Ibuot 18

Didie ke N̄keme Ndiyọ Mfịghe ke Ufọkn̄wed?

“Utom ufọkn̄wed esinen̄ede efịk mi tutu n̄kpere nditua nnyụn̄ mfiori n̄kpo.”​—Sharon.

“Mfịghe oro owo osobode ke ufọkn̄wed isisụhọkede ubọk idem ke ini enye okponde​—se isinamde enye osobo mfịghe kpọt esikpụhọde.”​—James.

 NDI ekere ke ete ye eka fo ifiọkke ofụri mfịghe emi afo osobode ke ufọkn̄wed? Mmọ ẹkeme ndidọhọ ke inyeneke se ifịnade fi sia ukpehe okụk ufọk, ubọkke nditọ, unyụn̄ unamke utom. Nte ededi, anaedi emesikere ke omosobo mfịghe ke ufọkn̄wed kpa nte ete ye eka fo ẹsobode​—ke mîkam idịghe okwommọ okpon akan eke mmọ.

Idem edika ye edinyọn̄ ufọkn̄wed ekeme ndikama mfịghe. Tara, emi odụn̄de ke United States, ọdọhọ ete: “En̄wan esisiaha ke bọs ufọkn̄wed. Andiwat esituak ada ọdọhọ kpukpru owo ẹn̄wọn̄ọ. Imesida do isịm minit 30 m̀mê akande oro.”

Ndi mfịghe esikụre ke ini esịmde ufọkn̄wed? Baba! Ekeme ndidi emesisobo mme orụk mfịghe oro ẹtienede mi:

● Mfịghe oro otode mme andikpep.

“Mme andikpep nnyịn ẹyom ndiọn̄ọ n̄wed nnyụn̄ mbe udomo edifọn edifọn, ntre esinen̄ede ọdọn̄ mi ndinam ofụri se n̄kekeme sia nyomde ndinem mmọ esịt.”​—Sandra.

“Mme andikpep ẹsinyịk ndusụk nditọ ufọkn̄wed ẹsịn idem ẹkpep n̄kpọ, akpan akpan edieke mmọ ẹdiọn̄ọde n̄kpọ.”​—April.

“Idem edieke enyenede nti utịtmbuba ke uwem, ndusụk mme andikpep ẹsinam etie nte ke uwọrọke n̄kpọ edieke mûnamke n̄kpọ man esịm utịtmbuba oro mmọ ẹkerede ke ọyọfọn ye afo.” a​—Naomi.

Didie ke mfịghe oro otode mme andikpep esifịna fi?

․․․․․

● Mfịghe oro otode mme uke.

“Enọ nditọwọn̄ ekese ifụre ke ufọkn̄wed sekọndri, ndien emi esinam mmọ ẹnen̄ede ẹsọn̄ ibuot. Edieke mûtieneke mmọ unam se mmọ ẹnamde, mmọ ẹkere ke udiọn̄ọke idem.”​—Kevin.

 “Kpukpru usen, ẹsidomo ndinam mi n̄n̄wọn̄ mmịn nnyụn̄ nnam idan̄. Ndusụk ini, esinen̄ede ọsọn̄ ndidọhọ mmọ ke ndinamke.”​—Aaron.

“Idahaemi ndide isua 12 mi, mfịghe oro ọsọn̄de ubọk akan edi ndinam ufan ye erenowo. Kpukpru owo ke ufọkn̄wed ẹsụk ẹbụp mi ẹte, ‘Adan̄a didie ke edisụk etie ntem unyeneke erenowo’”—Alexandria.

“Nditọ ufọkn̄wed nnyịn ẹma ẹnyịk mi ẹte nnam ufan ye eren kiet. Ke ini mmen̄kamaha ndinam, mmọ ẹkedọhọ ke ndi adan̄ ukemuduot. N̄kedi isua 10 kpọt ini oro!”​—Christa.

Didie ke mfịghe oro otode mme uke esifịna fi?

․․․․․

● Mme n̄kpọ en̄wen oro ẹkamade mfịghe. Sịn idiọn̄ọ emi ✔ kpere n̄kpọ oro afịnade fi akan—mîdịghe wet n̄kpọ en̄wen oro afịnade fi.

□ Udomo oro afo ediwetde

□ Ndinam mme n̄kpọ oro afo enen̄erede oyom

□ Utomufọk

□ Mfiomo m̀mê owo ndifịna fi nyom idan̄

□ Se ete ye eka fo ẹnen̄erede ẹyom fi anam

□ N̄kpọ en̄wen

N̄kpọ Inan̄ Oro Akpanamde man Mfịghe Fo Osụhọde Ubọk

Se idude edi ke idụhe nte ekemede ndika n̄wed n̄kụre ndien usoboke mfịghe ndomokiet. Imọfiọk ke ebeubọk mfịghe ekeme ndinen̄ede mfịna owo. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ekewet ete: “Ufịk ekeme ndisịn owo ọniọn̄ anam n̄kpọ nte idat.” (Ecclesiastes 7:7) Edi kûyak oro  etịbe ọnọ fi. Se idin̄wamde fi edi ndifiọk nte ọkpọyọde mfịghe.

Ndiyọ mfịghe etie nte ndimenede ukwak. Man owo emi esimenerede ukwak ekeme ndinam oro edifọn edifọn, ana enye etịm eben̄e idem. Enye ididomoke ndimenede ukwak emi odobide akan enye, oyonyụn̄ oyom enye emenede ke nnennen usụn̄. Edieke enye anamde emi, mme esịp esie ẹyekop odudu, enye idinyụn̄ inọhọ idemesie unan. Edi edieke enye mînamke emi, esịp esie ekeme ndisiaha, ọkpọ esie onyụn̄ ekeme ndibụn̄ọ.

Kpasụk ntre, afo emekeme ndinam utom fo edifọn edifọn kpa ye oro ọyọde mfịghe. Didie ke ekeme ndinam oro? Nam se itienede mi:

1. Fiọk se idide ntak. N̄ke ọniọn̄ kiet ọdọhọ ete: “Owo mbufiọk ada okụt afanikọn̄ ndien edịbe, edi ọkọi ebe aka ọkọbọ ufen.” (Mme N̄ke 22:3) Ukemeke ndidịbe mbọhọ ọkpọsọn̄ mfịghe ke mûbemke iso ufiọk se idide ntak. Ntre, fiak se ebiet emi ekesịnde idiọn̄ọ emi ✔. Ke otu mme n̄kpọ emi ẹsinamde fi okop mfịghe, ewe enen̄ede afịna fi idahaemi?

2. Nam ndụn̄ọde. Ke uwụtn̄kpọ, edieke mme utomufọk oro ẹnọde fi ke ufọkn̄wed ẹnamde okop mfịghe, dụn̄ọde mme ekikere oro ẹnọde ke Ibuot 13 ke Ọyọhọ Eboho 2. Edieke ẹsifịnade fi ẹte etiene abuana ke oburobụt ido idan̄ ye eyen ufọkn̄wed mbufo, oyokụt nti item ke  . Edieke ẹsifịnade fi ẹte etiene abuana ke oburobụt ido idan̄ ye eyen ufọkn̄wed mbufo, oyokụt nti item ke  . Edieke ẹsifịnade fi ẹte etiene abuana ke oburobụt ido idan̄ ye eyen ufọkn̄wed mbufo, oyokụt nti item ke Ibuot 2, 5, ye 15 ke eboho oro.

3. Kûsịk n̄kpọ unịm. Ndiwawan̄ ubọk ntie nse mfịna isinamke mfịna okụre, edi esikam ananam mfịna ọdọdiọn̄  okpon, ndien emi esinam owo ọdọdiọn̄ okop mfịghe. Ke ama ekebiere nte edisan̄ade ọkọk mfịna ekededi, kûbiat ini. Nam se ebierede; kûsịk unịm. Ke uwụtn̄kpọ, edieke afo edide kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah onyụn̄ odomode ndida mme edumbet Bible ndu uwem, nam mme owo ẹdiọn̄ọ ke edi Ntiense usọp usọp nte ekekeme. Emi ayanam mfịghe fo osụhọde ubọk. Marchet emi edide isua 20 ọdọhọ ete: “Ke ndondo oro ufọkn̄wed ọtọn̄ọde, mmesitọn̄ọ ndineme mban̄a n̄kpọ emi ndiọn̄ọde ke ọyọnọ mi ifet nditịn̄ mban̄a mme edumbet Bible oro ndade ndu uwem. Mma n̄kụt ke edieke mbiatde ini mbemiso nnamde ẹdiọn̄ọ mi nte Ntiense, ke esinen̄ede ọsọn̄ mi ndinam oro nte ini akade. Mma mbọ ufọn ke ini n̄kasiande mbon en̄wen se nnịmde ke akpanikọ, ndien ekem ndu uwem ekekem ye emi ofụri ini.”

4. Yom un̄wam. Idem owo emi enen̄erede ọfiọk ndimenede ukwak enyene mmeme esie. Ukem oro ke edi ye afo. Edi kûbiom mfịghe fo ikpọn̄. (Galatia  6:2) Ntak mûtịn̄ke se ifịnade fi unọ ete ye eka fo m̀mê Christian en̄wen oro ama ọkọkọri ẹsịm ọyọhọ idaha? Wụt mmọ nte ọkọbọrọde mme mbụme oro ẹdude ke ibuot emi. Dọhọ mmọ ẹtịn̄ ekikere mmọ ẹnọ fi.

Ndi Mfịghe Ekeme Ndinyene Ufọn?

Ekeme ndidi ayakpa fi idem ndifiọk ke afo ndikop ndusụk mfịghe akam ekeme ndinyene ufọn nnọ fi. Ntak-a? Koro emi owụt ke afo ke esịn idem anam utom ye nte ke udịghe ifu. Kop se Bible etịn̄de mi aban̄a owo emi mîsikopke mfịghe ke usụn̄ ndomokiet: “Adan̄a didie ke afo edisụk anana? Ini ewe ke afo edidemede ke idap? Idap esisịt, ediyet idap esisịt, edikpan̄ ubọk nnana esisịt, ndien ubuene fo editie nte eke owo n̄wo, unana fo nte eke owoekọn̄.”​—Mme N̄ke 6:9-11.

Heidi emi edide isua 16 etịn̄ se inemede mi ibio ibio ete: “Ekeme nditie nte ke ufọkn̄wed edi ata idiọk itie, edi mfịghe emi afo osobode do onyụn̄ etie nte mfịghe emi edisobode ama ọtọn̄ọ utom.” Edi akpanikọ ke imemke utom ndiyọ mfịghe. Edi edieke anamde se akpanade anam, mfịghe idiwotke fi. Ke akpanikọ, mfịghe akam ekeme ndinam fi enen̄ede okop odudu.

KE IBUOTIKỌ ORO ETIENEDE

Ndi nditre n̄wed uken̄ eyetre mfịna fo?

[Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

‘Top kpukpru editịmede esịt fo dori Abasi ke idem, koro enye ekere aban̄a fi.’​—1 Peter 5:7.

ITEM

Bahade mme n̄kpọ oro ẹsinamde okop mfịghe sịn ke ikpehe iba​—mbon oro afo ekemede ndinam n̄kpọ mban̄a ye mbon oro mûkemeke. Kam se ban̄a mme mfịna oro afo ekemede ndinam n̄kpọ mban̄a; sion̄o idem kpọn̄ mbon oro mûkemeke.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Ndide idap ọfọn kpukpru okoneyo​—hour itiaita ke nsụhọde n̄kaha​—ayanam ọyọ mfịghe oyonyụn̄ anam esiti n̄kpọ.

SE NDINAMDE

Man n̄keme ndiyọ mfịghe, mmebiere ke edieke n̄kemede ․․․․․

ndisidụk idap ke n̄kanika ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Ntak emi ndikere ke akpana kpukpru n̄kpọ ọfọn ye afo edikam anamde mfịghe fo ọdọdiọn̄ okpon?

● Anie ke afo ekeme nditịn̄ mfịna fo nnọ edieke etiede nte mfịghe ọmọn̄ emen fi emen?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 132]

“Ete mi esibọn̄ akam ye ami mbemiso emende mi akayak ke ufọkn̄wed. Emi esinam esịt ana mi sụn̄.”​—Liz

[Ndise ke page 131]

Ukem nte nditịm mmenede ukwak ekemede ndinam enen̄ede okop odudu, nditịm nse mban̄a mfịghe ekeme ndinam esiyọ mfịna