Edifiak Mbịne Utuakibuot Jehovah
Ibuot Itiaba
Edifiak Mbịne Utuakibuot Jehovah
1. Nso idi enyịn̄ iba ke otu mme n̄wọrọnda abasi Babylon, ndien nso ke ẹbem iso ẹtịn̄ ẹban̄a mmọ?
KE INI Israel odude ke ntan̄mfep ke Babylon, nsunsu utuakibuot edikan enye okụk. Ke eyo Isaiah, ikọt Jehovah ẹsụk ẹdu ke idụt mmọ, ẹnyụn̄ ẹnyene temple ye itie oku. Kpa ye oro, ediwak owo ke idụt oro ẹma ẹkeyak ẹnọ Abasi ẹsịn idem ke ukpono ndem. Do, edi akpan n̄kpọ ndibem iso ntịm mmọ idem mbak mme nsunsu abasi Babylon ẹdisịn mmọ ndịk ke idem m̀mê ndidomo ndinam Israel ẹnam n̄kpọ mmọ. Ntem, ke etịn̄de ntịn̄nnịm ikọ aban̄a iba ke otu n̄wọrọnda abasi Babylon, Isaiah ọdọhọ ete: “Bel onụhọ, Nebo otụhọ, ẹda mbiet mmọ ẹnọ unam ye ufene: ẹmenede mbiomo mbufo ẹdori; mmọ ẹdi se mfụm-mfụm unam obiomde.” (Isaiah 46:1) Bel edi n̄wọrọnda edisọi abasi ke otu mbon Chaldea. Ẹkpono Nebo nte abasi ọniọn̄ ye ifiọk. Ẹkụt nte ediwak owo ẹkponode abasi iba emi ke akpanikọ oro nte ke ẹdian enyịn̄ mmọ ke mme ọkpọkpọ enyịn̄ mbon Babylon—Belshazzar, Nabopolassar, Nebuchadnezzar, ye Nebuzaradan, ke ndisiak ibat ibat kpọt.
2. Didie ke ẹdori nsọn̄uyo ke idaha unana un̄wam mme abasi Babylon?
2 Isaiah ọdọhọ ete ke Bel “onụhọ” ndien Nebo “otụhọ.” Ẹyesụhọde mme nsunsu abasi emi itie. Ke ini Jehovah adade mme edinam ubiereikpe esie etiene Babylon, mme abasi emi idikemeke ndinyan̄a mme andituak ibuot nnọ mmọ. Mmọ idikam ikemeke ndinyan̄a idemmọ! Owo idikamake Bel ye Nebo aba nte n̄kpọ ukpono ke ini edinam, utọ nte ke ini usọrọ Usen Obufa Isua Babylon. Utu ke oro, mme andituak ibuot nnọ mmọ ẹdimen mmọ ke ukpatn̄kpọ nte ikpîkpu mbiomo. Nsahi ye emiom ẹyeda itie itoro ye utuakibuot mmọ.
3. (a) Nso idikpa mbon Babylon idem? (b) Nso ke ẹkeme ndikpep mfịn nto se iketịbede inọ mme abasi Babylon?
3 Nso n̄kpọ n̄kpaidem ke edi ntem ọnọ mbon Babylon ndifiọk nte ke ndisọi n̄kpọ oro mmọ ẹmade ẹdi sụk mbiomo oro unam emi idem ememde ẹdibiomde! Ukem ntre mfịn, mme abasi ererimbot emi—mme n̄kpọ oro mme owo ẹberide edem ẹnyụn̄ ẹbiatde odudu mmọ, ẹkam ẹnọde uwem mmọ ke ntak mmọ—ẹdi ikpîkpu. Uforo, mme n̄kpọekọn̄, inemesịt, mme andikara, obio emana m̀mê mbiet esie, ye ediwak n̄kpọ eken ẹmekabade ẹdi n̄kpọ oro ẹtuakde ibuot ẹnọ. Ke ekemini Jehovah, ẹyeyarade nte mme utọ abasi oro ẹdide ikpîkpu.—Daniel 11:38; Matthew 6:24; Utom 12:22; Philippi 3:19; Colossae 3:5; Ediyarade 13:14, 15.
4. Ke nso usụn̄ ifiọk ke mme abasi Babylon “ẹnụhọ” ẹnyụn̄ “ẹsọrọ”?
4 Ke akade iso owụt akwa edikpu mme abasi Babylon, ntịn̄nnịm ikọ oro aka iso ete: “Mmọ ẹnụhọ, ẹsọrọ ọtọ kiet; ikemeke ndida mbiomo mmọ mbọhọ: ndien idem mmọ ẹka nte mbuot ekọn̄.” (Isaiah 46:2) Etie nte mme abasi Babylon “ẹnụhọ” ẹnyụn̄ “ẹsọrọ” nte n̄kpọ eke ẹdade unan ke ekọn̄ m̀mê usọn̄ anamde idem emem. Mmọ ikam ikemeke ndinam mbiomo efere m̀mê ndinyan̄a mme usụhọde unam oro ẹmende mmọ. Ntre, idem okposụkedi ẹdude ke ntan̄mfep ke Babylon, nte ikọt ediomi Jehovah ẹkpenyene ndinọ mmọ ukpono ekededi? Baba! Ke ukem usụn̄ oro, mme asan̄autom Jehovah oro ẹyetde aran, idem ke ini ẹkedude ke ntan̄mfep eke spirit, ikokponoke mme nsunsu abasi “Akwa Babylon,” oro mîkekemeke ndikpan iduọ esie ke 1919 mîdinyụn̄ ikemeke ndinyan̄a idemesie nsio ke nsobo oro edisịmde enye ke ini “akwa ukụt.”—Ediyarade 18:2, 21; Matthew 24:21.
5. Didie ke mme Christian mfịn ẹfep ndinam mme ukem ndudue oro mbon Babylon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ ndisọi n̄kpọ ẹnamde?
5 Mme ata Christian mfịn ituakke ibuot inọ ndisọi n̄kpọ ekededi. (1 John 5:21) Mme cross, n̄kwa akam, ye mbiet ndisana owo ikemeke ndinam ẹtịm ẹkpere Andibot. Mmọ ikemeke ndinam n̄kpeubọk ke ibuot nnyịn. Ke akpa isua ikie, Jesus ama ekpep mme mbet esie nnennen usụn̄ ndituak ibuot nnọ Abasi ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Ami ndi usụn̄ ye akpanikọ ye uwem: owo baba kiet itieneke Ete, ke mîbọhọke ebe ke Ami. Edieke mbufo ẹben̄ede n̄kpọ ke enyịn̄ Mi, nyanam.”—John 14:6, 14.
‘Ẹbiom Toto ke Itie Eyen’
6. Didie ke Jehovah okpụhọde ye mme abasi mme idụt?
6 Ke ama akayarade nte edituak ibuot nnọ ndem Babylon edide ikpîkpu, Jehovah ọdọhọ ikọt esie ete: “Ufọk Jacob, ye ofụri nsụhọ ufọk Israel, emi ẹmenerede toto ke idịbi, ẹnyụn̄ ẹbiomde toto ke itie eyen, mbufo ẹkop uyo mi.” (Isaiah 46:3) Nso ukpụhọde idu ntem ke ufọt Jehovah ye ndisọi mbiet Babylon! Mme abasi Babylon ikemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet nnọ mme andituak ibuot nnọ mmọ. Edieke anade mmọ ẹsan̄a, ana unam umen mbiomo emen mmọ. Ke edide isio ye oro, Jehovah esimen ikọt esie. Enye obiom mmọ “toto ke itie eyen,” tọn̄ọde ke ini oro idụt emi ọkọtọn̄ọde. Nditi inem inem nte Jehovah akakamade mmọ ekpenyene ndisịn udọn̄ nnọ mme Jew ndisịn utuakibuot nnọ ndisọi n̄kpọ nnyụn̄ mberi edem ke enye nte Ete ye Ufan mmọ.
7. Didie ke ima ima ukpeme oro Jehovah ọnọde mme andituak ibuot nnọ enye okpon akan ukpeme oro ete ye eka ẹsinọde nditọ mmọ?
7 Jehovah enyene inem inem ikọ efen ọnọ ikọt esie: “Ndien tutu esịm usọn̄ ami ndi enye; ami nyonyụn̄ mbiom enye tutu esịm iwat: edi ami n̄kanam, onyụn̄ edi ami ndimenede, ndinyụn̄ mbiom, nnyụn̄ nnam mbufo ẹbọhọ.” (Isaiah 46:4) Ukpeme oro Jehovah ọnọde ikọt esie akan eke ete m̀mê eka edide owo, oro enen̄erede etịn̄ enyịn. Nte nditọ ẹkọride ẹkponi, ete ye eka ẹkeme nditre nsịt nsịt ndise mban̄a mmọ. Ke ini ete ye eka ẹkọride ẹsọn̄, nditọ ẹsiwak ndise mban̄a mmọ. Akananam idịghe ntre ye Jehovah. Akananam enye itreke ndise mban̄a nditọ esie ẹdide owo—idem ke ini usọn̄ mmọ. Mme andituak ibuot nnọ Abasi mfịn ẹberi edem ẹnyụn̄ ẹma Andibot mmọ ẹnyụn̄ ẹbọ akwa ndọn̄esịt ke mme ntịn̄nnịm ikọ Isaiah emi. Ufọn idụhe mmọ nditịmede esịt mban̄a mme usen m̀mê mme isua oro ẹsụhọde ẹnọ mmọ ndidu uwem ke editịm n̄kpọ emi. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ‘ndibiom’ mbon oro ẹma ẹkesọn̄ ke isua emana, ọnọde mmọ ukeme oro ẹyomde man ẹyọ ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ. Enye eyemen mmọ, ọsọn̄ọ mmọ idem, onyụn̄ anam mmọ ẹbọhọ.—Mme Hebrew 6:10.
Ẹkpeme Idem ye Ndisọi N̄kpọ Eyomfịn
8. Nso idiọkn̄kpọ oro mînyeneke ntak ke ekemmọ mbon idụt Isaiah ẹnam?
8 Kere nte mbon Babylon oro ẹberide edem ke ndisọi n̄kpọ, oro ẹdide ata ikpîkpu, ẹdikpude! Nte Israel ekpenịm ke akpanikọ nte ke ẹkpemen mme abasi oro ẹdomo ye Jehovah? Ke akpanikọ, ikpenịmke. Nte enende, Jehovah obụp ete: “Mbufo ẹdidọhọ, ẹte ke ami mbiet, nnyụn̄ n̄kem ye anie? Ẹdida anie ẹdomo mi, man kiet ebiet kiet?” (Isaiah 46:5) Mme ekemmọ mbon idụt Isaiah ẹnana ntak didie ntem ndiwọn̄ọde mbịne imụm, anana-uwem ye anana-un̄wam mbiet! Ye idụt oro ọfiọkde Jehovah, ndibuọt idem ye mme anana-uwem mbiet oro mînyeneke un̄wam, oro ubọk owo ẹnamde enen̄ede edi ndisịme.
9. Tịn̄ ban̄a ndisịme ekikere oro mme andituak ibuot nnọ edisọi n̄kpọ ẹnyenede.
9 Kere ban̄a ndisịme ekikere oro mme okpono ndisọi n̄kpọ ẹnyenede. Ntịn̄nnịm ikọ oro aka iso ete: “Mme ọduọn̄ọ-n̄kpọ ẹyesio gold ye silver ke ekpat, ẹdomo ke balance, ẹyekpe owo usọ inyene: ndien enye ada enye anam abasi: mmọ ẹnụhọ, ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot.” (Isaiah 46:6) Nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ọsọn̄urua edisọi n̄kpọ enen̄erede enyene odudu edinyan̄a akan enye oro ẹdade eto ẹnam, mme andituak ibuot imen̄eke ndibiat okụk nnam abasi mmọ. Edi, inamke n̄kpọ m̀mê ukeme oro ẹsịnde okpon adan̄a didie, m̀mê n̄kpọutom ọsọn̄ urua adan̄a didie, anana-uwem edisọi n̄kpọ osụk edi anana-uwem edisọi n̄kpọ, ikanke-kan oro.
10. Didie ke ẹtịn̄ nte utuakibuot nnọ edisọi n̄kpọ edide ata ikpîkpu?
10 Ke akade iso ndiwụt nte utuakibuot nnọ edisọi n̄kpọ edide ndisịme, ntịn̄nnịm ikọ oro aka iso ọdọhọ ete: “Ẹyebiom enye ke afara, ẹyenịm enye ke itie esie, ndien enye ayada; idisehekede ke ebiet esiemmọ: owo eyeseme ọnọ enye n̄ko, edi enye idiyereke, idinyan̄ake enye isio ke ukot esie.” (Isaiah 46:7) Edi n̄kpọ nsahi didie ntem ndibọn̄ akam nnọ mbiet emi mînyeneke ukeme ndikop m̀mê ndinam n̄kpọ! Andiwet psalm etịm etịn̄ nte mme utọ n̄kpọ utuakibuot oro ẹnanade ufọn ete: “Mme abasi mmọ ẹdi silver ye gold, kpa n̄kpọ eke ubọk owo anamde. Mmọ ẹnyene inua, edi idọhọke ikọ: ẹmenyene enyịn, edi ikwe n̄kpọ: ẹmenyene utọn̄, edi ikopke: ẹmenyene ibuo, edi in̄wụneke: se ubọk mmọ, edi itụkke n̄kpọ: se ukot mmọ, edi isan̄ake: mmọ inyụn̄ isioroke uyo ke itọn̄ mmọ. Mmọ eke ẹnamde mmọ ẹyebiet mmọ, kpa kpukpru owo eke ẹbuọtde idem ke esịt.”—Psalm 115:4-8.
“Ẹnyene Uko”
11. Nso idin̄wam mbon oro ẹnanade iwụk man “ẹnyene uko”?
11 Ke ama okowụt nte utuakibuot nnọ edisọi n̄kpọ edide ikpîkpu, idahaemi Jehovah ọnọ ikọt esie mme ntak oro mmọ ẹkpenamde n̄kpọ esie: “Mbufo ẹti n̄kpọ emi, ẹnyụn̄ ẹnam ido nte owo [“ẹnyene uko,” NW]: mbufo mme ọsọn̄ ibuot ẹnịm enye ke esịt. Mbufo ẹti akpa n̄kpọ ke eset; koro ami ndide Abasi, efen mînyụn̄ idụhe; ndi Abasi, ndien baba kiet eke ebietde mi idụhe.” (Isaiah 46:8, 9) Mbon oro ẹnanade iwụk kaban̄a utuakibuot akpanikọ ye ukpono ndem ẹkpenyene nditi mbụkeset. Mmọ ẹkpenyene nditi mme n̄kpọ oro Jehovah anamde. Emi ayan̄wam mmọ ndinyene uko nnyụn̄ nnam nnennen n̄kpọ. Enye ayanam mmọ ẹfiak ẹbịne utuakibuot Jehovah.
12, 13. Nso ẹn̄wan ke mme Christian ẹn̄wana, ndien didie ke mmọ ẹkeme ndikan?
12 Ke ẹsụk ẹyoyom nsịnudọn̄ emi mfịn. Ukem nte nditọ Israel, ana mme ata Christian ẹn̄wana ẹbiọn̄ọ mme idomo ye mme unana mfọnmma mmọ. (Rome 7:21-24) Ke adianade do, mmọ ẹdu ke ẹn̄wan eke spirit ye ata okopodudu asua oro enyịn mîkwe. Apostle Paul ọdọhọ ete: “Koro nnyịn mîn̄wanake en̄wan nnyịn ye obụk ye iyịp, edi in̄wana ye mbọn̄, ye mme enyene-odudu ye mme andikara ekịm ererimbot, ye udịm mme idiọk spirit eke ẹdude ke enyọn̄.”—Ephesus 6:12.
13 Satan ye mme demon esie ẹyenam kpukpru se ẹkekeme man ẹwọn̄ọde mme Christian ẹkpọn̄ utuakibuot akpanikọ. Man ẹkan ke en̄wan, oyom mme Christian ẹtiene item Jehovah ẹnyụn̄ ẹnyene uko. Didie? Apostle Paul ama anam an̄wan̄a ete: “Ẹsịne ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi, man mbufo ẹdikeme ndin̄wana ye n̄kari Satan.” Jehovah inọhọ mme asan̄autom esie ẹka ekọn̄ ye unana eti ntịmidem. N̄kpọekọn̄ eke spirit mmọ esịne “mbuọtidem nte otu-ekọn̄, emi ẹdidade ẹkeme ndinịme kpukpru enyịm ikan̄ andidiọk.” (Ephesus 6:11, 16) Nditọ Israel ẹkedi mme abiatibet koro mmọ ẹma ẹsịn mme ndutịm eke spirit oro Jehovah akanamde ọnọ mmọ. Ke ekpedide mmọ ẹkere ẹban̄a n̄kpọsọn̄ utom oro Jehovah akanamde ndien ndien ke ufọn mmọ, mmọ ikpekedehede ifiak ibịne utuakibuot nnọ ndek ndek ndisọi n̄kpọ. Nnyịn ikpakam ikpep n̄kpọ ito uwụtn̄kpọ mmọ inyụn̄ ibiere nditre ndikpa mba ke en̄wan ndinam se ifọnde.—1 Corinth 10:11.
14. Nso ukeme ke Jehovah anyan ubọk owụt ke ndisọn̄ọ nte ke imọ idi n̄kukụre Abasi akpanikọ?
14 Jehovah edi enye ‘emi asiakde akpatre ke akpa, ndien ke eset asiak se mînamke kan̄a, nte ke uduak imọ ayada, ndien iyanam kpukpru se imade.’ (Isaiah 46:10) Ewe abasi efen ke ẹkeme ndimen ndomo ye Jehovah ke afan̄ emi? Ukeme edibem iso ntịn̄ ini iso edi n̄wọrọnda uyarade idaha Andibot nte Abasi. Nte ededi, oyom se ikande ikike ndikụt nte ke mme n̄kpọ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹsu. Ntọt oro “uduak mi ayada” ọsọn̄ọ owụt nte uduak Abasi oro ẹwụkde mîkemeke ndikpụhọde. Sia Jehovah enyenede odudu oro mînyeneke adan̄a, idụhe n̄kpọ ndomokiet ke ekondo oro ekemede ndikpan enye ndinam uduak esie. (Daniel 4:35) Ke ntre, nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke ntịn̄nnịm ikọ ekededi oro mîsụhu kan̄a iditreke ndisu ke ekemini Abasi.—Isaiah 55:11.
15. Nso n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ukeme Jehovah ndibem iso ntịn̄ ini iso ke ẹdụri ntịn̄enyịn nnyịn ẹwụt?
15 Ẹdụri ntịn̄enyịn nnyịn ẹwụt n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ukeme Jehovah ndibem iso ntịn̄ mme n̄kpọntịbe ini iso nnyụn̄ nnam mme ikọ esie ẹsu ke mme udiana ikọ eke ntịn̄nnịm ikọ Isaiah ẹte: “N̄kot ntrukpom, nte oto ke edem usiaha-utịn edi; n̄kot owo uduak esie, nte oto ke anyan idụt edi: n̄kọm mma ndọhọ, nyonyụn̄ nnam enye edi n̄ko; mma mbot, nyonyụn̄ nnam enye.” (Isaiah 46:11) Nte ‘enye emi asiakde akpatre ke akpa,’ Jehovah Abasi ayanam mme idaha ke ndutịm owo man anam se enye amade. Enye oyokot Cyrus “ke edem usiaha-utịn,” m̀mê Persia, emi edima ibuot obio Cyrus, Pasargadae, edidude. Cyrus editie nte “ntrukpom,” ọduọde ke Babylon ke mbuari ye ke unana idotenyịn.
16. Didie ke Jehovah ọsọn̄ọ nte ke ntịn̄nnịm ikọ imọ aban̄ade Babylon oyosu?
16 Ẹsọn̄ọ nte se Jehovah ekebemde iso etịn̄ aban̄a Babylon edide akpanikọ ke mme ikọ emi: “N̄kọm mma ndọhọ, nyonyụn̄ nnam enye edi n̄ko.” Ke adan̄aemi anana-mfọnmma owo enyenede ntụhọ edinam mme un̄wọn̄ọ ntiene ntụk, akananam Andibot ikpụhu ndisu ikọ esie. Koro Jehovah edide Abasi “emi mîkemeke ndisu nsu,” nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke edieke enye ‘obotde,’ enye ‘oyonyụn̄ anam.’—Titus 1:2.
Esịt Unana Mbuọtidem
17, 18. Mmanie ke ẹkeme nditịn̄ mban̄a nte “mme ọsọn̄-esịt” (a) ke eset? (b) mfịn?
17 Ini kiet efen, Jehovah ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn esie ọnọ mbon Babylon ke ntịn̄nnịm ikọ, ọdọhọde ete: “Mbufo mme ọsọn̄-esịt, emi ẹkpọn̄de edisana ido anyan usụn̄, ẹkop uyo mi.” (Isaiah 46:12) Ikọ oro “mme ọsọn̄-esịt” etịn̄ aban̄a mbon oro ẹtụtde utọn̄ ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹbiọn̄ọ uduak Abasi. Nte eyịghe mîdụhe, mbon Babylon ẹda ata nsannsan ẹkpọn̄ Abasi. Usua oro mmọ ẹsuade Jehovah ye ikọt esie onụk mmọ ndisobo Jerusalem ye temple esie nnyụn̄ nda mme andidụn̄ enye n̄ka ntan̄mfep.
18 Mfịn mbon oro ẹnyenede eyịghe ye esịt oro mînịmke ke akpanikọ ẹsọn̄ ibuot ẹsịn ndikpan̄ utọn̄ nnọ etop Obio Ubọn̄, emi ẹkwọrọde ke ofụri ekondo. (Matthew 24:14) Mmọ iyomke ndinyịme Jehovah nte nnennen Andikara. (Psalm 83:18; Ediyarade 4:10b) Ye esịt emi “ẹkpọn̄de edisana ido anyan usụn̄,” mmọ ẹbiọn̄ọ uduak esie. (2 Timothy 3:1-5) Ukem nte mbon Babylon, mmọ ẹsịn ndikpan̄ utọn̄ nnọ Jehovah.
Edinyan̄a Abasi Idibịghike
19. Ke nso usụn̄ ke Jehovah edinam edinam edinen ido ọnọ Israel?
19 Mme akpatre ikọ Isaiah ibuot 46 ẹwụt mme ikpehe edu Jehovah: “Mmada eti ido nsan̄a n̄kpere; enye idiyomke usụn̄, edinyan̄a mi idinyụn̄ ibịghike nyonyụn̄ nnịm edinyan̄a mi ke Zion, nnọ Israel ubọn̄ mi.” (Isaiah 46:13) Abasi ndinam Israel ọwọrọ ufụn edidi edinam edinen ido. Enye idiyakke ikọt esie ẹbiat ini ke ntan̄mfep. Edinyan̄a Zion edidi ke ekemini, enye “idinyụn̄ ibịghike.” Ke etienede edision̄o mmọ ke ntan̄mfep, nditọ Israel ẹyekabade ẹdi n̄kpọ ndise ẹnọ mme idụt ke mbọhọ oro. Jehovah ndinyan̄a idụt esie edidi uyarade odudu edinyan̄a esie. Ẹyeyarade nte mme abasi Babylon, Bel ye Nebo, ẹnanade ufọn man kpukpru owo ẹkụt, ẹyeyarade unana odudu mmọ.—1 Ndidem 18:39, 40.
20. Didie ke mme Christian ẹkeme nditịm mfiọk nte ke ‘edinyan̄a Jehovah idibịghike’?
20 Ke 1919, Jehovah ama anam ẹsana ikọt esie ẹyak ke ntan̄mfep eke spirit. Enye ikanamke ubịghi. N̄kpọntịbe oro, ọkọrọ ye mme n̄kpọntịbe eke mme ini eset emi Cyrus akakande Babylon, ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn mfịn. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndida utịt nsọk idiọk editịm n̄kpọ emi, esịnede nsunsu utuakibuot. (Ediyarade 19:1, 2, 17-21) Ke ndise mme n̄kpọ ke idaha ekikere owo, ndusụk Christian ẹkeme ndikere ke edinyan̄a mmimọ ebịghi akaha. Nte ededi, Jehovah ndinyene ime tutu esịm edikem ini esie ndisu un̄wọn̄ọ oro enen̄ede edi edinam edinen ido. Kamse, “[Jehovah] iyomke baba owo kiet atak, edi oyom kpukpru owo ẹtua n̄kpọfiọk ẹkabade esịt.” (2 Peter 3:9) Ke ntre, tịm fiọk nte ke kpa nte ekedide ke eyo Israel eset, ‘edinyan̄a idibịghike.’ Ke akpanikọ, nte usen edinyan̄a etịmde asan̄a ekpere, Jehovah ke ima aka iso ndinọ ikot ete: “Mbufo ẹyom Jehovah, ke ini ẹkemede ndikụt enye, ẹseme ẹkot enye, ke ini enye ekperede: yak idiọk owo ọkpọn̄ usụn̄ esie, yak oburobụt owo ọkpọn̄ ekikere esie: onyụn̄ afiak etiene Jehovah: ndien enye ayatua enye mbọm; etiene Abasi nnyịn, koro Enye ayawak ndidahado.”—Isaiah 55:6, 7.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 94]
Mme abasi Babylon ikpemeke enye isio ke nsobo
[Mme ndise ke page 98]
Ana mme Christian mfịn ẹkpeme idem ye ndem eyomfịn
[Mme ndise ke page 101]
Ẹnyene uko ndinam se inende
