Ibuot 25

Ndi Mmekeme Ndikop Inemesịt ke Ubon Oro Ete M̀mê Eka Kpọt Esede Enyịn?

“Nditọ emi ẹdụn̄de ye ete ye eka ẹkeme ndinyene ubet idemmọ, ẹnyụn̄ ẹkeme ndidep mbufa ọfọn̄. Edi nsibabuana ubet ye nditọeka mi, nsinyụn̄ n̄kemeke ndinyene utọ ọfọn̄ emi nyomde. Mama ọdọhọ ke imọ inyeneke okụk ndidep utọ ọfọn̄ oro nnọ mi. Kpukpru utom oro nsinamde ke ufọk ke ini Mama akade utom ẹnam etie mi nte ndi eyenufọk—iyakke n̄kop inem uwem nte nditọwọn̄ eken.”—Shalonda, eyen isua 13.

EYỊGHE idụhe nte ke ubon oro edima ete ye eka ẹsede enyịn esinen̄ede enem. Ete ye eka oro ẹdude kiet ẹbọk nditọ ẹkeme  ndinọ nditọ mmọ ndausụn̄, ukpeme, ye un̄wam ẹkan nte ete m̀mê eka oro ọbọkde ubon ikpọn̄ ọkpọnọde. Bible ọdọhọ ke “owo iba ẹfọn ẹkan owo kiet, koro mmọ ẹkeme ndidiana kiet nnam utom edifọn edifọn.”—Ecclesiastes 4:9, Today’s English Version.

Kpa ye oro, edieke ubon oro ete ye eka ẹdianade kiet ẹse enyịn ekpedide unam, ọwọrọ enye ekpesịne ke otu mme unam oro ekperede ndikụre ofụri ofụri. Ke uwụtn̄kpọ, se ibede mbahade iba ke otu nditọ oro ẹmanade ke United States ẹdidụn̄ ye ete m̀mê ye eka mmọ kpọt mbemiso ẹyọhọde isua 18.

Edi bụt esinam ndusụk uyen oro ẹdụn̄de ye ete m̀mê ye eka kpọt aban̄a nte n̄kpọ etiede ye mmọ. Mbon eken ẹsikere ke mmimọ idikemeke ndiyọ mfịna oro utọ uwem oro anamde mmimọ isobo. Edieke ọdụn̄de ye ete m̀mê ye eka fo kpọt, mme mfịna ewe ke esisobo? Wet n̄kpọ oro esinen̄erede afịna fi ke idak emi.

․․․․․

Ndi ikọ ọwọrọ ke ukemeke ndikop inem uwem ke emi ete m̀mê eka fo mîtieneke ima m̀mê ise fi enyịn aba kpukpru ini? Iwọrọke ntre! Se idinamde okop inemesịt akam edi nte afo esede idemfo. Mme N̄ke 15:15 ọdọhọ ete: “Kpukpru usen owo ukụt ẹdọdiọk; edi owo inemesịt adia usọrọ kpukpru ini.” Nte n̄ke emi owụtde, idịghe nte n̄kpọ etiede ye owo esinam owo okop inemesịt, edi edi edu oro owo enyenede. Nso ke akpanam man esikop “inemesịt” okposụkedi emi enyenede nte n̄kpọ etiede ye afo?

Se Akpanamde ke Ini Esịt Ọdiọkde Fi

Akpa, kûyak idiọk ikọ oro mbon en̄wen ẹtịn̄de anam esịt ọdiọk fi. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk mme andikpep ẹsitịn̄ ata idiọk ikọ ẹsuene nditọ ufọkn̄wed emi ẹdụn̄de ye ete m̀mê ye eka kpọt. Edieke uyen anamde se mîfọnke, ndusụk mme andikpep ẹsikere ke mfịna ufọk mmọ edi ntak. Edi bụp idemfo ete: ‘Ndi mbon emi ẹtịn̄de ikọ emi ẹnen̄ede ẹfiọk mi ye mbonubon nnyịn? Mîdịghe, ndi mmọ ẹtịn̄ se mmọ ẹsikopde nte mbon  en̄wen ẹtịn̄de ẹban̄a mme ubon oro ete m̀mê eka kpọt esede enyịn?’

Fiọk ete ke ikọ oro “eyenakpa” odu ediwak ini ke N̄wed Abasi. Edi akananam owo itịn̄ke ikọ isụhọde mmọ itie. Ke nditịm ntịn̄, ke ekperede ndidi ke kpukpru itien̄wed emi, Jehovah owụt adan̄a nte imọ imade nditọ emi ete m̀mê eka kpọt esede enyịn. a

Ke n̄kan̄ eken, ndusụk owo oro ẹkerede ke ikam iyom ndin̄wan̄wam fi ẹkeme ndibabat ikọ ntịn̄ ye afo. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹkeme ndimen̄e ndisịn utọ ikọ nte “ete,” “ndọ,” “edidian̄ade ndọ,” m̀mê “n̄kpa” ke nneme mmọ, sia ekerede ke utọ ikọ emi ekeme ndiyat m̀mê ndisuene fi. Ndi utọ edu emi esifịna fi? Edieke edide esifịna, da mbufiọk sian mmọ ke ikọ oro mmọ ẹmen̄ede nditịn̄ do isifịnake imọ. Tony emi edide isua 14 iketịmke idiọn̄ọ ata ete esie. Enye ọdọhọ ke ndusụk owo ẹsimen̄e nditịn̄ ndusụk ikọ ye imọ. Edi Tony esibem iso etịn̄ se mmọ mîmaha nditịn̄ oro. Enye ọdọhọ ete: “Nyom mmọ ẹfiọk ke nte n̄kpọ etiede ye ami inamke mi bụt.”

Kûtie Useme Idem

Idiọkke ndifụhọ edieke edima ete ye eka fo ẹdian̄arede ndọ m̀mê kiet ke otu mmọ akpade. Kpa ye oro, ana okot idem ọdọn̄ nte ini akade sia ukemeke ndinyan̄a. Bible eteme ete: “Kûdọhọ ete: ‘Nso inam eyo oko ọkọfọnde akan eyo emi?’” (Ecclesiastes 7:10) Sarah emi edide isua 13, emi ete ye eka esie ẹkedian̄arede ndọ ke ini enye ekedide isua 10, ọnọ ekikere ete: “Kûtie useme uban̄a se iwọrọde fi, m̀mê ndikere ke ndidụn̄ ye ete m̀mê ye eka fo kpọt edi ntak mfịna fo, m̀mê ndikam n̄kere ke nditọ  emi ẹdụn̄de ye ete ye eka isinyeneke mfịna.” Eti item ke ẹnọ emi. Ke nditịm ntịn̄, ọsọsọn̄ ndidọhọ ke nditọ oro ẹdụn̄de ye ete ye eka isinyeneke mfịna.

Ntak emi mûdaha ubon mbufo nte ubom oro mme awatuden̄ ẹdiande ubọk ẹwat? Imọfiọk ke ekpenen̄ede ọfọn mme awatuden̄ ẹkem ibat ke ubom oro. Ke ubon oro ete m̀mê eka kpọt esede enyịn, awatuden̄ kiet idụhe, ntre ana mbon eken ẹnen̄ede ẹsọn̄ ubọk ẹwat. Ndi emi ọwọrọ ke ubon oro iditiehe nte ekpetiede? Baba! Edieke kpukpru owo do ẹsọn̄de ubọk ẹwat, ubom oro ayaka iso asan̄a tutu mmọ ẹsịm ebiet oro mmọ ẹkade.

Ndi ke Anam Udeme Fo?

Didie ke akpadiana ye mbon eken ke ubon mbufo anam udeme fo? Kere ban̄a n̄kpọ ita oro ẹnemede mi:

Kpep ndifam okụk. Unana okụk edi akamba mfịna ke  ata ediwak ubon oro ete m̀mê eka kpọt esede enyịn. Nso ke akpanam man an̄wam? Tony oro ikebemde iso itịn̄ iban̄a, ọdọhọ ete: “Nditọ ufọkn̄wed nnyịn ẹsiyom mme ete ye eka mmọ ẹdep mbufa ikpaukot ye ọfọn̄ eyombịn ẹnọ mmimọ. Mmọ isimaha ndika ufọkn̄wed tutu ẹdep ẹnọ mmọ. Nnyeneke mbufa ọfọn̄ eyombịn, edi mme ọfọn̄ oro nnyenede ẹsana ẹnyụn̄ ẹye, ndien mmetịm mmọ n̄kama. Eka mi ke anam ofụri ukeme esie; nyomke ndidian mbiomo en̄wen nnọ enye.” Edieke esịnde ukeme, emekeme ndikpebe apostle Paul emi ọkọdọhọde ete: “Mmekpep ndiyụhọ ye se nnyenede . . . , man ke ebiet ekededi, ye ini ekededi, nyụhọ ye se nnyenede.”—Philippi 4:11, 12, TEV.

Usụn̄ en̄wen oro afo ekemede ndifam okụk edi nditre ndibaha n̄kpọ. (John 6:12) Uyen kiet emi ekerede Rodney ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndikpeme man n̄kûbom n̄kpọ n̄kûnyụn̄ nyak n̄kpọ osop ke ufọk nnyịn, sia esikpa ekese okụk ndidiọn̄ m̀mê ndifiak ndep n̄kpọ oro. Mmesinịme ikan̄ ilektrik ke ini owo mîyomke aba un̄wana esie, nnyụn̄ mfahade se ededi oro owo mîyomke aba ke ikan̄ ilektrik mfep. Emi esinam okụk ikan̄ oro ikpede osụhọde.”

Tiene sịn un̄wam. Ediwak ete m̀mê eka oro ẹbọkde nditọ ikpọn̄ isimaha ndinịm ibet ke ufọk mmọ m̀mê ndidọn̄ nditọ mmọ utom. Ntak-a? Ndusụk mmọ ẹsikere ke sia nsan̄a ndọ mmimọ mîdụhe, ke ọkpọfọn inam uwem efere nditọ mmimọ ke itie oro enye okpodude. Mmọ ẹkeme ndikere, ‘Nyom nditọ mi ẹtiene ẹkop inem uwem.’

Esịt ekeme ndinem fi ke emi ete m̀mê eka fo edekde-dek  mbufo akama. Edi emi edikam ananam mbiomo esie ododobi utu ke ndifefere. Utu ke ndidara mban̄a emi, ntak mûtieneke usịn un̄wam? Kere ban̄a se Tony ekenyịmede ndinam. Enye ọdọhọ ete: “Eka mi anam utom ke ufọkibọk, ndien ana ẹkwọhọde ọfọn̄ esie. Ntre mmesikwọhọde nnọ enye.” Ndi idịghe utom an̄wan edi oro? Tony ọbọrọ ete: “Ndusụk owo ẹkere ntre, edi nsikwọhọde sia mmọfiọk ke emi esin̄wam enye.”

Wụt esịtekọm. Ke adianade ye ndin̄wam ke utomufọk, emekeme ndisịn udọn̄ nnọ ete m̀mê eka fo ke ndisitoro enye ke mme n̄kpọ oro enye anamde. Eka kiet emi ọbọkde nditọ ikpọn̄ ọdọhọ ete: “Ke ini nnyọn̄de utom ndi, idem onyụn̄ ememde mi m̀mê ke ini esịt mînemke mi, adiaha mi esin̄wam  mi etem udia onyụn̄ atan̄ edidori ke okpokoro.” Enye adian do ete: “Akpan mi esiwọrọ edifat mi.” Idem esitie enye didie ke ini nditọ esie ekerede ẹban̄a enye ke utọ usụn̄ emi? Enye ọdọhọ ete: “Mmesifiak n̄kop idem inem.”

Ke udịm oro ẹdụride mi, wet kiet ke otu n̄kpọ ita oro ẹsiakde ke ibuotikọ emi, oro afo enen̄erede oyom ndinam. ․․․․․

Ndidụn̄ ye ete m̀mê ye eka fo kpọt ekeme ndinam fi esitua owo mbọm, anam n̄kpọ ọnọ mbon en̄wen, onyụn̄ anam edi se mbon en̄wen ẹkemede ndiberi edem. Ke adianade do, Jesus ọkọdọhọ ete: “Inemesịt odu ke ndinọnọ akan ke ndibọbọ.” (Utom 20:35) Emekeme ndinen̄ede n̄kop inemesịt edieke an̄wamde ete m̀mê eka fo oro ọbọkde mbufo ikpọn̄.

Imọfiọk ke itọn̄ ete m̀mê eka fo oro mîdụhe do ye mbufo eyesidọn̄ fi ke ini ke ini. Edi emekeme ndikpep ndinam ofụri se ekekeme man okop inemesịt. Se eyenan̄wan emi ekerede Nia akanamde edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Ke ete mi ama akakpa, owo ama etịn̄ ikọ oro mmendifreke tutu amama ye ami ete ke ‘idịghe nte n̄kpọ etiede ye owo esinam owo okop inemesịt, edi ke edi nte owo odude uwem.’ Oro ama anam mfiọk ke inaha nyak nte n̄kpọ etiede ye ami akpan mi ndikop inemesịt.” Afo emekeme ndinyene ukem ekikere emi. Ti ke idịghe nte n̄kpọ etiede ye afo anam fi okop m̀mê okûkop inemesịt, edi edi nte afo adade se itịbede inọ fi—ye nte odude uwem.

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 4 KE EBOHO 1

[Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Ẹkûse ẹban̄a mbubehe mbufo kpọt, edi ẹse ẹban̄a mbubehe mbon en̄wen n̄ko.”​—Philippi 2:4.

ITEM

Edieke ekerede ke utom oro ẹnọde fi awak akaha, da mbufiọk dọhọ ete m̀mê eka fo anam se itienede emi:

● Ewewet kpukpru utom oro anade owo kiet kiet ke ubon anam adian ke ebiet oro ẹdikụtde.

● Afiak edeme utom ọnọ mbon oro ẹdikemede ndinam utom oro ke ubon, edieke oyomde ẹnam ntre.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Ndinyịme ndibiom mbiomo ke ufọk ekeme ndinam fi ọsọp ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ nte akwa owo akan mme uyen oro ẹdụn̄de ye ete ye eka, emi mîsiwakke ndinyene mbiomo.

SE NDINAMDE

Ke ini esịt etịmerede mi, se ndinamde edi ․․․․․

Edieke etiede nte mme owo ẹbabat ikọ ẹtịn̄ ye ami, se ndidọhọde mmọ edi ․․․․․

Se ndibụpde ete m̀mê eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Ntak emi ndusụk owo mîsimaha nditọ emi ete m̀mê eka kpọt esede enyịn?

● Nso ikeme ndinam ete m̀mê eka fo emen̄e ndidọn̄ fi utom ke ufọk?

● Didie ke okpowụt esịtekọm ke se ete m̀mê eka fo anamde ọnọ fi?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 211]

“Tọn̄ọ ete ye eka mi ẹkedian̄ade ndọ, ami ye eka mi imesinen̄ede ineme nneme; imenen̄ede ikpere kiet eken.”​—Melanie

[Ndise ke page 210, 211]

Ubon oro ete m̀mê eka kpọt esede enyịn etie nte ubom oro awatuden̄ kiet mîdụhe​—ana mbon eken ẹdiana kiet ẹsọn̄ ubọk ẹwat man ẹkeme ndisịm ebiet oro mmọ ẹkade