N̄WED Abasi ọdọhọ nnyịn ete ‘ikpono kpukpru owo,’ ikûnyụn̄ ‘isụn̄i baba owo kiet.’ (1 Pet. 2:17; Titus 3:2) Ke akpanikọ, ‘ẹkebot’ kpukpru owo oro nnyịn isobode “ke mbiet Abasi.” (Jas. 3:9) Christ akakpa ọnọ kpukpru owo. (John 3:16) Ndien kpukpru owo ẹdot ndikop eti mbụk man ẹnam n̄kpọ ẹban̄a enye ẹnyụn̄ ẹbọ edinyan̄a. (2 Pet. 3:9) Ndusụk owo ẹnyene mme edu m̀mê odudu oro odotde ẹnọ mmọ san̄asan̄a ukpono.

Ntak emi ndusụk owo ẹdomode ndifep ndiwụt orụk ukpono oro Bible esịnde udọn̄ ọnọ? Ido n̄kann̄kụk ekeme ndibiere owo oro odotde ẹwụt ukpono etienede n̄ka, uduot ikpọkidem, edidi eren m̀mê n̄wan, udomo nsọn̄idem, isua emana, uforo, m̀mê idaha ke uwem. N̄wo oro atarade ke otu ikpọ owo ukara osụhọde ukpono oro ẹnyenede ẹnọ odudu ukara. Ke ndusụk idụt mme owo ikopke ata uyụhọ iban̄a idaha mmọ ke uwem, ndusụk ẹnamde utom ke ediwak hour man ẹnyene sụk mme akpan n̄kpọ oro ẹyomde, ndien mme owo oro mîwụtke owo ukpono ẹmedu ẹkan mmọ ẹkụk. Mme uyen ẹsobo mfịghe ẹditiene ubọkn̄ka mmọ mbuana ke edinam nsọn̄ibuot ye mme andikpep oro owo mîmaha ye mbon efen emi ẹkamade ukara. Mme edinam ekebe ndise oro ẹwụtde nte nditọwọn̄ ẹfiọkde ifiọk ẹkan mme ete ye eka mmọ mînyụn̄ isụkke ibuot inọ mmọ ẹkara ediwak owo. Oyom ukeme man ikûyak utọ ekikere ererimbot emi abiat ukpono oro nnyịn inyenede inọ mbon en̄wen. Edi, ke ini nnyịn iwụtde mme owo ukpono, emi eyeberede ifet oro anamde ẹkeme ndineme nneme ata ifụre ifụre.

Edu Ukpono. Ẹdori enyịn owo oro abuanade ke utom ido ukpono ndiwụt ukpono ebe ke ndisịne n̄kpọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte odotde. Se ẹdade nte edu oro odotde okpụhọde ke nsio nsio ebiet. Ndusụk owo ẹbat ediyara itam m̀mê edisịn ubọk kiet ke ekpatọfọn̄ ke ini etịn̄de ikọ ye owo nte unana ukpono. Ẹkeme ndinyịme mme utọ edu oro ke mme ebiet efen. Da mme ekikere n̄kann̄kụk sịn ke edinam mbak udunam  owo ayat esịt. Ndinam ntem ekeme ndin̄wam fi akan mme n̄kpọ oro ẹkpebiọn̄ọde fi ndinọ ikọ ntiense uforo uforo.

Kpasụk ntre ke edi ye nte itịn̄de ikọ ye mbon en̄wen, akpan akpan ye ikpọ owo. Ẹsiwak ndida mme uyen ndikot ikpọ owo ọkpọkpọ enyịn̄ mmọ nte emiom ibọhọke ẹnọ mmọ unyịme ndinam ntre. N̄ko ke ndusụk ebiet, owo isiyomke ikpọ owo ẹkot isenowo ọkpọkpọ enyịn̄ mmọ. Ediwak usem n̄ko ẹnyene mme usụn̄ efen oro ẹdade ẹwụt ukpono ẹnọ ikpọ owo m̀mê owo ukara.

Ndikọm Owo Ukpono Ukpono. Ke n̄kpri obio, ẹdori enyịn afo ndikọm owo emi afo osobode ke usụn̄ m̀mê ke ini ebede odụk ufọk. Ẹnam emi ebe ke n̄kpri ikọ ekọm, inua imam, editop ibuot, m̀mê idem editop enyịn. Ẹda edinam nte ukwe owo efen nte unana ukpono.

Nte ededi, ndusụk owo ẹkeme ndikere ke omofụmi mmimọ idem ke ama ọkọkọm mmọ. Ke didie? Koro mmọ ẹkerede ke afo unen̄ekede uwụk ntịn̄enyịn ke idem mmimọ. Edi ọsọ n̄kpọ ndise mme owo ntiene nte mmọ ẹtiede ke ikpọkidem. Ẹsiwak ndifụmi mme owo oro ẹbiomode ndo ẹnyụn̄ ẹnyenede udọn̄ọ. Edi, Ikọ Abasi owụt nnyịn nte ikpanamde n̄kpọ ye mme utọ owo oro ke ima ye ukpono. (Matt. 8:2, 3) Idiọkn̄kpọ oro ikadade imana ito Adam otụk kpukpru nnyịn ke ndusụk usụn̄. Nte afo ekpekere ke ẹkpono fi edieke mbon efen ẹwakde ndikot fi ntiene ndo oro afo enyenede? Nte ukpukam umaha ẹkot fi ẹdian ediwak nti edu oro afo enyenede?

Ukpono abuana n̄ko ndikpono itieibuot. Ke ndusụk ebiet, ẹsiyom ẹkụt kan̄a ibuot ufọk mbemiso ẹnọde mbonufọk eken ikọ ntiense. Okposụkedi utom oro ẹnọde nnyịn ete ikwọrọ ikọ inyụn̄ inọ ukpep otode Jehovah, nnyịn imọfiọk ite ke mme ete ye eka ẹdi mbon oro Abasi ọnọde odudu ndikpep, nditụnọ, ndinyụn̄ nnọ nditọ mmọ ndausụn̄. (Eph. 6:1-4) Ntem, ke ini iwahade ufọk owo, esitịm odot ndibem iso ntịn̄ ikọ ye mme ete ye eka mbemiso inemede anyan nneme ekededi ye nditọ.

Owo oro ebịghide uwem enyene ifiọk eyouwem oro anade ẹkpono. (Job 32:6, 7) Ndifiọk emi ama an̄wam ekpri eyenete an̄wan edide asiakusụn̄ ke Sri Lanka oro akawahade ufọk akanieren kiet. Eren emi ama afan̄a ke akpa, ọdọhọde ete: “Didie ke ekpri owo nte afo ekeme ndikpep mi Bible?” Edi enye ama ọbọrọ ete: “Ke nditịm ntịn̄, n̄kedịghe ndikpep fi n̄kpọ, edi n̄kedi ndibuana ye afo n̄kpọ oro n̄kpepde oro ọnọde mi inemesịt, nnyene nditịn̄ enye nnọ mbon en̄wen.” Ibọrọ oro asiakusụn̄ oro  ọkọnọde ke ukpono ama edemede udọn̄ eren oro. Enye ama obụp ete: “Ọfọn, tịn̄ nọ mi, nso ke afo ekekpep?” Eyenete an̄wan oro ama ọdọhọ ete: “Mmekpep nte ẹkemede ndidu uwem ke nsinsi.” Akanieren emi ama ọtọn̄ọ ndikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah. Idịghe kpukpru ikpọ owo ẹdiyom utọ ukpono oro, edi ata ediwak mmọ ẹyema utọ ukpono oro.

Nte ededi, edi mmemmem n̄kpọ ndiwụt owo ukpono mbe ubọk. Ke mme isuo Pacific ye mme ebiet en̄wen, mme ikọ ukpono oro ẹsitịn̄de ke ini ẹyomde nditịn̄ ikọ ye mbọn̄ obio m̀mê mbọn̄ ekpụk ẹkeme ndin̄wam ndinam mbọn̄ oro ẹnọ Mme Ntiense n̄kpan̄utọn̄ ye ifet nditịn̄ ikọ nnọ mbon oro ẹdude ke idak mmọ. Edi, nneminua ifọnke inyụn̄ idotke. (N̄ke 29:5) Ukem ntre, ikọ ukpono ekeme ndisịne ke usem nte ubak usem oro, edi iyomke Christian etịn̄ mmọ ebe ubọk man owụt ukpono.

Utịn̄ikọ Oro Ẹnọde Ukpono Ukpono. Bible esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndinam ntak idotenyịn nnyịn an̄wan̄a “ke sụn̄-sụn̄ ido ye ke ido uten̄e.” (1 Pet. 3:15) Ntem, okposụkedi nnyịn ikemede ndisọsọp nsion̄o mme ndudue owo en̄wen n̄wụt, nte okpowụt ifiọk ndinam ntre ke usụn̄ oro mînọhọ enye ukpono? Nte ikpọfọnke ndikpan̄ utọn̄ ye ime, ndusụk ibụpde ntak emi enye ekerede n̄kpọ ke utọ usụn̄ oro, ndien ekem ikere iban̄a ekikere esie nte nnyịn idade N̄wed Abasi ikọk ibuot ye enye?

Ukem ukpono oro ẹwụtde ke ini ẹnemede nneme ye owo kiet kiet ke ẹkpenyene ndiwụt ke ini ẹtịn̄de ikọ ẹnọ otuowo ke mbot utịn̄ikọ. Etịn̄ikọ oro okponode otuowo esie idisọn̄ọke ikụt ndudue inọ mmọ m̀mê ndiwụt edu oro ọdọhọde ete: “Mbufo ẹkpekenam emi edieke mbufo ẹkpekenen̄erede ẹyom ndinam.” Nditịn̄ ikọ ke utọ usụn̄ emi idisịnke udọn̄ inọ mbon efen. Ọfọn adan̄a didie ndise otuowo nte mbon oro ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹyomde ndinam n̄kpọ esie! Ke ndikpebe Jesus, nnyịn ikpenyene ndiwụt mbufiọk ke ini inamde n̄kpọ ye mbon oro ẹmemde ke n̄kan̄ eke spirit, oro mîtịmke inyene mbufiọk, m̀mê oro mîsọpke ndida item Bible nsịn ke edinam.

Otuowo ọyọfiọk ke etịn̄ikọ owụt mmimọ ukpono edieke enye esịnde idemesie nte enye oro enyenede ndida Ikọ Abasi nsịn ke edinam ọyọhọ ọyọhọ. Ntem, owụt ifiọk ndifep ndida ikọ oro “afo m̀mê mbufo” kpukpru ini oro abuande itie N̄wed Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, tịm fiọk ukpụhọde odude ke mbụme emi “Nte afo m̀mê mbufo ke ẹnam kpukpru se ẹkemede?” ye ikọ emi “Nnyịn owo kiet kiet inyene ndibụp idem nnyịn: ‘Nte ami ke nnam kpukpru se n̄kemede?’” Mbụme iba emi ẹwọrọ ukem  n̄kpọ, edi akpa oro owụt nte ke etịn̄ikọ inịmke idemesie ke ukem idaha ye otuowo esie. Ọyọhọ iba esịn udọn̄ ọnọ owo kiet kiet, esịnede etịn̄ikọ, ndidụn̄ọde idaha esie ye mme uduak esie nse.

Fep idomo edinam n̄kpọ imam n̄kukụre man otuowo ẹsak. Emi esibiat uku emi etop Bible enyenede. Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyene ndikop idatesịt ke utom oro nnyịn inamde inọ Abasi. Utịn̄ikọ nnyịn ekeme ndisịne ndusụk ikpehe oro ẹtiede nte mbubru. Edi, ndinam akpan n̄kpọ akabade edi n̄kpọ imam owụt unana ukpono ọnọ otuowo ye Abasi.

Edu nnyịn, ukamaidem nnyịn, ye ikọ nnyịn kpukpru ini ẹkpekam ẹwụt nte ke nnyịn ise mbon en̄wen nte Jehovah ekpepde nnyịn ndise mmọ.