KE INI okotde n̄wed uyo ọwọrọ, nte afo emesikek ndusụk ikọ? Mîdịghe, ke ini afo adade ke iso otuowo ndinọ utịn̄ikọ, nte afo emesikụt nte ọfiọn̄ọde-fiọn̄ọ ubọk oyom nnennen ikọ? Ke edide ntre, eyedi afo emenyene mfịna editịn̄ ikọ ọdọnọ. Owo udọn ikọ esikot n̄wed onyụn̄ etịn̄ ikọ ke usụn̄ oro anamde mme ikọ ye ekikere ẹwọrọ udọn udọn ye ata in̄wan̄-in̄wan̄. Emi iwọrọke ite ke enye etetịn̄ ikọ kpukpru ini, inyụn̄ iwọrọke nte ke enye etịn̄ ikọ ata usọp usọp, m̀mê nte ke enye etịn̄ ikọ ye unana editie n̄kere. Ikọ esie etie inem inem. Ẹnọ akpan ntịn̄enyịn ke editịn̄ ikọ ọdọnọ ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi.

Nsio nsio n̄kpọ ẹkeme nditịp nsịn ke nditre nditịn̄ ikọ ọdọnọ. Nte oyom afo ọnọ akpan ntịn̄enyịn ke n̄kpọ ekededi oro ẹtienede mi? (1) Ke ini okotde n̄wed ọnọ mbon efen, afo emekeme ndikek ndusụk ikọ oro mûmeheke. (2) Edituak nda nsịtnsịt ke ata ediwak itie ekeme ndinam utịn̄ikọ etie ibụmede ibụmede ye n̄kpoho n̄kpoho. (3) Unana ntịmidem ekeme nditịp nsịn ke mfịna emi. (4) Kaban̄a editịn̄ ikọ ke iso otuowo, se isiwakde ndinam ikọ owo okûdọnọ edi nditre nditịm utịn̄ikọ ke nde ke nde. (5) Ndinyene esisịt ifiọk mban̄a nsio nsio ikọ ke usem ekeme ndinam owo ekekek ikọ nte enye ọfiọn̄ọde ubọk oyom mme nnennen ikọ. (6) Ekeme ndidi ikọ ididọnọke edieke ẹdoride nsọn̄uyo ke ata ediwak ikọ. (7) Unana edimehe ye ido nte ẹbonde ikọ ke usem ekeme nditịp nsịn ke mfịna emi.

Edieke ikọ fo mîdọnọke, otuowo idiwọrọke ikpọn̄ Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke ata ata usụn̄, edi ekikere mmọ oyoyo. Nte utịp, ekese ke otu se afo etịn̄de editatak.

Ke n̄kan̄ eken, ana ekpeme man utịn̄ikọ oro ẹkeyomde enyene uwem onyụn̄ etie udọn udọn edikabade etie uyat uyat, ndusụk idem anamde otuowo ẹkop bụt. Edieke ntak edito ekpụk en̄wen anamde  mme owo ẹse edu utịn̄ikọ fo nte ananade mbufiọk m̀mê nte se mîdịghe eke ofụri esịt, oro ayanam uduak fo okpu. Odot etịm ọfiọk nte ke okposụkedi apostle Paul ekedide etịn̄ikọ emi enyenede mbufiọk, enye akanam n̄kpọ ye mbon Corinth “ke mmem-idem, ye ndịk, ye akwa nnyek-idem” man enye okûwọn̄ọde ntịn̄enyịn nte mîdotke ọnọ idemesie.—1 Cor. 2:3.

Mme Edinam Enyenede Ndifep. Ediwak owo ẹnyene nnam-mmehe edu edisịn utọ mme ikọ nte “nte ededi-em” ke ini mmọ ẹtịn̄de ikọ. Mbon efen ẹsiwak nditọn̄ọ utịn̄ikọ ye “ndien,” mîdịghe mmọ ẹyedian ubak udịmikọ, nte “ke ntre” m̀mê “edi ata ofụri akpanikọ,” ke ikọ ekededi oro mmọ ẹtịn̄de. Ekeme ndidi afo udiọn̄ọke adan̄a ediwak ini oro afo esitịn̄de mme ikọ emi. Afo emekeme ndinam ndomonse, ọdọhọde owo akpan̄ utọn̄ onyụn̄ afiak etịn̄ mme ikọ emi kpukpru ini oro afo etịn̄de mmọ. Idem ekeme ndikpa fi.

Ediwak owo ẹsikot n̄wed ẹnyụn̄ ẹtịn̄ ikọ ẹfiak ẹtịn̄ ediwak ini. Oro edi, mmọ ẹtọn̄ọ udịmikọ kiet ekem ẹtuak ẹda ke ufọt ẹnyụn̄ ẹfiak ẹtịn̄ ke nsụhọde n̄kaha ubak se mmọ ẹma ẹketetịn̄.

Mbon efen n̄ko ẹsitịn̄ ikọ ọsọp ekem, edi mmọ ẹyetọn̄ọ ye ekikere kiet, ekem, ẹbe ẹdụk n̄kpọ efen ke ufọt ikọ oro. Okposụkedi ẹtịn̄de mme ikọ ifụre ifụre, usọp usọp ukpụhọde ke ekikere iyakke ikọ ọdọnọ.

Nte Akpanamde N̄kọri. Edieke mfịna fo edide nte ke afo esiwak ndifọfiọn̄ọ ubọk nyom nnennen ikọ, afo enyene ndisịn ofụri ukeme ndifiọk ediwak ikọ ke usem. Tịm fiọk mme ikọ oro afo mûmeheke ke Enyọn̄-Ukpeme, Awake!, ye mme n̄wed efen oro afo okotde. Se mmọ ke n̄wed ukabadeikọ, se nte ẹkotde mmọ ye se mmọ ẹwọrọde, nyụn̄ dian ndusụk ke otu ikọ emi ke mme ikọ oro afo ọfiọkde. Edieke n̄wed ukabadeikọ mîdụhe, yom un̄wam to owo oro esemde usem oro ọfọn.

Ndinam edi nnam-mmehe n̄kpọ ndikot n̄wed uyo ọwọrọ kpukpru ini eyetịp esịn ke n̄kọri. Tịm fiọk mme ikọ oro ẹsọn̄de, nyụn̄ kot mmọ uyo ọwọrọ ediwak ini.

Man okot n̄wed ọdọnọ, oyom ọfiọk nte mme ikọ ẹnamde n̄kpọ ọtọkiet ke udịmikọ. Nte ido edide oyom okot mme ikọ ke otu man mme owo ẹkụt ekikere oro andiwet ọnọde. Tịm fiọk mme otu ikọ emi. Nịm  idiọn̄ọ ke mmọ edieke emi edin̄wamde fi. Uduak fo idịghe sụk ndikot mme ikọ ọfọn edi n̄ko ndinam mme nnennen ekikere ẹn̄wan̄a. Ke ama okodụn̄ọde udịmikọ kiet, be ka efen tutu afo ekpep ofụri ikpehe ekikere oro ama. Mehe ye nte ẹtịmde ekikere. Ekem kpep ndikot ikọ uyo ọwọrọ. Kot ikpehe ekikere oro ndien ndien tutu afo ekeme ndikot enye ye unana edikek ikọ nnyụn̄ ntuak nda ke mme itie emi mûkpatuakke uda. Ekem be ka mme ikpehe ekikere efen.

Ekem, sịn usọp. Ke ọfiọkde nte mme ikọ ẹdianade ọtọkiet ke udịmikọ, afo eyekeme ndikụt se iwakde ibe ikọ kiet ke ini kiet onyụn̄ ọfiọk ikọ efen oro ekpetienede. Emi eyetịp ekese esịn ke ndinam ukotn̄wed fo enyene uforo.

Ndinam edi ido ndisikot n̄kpọ oro mûketịmke-tịm idem uben̄e ekeme ndinọ ata eti ukpep. Ke uwụtn̄kpọ, ye unana mbemiso ntịmidem, kot itien̄wed eke usen ye mme utịn̄ikọ uyo ọwọrọ; nam enye kpukpru  ini. Nam edi ido fo ndinam enyịn fo okụt mme otu ikọ oro ẹwụtde ofụri ekikere utu ke ndikụt ikọ kiet kpọt ke ini kiet.

Ke nneme, man ikọ ọdọnọ oyom afo ekere n̄kpọ mbemiso etịn̄de. Nam oro edi edinam ofụri usen fo. Biere mme ekikere oro afo oyomde ndinọ ye usụn̄ oro afo editịn̄de mmọ; ekem tọn̄ọ nditịn̄. Kûsọsọp inua. Domo nditịn̄ ofụri ekikere ye unana edituak nda m̀mê ndikpụhọde ekikere ke ufọt nneme. Afo emekeme ndikụt nte ọfọnde ndida mbio mbio, mmemmem udịmikọ.

Ekpenyene nditịn̄ ikọ ke ndammana usụn̄ edieke afo ọdiọn̄ọde nnennen se oyomde nditịn̄. Ke nditịm ntịn̄, iyomke ememek mme ikọ oro afo editịn̄de. Ke akpanikọ, nte ukpep, ọfọn nditịm n̄kụt nte ke n̄kpọ oro enyenede ke ekikere an̄wan̄a fi ndien ekem ekere aban̄a mme ikọ oro akpadade nte afo osụk etịn̄de ikọ. Edieke afo anamde oro, onyụn̄ owụkde esịt fo ke ekikere emi ọnọde utu ke mme ikọ oro afo etịn̄de, afo eyetịn̄ ikọ ifụre ifụre, onyụn̄ etịn̄ mme ekikere fo oto esịt. Edi ke ndondo oro afo ọtọn̄ọde ndikere mban̄a mme ikọ utu ke mme ekikere, utịn̄ikọ fo ididọnọke. Ye n̄kaiso ukpep, afo emekeme ndikụt unen ke nditịn̄ ikọ ọdọnọ, emi edide akpan ido utịn̄ikọ ke utịn̄ikọ ye ukotn̄wed oro enyenede uforo.

Ke ini ẹkedọhọde Moses ada ke ibuot Jehovah ọnọ idụt Israel ye ke iso Pharaoh Egypt, enye ekekere ke imọ idotke. Ntak-a? Enye ikedịghe owo udọn ikọ; eyedi enye ama enyene mfịna utịn̄ikọ. (Ex. 4:10; 6:12) Moses ama afan̄a, edi Abasi ikenyịmeke mfan̄a esie ndomokiet. Jehovah ama ọdọn̄ Aaron nte anditịn̄ ikọ ke ibuot Moses, edi Enye ama an̄wam Moses n̄ko nditịn̄ ikọ. Ediwak ini ye ke usụn̄ oro enyenede uforo, Moses iketịn̄ke ikọ inọ owo kiet kiet ye n̄kpri otu kpọt, edi ama etịn̄ ọnọ ofụri idụt oro. (Deut. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Edieke afo esịnde ofụri ukeme fo onyụn̄ eberide edem ke Jehovah, afo n̄ko emekeme ndida utịn̄ikọ fo n̄kpono Abasi.