Ibuot 10

Ntak Emi Ufan Mi Akanamde Se Ibiakde Mi-e?

“Kerry ekedi ata edima ufan mi. Mma nsika n̄kemen enye ke ubomisọn̄ mi ke utom ama akasuana kpukpru usen sia enye mîkenyeneke ubomisọn̄. Edi ikebịghike, mma ntọn̄ọ ndikụt ke n̄kukụre se ikanamde enye anam ufan ye ami ekedi ke ntak un̄wam oro n̄kesinọde enye.

“Ke ndondo oro enye odụkde ubomisọn̄ mi, enye ama esitọn̄ọ ndineme nneme ye owo ke fon mîdịghe ọnọ owo etop. Akananam enye ikọmke mi ke ndisidi ndimen imọ, isinyụn̄ inọhọ mi okụk aba ndian ndep aranuwat. Enye ama esiwak nditịn̄ ikọ mbiat mbon en̄wen. Mma nditua n̄kpọfiọk nnyụn̄ mbụp idemmi se ikanamde nyọ enye ke adan̄a anyan ini oro.

“Usen kiet, mma nsian Kerry ke ndikemeke aba ndisimen enye ke utom ama akasuana. Toto ke ini oro, enye ama adian̄ade nsan̄a ye ami, ndien emi akanam nnen̄ede nnịm ke n̄kukụre se ikanamde enye anam ufan ye ami ekedi man adia mi. Oro enen̄ede abiak mi!”—Nicole.

SE IKỌWỌRỌDE Nicole ekeme ndiwọrọ owo ekededi, inamke n̄kpọ m̀mê enye ye ufan esie ẹma kiet eken adan̄a didie. Mmọ ẹkeme ndidi itai ye aban̄ mfịn, edi n̄kpọn̄ mmọ isioroke  kiet eken uyo aba. Nso ikpanam ndima ufan iba ẹsọsọp ẹsua kiet eken ntre?

● Kere ban̄a Jeremy. Mfịna mmọ ọkọtọn̄ọ ke ini ufan esie ọkọwọrọde okodụn̄ ke ebiet emi enen̄erede oyom usụn̄. Jeremy ọdọhọ ete, “Enye ikokotke mi tọn̄ọ ọkọwọrọ, ndien oro ama enen̄ede abiak mi.”

● Kerrin ama ọtọn̄ọ ndikụt ke eyenan̄wan emi imọ ikanamde ufan ke ofụri isua ition inamke n̄kpọ aba nte ekesinamde. Kerrin ọdọhọ ete, “Edu esie ye nte enye ekesitịn̄de ikọ ama enen̄ede afịna mi. Enye ama esima ndise mme n̄kpọ oro n̄kadade ke akpan n̄kpọ ke mbio. Ke ini n̄kodomode ndineme n̄kpọ emi ye enye, enye ọkọdọhọ ke nnam nte mmọfọn n̄kaha, ke mmaha imọ, onyụn̄ ọdọhọ ke imọ ikwe ufọn edika iso nnam ufan ye ami.”

● Eke Gloria ye ufan esie eketre ke mbuari! Gloria ọdọhọ ete, “Ke nsonso oro, ima inen̄ede ima idem nnyịn tutu enye ọdọhọ ke ntie nte ata eyeneka imọ. Ntise, enye ọtọn̄ọ ndisọn mi onyụn̄ oyom ntak ọnọ.”

● Mfịna Laura ye Daria ọkọtọn̄ọ ke ini Daria ọkọbọde Laura ufan erenowo esie. Laura ọdọhọ ete: “Daria ama esineme nneme ye ufan mi oro ke ediwak hour, okposụkedi emi enye ọkọfiọkde ke ami ye ufan oro ima itọn̄ọ uyomima. Ata  edima ufan mi ama abian̄a mi onyụn̄ anam ntaba owo oro n̄kpọkọdọde!”

Nso Ikedi Mfịna?

Kpukpru owo ẹsinam ndudue. Ntre ebebịghi awawara, ufan fo ayanam m̀mê etịn̄ n̄kpọ oro edibiakde fi. Edieke etịmde ekere, eyeti ke odu mme ini emi afo n̄ko akanamde se ibiakde ufan fo. (Ecclesiastes 7:22) N̄kaiferi kiet emi ekerede Lisa ọdọhọ ete: “Idụhe owo nnyịn ndomokiet emi ọfọnde ama, ntre imesinam n̄kpọ oro abiakde ufan nnyịn ndusụk ini.” Nte ido edide, ekpri nneme ekeme ndinam ẹbiere mfịna oro edemerede ke ntak emi owo mîkọfiọkke se ikọ m̀mê edinam owo enye eken ọkọwọrọde.

Ke mme idaha en̄wen, idịghe ndudue usen kiet esinam mme ufan ẹdian̄ade. Mmọ ẹsidian̄ade ke ini ẹtọn̄ọde ndikụt ke etie nte mmimọ inen̄ekede ikem ye kiet eken nte ikekerede. Ti ete ke nte afo okponde, ntre n̄ko ke mme n̄kpọ oro afo ekesimade ẹdikpuhọde—kpa ntre n̄ko ke edi ye ufan fo. Nso ke akpanam ke ini okụtde ke afo ye ufan fo ẹmenyene mfịna emi ekemede ndinam mbufo ẹdian̄ade?

 Se Ẹkpenamde man Ẹfiak Ẹdi Ufan

Ndi akanam emedue awak ata ediye ọfọn̄ fo? Nso ke akanam? Ndi ama otop ọfọn̄ oro ọduọk? Mîdịghe, ndi ama ekịm itie oro akawahade do? Adan̄a nte ọfọn̄ oro akawahade ye nte esịt fo akamade enye akanam ebiere m̀mê akpana ekịm m̀mê otop enye ọduọk. Edieke edide ama enen̄ede ama ọfọn̄ oro, anaedi ama oyom usụn̄ ekịm enye. Ke ediwak idaha, ẹkeme nditịn̄ ukem oro mban̄a mfịna oro mme ufan ẹsinyenede. Se iketịbede ye adan̄a nte mbufo ẹkemade kiet eken edinam ẹbiere m̀mê akpana ẹfiak ẹdi ufan. a

Ke uwụtn̄kpọ, edieke owo etịn̄de m̀mê anamde n̄kpọ ye afo ke idiọk usụn̄, emekeme ndifre mban̄a mfịna oro ke ndinam nte ẹtemede ke Psalm 4:4, ẹte: ‘Na ke bed fo neme ke esịt fo, nyụn̄ dop uyo.’ Mmọdo, tịm kere mbemiso adian̄arede nsan̄a ye ufan fo. Ndi enye okokokoi anam se enye akanamde oro? Edieke mûtịmke ufiọk, ntak mûsion̄oke idem ukpọn̄? Ke ediwak idaha, ọkpọfọn ayak “ima [ofụk] ekese idiọkn̄kpọ.”—1 Peter 4:8.

Ọkpọfọn ekere n̄ko m̀mê afo emenyene ubọk ke mfịna oro. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ufan fo emende ikọ idịbi oro eketịn̄de ọnọ enye eketịn̄ ọnọ mbon en̄wen, ọfọn  ekere m̀mê ama akam ọfọn afo ndikasian enye n̄kpọ oro ke akpa ifet. N̄kpọ en̄wen oro oyomde ekere aban̄a edi m̀mê afo akakam anam ufan fo ada fi anam n̄kpọ nsahi ke nditịn̄ se mîkpakanaha etịn̄ ọnọ enye. (Mme N̄ke 15:2) Edieke edide ntre, bụp idemfo, ‘Ndi ikpọfọnke n̄kpụhọde nte nsinamde n̄kpọ man ufan mi enen̄ede okpono mi?’

“Mbọk Ndi Akpama Ineme Iban̄a Se Iketịbede?”

Edi nso ke akpanam edieke osụk etiede nte ukemeke ndifre mban̄a se iketịbede? Ekpenen̄ede ọfọn aka ebịne ufan fo ekeneme n̄kpọ oro ye enye. Edi kûka ubịne enye ke ini esịt osụk ayatde fi. Bible ọdọhọ ete: “Owo ifụtesịt edemede utọk, edi owo eke mîsọpke iyatesịt osụk utọk.” (Mme N̄ke 15:18) Ntre bet esịt osụhọde fi mbemiso odomode ndise mban̄a mfịna oro.

Ke ini akade ebịne ufan fo, ti ke ukaha man ‘akada idiọk osio enye usiene idiọk.’ (Rome 12:17) Utu ke oro, aka man mbufo ẹkebiere mfịna oro ẹkenyenede ẹnyụn̄ ẹfiak ẹdi ufan.  (Psalm 34:14) Ntre, tịn̄ nte etiede fi ke idem. Emekeme ndidọhọ enye, “Ebịghi nnyịn ikedi ufan. Nyomke n̄kpọ ndomokiet adian̄ade mi ye afo. Mbọk ndi akpama ineme iban̄a se iketịbede?” Edieke mbufo ẹfiọkde se ikedide ntak utọk oro, idisọn̄ke mbufo ndikpe emem. Idem edieke ufan fo mîmaha ndineme mban̄a se iketịbede, esịt eyenem fi sia ama odomo ndikpe emem ye enye.

Ke akpatre, tịm fiọk ke okposụkedi emi ndusụk ‘nsan̄a ẹsibiatde kiet eken,’ ke “odu ufan emi adianade owo akan eyeneka.” (Mme N̄ke 18:24) Edi akpanikọ ke idem mbon oro ẹdide ata nti ufan ẹkeme ndinyene mfịna ndusụk ini. Ke ini oro etịbede, nam ofụri se ekekeme man ẹkpe emem. Ke nditịm ntịn̄, edieke ekemede ndibiere mfina oro enyenede ye ufan fo, oro owụt ke afo ke akabade akwa owo.

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 8 KE EBOHO 1

KE IBUOTIKỌ ORO ETIENEDE

Ndusụk uke fo ẹkeme ndida ediwak hour nneme nneme ye mme owo ke Intanet. Nso isinam mmọ ẹma ndinam oro?

[Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Edieke usụn̄ odude, adan̄a nte mbufo ẹkekeme, ẹtie ke emem ye kpukpru owo.”—Rome 12:18.

ITEM

Mbemiso ọdọhọde ke ufan fo anam emi m̀mê oko, ọkpọfọn ebem iso okop oto enye.—Mme N̄ke 18:13.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Nti ufan isiwakke ikpat ikaha ke ufọk ufan mmọ. (Mme N̄ke 25:17) Edieke owo afịnade ufan esie akaha, oro ekeme ndinam mmọ ẹdian̄ade.

SE NDINAMDE

Edieke nyomde ndisian ufan mi ke se enye akanamde ama abiak mi, mmekeme nditọn̄ọ ke ndidọhọ ․․․․․

Idem ke ini ufan mi anamde se iyatde mi, se ndinamde man n̄ka iso ndu ke emem ye enye edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Nso isinam mme ufan ẹdian̄ade?

● Nso ye nso ke ufan fo akpanam fi yak afo ebiere ndifre mban̄a? Nso ye nso ke enye akpanam fi yak afo ebiere ke oyom eneme ye enye?

● Edieke ufan fo anamde se ibiakde fi, nso eti n̄kpọ ke oro ekeme ndikpep fi?

● Nso ke ekeme ndinam mbak ufan fo edinam se ibiakde fi?

[Se ẹwetde ẹban̄a ndise ke page 95]

“Ekpedi mma mfiọk n̄kpekekereke ke akpana ufan mi ọfọn ama. Akpakana nnen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ nnọ enye nnyụn̄ n̄n̄wam enye utu ke ndinam etie nte ndudue esie ẹwawak ẹkaha. Mmedifiọk idahaemi ke se isinamde mme owo ẹdi ufan ebịghi edi ndise mban̄a mfịna ekededi oro mmọ ẹnyenede.”​—Keenon

[Ndise ke page 94]

Mfịna oro enyenede ye ufan fo etie nte ọfọn̄ fo ndiwaha​—ukem nte ekemede ndikịm ọfọn̄ oro, emekeme n̄ko ndinam emem ye ufan fo