KE INI etịn̄de ikọ, kûnọ mme ntọt kpọt. Domo ndinam se afo etịn̄de an̄wan̄a mbon oro ẹkpan̄de utọn̄. Emi ekeme ndin̄wam fi ndinyene nneme uforo uforo, edide afo etịn̄ ikọ ọnọ esop m̀mê etịn̄ ọnọ mbon oro mîdịghe Mme Ntiense.

Ikọ oro an̄wan̄ade owo enyene ediwak ikpehe. Ẹneme ndusụk mmọ ke Ukpepn̄kpọ 26, “Editat Utịn̄ikọ nte Owụtde Ifiọk.” Ẹneme mbon eken ke Ukpepn̄kpọ 30, “Ediwụt Udọn̄ ke Idem Owo En̄wen.” Ke ukpepn̄kpọ enye emi, nnyịn idineme mme akpan n̄kpọ ifan̄ efen.

Ikọ Oro An̄wan̄ade, Etịn̄de ke Mmemmem Usụn̄. Ikọ oro an̄wan̄ade ye mbio mbio udịmikọ ẹdi mme okopodudu n̄kpọutom uneme nneme. Ukwọrọikọ Jesus oro ke Obot edi ata n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ kaban̄a utịn̄ikọ oro ekemede ndin̄wan̄a mme owo inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹdi mmanie, m̀mê ẹdụn̄ ke m̀mọ̀n̄. Se ẹtịn̄de ekeme ndidi obufa ke utọn̄ mmọ. Edi, se Jesus eketịn̄de ekeme ndin̄wan̄a mmọ sia enye eketịn̄de aban̄a mme n̄kpọ oro ẹbehede kpukpru nnyịn: nte ikemede ndikop inemesịt, nte ikemede ndifori itie ebuana ye mbon efen, nte ikpọyọde editịmede esịt, ye nte ikemede ndifiọk se uwem ọwọrọde. Ndien enye eketịn̄ mme ikọ esie ke in̄wan̄-in̄wan̄ usụn̄. (Matt., ib. 5-7) Nte ededi, Bible ọnọ nsio nsio uwụtn̄kpọ ke nte ẹkpetịmde mme udịmikọ ye nte mmọ ẹkpeniọn̄de. Akpan uduak fo ekpedi nditịn̄ ikọ ke usụn̄ oro an̄wan̄ade owo.

Idem ke ini enemede ibuot nneme oro ọsọn̄de, nditịn̄ enye ke mmemmem usụn̄ ekeme ndinam enye ọsọp an̄wan̄a owo. Didie ke afo ekeme ndinam utịn̄ikọ edi mmemmem? Kûn̄wan̄a ntọt oro mînyeneke ufọn ufụk otuowo fo. Tịm utịn̄ikọ fo ke usụn̄ oro enye edinọde nsọn̄ọ ke mme akpan n̄kpọ fo. Mek mme akpan itie N̄wed Abasi fo ye ntịn̄enyịn. Utu ke ndifehe itọk itọk nto itie N̄wed Abasi kiet n̄ka en̄wen, kot nyụn̄ neme mmọ. Kûyak uwak ikọ ẹfụk nti ekikere oro enyenede.

 Ke ini enịmde ukpepn̄kpọ Bible, da mme ukem edumbet emi sịn ke edinam. Kûdomo ndinam kpukpru ntọt ẹn̄wan̄a. N̄wam ndinam mme akpan ekikere ẹn̄wan̄a eyen ukpepn̄kpọ. Nte ini akade, enye ekeme ndinyene ọyọhọ ntọt ebe ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ye ke mme mbono esop.

Oyom eti ntịmidem man ekeme ndinọ utịn̄ikọ ke mmemmem usụn̄. Ana ibuot nneme fo etịm an̄wan̄a fi edieke afo oyomde ndinam enye an̄wan̄a mbon efen. Ke ini n̄kpọ etịmde an̄wan̄a fi, afo emekeme ndinọ mme ntak oro enye edide ntre. Afo emekeme n̄ko nditịn̄ enye ke ikọ idemfo.

Nam Mme Ikọ Oro Owo Mîmeheke Ẹn̄wan̄a. Ndusụk ini, ndinam mme n̄kpọ ẹn̄wan̄a esiyom afo etịn̄ se mme ikọ oro owo mîmeheke ẹwọrọde ọnọ otuowo fo. Kûkere ke otuowo fo ọdiọn̄ọ kpukpru n̄kpọ, kûnyụn̄ ukere ke mmọ ẹnyene esisịt ifiọk. Nte afo osụk ekpepde Bible, afo emekeme nditịn̄ ndusụk ikọ oro ẹtiede esen esen ke utọn̄ mbon efen. Ke owo mînamke an̄wan̄a, mbon oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ididiọn̄ọke nte ke “nsụhọ,” “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄,” “mme erọn̄ en̄wen,” ye “akwa otuowo” ẹda ẹnọ mme akpan otu owo. (Rome 11:5; Matt. 24:45; John 10:16; Edi. 7:9) Kpasụk ntre, ibọhọke owo emehe ye esop Mme Ntiense Jehovah, ekeme ndidi enye ididiọn̄ọke se mme utọ ikọ nte “asuanetop,” “asiakusụn̄,” “esenyịn circuit,” ye “Editi” ẹwọrọde.

Ekeme ndiyom ẹnam an̄wan̄a ndusụk ikọ Bible oro idem mbon oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹsitịn̄de kpukpru ini. Ediwak owo ẹda “Armageddon” nte nsobo nuclear. Mmọ ẹkeme ndibuan “Obio Ubọn̄ Abasi” ye idaha oro odude owo ke esịt m̀mê ye heaven utu ke ndida enye mbuan ye ukara. Editịn̄ mban̄a “ukpọn̄” ekeme ndinam ẹkere ẹban̄a ubak idemowo oro ẹdọhọde nte edide spirit oro ọbọhọde n̄kpa ikpọkidem. Nte ekemde ye se ẹkpepde ediwak miliọn owo, ẹdọhọ ke “edisana spirit” edi owo, ubak Abasi-Ita-ke-Kiet. Sia ediwak owo ẹma ẹkekpọn̄ idaha ido uwem Bible, akam ekeme ndiyom ẹn̄wam mmọ ẹdiọn̄ọ se ikọ Bible ọwọrọde ke ini enye ọdọhọde ete: “Mbufo ẹfehe ẹbọhọ use.”—1 Cor. 6:18.

Ibọhọke mmọ ẹsikot Bible ofụri ini, ekeme ndidi idin̄wan̄ake mmọ edieke afo n̄kukụre ọdọhọde, “Paul ekewet ete . . . ” m̀mê “Luke ọkọdọhọ ete . . . ” Mmọ ẹkeme ndinyene mme ufan m̀mê mbọhọidụn̄ oro  ẹkerede mme enyịn̄ oro. Oyoyom afo adian ndusụk ikọ oro ẹnamde an̄wan̄a man ẹdiọn̄ọ enye nte Christian apostle m̀mê nte andiwet Bible.

Otuowo eyomfịn ẹsiwak ndiyom un̄wam man ẹfiọk mme itie N̄wed Abasi oro ẹsịnede udomon̄kpọ m̀mê ido eset. Ke uwụtn̄kpọ, ikọ oro nte ke ubom Noah ekedi ibio idomo okụk 300 ke uniọn̄, ibio idomo okụk 50 ke ubom, ye ibio idomo okụk 30 ke ukon̄ ekeme nditre ndin̄wan̄a mmọ. (Gen. 6:15) Edi edieke afo akpadade mme ikọ oro mme owo ke n̄kann̄kụk ẹmehede asiak mme ukem udomo oro, otuowo fo ọyọsọsọp ọdiọn̄ọ nte ubom oro okokponde.

Nam An̄wan̄a. Man anam n̄kpọ an̄wan̄a otuowo fo, ekeme ndiyom se ikande edisiak nnennen se ikọ ọwọrọde. Ke Jerusalem ke eyo Ezra, edikot Ibet akasan̄a ye edinam an̄wan̄a. Man an̄wam mme owo ndifiọk se enye ọwọrọde, mme Levite ẹma ẹsinam an̄wan̄a ẹnyụn̄ ẹbuan Ibet nte ekemde ye mme idaha oro mme owo ẹkesobode ke ini oro. (Neh. 8:8, 12) Ke ukem usụn̄ oro, da ini nam itie N̄wed Abasi oro afo okotde an̄wan̄a nyụn̄ wụt ebuana oro enye enyenede.

Ke Jesus ama akakpa onyụn̄ eset, enye ama anam an̄wan̄a mme mbet esie nte ke se isụk itịbede oro okosu N̄wed Abasi. Enye n̄ko ama ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a mbiomo mmọ nditie ntiense n̄kpọ emi. (Luke 24:44-48) Ke ini an̄wamde mme owo ndikụt nte se ẹkekpepde mmọ okpotụkde uwem mmọ, mmọ ẹyesọp ẹdiọn̄ọ se enye enen̄erede ọwọrọ.

Nte Esịt Abuanade. Nte ededi, idem edieke mme ikọ fo ẹtịmde ẹn̄wan̄a, mme n̄kpọ efen ẹdu oro ẹkemede ndida mbiere m̀mê se etịn̄de an̄wan̄a owo enye eken m̀mê in̄wan̄ake. Ke ini esịt owo odobide, oro esidi n̄kpọ ubiọn̄ọ ọnọ enye ndifiọk se ẹtịn̄de. (Matt. 13:13-15) Mme n̄kpọ eke spirit ẹtie nte ndisịme n̄kpọ ẹnọ mbon oro ẹbierede ndikere n̄kpọ obụkidem kpọt. (1 Cor. 2:14) Ke ini owo owụtde utọ edu oro, ekeme ndiwụt ifiọk nditre nneme ye enye—ke nsụhọde n̄kaha ke idahaoro kan̄a.

Edi, ke ndusụk idaha, nsọn̄ọn̄kpọ uwem esidi ntak oro esịt owo odobide. Ke ẹnọde mmọ ifet ndikop akpanikọ Bible ke ndusụk ini, esịt utọ owo oro ekeme ndimem. Ke ini Jesus eketịn̄de ọnọ mme apostle esie ete ke ẹyemia ẹnyụn̄ ẹwot imọ, ikan̄wan̄ake mmọ. Ntak-a? Mmọ ikodorike enyịn iban̄a oro, ikonyụn̄ iyomke oro ke usụn̄ ndomokiet! (Luke 18:31-34) Nte ededi, nte ini akakade, ama an̄wan̄a  owo 11 ke otu mme apostle oro, ndien mmọ ẹma ẹwụt oro ke ndinam n̄kpọ n̄kekem ye se Jesus ekekpepde mmọ.

Odudu Eti Uwụtn̄kpọ. Idịghe ikọ nnyịn kpọt esinam n̄kpọ an̄wan̄a mme owo, edi mme edinam nnyịn ẹsinam n̄ko. Kaban̄a akpa ini oro mmọ ẹkewahade Ufọkmbono Obio Ubọn̄, se ediwak owo ẹsidọhọde nte mmimọ itide edi ima oro ẹkewụtde, idịghe se ẹketịn̄de. Kpasụk ntre, nte nnyịn inemde esịt an̄wam ediwak mme enyeneufọk nditat esịt mmọ nnọ akpanikọ Bible. Ndikụt ima-mfọnido oro ikọt Jehovah ẹnyenede ẹnọ kiet eken ye orụk edikere mban̄a oro mmọ ẹwụtde mbon en̄wen ke ini ẹsobode afanikọn̄ anam ndusụk owo ẹbiere nte ke Mme Ntiense ẹnyene ido ukpono akpanikọ. Ntre, nte afo odomode ndin̄wam mme owo ndifiọk akpanikọ Bible, nọ ntịn̄enyịn ke nte anamde enye an̄wan̄a ye ke uwụtn̄kpọ oro afo enịmde.