ikọdiọn̄ọke owo emi anamde imọ ibọ utọ ufen oro ye ntak emi imọ ikpọbọde ufen ntre. Edi Bible anam nnyịn ifiọk ntak emi utọ n̄kpọ emi esitịbede ye se nnyịn ikpanamde ke ini n̄kpọ ntem ọwọrọde nnyịn.

Bible ọdọhọ ete: “Utom [Abasi] ọfọn ama, koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende. Abasi akpanikọ, emi mîkpehe ukwan̄ikpe; enye edi eti ye edinen.” (Deuteronomy 32:4) Ndi emekere ke Abasi emi edide “eti ye edinen” okpobot owo man mmọ ẹdibọ ufen? Ndi enye ọkpọsọn̄ esịt ada afanikọn̄ amia owo ufen?

Abasi ikemeke ndinam utọ n̄kpọ oro sia Bible ọdọhọ ete: “Ke ini idomo esịmde owo, yak enye okûdọhọ ete: ‘Abasi odomo mi.’ Koro owo ikemeke ndida idiọkn̄kpọ ndomo Abasi, enye ke idemesie inyụn̄ idomoke owo ekededi.” (James 1:13) Bible ọdọhọ ke Abasi ama anam kpukpru n̄kpọ ọfọn ama ke editọn̄ọ. Enye ama ọnọ Adam ye Eve kpukpru n̄kpọ; esịn mmọ ke ata ediye paradise, ọnọ mmọ kpukpru se mmọ ẹdidade ẹdu uwem, onyụn̄ ọnọ mmọ ata eti utom ẹnam. Abasi ama ọdọhọ mmọ “ẹtọt ẹnyụn̄ ẹwak ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹkan enye.” Adam ye Eve ikenyeneke ntak baba kiet ndiyat esịt ye Abasi.—Genesis 1:28.

Edi n̄kpọ itiehe mfịn nte Abasi okoyomde etie. Ke nditịm ntịn̄, toto ke eset, mme owo ẹbọ ufen etieti. Onyụn̄ edi nte Bible etịn̄de mi: “Nnyịn imọfiọk ite ke kpukpru n̄kpọ oro ẹbotde ke ẹmụm mmụm ọtọkiet ẹnyụn̄ ẹdu ke ubiak ọtọkiet tutu esịm emi.” (Rome 8:22) Ọkọtọtọn̄ọ didie?

Edieke iyomde ndidiọn̄ọ ntak emi ibọde ufen, ana ifiak ikere nte ufen ọkọtọn̄ọde. Ọsọn̄ibuot angel emi ẹkedikotde Satan ye Devil, ama anam Adam ye Eve ẹsọn̄ ibuot ẹdia “mfri eto ifiọk eti ye idiọk” emi Abasi ọkọdọhọde mmọ ẹkûdia. Eto oro akada aban̄a unen emi Abasi kpọt enyenede ndibiere se idide eti ye idiọk nnọ mme owo. Satan ọkọdọhọ Eve ke edieke mmọ ẹdiade mfri eto oro, ke mmọ idikpaha nte Abasi ọkọdọhọde. Omokụt do ke enye ọkọdọhọ ke Abasi edi osu nsu. Satan n̄ko ọkọdọhọ ke Abasi ikoyomke mme owo ẹbiere se ifọnde ye se idiọkde ke idemmọ. (Genesis 2:17; 3:1-6) Ikọ Satan ọkọwọrọ ke ufọn idụhe Abasi ndikara mme owo; ke mmọ ẹkeme ndikara idemmọ. Kpukpru emi ama anam ẹkere m̀mê Abasi odot ndikara.

Satan ama ada ikọ en̄wen edi. Enye ọkọdọhọ ke mme owo ẹnam n̄kpọ Abasi ke ntak ufọn emi mmọ ẹdiade. Kop se enye eketịn̄de ọnọ Abasi aban̄a Job mi: “Nte afo usịnke ọkọ ukan enye ye ufọk esie ye kpukpru se enye enyenede ukụk? . . . Edi, man ukpụhọde odu, mbọk nyan ubọk fo tụk kpukpru se enye enyenede nyụn̄ se m̀mê enye idisụn̄ike fi ke iso fo.” (Job 1:10, 11) Okposụkedi emi Satan eketịn̄de emi aban̄a Job, ikọ esie ọkọwọrọ ke kpukpru owo ẹnam n̄kpọ Abasi ke ntak ufọn emi mmọ ẹdiade.

Didie ke Abasi edibiere ikọ emi ke ata eti usụn̄ man ẹkûfiak ẹtịn̄ utọ ikọ emi aba ke nsinsi? Sia Abasi ọdiọn̄ọde kpukpru n̄kpọ, enye ọdiọn̄ọ mfọnn̄kan usụn̄ ndibiere ikọ emi. Ndien enye anam emi ke usụn̄ emi edifọnde ye kpukpru owo. (Rome 11:33) Enye ama ebiere ndiyak mme owo ẹkara idemmọ man mmọ ẹkụt m̀mê ukara anie ọfọn akan.

 Ufen emi ibọde ke isọn̄ emi anam inen̄ede ikụt ke ukara owo ifọnke ke baba usụn̄ kiet. Ukara owo inamke emem ye ifụre odu ke isọn̄ inyụn̄ inamke mme owo ẹkop inemesịt. Utu ke oro, ukara owo akam ababiat isọn̄ emi. Emi owụt ke ikọ Bible emi edi akpanikọ: “Ikam isịneke ke ubọk owo eke asan̄ade ndinen̄ede ikpatisan̄ esiemmọ.” (Jeremiah 10:23) Ukara Abasi kpọt edida emem idi. Enye ayanam mme owo ẹkop inemesịt onyụn̄ anam n̄kpọ ọfọn kpukpru owo. Uduak Abasi edi oro.—Isaiah 45:18.

Ntre, Abasi edisan̄a didie inam uwem eketie nte enye okoyomde ke isọn̄ emi? Kûfre ke Jesus ekekpep mme mbet esie ndibọn̄ akam nte: “Yak obio ubọn̄ fo edi. Yak uduak fo ada itie, nte edide ke heaven, yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:10) Ọwọrọ ke edikem ini Abasi, enye ayada Obio Ubọn̄ esie osio kpukpru se isinamde mme owo ẹbọ ufen. (Daniel 2:44) Ubuene, udọn̄ọ, ye n̄kpa ididụhe aba. Bible ọdọhọ ke Abasi “ayanyan̄a ubuene emi esemede oyom un̄wam.” (Psalm 72:12-14) Bible ọdọhọ n̄ko ke “baba andidụn̄ kiet ididọhọke ite: ‘Ndọdọn̄ọ.’” (Isaiah 33:24) Jesus ọkọdọhọ ke “ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi editi ẹdikopde [imọ] uyo ẹwọn̄ọ ẹdi.” (John 5:28, 29) Se Abasi ọn̄wọn̄ọde ndinam emi enem nnyịn tutu.

Ke isua 17 ama ekebe tọn̄ọ Sidnei oro iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ibuotikọ emi ekenyene unọmọ oro, enye ọkọdọhọ ete: “Akanam ndọhọke ke Jehovah Abasi akanam nnyene unọmọ oro, edi ke nditịn̄ ofụri akpanikọ, mma nyat esịt ye enye ke nsonso oro ke ndiyak utọ n̄kpọ emi ọwọrọ mi. Ndusụk usen, mmesifụhọ etieti nnyụn̄ ntua ke ini n̄kerede mban̄a nte mmen̄kemeke ndisan̄a aba. Edi Bible anam mfiọk ke Abasi ikadaha unọmọ oro imia mi ufen. Bible ọdọhọ ke ‘n̄kpọntịbe unana idotenyịn esisịm kpukpru nnyịn.’ Ndibọn̄ akam nnọ Jehovah nnyụn̄ n̄kot mme itie Bible emi ẹsidọn̄de mi esịt anam n̄kop inemesịt nnyụn̄ nnen̄ede n̄kpere Abasi.”—Ecclesiastes 9:11; Psalm 145:18; 2 Corinth 4:8, 9, 16.

Nditi ntak emi Abasi ayakde nnyịn ibọ ufen ye nte enye editrede ufen idiyakke nnyịn iyat esịt ye enye. Nnyịn imọfiọk ke Abasi edi “andinọ mbon oro ẹnen̄erede ẹyom enye utịp.” Ndien owo eke ọbuọtde idem ye enye ye Eyen esie idikwe edikpu.—Mme Hebrew 11:6; Rome 10:11.