KE INI afo etịn̄de ọnọ mbon en̄wen aban̄a mme uduak Abasi, edide ọkpọkpọ m̀mê ke mbot utịn̄ikọ, nneme fo ekpenyene ndikọn̄ọ ke se isịnede ke Ikọ Abasi. Emi esiwak ndibuana edikot itien̄wed nto Bible, oro anade ẹkot ọfọn.

Nsọn̄uyo Oro Odotde Abuana Ntụk. Ẹkpenyene ndikot N̄wed Abasi ye ntụk. Kere ban̄a ndusụk uwụtn̄kpọ. Ke ini okotde Psalm 37:11 uyo ọwọrọ, uyo fo ekpenyene ndisio idara idara idotenyịn emem oro ẹn̄wọn̄ọde do n̄wụt. Ke ini okotde Ediyarade 21:4 aban̄ade utịt ndutụhọ ye n̄kpa, uyo fo ekpenyene ndiwụt ufiop ufiop esịtekọm kaban̄a utịbe utịbe ubọhọ oro ẹtịn̄de ẹban̄a. Ekpenyene ndikot Ediyarade 18:2, 4, 5, emi ọdọhọde ete ẹwọn̄ọ ke “Akwa Babylon” oro ọyọhọde ye idiọkn̄kpọ ke uyo oro owụtde ke oyom ẹnam n̄kpọ usọp usọp. Nte ededi, ntụk oro ẹwụtde ekpenyene ndidi eke esịt akpanikọ, edi ikpenyeneke ndibe ubọk. Ẹda itien̄wed ke idemesie ye usụn̄ oro ẹbuande enye ẹbiere udomo ntụk oro odotde.

Dori Nsọn̄uyo ke Mme Nnennen Ikọ. Edieke mme ikọ oro afo enyenede nditịn̄ mban̄a akpan ufan̄ikọ ẹkọn̄ọde sụk ke ubak ikpehe esie, afo ekpenyene ndisio ikpehe oro n̄wụt ke ini okotde itien̄wed oro. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini okotde Matthew 6:33, afo udûdorike akpan nsọn̄uyo ke “edinen ido Esie” m̀mê ke “kpukpru n̄kpọ emi” edieke afo oyomde nditat se “ẹkam ẹbem iso ẹyom Obio Ubọn̄” ọwọrọde.

Ke utịn̄ikọ oro ọnọde ke Esoputom, afo emekeme ndidiomi ndikot Matthew 28:19. Mme ikọ ewe ke afo okpodori nsọn̄uyo? Edieke afo oyomde ndisịn udọn̄ nnọ nsịnifịk ke nditọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible, dori nsọn̄uyo ke “ẹdi mbet Mi.” Ke n̄kan̄ eken, edieke afo aduakde ndineme mbiomo oro Christian enyenede ndibuana akpanikọ Bible ye isenowo m̀mê oyomde ndisịn udọn̄ nnọ ndusụk asuanetop ndinam utom ke ebiet emi udọn̄ okponde, afo emekeme ndidori nsọn̄uyo ke ubak udịmikọ oro, “kpukpru mme idụt.”

Ediwak ini, ẹsida itie N̄wed Abasi ẹnọ ibọrọ ke mbụme m̀mê ndida  nsọn̄ọ ikọ oro mbon efen ẹdade nte eneni. Edieke ẹdoride nsọn̄uyo ukem ukem ke kpukpru ekikere oro ẹdude ke itien̄wed, otuowo fo ekeme nditre ndikụt nte itien̄wed oro enyenede ebuana. Akpan n̄kpọ ekeme ndin̄wan̄a fi, edi in̄wan̄ake mmọ.

Ke uwụtn̄kpọ, ke ini okotde Psalm 83:18 ke Bible oro enyịn̄ Abasi esịnede, edieke afo odoride ofụri nsọn̄uyo ke ikọ oro “Ata Edikon̄,” enyeneufọk ekeme nditre ndifiọk in̄wan̄-in̄wan̄ akpanikọ oro edide nte ke Abasi enyene ọkpọkpọ enyịn̄. Afo ekpenyene ndidori nsọn̄uyo ke enyịn̄ oro “Jehovah.” Nte ededi, ke ini afo adade kpa itien̄wed oro ndineme mban̄a itie edikara Jehovah, afo ekpenyene ndidori akpan nsọn̄uyo ke ikọ oro “Ata Edikon̄.” Kpasụk ntre, ke ini adade James 2:24 ndiwụt nte edide akpan n̄kpọ ndida utom n̄wụt mbuọtidem, ndidori akpan nsọn̄uyo ke “ikpe etebe owo,” utu ke “edinam n̄kpọ” ekeme ndinam ndusụk mbon oro ẹkopde ikọ fo ẹtaba akpan n̄kpọ.

Ẹkeme ndikụt eti uwụtn̄kpọ efen ke Rome 15:7-13. Emi edi ubak leta oro apostle Paul ekewetde ọnọ ẹsọk esop oro ekesịnede mme Gentile ye mme amanaisọn̄ Jew. Apostle oro owụt mi nte ke utom ukwọrọikọ Christ idịghe ke ufọn mme Jew emi ẹnade mbobi kpọt, edi n̄ko ke ufọn mme Gentile man “mme Gentile ẹnyụn̄ ẹnọ Abasi ubọn̄ ẹban̄a mbọm Esie.” Ekem Paul okot oto itien̄wed inan̄, odụride ntịn̄enyịn owụt ifet oro ebererede ọnọ mme Gentile. Didie ke afo okpokot mme ikọ oro ẹkotde ẹsịn mi man odori nsọn̄uyo ke akpan n̄kpọ oro Paul ekenyenede ke ekikere? Edieke afo esịnde idiọn̄ọ ke mme ikọ oro edidoride nsọn̄uyo, afo emekeme ndinịm idiọn̄ọ ke “mme Gentile” ke ufan̄ikọ 9, “mbufo mme Gentile” ke ufan̄ikọ 10, “kpukpru mme Gentile” ye “kpukpru mme idụt” ke ufan̄ikọ 11, ye “mme Gentile” ke ufan̄ikọ 12. Domo ndikot Rome 15:7-13 ye utọ nsọn̄uyo oro. Nte afo anamde ntre, ofụri usụn̄ n̄kọkibuot Paul eyetịm an̄wan̄a onyụn̄ edi mmemmem ndidiọn̄ọ.

Mme Usụn̄ Ndidori Nsọn̄uyo. Ẹkeme ndidori nsọn̄uyo ke nsio nsio usụn̄ ke mme ikọ oro ẹkamade ekikere oro afo oyomde ẹwọrọ ẹda. Usụn̄ oro afo adade ekpenyene ndikem ye itie N̄wed Abasi ye nte etịmde utịn̄ikọ. Ẹnọ mme ekikere ifan̄ mi.

Edida uyoikọ ndori nsọn̄uyo. Emi abuana ukpụhọde ekededi ke uyo oro anamde mme ikọ oro ẹkamade ekikere ẹwọrọ ẹda ẹkan mmọ eken ke udịmikọ. Ẹkeme ndidori nsọn̄uyo ebe ke ndikpụhọde idaha uyo —edide ke ndimenede m̀mê ndisụhọde enye. Ke ediwak usem, ukpụhọde ke idaha uyo esidori nsọn̄uyo. Nte ededi, ke ndusụk usem, oro ekeme ndikpụhọde se ikọ ọwọrọde ofụri ofụri. Ke ini ẹkotde mme ọkpọikọ sụn̄sụn̄, emi anam mmọ ẹnyene udobi. Ke mme usem oro owo mîkemeke ndida uyoikọ ndori nsọn̄uyo ke ndusụk ikọ, oyoyom ẹnam se ededi oro ẹsinamde ke usem oro ndidori nsọn̄uyo.

Editịn̄ ntuak nda. Ẹkeme ndinam emi mbemiso ẹkotde m̀mê ke ẹma ẹkekot akpan ikpehe ke itie N̄wed Abasi—m̀mê ndinam mbiba. Ndituak nda inikiet inikiet mbemiso okotde akpan ekikere eyedemede udọn̄; ndituak nda ke oro ebede anam ekikere osụhọde odụk esịt. Nte ededi, edieke edituak nda awakde akaha, n̄kpọ ndomokiet idiwọrọke ida.

Edifiak ntịn̄. Afo emekeme ndidori nsọn̄uyo ke akpan n̄kpọ ebe ke ndituak nda inikiet inikiet nnyụn̄ mfiak n̄kot ikọ m̀mê ubak udịmikọ oro. Usụn̄ oro ẹsimade ẹkan edi ndikot ofụri itien̄wed oro mma ndien ekem ẹfiak ẹkot ọkpọikọ.

Edida idem ntịn̄ ikọ. Ediwọn̄ọde idem ọkọrọ ye nte ẹkamade iso ẹkeme nditịm nnam ikọ m̀mê ubak udịmikọ otụk owo ke idem.

Nte enịmde uyo. Ke ndusụk usem, ẹkeme ndikot ikọ ndusụk ini ke uyo oro owụtde se mmọ ẹwọrọde onyụn̄ anamde mmọ ẹdi isio. Ẹkpenyene ndiwụt mbufiọk mi n̄ko, akpan akpan ke nditịn̄ ikọ nsahi.

Ke Ini Mbon Efen Ẹkotde Itien̄wed. Ke ini enyeneufọk okotde itien̄wed, enye ekeme ndidori nsọn̄uyo ke mme ukwan̄ itie m̀mê etetre ofụri ofụri ndidori. Do nso ke afo akpanam? Ke ofụri ofụri, ọfọn ndinam se mmọ ẹwọrọde ẹn̄wan̄a ebe ke afo ndibuan itien̄wed oro. Ke ama akabuan itien̄wed oro, afo emekeme ndiwụk akpan ntịn̄enyịn ke mme ikọ oro ẹkamade ekikere ke Bible.