Edinyan̄a ye Idara ke Idak Ukara Messiah
Ibuot Duopeta
Edinyan̄a ye Idara ke Idak Ukara Messiah
1. Tịn̄ ban̄a idaha eke spirit ikọt ediomi Abasi ke eyo Isaiah.
KE EYO Isaiah, idaha eke spirit ikọt ediomi Abasi ikọfọnke. Idem ke idak ukara mme anam-akpanikọ ndidem, utọ nte Uzziah ye Jotham, ediwak owo ẹketuak ibuot ke mme edikon̄ ebiet. (2 Ndidem 15:1-4, 34, 35; 2 Chronicles 26:1, 4) Ke ini Hezekiah akakabarede edi edidem, enye ekenyene ndisio mme n̄kpọ ye mme edinam oro ẹnyenede ebuana ye utuakibuot nnọ Baal mfep ke idụt oro. (2 Chronicles 31:1) Eyịghe idụhe Jehovah akakpakde ikọt esie ete ẹfiak ẹtiene imọ onyụn̄ ọtọt aban̄a ntụnọ oro edide!
2, 3. Nso nsịnudọn̄ ke Jehovah ọnọ mbon oro ẹyomde ndinam n̄kpọ esie kpa ye oro unana edinam akpanikọ atarade?
2 Edi, idịghe kpukpru mmọ ẹkedi ata mbon nsọn̄ibuot. Jehovah ama enyene mme anam-akpanikọ prọfet, ndien eyedi ama odu ndusụk Jew ẹmi ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ mmọ. Jehovah ama enyene mme ikọ ndọn̄esịt ọnọ mbon ẹmi. Ke ama eketịn̄ aban̄a enyene-ndịk mbụme oro ẹdibụmede Judah ke ini ekọn̄ Assyria, ẹma ẹnọ prọfet Isaiah odudu spirit ndiwet kiet ke otu udịmikọ oro ẹnemde ẹkan ke ofụri Bible, mbụk aban̄ade mme edidiọn̄ oro ẹdidide ke idak ukara Messiah. a Ndusụk ikpehe edidiọn̄ ẹmi ẹma ẹnyene ekpri edisu ke ini mme Jew ẹketode ntan̄mfep ke Babylon ẹnyọn̄ọ ẹdi. Edi ntịn̄nnịm ikọ oro ke ofụri ofụri enyene akpan edisu mfịn. Edi akpanikọ, Isaiah ye mme anam-akpanikọ Jew eken ke eyo esie ikodụhe uwem ikụt mme edidiọn̄ ẹmi. Edi mmọ ke mbuọtidem ẹma ẹdori enyịn ẹte ke mmimọ iyokụt edisu mme ikọ Isaiah oro ke ẹma ẹkeset ke n̄kpa.—Mme Hebrew 11:35.
3 Ikọt Jehovah mfịn ẹyom nsịnudọn̄ n̄ko. Usọp usọp mbiara ke nti ido uwem, ibak ibak edibiọn̄ọ etop Obio Ubọn̄, ye ọkpọkpọ mmeme ẹnịm n̄kpọ-ata ẹnọ kpukpru mmọ. Mme utịbe utịbe ikọ Isaiah ẹban̄ade Messiah ye ukara esie ẹkeme ndisọn̄ọ nnyụn̄ n̄n̄wam ikọt Abasi ẹyọ n̄kpọ-ata ẹmi.
Messiah—Adausụn̄ Emi Enyenede Ukeme
4, 5. Nso ke Isaiah ekebem iso etịn̄ aban̄a edidi Messiah, ndien nte an̄wan̄ade didie ke Matthew akabuan mme ikọ Isaiah?
4 Ediwak isua ikie mbemiso eyo Isaiah, mme andiwet Bible efen ẹdide mme Hebrew ẹma ẹtịn̄ ẹban̄a edidi Messiah, kpa ata Adausụn̄ emi Jehovah edinọde ebịne Israel. (Genesis 49:10; Deuteronomy 18:18; Psalm 118:22, 26) Idahaemi ebede ke Isaiah, Jehovah adian ọyọhọ ntọt efen efen. Isaiah ewet ete: “Nsehe kiet eyetịbe ke etak eto Jesse, n̄kọk oyonyụn̄ asiaha ke orụn̄ esie.” (Isaiah 11:1; men Psalm 132:11 domo.) “Nsehe” ye “n̄kọk” ẹwụt nte ke Messiah edidi andito ubon Jesse ebe ke eyen esie David, emi ẹkeyetde aran nte edidem Israel. (1 Samuel 16:13; Jeremiah 23:5; Ediyarade 22:16) Ke ini ata Messiah edide edisịm, “n̄kọk” emi, otode ufọk David, enyene ndin̄wụm eti mfri.
5 Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde mi edi Jesus. Matthew andiwet gospel eketịn̄ otụk mme ikọ Isaiah 11:1 ke ini enye ọkọdọhọde ete ke ndikot Jesus “Nazarene” osu mme ikọ prọfet. Ke ntak ẹkebọkde enye ke obio Nazareth, ẹkekot Jesus Nazarene, enyịn̄ emi nte an̄wan̄ade enyenede ebuana ye ikọ Hebrew oro ẹdade ke Isaiah 11:1 ndida nnọ “nsehe.” b—Matthew 2:23, ikọ idakisọn̄, NW; Luke 2:39, 40.
6. Nso utọ andikara ke ẹkebem iso ẹtịn̄ nte Messiah edidide?
6 Nso utọ andikara ke Messiah edidi? Ndi enye editie nte ibak ibak, ọsọn̄-ido owo Assyria emi osobode obio ubọn̄ edem edere esien duop eke Israel? Ke akpanikọ idibietke. Isaiah etịn̄ aban̄a Messiah ete: “Spirit Jehovah oyodoro enye ke idem, spirit eti ibuot ye asian, spirit item ye odudu, spirit ifiọk ye uten̄e Jehovah: ndien uten̄e Jehovah eyenem enye esịt.” (Isaiah 11:2, 3a) Ẹyet Messiah aran ke edisana spirit Abasi, idịghe ke ata aran. Emi etịbe ke ini Jesus anade baptism, ke ini John Andinịm Owo Baptism okụtde edisana spirit Abasi osụhọrede edidoro Jesus nte ibiom. (Luke 3:22) Spirit Jehovah ‘osụhọde odoro’ Jesus ke idem, enye onyụn̄ ọnọ uyarade aban̄a emi ke ini enye anamde n̄kpọ ye eti ibuot, asian, item, odudu, ye ifiọk. Nso nti edu ke mmọ ẹmi ẹdi ntem ẹnọ andikara!
7. Nso un̄wọn̄ọ ke Jesus ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ mme anam-akpanikọ anditiene enye?
7 Mme anditiene Jesus n̄ko ẹkeme ndibọ edisana spirit. Ke kiet ke otu utịn̄ikọ esie, Jesus ama ọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹmi ẹdiọkde ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo ke heaven ediyak Edisana Spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye?” (Luke 11:13) Ntem, nnyịn ikpedehede imen̄e ndiben̄e Abasi edisana spirit, ikponyụn̄ itreke ndision̄o nti mfri esie—“ima, ye idatesịt, ye emem, ye ime, ye mfọn-ido, ye eti ido, ye edinam akpanikọ, ye ifụre-ifụre ido, ye mfara ke idem.” (Galatia 5:22, 23) Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndibọrọ eben̄e oro mme anditiene Jesus ẹben̄ede ẹyom “eti ibuot eke otode ke enyọn̄” ndin̄wam mmọ ẹse ẹban̄a mme n̄kpọ-ata eke uwem uforo uforo.—James 1:5; 3:17.
8. Didie ke Jesus okop idatesịt ke uten̄e Jehovah?
8 Nso idi uten̄e Abasi emi Messiah owụtde? Ke akpanikọ, Jesus ikopke ndịk iban̄a Abasi, ikopke ndịk iban̄a ubiereikpe esie. Utu ke oro, Messiah enyene ukpono ukpono uten̄e ye ima ima ukpono ọnọ enye. Owo oro abakde Abasi kpukpru ini esiyom ‘ndinam se inemde enye esịt,’ kpa nte Jesus akanamde. (John 8:29) Ebede ke ikọ ye uwụtn̄kpọ, Jesus ekpep ete ke idụhe idatesịt eke okponde akan edisan̄a kpukpru usen ke eti mbak Jehovah.
Edinen Ebiereikpe Oro Owụtde Mbọm
9. Nso uwụtn̄kpọ ke Jesus enịm ọnọ mbon oro ẹnyenede utom edikpe ikpe ke esop Christian?
9 Isaiah ebem iso etịn̄ mme edu Messiah efen ete: “Enye idikpehe ikpe nte esede ke enyịn, idinyụn̄ ibiereke ikọ nte okopde ke utọn̄.” (Isaiah 11:3b) Edieke ẹkpekotde fi ikpe ke esop, nte afo ukpowụtke esịtekọm uban̄a ebiereikpe eke etiede ntre? Ke ifetutom esie nte Ebiereikpe ofụri ubonowo, mme nsunsu eneni, n̄kari n̄kari edinam ufọkesop, mme ufụmikọ, m̀mê mme n̄kpọ oro ẹkụtde ke enyịn, utọ nte uforo idinamke Messiah oyok. Enye ọdiọn̄ọ abian̄a onyụn̄ ese n̄kpọ ebe enyọn̄ enyọn̄ edinam, ọfiọk “owo esịtidem,” “ndedịbe owo.” (1 Peter 3:4, ikọ idakisọn̄, NW) Jesus edi akakan uwụtn̄kpọ ọnọ kpukpru mbon oro ẹnyenede utom edikpe ikpe ke esop Christian.—1 Corinth 6:1-4.
10, 11. (a) Ke nso usụn̄ ke Jesus enen̄ede mme anditiene enye? (b) Nso ubiereikpe ke Jesus ọnọ mme idiọkowo?
10 Didie ke mme akakan edu Messiah ẹtụk ubiereikpe esie? Isaiah anam an̄wan̄a ete: “Eyekpe ikpe mme ubuene esịn ke edinen, onyụn̄ ebiere ikọ nte enende ọnọ sụn̄-sụn̄ mbio isọn̄: onyụn̄ amia isọn̄ ke eto inua esie, onyụn̄ owot mme idiọk owo ke ibifịk n̄kpọk-inua esie. Ndien edinen ido eyedi ubọp-n̄kpọ idem esie, akpanikọ oyonyụn̄ edi mbọbọ esie.”—Isaiah 11:4, 5.
11 Ke ini mme anditiene enye ẹyomde edinen̄ede, Jesus ọnọ emi ke usụn̄ oro etịmde ada ufọn ọsọk mmọ—emi edi ata eti uwụtn̄kpọ ọnọ mbiowo Christian. Ke n̄kan̄ eken, mbon oro ẹkade iso ẹnam idiọkido ẹkeme ndidori enyịn ndibọ ọkpọsọn̄ ubiereikpe. Ke ini Abasi okotde editịm n̄kpọ emi ete edinam ibat, Messiah ayada odudu uyo esie “amia isọn̄,” ọnọde mme idiọkowo ubiereikpe nsobo. (Psalm 2:9; men Ediyarade 19:15 domo.) Ke akpatre, ndiọi owo idisụhọke aba nditịmede emem ubonowo. (Psalm 37:10, 11) Ke Jesus ọbọbọde edinen ido ye akpanikọ ke isịn, enye enyene odudu ndinam emi.—Psalm 45:3-7.
Mme Ukpụhọde Idaha ke Isọn̄
12. Nso ekikere ke owo Jew ekeme ndinyene ke ini enye ekerede aban̄a ediwọrọ ke Babylon nnyọn̄ Isọn̄ Un̄wọn̄ọ?
12 Da enyịn ikike kụt eyen Israel emi osụk okopde aban̄a ewụhọ oro Cyrus ọnọde ete mme Jew ẹnyọn̄ọ ẹka Jerusalem ẹnyụn̄ ẹkefiak ẹbọp temple. Ndi enye ọyọkpọn̄ ifụre oro odude ke Babylon man anam anyan isan̄ ọnyọn̄ isọn̄ emana esie? Ke ufan̄ isua 70 oro Israel mîkodụhe, mme in̄wan̄ oro ẹkewọrọde ẹkpọn̄ ẹma ẹfịt mbiet. Mme wolf, anawụri ekpe, lion, ye bear ẹsan̄a ifụre ifụre ke mme in̄wan̄ ẹmi idahaemi. Mme okụn̄ n̄ko ẹnam idụn̄ do. Mme Jew oro ẹfiakde ẹnyọn̄ọ ẹnyene ndiberi edem ke mme ufene man ẹdu uwem—otuerọn̄ ye ufene ẹyenọ mmọn̄eba, ideterọn̄, ye ndita, ndien nyara enan̄ ẹyedụri ufụn̄isọn̄. Ndi mmọ ẹmi ẹyekabade ẹdi udia ẹnọ mme unam efen? Ndi urụkikọt ẹyekọn̄ n̄kpri nditọ? Nso kaban̄a n̄kpọndịk edidi se ẹdịbede ke ikọt ẹbet ke ini isan̄ oro?
13. (a) Nso inem inem ndise ke Isaiah owụt? (b) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ite ke emem oro Isaiah etịn̄de aban̄a abuana se ikande edibọhọ ndiọi unam?
13 Isaiah ke emi etịn̄ aban̄a inem inem ndise oro aban̄ade mme idaha oro Abasi edidade edi ke idụt oro. Enye ọdọhọ ete: “Wolf oyodụn̄ ye eyen erọn̄, nawuri-ekpe oyonyụn̄ osụhọde ana ye eyen-ebot: eyen-enan̄, ye abak lion, ye enan̄ ubom, ẹyenyụn̄ ẹna ọtọ kiet: ekpri eyen-ọwọn̄ oyonyụn̄ akama mmọ. Ndien uman enan̄ ye bear ẹyeta mbiet; nditọ mmọ ẹyesụhọde ẹna ọtọ kiet: lion oyonyụn̄ ata nnyanyan̄a nte enan̄. Ndien eyen-nsek eyebre mbre ke enyọn̄ odudu okụn̄, eyen emi adahade ke eba oyonyụn̄ ada ubọk esie odori odudu ibọm. Mmọ idinamke idiọk, idinyụn̄ ibiatke n̄kpọ ke ofụri edisana obot mi: koro ifiọk Jehovah ọyọyọhọ ke ererimbot, kpa nte mmọn̄ ofụkde inyan̄.” (Isaiah 11:6-9) Nte mme ikọ ẹmi itụkke fi esịt? Fiọk ete ke emem oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi osụn̄ọ oto edinyene ifiọk Jehovah. Ntem, oyom ekese n̄kpọ akan sụk edibọhọ ndiọi unam. Ifiọk Jehovah idikpụhọkede mme unam, edi editụk mme owo. Nditọ Israel idinyụn̄ ikopke ndịk iban̄a ndiọi unam m̀mê mbon oro ẹbietde unam ke usụn̄ oro mmọ ẹsan̄ade ẹnyọn̄ọ ufọk m̀mê ke idụt mmọ oro ẹfiakde ẹwụk.—Ezra 8:21, 22; Isaiah 35:8-10; 65:25.
14. Nso idi akwa edisu eke Isaiah 11:6-9?
14 Ntịn̄nnịm ikọ emi, nte ededi, enyene edisu oro okponde akan. Ke 1914, ẹma ẹdori Jesus, kpa Messiah ke ebekpo ke Obot Zion eke heaven. Ke 1919 nsụhọ “Israel Abasi” ẹma ẹwọn̄ọ ke ntan̄mfep Babylon ẹnyụn̄ ẹtiene ẹbuana ke ndifiak n̄wụk edisana utuakibuot. (Galatia 6:16) Nte utịp, usụn̄ ama eberede ọnọ edisu ntịn̄nnịm ikọ Isaiah aban̄ade Paradise eke eyomfịn. “Nnennen ifiọk,” kpa ifiọk Jehovah, omokpụhọde mme owo. (Colossae 3:9, 10, NW) N̄kani mbon afai ẹmekabade ẹdi mbon emem. (Rome 12:2; Ephesus 4:17-24) Mme idaha ẹmi ẹmetụk ediwak miliọn owo ke emi koro ntịn̄nnịm ikọ Isaiah esịne ediwak Christian oro ibat mmọ osụk ọkọride-kọri, ẹmi ẹnyenede idotenyịn eke isọn̄. (Psalm 37:29; Isaiah 60:22) Mmọ ẹmi ẹmekpep ndibet ini oro ẹdinamde ofụri isọn̄ edi ifụre ifụre, emem emem paradise, nte ekemde ye akpa uduak Abasi.—Matthew 6:9, 10; 2 Peter 3:13.
15. Nte nnyịn ye eti ibuot imekeme ndidori enyịn mme ikọ Isaiah ndinyene ata ata edisu ke obufa ererimbot? Nam an̄wan̄a.
15 Ke Paradise oro ẹfiakde ẹwụk do, ndi ntịn̄nnịm ikọ Isaiah eyenyene n̄kaiso edisu ke ata ata usụn̄? Etie nte owụt ifiọk ndikere ntre. Ntịn̄nnịm ikọ oro ọnọ kpukpru owo ẹmi ẹdidude ke idak ukara Messiah ukem nsọn̄ọ oro enye ọkọnọde nditọ Israel oro ẹkefiakde ẹnyọn̄ọ; idiọk otode ebiet ekededi—owo m̀mê unam—idinamke mmọ ye nditọ mmọ ndịk. Ke idak ukara Obio Ubọn̄ Messiah, kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ẹyedara emem emem idaha ẹbietde mmọ oro Adam ye Eve ẹkedarade ke Eden. Edi akpanikọ, N̄wed Abasi iyarakede kpukpru n̄kpọ iban̄a nte uwem eketiede ke Eden—m̀mê nte enye editiede ke Paradise. Nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem, nte ededi, nte ke idak enyene-ọniọn̄ ye ima ima ukara Edidem Jesus Christ, kpukpru n̄kpọ edidi nte ekpedide.
Ẹfiak Ẹwụk Edisana Utuakibuot Ebe ke Messiah
16. Nso ikada nte idiọn̄ọ inọ ikọt Abasi ke 537 M.E.N.?
16 Ẹkebem iso ẹn̄wana ye edisana utuakibuot ke Eden ke ini Satan okokụtde unen ke ndinam Adam ye Eve ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah. Tutu esịm mfịn, Satan ikpaha mba ke uduak esie ndiwọn̄ọde ediwak owo nte enye ekekeme n̄kpọn̄ usụn̄ Abasi. Edi Jehovah ididehede iyak edisana utuakibuot osop ke isọn̄. Enyịn̄ esie abuana, ndien enye ekere aban̄a mbon oro ẹnamde n̄kpọ esie. Ntem, enye ọn̄wọn̄ọ aduai-owo-idem un̄wọn̄ọ ebe ke Isaiah ete: “Ama ekem ke usen oro, mme idụt ẹyetiene orụn̄ Jesse emi adade nte banner [“idiọn̄ọ,” NW] mme idụt: ndien itie nduọk-odudu esie eyedi ubọn̄.” (Isaiah 11:10) Ko ke edem ke 537 M.E.N., Jerusalem, obio oro David akanamde edi ibuot obio, eketie nte idiọn̄ọ, okotde mme anam-akpanikọ nsụhọ Jew oro ẹkesuanade ndifiak nnyọn̄ nnyụn̄ n̄kọbọp temple.
17. Didie ke Jesus ‘akadaha ada ndikara mme idụt’ ke akpa isua ikie ye ke eyo nnyịn?
17 Nte ededi, ntịn̄nnịm ikọ oro anyan ubọk owụt se ikponde ikan oro. Nte ima ikokokụt, enye anyan ubọk owụt ukara Messiah, kpa n̄kukụre ata Adausụn̄ mme owo ẹtode kpukpru idụt. Apostle Paul ama okot oto Isaiah 11:10 ndiwụt nte ke eyo esie mme owo ẹtode mme idụt ẹyenyene itie ke esop Christian. Ke okotde oto nte Septuagint akabarede ufan̄ikọ emi, enye ekewet ete: “Isaiah onyụn̄ ọdọhọ ete, Orụn̄ oyoto ke Jesse ọwọrọ, edi Enye ayadaha ada ndikara mme Gentile; mme Gentile ẹyenyụn̄ ẹdori Enye enyịn ke idem.” (Rome 15:12) N̄ko-n̄ko, ntịn̄nnịm ikọ oro akam aka anyan akan oro—edisịm eyo nnyịn emi mme owo ẹtode mme idụt ẹwụtde ima oro mmọ ẹnyenede ẹnọ Jehovah ebe ke ndinọ nditọete Messiah oro ẹyetde aran ibetedem.—Isaiah 61:5-9; Matthew 25:31-40.
18. Ke eyo nnyịn, didie ke Jesus edi itie usop idem?
18 Ke edisu eke eyomfịn, “usen oro” Isaiah etịn̄de aban̄a ọkọtọn̄ọ ke ini ẹkedoride Messiah ke ebekpo nte Edidem Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven ke 1914. (Luke 21:10; 2 Timothy 3:1-5; Ediyarade 12:10) Ọtọn̄ọde ke ini oro, Jesus Christ edi in̄wan̄în̄wan̄ idiọn̄ọ, itie usop idem, ọnọ Israel eke spirit ye mme owo ẹtode kpukpru idụt ẹmi ẹyomde edinen ukara. Ke idak ndausụn̄ Messiah, ẹmekwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ke kpukpru idụt, nte Jesus ekebemde iso etịn̄. (Matthew 24:14; Mark 13:10) Eti mbụk emi enyene akwa utịp. “Akwa otu owo, eke baba owo kiet mîkemeke ndibat, eke ẹtode ke kpukpru obio” ke ẹsụk idem ẹnọ Messiah ebe ke ndidiana ye nsụhọ oro ẹyetde aran ke edisana utuakibuot. (Ediyarade 7:9) Nte ediwak mbufa owo ẹkade iso ndibuana ye nsụhọ ke “ufọk akam” Jehovah eke spirit, mmọ ẹdian n̄kpọ ke ubọn̄ “itie nduọk-odudu” Messiah, kpa akwa temple Abasi eke spirit.—Isaiah 56:7; Haggai 2:7.
Mbon Oro Ẹdianade Kiet Ẹnam N̄kpọ Jehovah
19. Ke ewe idaha iba ke Jehovah afiak atan̄ nsụhọ ikọt esie ẹmi ẹkesuanade ke ofụri isọn̄ obok?
19 Ekem Isaiah eti nditọ Israel ete ke Jehovah ama ebem iso ọnọ mmọ edinyan̄a ke ini idụt oro okosobode mfịghe otode okop-odudu asua. Ikpehe mbụk Israel oro—Jehovah ndikanyan̄a idụt oro nsio ke ntan̄mfep Egypt—edi ọsọn̄urua n̄kpọ ọnọ kpukpru mme anam-akpanikọ Jew. Isaiah ewet ete: “Ama ekem ke usen oro, Ọbọn̄ ọyọtọn̄ọ ntak esịn ubọk afak nsụhọ ikọt esie, emi [Assyria], ye Egypt, ye Pathros, ye Cush, ye Elam, ye Shinar, ye Hamath, ye mme isuo inyan̄ ẹsụhọde. Ndien enye eyemenede banner ke enyọn̄ ọnọ mme idụt, onyụn̄ obon nditọ Israel ẹmi ẹkebịnde ẹfep, ndien nditọ Jacob ẹmi ẹsuanade ke enye editan̄ ke edem isọn̄ mbinan̄.” (Isaiah 11:11, 12) Nte n̄kpọ eke atan̄de mmọ ke ubọk, Jehovah ayada anam-akpanikọ nsụhọ Israel ye Judah usụn̄ ọwọrọ ke mme idụt oro mmọ ẹkesuanade ẹka onyụn̄ ada mmọ ọnyọn̄ ufọk ke ifụre. Ke ekpri edisu, emi etịbe ke 537 M.E.N. Ubọn̄ edikpon didie ntem ke akwa edisu esie! Ke 1914, Jehovah ama emenede Jesus Christ oro ẹdoride ke ebekpo nte “idiọn̄ọ mme idụt.” Ọtọn̄ọde ke 1919 nsụhọ “Israel Abasi” ẹma ẹtọn̄ọ ndika mbịne idiọn̄ọ emi, ẹnyenede ọkpọsọn̄ udọn̄ nditiene mbuana ke edisana utuakibuot ke idak Obio Ubọn̄ Abasi. N̄wọrọnda idụt eke spirit emi ọwọrọ oto “kpukpru esien, ye usem, ye obio, ye idụt.”—Ediyarade 5:9.
20. Nso edidianakiet ke ikọt Abasi ẹdinyene ke mmọ ẹtode ke Babylon ẹfiak ẹnyọn̄ọ?
20 Isaiah ke emi etịn̄ aban̄a edidianakiet oro odude ke idụt oro ẹfiakde ẹwụk mi. Ke etịn̄de aban̄a obio ubọn̄ edem edere nte Ephraim ye obio ubọn̄ edem usụk nte Judah, enye ọdọhọ ete: “Ufụp Ephraim eyetre, ẹyenyụn̄ ẹsịbe mme asua Judah ẹfep; Ephraim idifịbeke Judah ufụp, Judah idinyụn̄ itụhọke Ephraim. Ndien mmọ ẹyeduọ mme Philistine ke afara, ke edem usop-utịn: ẹyedi ẹbụme edem usiaha-utịn; Edom ye Moab ẹyedi se mmọ ẹdoride ubọk mmọ ke esịt; nditọ Ammon ẹyenyụn̄ ẹkop uyo mmọ.” (Isaiah 11:13, 14) Ke ini mme Jew ẹtode Babylon ẹnyọn̄ọ, owo idifiakke ibahade mmọ isịn ke idụt iba. Mme andito kpukpru esien Israel ẹdisan̄a kiet ẹnyọn̄ọ idụt mmọ. (Ezra 6:17) Mmọ iditọhọke idinyụn̄ isuaha kiet eken. Nte mbon oro ẹdianade kiet, mmọ ẹyeda uko uko ẹn̄wana ye mme asua mmọ ke mme idụt n̄kann̄kụk.
21. Didie ke edidianakiet ikọt Abasi mfịn enen̄ede edi n̄wọrọnda?
21 N̄kpọ efen oro eyede ndikụt edi edidianakiet “Israel Abasi.” Ke se ikperede ndisịm isua 2,000, ndamban̄a esien Israel eke spirit 12 ẹmi ẹmedara edidianakiet oro ọkọn̄ọde ke ima ẹnyenede ẹnọ Abasi ye nditọete iren ye iban mmọ eke spirit. (Colossae 3:14; Ediyarade 7:4-8) Mfịn, ikọt Jehovah—nditọ Israel eke spirit ye mbon oro ẹnyenede idotenyịn eke isọn̄—ẹdara emem ye edidianakiet ofụri ererimbot ke idak ukara Messiah, kpa mme idaha oro mîdụhe ke mme ufọkabasi Christendom. Mme Ntiense Jehovah ẹnam okop-odudu otu eke spirit oro an̄wanade ye mme ukeme Satan ndibiọn̄ọ utuakibuot mmọ. Nte otu kiet, mmọ ẹnam ewụhọ Jesus ndikwọrọ nnyụn̄ n̄kpep eti mbụk aban̄ade Obio Ubọn̄ Messiah ke kpukpru idụt.—Matthew 28:19, 20.
Ẹyekan Mme Ubiọn̄ọ
22. Didie ke Jehovah ‘edisobo edeme inyan̄ Egypt’ onyụn̄ “ofụn̄ ubọk esie ke enyọn̄ Akpa”?
22 Ediwak ubiọn̄ọ ẹdu, ata ata ubiọn̄ọ ye mme ndamban̄a ubiọn̄ọ, ndikpan nditọ Israel oro ẹwọn̄ọde ke ntan̄mfep. Didie ke mmọ ẹdikan mmọ ẹmi? Isaiah ọdọhọ ete: “Jehovah oyosobo edeme inyan̄ Egypt; onyụn̄ ofụn̄ ubọk esie ke enyọn̄ Akpa ke edifiop ofụm esie, onyụn̄ ọtọ enye esịn ke idịm itiaba, ndien ayak owo ẹsan̄a ẹbe ke ikpat ukot.” (Isaiah 11:15) Edi Jehovah edisio kpukpru n̄kpo oro ẹbiọn̄ọde ikọt esie oro ẹfiakde ẹnyọn̄ọ. Idem ubiọn̄ọ oro enyenede ndịk nte edeme Ididuot Inyan̄ (utọ nte Itụn̄ Inyan̄ibom Suez) m̀mê nte se owo mîkemeke ndibe nte Akpa Euphrates, yak idọhọ, ayasat man owo ekeme ndibe ye unana edision̄o ikpaukot esie!
23. Ke nso usụn̄ ke ‘ọkpọusụn̄ edidu ọtọn̄ọde ke Assyria’?
23 Ke eyo Moses, Jehovah ama ọdiọn̄ usụn̄ ọnọ Israel ndiwọrọ ke Egypt nnyụn̄ nnam isan̄ n̄ka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Enye ke emi ayanam ukem n̄kpọ oro: “Ọkpọ-usụn̄ ayana ọnọ nsụhọ ikọt esie, eke [Assyria] edisụhọde; kpa nte akanade ọnọ Israel ke usen oro enye otode ke Egypt ọdọk.” (Isaiah 11:16) Jehovah ayada mbon oro ẹwọn̄ọde ke ntan̄mfep usụn̄ nte n̄kpọ eke mmọ ẹsan̄ade ke ọkpọusụn̄ ẹto ke itie ntan̄mfep mmọ ẹka obio emana mmọ. Mme andibiọn̄ọ ẹyedomo nditre mmọ, edi Abasi mmọ, Jehovah, oyodu ye mmọ. Mme Christian oro ẹyetde aran ye mme nsan̄a mmọ mfịn ukem ntre ẹdu ke ọkpọsọn̄ en̄wan, edi mmọ ẹka iso uko uko! Mmọ ẹmewọrọ ke Assyria, kpa ererimbot Satan, eyomfịn ndien mmọ ẹn̄wam mbon efen ndinam kpa ntre. Mmọ ẹfiọk ẹte ke edisana utuakibuot oyokụt unen onyụn̄ ọkọri. Enye idịghe utom owo, edi eke Abasi.
Idatesịt Oro Mînyeneke Utịt Odu Ọnọ Mme Andidu ke Idak Messiah!
24, 25. Ikọt Jehovah ẹdifiori ewe ikọ itoro ye esịtekọm?
24 Isaiah etịn̄ ke idara idara usem aban̄a idatesịt ikọt Jehovah kaban̄a edisu Ikọ esie: “Afo ọyọdọhọ ke usen oro, ete, Nyọkọm fi, O Jehovah; koro afo akayatde esịt ye ami; iyatesịt fo amakabade ndien afo ke ọdọn̄ mi esịt.” (Isaiah 12:1) Ntụnọ oro Jehovah otụnọde otụt-utọn̄ ikọt esie edi ọkpọsọn̄. Edi enye ọmọyọhọ uduak esie ndifori itie ebuana idụt oro ye enye nnyụn̄ mfiak n̄wụk edisana utuakibuot. Jehovah afiak ọsọn̄ọ ọnọ mme anam-akpanikọ andituak ibuot nnọ enye ete ke imọ iyanyan̄a mmọ ke akpatre. Eyịghe idụhe mmọ ẹwụtde esịtekọm!
25 Nditọ Israel oro ẹfiakde ẹtan̄ ẹbok ẹsọn̄ọ mbuọtidem mmọ ke Jehovah ọyọhọ ọyọhọ, ẹnyụn̄ ẹfiori ẹte: “Sese, Abasi edi edinyan̄a mi; nyọbuọt idem, ndinyụn̄ ndịgheke: koro Jah Jehovah edide odudu mi, ye ikwọ mi; onyụn̄ akabade edi edinyan̄a mi. Ndien mbufo ẹyekot mmọn̄ ke idatesịt ke mme obube mmọn̄ edinyan̄a.” (Isaiah 12:2, 3) Ikọ Hebrew oro ẹkabarede “odudu” ke Isa 12 ufan̄ikọ 2 odu nte “itoro” ke edikabade eke Septuagint. Mme andituak ibuot ẹtọn̄ọ ikwọ kaban̄a edinyan̄a otode “Jah Jehovah.” Nte ibio ibio usụn̄ ediwet enyịn̄ Jehovah, ẹda “Jah” ke Bible ndiwụt mme inem inem ntụk itoro ye esịtekọm. Ndida ikọ oro “Jah Jehovah”—emi owụtde enyịn̄ Abasi utịm ikaba—emenede itoro oro ẹtorode Abasi esịm n̄kokon̄ idaha.
26. Mmanie mfịn ẹnam ẹfiọk mme edinam Abasi ke otu mme idụt?
26 Mme ata andituak ibuot nnọ Jehovah ikemeke ndidịp idatesịt mmọ. Isaiah ebem iso etịn̄ ete: “Mbufo ẹyedọhọ ke usen oro, ẹte, Mbufo ẹkọm Jehovah, ẹseme ẹkot enyịn̄ esie, ẹmen se enye anamde ẹtan̄a ẹnọ mme idụt, ẹti owo ẹte ke enyịn̄ esie okpon. Ẹbre ẹnọ Jehovah, koro enye anamde ikpọ n̄kpọ: ẹmefiọk emi ke ofụri ererimbot.” (Isaiah 12:4, 5) Ọtọn̄ọde ke 1919, mme Christian oro ẹyetde aran—ekem ye un̄wam otode “mme erọn̄ en̄wen” nsan̄a mmọ—‘ẹmetan̄a mme utịbe edinam owo oro okosiode mmọ ke ekịm, esịn ke utịbe un̄wana esie.’ Mmọ ẹdi “ubon eke ẹmekde, . . . ẹdi edisana obio” ẹmi ẹdian̄arede ẹnịm ndinam uduak esie. (John 10:16; 1 Peter 2:9) Mbon oro ẹyetde aran ẹtan̄a ẹte ke edisana enyịn̄ Jehovah okpon ẹnyụn̄ ẹbuana ke ndinam ẹdiọn̄ọ enye ke ofụri ererimbot. Mmọ ẹda kpukpru mme andituak ibuot nnọ Jehovah usụn̄ ke ndidara enọ oro enye ọnọde kaban̄a edinyan̄a. Edi kpa nte Isaiah ọdọhọde ete: “Sio n̄kpo idara, nyụn̄ kwọ, O andidụn̄ Zion: koro Edisana Abasi Israel omokpon ke ufọt fo”! (Isaiah 12:6) Edisana Abasi Israel edi Jehovah Abasi ke idemesie.
Se Ini Iso ye Mbuọtidem!
27. Ke adan̄aemi ẹtiede ẹbet edisu idotenyịn mmọ, mme Christian ẹnyene mbuọtidem ke nso?
27 Mfịn ediwak miliọn owo ẹmeka ẹbịne “idiọn̄ọ mme idụt”—Jesus Christ emi ẹdoride ke ebekpo ke Obio Ubọn̄ Abasi. Mmọ ẹdara ndidi mme andidu ke idak Obio Ubọn̄ oro ẹnyụn̄ ẹkop nduaidem ndidiọn̄ọ Jehovah Abasi ye Eyen esie. (John 17:3) Mmọ ẹkop akwa inemesịt ke itie ebuana Christian mmọ ẹnyụn̄ ẹsịn ọkpọsọn̄ ukeme ndimụm emem oro edide idiọn̄ọ mme ata asan̄autom Jehovah n̄kama. (Isaiah 54:13) Ke ẹnịmde ke akpanikọ ẹte ke Jah Jehovah edi Abasi emi osude mme un̄wọn̄ọ esie, mmọ ẹnyene mbuọtidem ke idotenyịn mmọ ẹnyụn̄ ẹkụt akwa idatesịt ke ndibuana enye ye mbon efen. Andituak ibuot nnọ Jehovah kiet kiet akpakam aka iso ndisịn ofụri ukeme esie ndinam n̄kpọ Abasi nnyụn̄ n̄n̄wam mbon en̄wen ndinam ntre. Ẹyak kpukpru owo ẹnam mme ikọ Isaiah ẹnyụn̄ ẹdat esịt ke edinyan̄a oro ẹnọde ẹbe ke Messiah Jehovah!
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ẹda “Messiah” ẹto ikọ Hebrew oro ma·shiʹach, emi ọwọrọde “Enye Oro Ẹyetde Aran.” Ukem ikọ oro ke usem Greek edi Khri·stosʹ, m̀mê “Christ.”—Matthew 2:4, ikọ idakisọn̄, NW.
b Ikọ Hebrew oro adade ọnọ “nsehe” edi neʹtser, edi enye emi adade ọnọ “Nazarene” edi Nots·riʹ.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 158]
Messiah edi “nsehe” otode Jesse, ebe ke Edidem David
[Ndise ke page 162]
[Ndise ke page 170]
Isaiah 12:4, 5, nte enye etiede ke Ikpan̄wed Inyan̄ Inụn̄ (Ẹsịn idiọn̄ọ ke mme ebiet ẹmi enyịn̄ Abasi odude)
