“Edimek Owo Mi Emi Adatde Mi Esịt”!
Ibuot Ita
“Edimek Owo Mi Emi Adatde Mi Esịt”!
1, 2. Ntak emi Isaiah ibuot 42 edide n̄kpọ udọn̄ ọnọ mme Christian mfịn?
“JEHOVAH ọdọhọ, ete, Mbufo ẹdi ntiense mi, ye [asan̄autom, NW] emi n̄kemekde.” (Isaiah 43:10) Ntọt Jehovah emi, emi prọfet Isaiah ekewetde ke ọyọhọ isua ikie itiaita M.E.N., owụt ete ke ikọt ediomi Jehovah eke eset ẹkedi idụt mme ntiense. Mmọ ẹkedi mme asan̄autom emi Abasi emekde. Ke n̄kpọ nte isua 2,600 ke ukperedem, ke 1931, mme Christian oro ẹyetde aran ẹma ẹnyịme an̄wan̄wa ẹte ke mme ikọ emi ẹbuana mmimọ. Mmọ ẹma ẹda enyịn̄ oro Mme Ntiense Jehovah ẹnyụn̄ ẹnyịme ke ofụri esịt ndibiom mbiomo oro asan̄ade ye edidi mme asan̄autom Abasi eke isọn̄.
2 Mme Ntiense Jehovah ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinem Abasi esịt. Ke ntak emi, ọyọhọ ibuot 42 eke n̄wed Isaiah edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ udọn̄ ọnọ owo mmọ kiet kiet, koro enye owụtde asan̄autom emi Jehovah enyịmede ye asan̄autom oro enye esịnde. Ndineme ntịn̄nnịm ikọ emi ye edisu esie anam ẹfiọk se idade ikesịm edinyene unyịme Abasi ye se idade ikesịm editaba mfọn esie.
“Mmodori Enye Spirit Mi ke Idem”
3. Nso ntịn̄nnịm ikọ ke Jehovah etịn̄ ebe ke Isaiah aban̄a “asan̄autom mi”?
3 Ebede ke Isaiah, Jehovah etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a edidi eke asan̄autom oro enye edimekde ete: “Se [asan̄autom, NW] mi, nyomụm enye n̄kama: se edimek owo mi emi adatde mi esịt; mmodori enye spirit mi ke idem: enye ayanam [unenikpe, NW] ọwọrọ ọnọ mme idụt. Enye idifiorike, idinyụn̄ imenekede uyo esiemmọ, inyụn̄ iyakke ẹkop uyo esie ke efak. Enye idibụn̄ke esan̄ eke anuahade, idinyụn̄ inịmeke ọfọn̄ utuenikan̄ eke etiede nnịme-nnịme: enye ayada [unenikpe, NW] ọwọrọ ọnọ akpanikọ. Esịt ididuọhọ enye, idem idinyụn̄ ikpaha enye, tutu enye enịm [unenikpe, NW] ke ererimbot: mme isuo ẹyenyụn̄ ẹbet mme ewụhọ esie.”—Isaiah 42:1-4.
4. Anie edi “edimek owo” oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a, ndien nnyịn isan̄a didie ifiọk emi?
4 Anie edi Asan̄autom oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi? Ufọn ndiyịk idụhe. Nnyịn imokụt ẹkotde mme ikọ emi ke Gospel Matthew ẹnyụn̄ ẹdade ẹtịn̄ ẹban̄a Jesus Christ. (Matthew 12:15-21) Jesus edi edima Asan̄autom oro, “edimek owo” oro. Ini ewe ke Jehovah okodori Jesus spirit esie ke idem? Ke 29 E.N., ke ini baptism Jesus. N̄wetnnịm n̄kpọ eke odudu spirit etịn̄ aban̄a baptism oro onyụn̄ ọdọhọ ete ke Jesus ama ọkọwọrọ ke mmọn̄, “enyọn̄ eberede, ndien Edisana Spirit osụhọde ke mbiet ibiom edidoro Enye ke idem: ndien uyo oto ke enyọn̄, ete, Afo edi edima eyen Mi; mmenem esịt eti-eti ye Afo.” Ke usụn̄ emi Jehovah ke idemesie ama owụt edima Asan̄autom esie. Utom ukwọrọikọ Jesus oro eketienede ye mme utịbe utịbe utom esie ẹma ẹsọn̄ọ nte ke spirit Jehovah ama enen̄ede odoro enye ke idem.—Luke 3:21, 22; 4:14-21; Matthew 3:16, 17.
“Enye Ayanam Unenikpe Ọwọrọ ọnọ Mme Idụt”
5. Ntak emi okoyomde ẹnam unenikpe an̄wan̄a ke akpa isua ikie E.N.?
5 Edimek Owo Jehovah ekenyene ndinam ata unenikpe “ọwọrọ,” m̀mê odu. “Enye ayanam [unenikpe, NW] ọwọrọ ọnọ mme Gentile.” (Matthew 12:18) Ẹkeyom emi didie ntem ke akpa isua ikie E.N.! Mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkekpep ukwan̄ ekikere ẹban̄a unenikpe ye edinen ido. Mmọ ẹkedomo ndinyene edinen ido ebe ke nditiene ukpan ukpan ibet—emi ekese ẹketode mmọ. Ibet unenikpe mmọ ama anana mbọm.
6. Ke mme usụn̄ ewe ke Jesus akanam ẹfiọk ata unenikpe?
6 Ke edide isio, Jesus ama ayarade ekikere Abasi kaban̄a unenikpe. Ebede ke se enye ekekpepde ye nte enye okodude uwem, Jesus ama owụt ete ke ata unenikpe owụt mbọm. Kam kere ban̄a ọwọrọetop Ukwọrọikọ esie oro ke Obot. (Matthew, ibuot 5-7) Nso akakan edinam an̄wan̄a ke nte ẹkpenamde unenikpe ye edinen ido ke emi edi ntem! Ke ini nnyịn ikotde mme mbụk Gospel, nte mbọm oro Jesus akatuade mme ubuene ye mbon ukụt itụkke nnyịn? (Matthew 20:33b; Mark 1:41; 6:34; Luke 7:13) Enye ama ada etop ndọn̄esịt esie ọsọk ediwak owo oro ẹketiede nte nnyanyan̄a eke ẹnuahade, ẹnụhọde ẹnyụn̄ ẹtuakde. Mmọ ẹketie nte nnịme nnịme ọfọn̄ utuenikan̄, akpatre ikan̄ uwem mmọ ama ekpere ndinịme. Jesus ‘ikobụn̄ke esan̄ eke anuahade’ ikonyụn̄ ‘inịmeke ọfọn̄ utuenikan̄ eke etiede nnịme nnịme.’ Utu ke oro, ima ima ikọ ye mme edinam esie oro ẹkeyọhọde ye mbọm ẹma ẹtụk esịt mbon nsụkidem.—Matthew 11:28-30.
7. Ntak emi ntịn̄nnịm ikọ oro ọkọdọhọde ete ke Jesus ‘idimenekede uyo esiemmọ ke efak’?
7 Nte ededi, ntak emi ntịn̄nnịm ikọ oro ọdọhọde ete ke Jesus ‘idimenekede uyo esiemmọ, idinyụn̄ iyakke ẹkop uyo esie ke efak’? Koro enye ikanamke inua iban̄a idemesie, nte ediwak owo ke eyo esie ẹkenamde. (Matthew 6:5) Ke ini ọkọkọkde owo akpamfia, enye ọkọdọhọ eren oro enye akanamde udọn̄ọ okụre ete: “Kpeme, kûtịn̄ baba ikọ kiet unọ ndomo owo kiet.” (Mark 1:40-44) Utu ke ndiyom uwọrọetop nnyụn̄ nnam mme owo ẹsịm ubiere ebe ke mme etop oro ẹkopde-kop, Jesus okoyom mmọ ẹfiọk ke idemmọ ebe ke uyarade oro enyenede isọn̄ nte ke enye ekedi Christ, Asan̄autom Jehovah oro ẹyetde aran.
8. (a) Didie ke Jesus akanam “unenikpe ọwọrọ ọnọ mme idụt”? (b) Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus aban̄ade owo Samaria oro ekenyenede edu mbọhọidụn̄ ekpep nnyịn aban̄a unenikpe?
8 Edimek Asan̄autom oro ekenyene ndinam “unenikpe ọwọrọ ọnọ mme idụt.” Jesus ama anam emi. Ke ẹsiode edidori nsọn̄uyo ke mbọm mbọm edu unenikpe Abasi ẹfep, Jesus ama ekpep nte ke enye ekpenyene ndibuana kpukpru owo. Ke idaha kiet Jesus ama eti eren oro ọkọfiọkde Ibet ete ke enye ekpenyene ndima Abasi ye mbọhọidụn̄ esie. Eren oro ama obụp Jesus ete: “Anie edi mbọhidụn̄ mi nan̄a?” Eyedi enye okodori enyịn Jesus ndidọhọ: “Owo Jew nte afo.” Edi Jesus ama otop n̄ke aban̄ade owo Samaria oro ekenyenede edu mbọhọidụn̄. Ke n̄ke oro owo Samaria ama an̄wam owo oro mbon n̄wo ẹketịmde, ke adan̄aemi Levite ye oku ẹkesịnde ndin̄wam. Obụp-mbụme oro ekenyene ndinyịme nte ke idaha enye emi, owo Samaria oro ẹkesede ke usụhọde ekedi mbọhọidụn̄, idịghe Levite m̀mê oku oro. Jesus ama eberi uwụtn̄kpọ esie ye item emi: “Ka kanam kpasụk ntre.”—Luke 10:25-37; Leviticus 19:18.
“Esịt Ididuọhọ Enye, Idem Idinyụn̄ Ikpaha Enye”
9. Didie ke ifiọk aban̄ade nte ata unenikpe etiede editụk nnyịn?
9 Sia Jesus ama akanam an̄wan̄a nte ata unenikpe etiede, mbet esie ẹma ẹkpep ndiwụt edu emi. Ntre ke ana nnyịn ikpep. Akpa kan̄a, oyom nnyịn inyịme idaha Abasi kaban̄a eti ye idiọk, sia enye enyenede unen ndibiere se ifọnde ye se inende. Nte nnyịn idomode ndinam n̄kpọ ke usụn̄ Jehovah, nnennen edu nnyịn ayayarade se ata unenikpe edide.—1 Peter 2:12.
10. Ntak emi ediwụt unenikpe esịnede edibuana ke utom edikwọrọ ikọ ye edinọ ukpep?
10 Nnyịn iwụt ata unenikpe n̄ko ke ini nnyịn isịnde ifịk ke utom edikwọrọ ikọ ye edinọ ukpep. Jehovah ọnọ anyan̄a-uwem ifiọk aban̄ade idemesie, Eyen esie, ye mme uduak esie ke ntatubọk. (John 17:3) Ifọnke inyụn̄ inenke ndifam ifiọk oro n̄kama. Solomon ọdọhọ ete: “Kûsịn ndida eti n̄kpọ nnọ mmọ eke ẹkpenyenede enye, ke ini ubọk fo ẹkemede ndinam.” (N̄ke 3:27) Ẹyak ibuana se nnyịn ifiọkde iban̄a Abasi ye kpukpru owo ke ofụri esịt, inamke n̄kpọ m̀mê nso idi idaha eke orụk, ekpụk, m̀mê idụt mmọ.—Utom 10:34, 35.
11. Ke ndikpebe Jesus, didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ye mbon en̄wen?
11 Ke adianade do, mme ata Christian ẹnam n̄kpọ ye mbon en̄wen nte Jesus akanamde. Ediwak owo mfịn ẹsobo mme mfịna oro ẹkamade mmemidem ẹnyụn̄ ẹyom mbọm ye nsịnudọn̄. Mme idaha ẹkeme nditụhọde mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ tutu mmọ ẹditie nte esan̄ eke ẹnuahade m̀mê ọfọn̄ utuenikan̄ eke ẹtiede nnịme nnịme. Nte mmọ iyomke un̄wam nnyịn? (Luke 22:32; Utom 11:23) Ọnọ nsọn̄idem didie ntem ndidi ubak otu mme ata Christian, emi ẹdomode ndikpebe Jesus ke ndinam se inende!
12. Ntak emi nnyịn ikemede ndinyene mbuọtidem nte ke ibịghike unenikpe ayakabade edi ata idem n̄kpọ ọnọ kpukpru owo?
12 Nte kpukpru owo ẹyenyene unenikpe tutu amama? Ih, ẹyenyene. “Esịt ididuọhọ” Edimek Owo Jehovah, “idem idinyụn̄ ikpaha enye, tutu enye enịm [unenikpe] ke ererimbot.” Ibịghike Edidem oro ẹdoride ke ebekpo, kpa Christ Jesus oro ẹkenamde eset, ‘oyosio usiene ọnọ mmọ emi mîfiọkke Abasi.’ (2 Thessalonica 1:6-9; Ediyarade 16:14-16) Obio Ubọn̄ Abasi ayada itie ukara owo. Unenikpe ye edinen ido ẹyedu ke kpukpru ebiet. (N̄ke 2:21, 22; Isaiah 11:3-5; Daniel 2:44; 2 Peter 3:13) Mme asan̄autom Jehovah ke kpukpru ebiet—idem mbon oro ẹdude ke mme nsannsan ebiet, “mme isuo”—ẹbet usen oro ye ọkpọsọn̄ udọn̄.
‘Nyenịm Enye ke Un̄wana Mme Idụt’
13. Nso ntịn̄nnịm ikọ ke Jehovah etịn̄ aban̄a Edimek Asan̄autom esie?
13 Isaiah aka iso etịn̄ ete: “Emi edi uyo Abasi Jehovah, emi okobotde enyọn̄, onyụn̄ anyanarede mmọ; emi ebride isọn̄, ye se itịbede ke esịt; emi adade ibifịk ọnọ kpukpru owo emi ẹdude ke esịt, ada spirit ọnọ kpukpru mmọ emi ẹsan̄ade ke esịt.” (Isaiah 42:5) Nso okopodudu usụn̄ nditịn̄ mban̄a Jehovah, kpa Andibot, ke emi edi ntem! Editi mban̄a odudu Jehovah emi esịn akamba udobi ke ikọ esie. Jehovah ọdọhọ ete: “Ami Jehovah mmokot fi ke edinen ido, nyonyụn̄ mmụm fi ubọk n̄kama, nnyụn̄ n̄kpeme fi, nnyụn̄ nnịm fi ke ediomi mbio-obio, ye ke un̄wana mme idụt; man atat enyịn eke ẹkịmde, onyụn̄ osio mbon n̄kpọkọbi ke ufọk ukwak, osio mmọ eke ẹtiede ke ekịm efep ke ufọk ebuka.”—Isaiah 42:6, 7.
14. (a) Nso ke ọwọrọ Jehovah ndimụm Asan̄autom emi enye ọnọde unyịme ubọk n̄kama? (b) Nso utom ke Edimek Asan̄autom emi anam?
14 Akwa Andibot ekondo, Andinọ ye Andinịm uwem, omụm Edimek Asan̄autom esie ubọk akama onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ndinọ ọyọhọ ibetedem kpukpru ini. Oro ọnọ nsọn̄ọ didie ntem! N̄ko-n̄ko, Jehovah ekpeme enye man enịm enye ke “ediomi mbio-obio.” Ediomi edi uduak, unyịme, ọkpọsọn̄ en̄wọn̄ọ. Enye edi ewụhọ oro enyenede nsọn̄ọ. Ih, Jehovah amanam Asan̄autom esie edi “en̄wọn̄ọ ọnọ mbio obio.”—An American Translation.
15, 16. Ke nso usụn̄ ke Jesus akanam n̄kpọ nte “un̄wana mme idụt”?
15 Nte “un̄wana mme idụt,” Asan̄autom emi ẹken̄wọn̄ọde mi ‘ayatat enyịn eke ẹkịmde’ onyụn̄ osio “mmọ eke ẹtiede ke ekịm.” Jesus ama anam emi. Ebede ke nditie ntiense nnọ akpanikọ, Jesus ama ọnọ enyịn̄ Ete esie eke heaven ubọn̄. (John 17:4, 6) Enye ama ayarade mme nsu ido ukpono, ọkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄, onyụn̄ eberede usụn̄ ubọhọ ufụn eke spirit ọnọ mbon oro ẹkedude ke itieufụn ido ukpono. (Matthew 15:3-9; Luke 4:43; John 18:37) Enye ama odụri owo utọn̄ aban̄a edinam mme utom ekịm onyụn̄ ayarade Satan nte “ete nsu” ye “ọbọn̄ ererimbot emi.”—John 3:19-21; 8:44; 16:11.
16 Jesus ọkọdọhọ ete: “Ami ndi un̄wana ererimbot.” (John 8:12) Enye ama owụt nte idide oro ke n̄wọrọnda usụn̄ ke ini enye ọkọnọde mfọnmma uwem esie eke owo nte ufak. Ntem enye ama eberede usụn̄ ọnọ mbon oro ẹbuọtde idem ndinyene edifen mme idiọkn̄kpọ, eti itie ebuana ye Abasi, ye idotenyịn nsinsi uwem. (Matthew 20:28; John 3:16) Ebede ke ndimụm mfọnmma uten̄e Abasi n̄kama ke ofụri ini uwem esie, Jesus ama ọsọn̄ọ omụm itie edikara Jehovah akama onyụn̄ owụt Devil nte osu nsu. Jesus ekenen̄ede edi anditat enyịn eke ẹkịmde ye andisio mmọ eke ẹsịnde ke ekịm eke spirit.
17. Ke mme usụn̄ ewe ke nnyịn inam n̄kpọ nte mme ọnọ un̄wana?
17 Ke Ukwọrọikọ oro ke Obot, Jesus ọkọdọhọ mbet esie ete: “Mbufo ẹdi un̄wana ererimbot.” (Matthew 5:14) Nte nnyịn n̄ko idịghe mme ọnọ un̄wana? Ebede ke usụn̄ uwem nnyịn ye utom ukwọrọikọ nnyịn, nnyịn imenyene ifet ndida mbon en̄wen usụn̄ ẹtiene Jehovah, kpa Ntọn̄ọ ata un̄wana. Ke ndikpebe Jesus, nnyịn imanam ẹfiọk enyịn̄ Jehovah, isọn̄ọ imụm itie edikara esie ikama, inyụn̄ itan̄a Obio Ubọn̄ Esie nte n̄kukụre idotenyịn ubonowo. Ke adianade do, nte mme ọnọ un̄wana nnyịn imayarade mme nsu eke ido ukpono, inọ ntọt iban̄a mme ndedehe utom ekịm, inyụn̄ iyarade Satan, kpa andidiọk.—Utom 1:8; 1 John 5:19.
“Ẹkwọ Obufa Ikwọ ẹnọ Jehovah”
18. Nso ke Jehovah anam ikọt esie ẹfiọk?
18 Idahaemi Jehovah ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn ọnọ ikọt esie, ọdọhọde ete: “Ami ndi Jehovah; enyịn̄ mi edi oro: ndinyụn̄ nnọhọ owo efen ubọn̄ mi, nnọhọ ndisọi mbiet itoro mi. Mbemiso n̄kpọ, sese, mmọ ẹdi, ami nnyụn̄ ntịn̄ mbufa n̄kpọ: ke mîka-itịbeke kan̄a, mbụk mmọ nnọ mbufo.” (Isaiah 42:8, 9) Idịghe kiet ke otu mme abasi emi mînyeneke ufọn eketịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄ade “asan̄autom mi,” edi ekedi odu-uwem Abasi kierakiet. Enye ekenyene ndisu, ndien ama osu. Ke akpanikọ Jehovah Abasi edi Andinam mbufa n̄kpọ, ndien enye anam ikọt esie ẹfiọk mmọ mbemiso mmọ ẹtịbede. Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a emi?
19, 20. (a) Nso ikwọ ke ana ẹkwọ? (b) Mmanie ẹkwọ ikwọ itoro ẹnọ Jehovah mfịn?
19 Isaiah ewet ete: “Mbufo ẹkwọ obufa ikwọ ẹnọ Jehovah, ye itoro esie ke utịt ererimbot, mbufo emi ẹsụhọde ke inyan̄, ye se iyọhọde ke esịt, mbufo mme isuo ye mme andidụn̄ mmọ. Wilderness ye mme obio esie ẹyemenede uyo, mme nna emi Kedar odụn̄de: mme andidụn̄ akwa itiat ẹyefiori, mmọ ẹyetie ke enyọn̄ ikpọ obot ẹsio n̄kpo. Ẹyenịm ubọn̄ ẹnọ Jehovah, ẹnyụn̄ ẹbụk itoro esie ke otu mme isuo.”—Isaiah 42:10-12.
20 Ẹkpak mme andidụn̄ ke mme obio, ke mme obio-in̄wan̄ wilderness, ke mme isuo, idem ke “Kedar,” m̀mê mme andidụn̄ ke desat—mme owo ke kpukpru ebiet—ẹte ẹkwọ ikwọ itoro ẹnọ Jehovah. Nso n̄kpọ nduaidem ke edi ntem ediwak miliọn owo ndinam n̄kpọ mban̄a ikot ntịn̄nnịm ikọ emi ke eyo nnyịn! Mmọ ẹnyịme akpanikọ eke Ikọ Abasi ẹnyụn̄ ẹnam Jehovah edi Abasi mmọ. Ikọt Jehovah ke ẹkwọ obufa ikwọ emi—ẹnọde Jehovah ubọn̄—ke se iwakde ibe idụt 230. Nso n̄kpọ nduaidem ke edi ntem ndikwọ ikwọ ke otu mbon ikwọ emi ẹnyenede ediwak ido edinam, ẹsemde ediwak usem, ẹnyụn̄ ẹtode ediwak orụk!
21. Ntak emi mme asua ikọt Abasi mîkemeke ndikụt unen ke ndinam ẹtre ikwọ itoro Jehovah?
21 Nte mme andibiọn̄ọ ẹkeme ndibiọn̄ọ Abasi ẹnyụn̄ ẹtre ikwọ itoro emi? Ikemeke! “Jehovah ọyọwọrọ nte owo uko, eyedemede ufụp nte owo ekọn̄: enye oyofiori, oyofiori akamba; ọyọsọn̄ọ idem akan mme asua esiemmọ.” (Isaiah 42:13) Ewe odudu ekeme ndin̄wana ye Jehovah? Ke n̄kpọ nte isua 3,500 emi ẹkebede, prọfet Moses ye nditọ Israel ẹma ẹkwọ ẹte: “Jehovah edi owo ekọn̄, Jehovah edi enyịn̄ esie. Enye ekemen mme chariot Pharaoh ye mme udịm esie ọduọk ke inyan̄: akpan mbon-ekọn̄ esie ẹnyụn̄ ẹden̄ ke Ididuot Inyan̄.” (Exodus 15:3, 4) Jehovah ama akan okopodudu-n̄kan udịmekọn̄ eke ini oro. Idụhe asua ikọt Abasi oro ekemede ndikan ke ini Jehovah ọwọrọde edi nte akwa an̄wanaekọn̄.
“Mma Ndop Uyo Tutuko”
22, 23. Ntak emi Jehovah ‘odopde uyo tutuko’?
22 Jehovah ọfọn onyụn̄ enen, idem ke ini ebierede ikpe ọnọ mme asua esie. Enye ọdọhọ ete: “Mma ndop uyo tutuko; (nte) ndisioroke uyo, nyomụm idem mi n̄kama: nyofiori nte n̄wan uman; esịt eyekịbe mi, nyonyụn̄ n̄kot ibifịk ini kiet. Nyosobo ikpọ obot ye n̄kpri, nnyụn̄ nnam kpukpru ikọn̄ mmọ asat; nnyụn̄ n̄kabade mme akpa mmọn̄ ẹdi isuo, nnyụn̄ nnam n̄kpọdiọhọ-mmọn̄ ẹsat.”—Isaiah 42:14, 15.
23 Mbemiso ọnọde ubiereikpe, Jehovah ayak ini odu man ọnọ mme anamidiọk ifet ndiwọn̄ọde n̄kpọn̄ idiọk usụn̄ mmọ. (Jeremiah 18:7-10; 2 Peter 3:9) Kere ban̄a mbon Babylon, emi, nte odudu ukara ererimbot, ẹsobode Jerusalem ke isua 607 M.E.N. Jehovah ayak emi etịbe man otụnọ nditọ Israel ke ntak unana edinam akpanikọ mmọ. Nte ededi, mbon Babylon ẹkpu ndifiọk udeme oro mmọ ẹnyenede. Mmọ ẹnam n̄kpọ nsọn̄ido nsọn̄ido ye ikọt Abasi ẹkan nte ubiereikpe Abasi oyomde. (Isaiah 47:6, 7; Zechariah 1:15) Abiak ata Abasi didie ntem ndikụt ikọt esie ẹbọde ufen! Edi enye inamke n̄kpọ iban̄a tutu esịm ekemini esie. Ekem, enye okop ubiak—nte n̄wan emi amande eyen—ndinyan̄a ikọt ediomi esie nnyụn̄ nda mmọ n̄wọrọ nte idụt emi adade ke idem. Man anam emi, enye anam Babylon asat onyụn̄ osobo enye ye mme n̄kpọ ukpeme esie ke 539 M.E.N.
24. Nso idotenyịn ke Jehovah eberede ọnọ ikọt esie Israel?
24 Anaedi Ikọt Abasi ẹkop nduaidem didie ntem usụn̄ edinyọn̄ ufọk ndiberede ke akpatre nnọ mmọ, ke ẹma ẹkedu ke ntan̄mfep ke ediwak isua! (2 Chronicles 36:22, 23) Anaedi mmọ ẹkop idatesịt ndikụt un̄wọn̄ọ Jehovah emi osude: “Ndien nyanam mme nnan ẹsan̄a ke usụn̄ eke mmọ mîfiọkke; nnyụn̄ nnam mmọ ẹdịghi ke ọkpọ-usụn̄ eke mmọ mîfiọkke: nnyụn̄ nnịm ekịm ke un̄wana, ye mme n̄kwan̄a n̄kpọ ke se inende. Mmọ emi ẹdi n̄kpọ eke ndinamde nnọ mmọ nnyụn̄ n̄kpọn̄ke mmọ.”—Isaiah 42:16.
25. (a) Ikọt Jehovah mfịn ẹkeme ndinyene nsọn̄ọ mban̄a nso? (b) Nso ikpedi ubiere nnyịn?
25 Didie ke mme ikọ emi ẹnyene ebuana mfịn? Ọfọn, ke anyan ini idahaemi—ke ediwak isua ikie—Jehovah amayak mme idụt ẹsan̄a ke usụn̄ idemmọ. Nte ededi, edimek ini esie ndibiere n̄kpọ emekpere. Ke eyomfịn enye osio mme owo enịm man ẹtie ntiense ẹnọ enyịn̄ esie. Ke abiatde ubiọn̄ọ ekededi oro ẹdade ẹtiene mmọ, enye ọdiọn̄ usụn̄ ọnọ mmọ man ẹtuak ibuot ẹnọ enye “ke spirit ye ke akpanikọ.” (John 4:24) Enye ọkọn̄wọn̄ọ ete: “N̄kpọn̄ke mmọ,” ndien enye anam uyo esie. Nso kaban̄a mbon oro ẹsọn̄ọde ẹyịre ndituak ibuot nnọ mme nsunsu abasi? Jehovah ọdọhọ ete: “Mmọ eke ẹbuọtde idem mmọ ye ndisọi mbiet, mmọ eke ẹdọhọde nditara mbiet, ẹte, ‘Mbufo ẹdi abasi nnyịn,’ ẹfiak edem ẹnyụn̄ ẹkụt ata bụt.” (Isaiah 42:17) Edi akpan n̄kpọ didie ntem nte nnyịn inam akpanikọ inọ Jehovah nte Edimek Owo esie akanamde!
‘Isụn̄utom Emi Edide Inan ye Nnan’
26, 27. Didie ke Israel owụt ke idi ‘isụn̄utom emi edide inan ye nnan,’ ndien ye mme utịp ewe?
26 Edimek Asan̄autom Abasi, Jesus Christ, ama anam akpanikọ tutu esịm n̄kpa. Nte ededi, Israel ikọt Jehovah ẹwụt ke idi asan̄autom oro mînamke akpanikọ, inan ye nnan ke usụn̄ifiọk eke spirit. Ke etịn̄de ikọ ọnọ mmọ, Jehovah ọdọhọ ete: “Mbufo mme inan ẹkop; mbufo mme nnan ẹtịn̄ enyịn, man ẹkụt. Anie edi nnan ke mîbọhọke owo mi? Anie edi inan nte isụn̄ mi emi ndọn̄de enye utom? Anie edi nnan nte enye emi ọfọnde ama, ye nnan nte owo Jehovah? Afo omokụt ediwak n̄kpọ, edi udunịmke; ke ẹsịrede utọn̄, edi idikopke. Esịt enem Jehovah aban̄a edinen ido esie; enye oyokpono mme ewụhọ, onyụn̄ ọnọ mmọ ubọn̄.”—Isaiah 42:18-21.
27 Israel enen̄ede okpu didie ntem! Ikọt esie ẹduọn̄ọ ndien ndien ẹdụk utuakibuot nnọ mme abasi demon eke mme idụt. Jehovah ọdọn̄ mme isụn̄ esie utom ke ọtọ mmọ ndien ndien, edi ikọt esie ikpan̄ke utọn̄. (2 Chronicles 36:14-16) Isaiah ebem iso etịn̄ se ididide mme utịp ete: “Edi enye emi edi idụt eke owo ẹbụmede ẹnyụn̄ ẹnamde mmọ nnama; eke kpukpru mmọ ẹsịghede ke ndudu, ẹnyụn̄ ẹdịbede ke ufọk ebuka; mmọ ẹmekabade ẹdi n̄kpọ mbụme, ndien baba owo kiet eke osiode mmọ idụhe; mmọ ẹmekabade ẹdi n̄kpọ nnama, ndien baba owo kiet idọhọke, ite, Yak nọ. Anie ke otu mbufo edikpan̄ utọn̄ ke emi? Anie edibiọn̄ utọn̄ onyụn̄ okop ke ini iso? Anie ọnọ Jacob ke n̄kpọ nnama, anie enịm Israel ke n̄kpọ mbụme? Nte idịghe Jehovah, emi nnyịn iduede enye, ndien mînyịmeke ndisan̄a ke usụn̄ esie, mînyụn̄ ikopke mme ewụhọ esie? Ndien enye ada ikan̄ iyatesịt esie ye odudu ekọn̄ an̄wan̄a enye ke idem; ndien oro ekịm enye ikan̄ akanade okụk, edi enye ifiọkke; onyụn̄ ọfọp enye, edi enye inịmke ibuot ke esịt.”—Isaiah 42:22-25.
28. (a) Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ mme andidụn̄ Judah? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndiyom unyịme Jehovah?
28 Ke ntak unana edinam akpanikọ eke mme andidụn̄ ke enye, Jehovah ayak ẹbụme ẹnyụn̄ ẹsobo isọn̄ Judah ke 607 M.E.N. Mbon Babylon ẹfọp temple Jehovah, ẹsobo Jerusalem, ẹnyụn̄ ẹtan̄ mme Jew ẹka ntan̄mfep. (2 Chronicles 36:17-21) Nnyịn ikpakam ikere iban̄a ntọt uwụtn̄kpọ emi inyụn̄ idehede itre ndikop mme item Jehovah m̀mê ndifụmi Ikọ esie oro ẹwetde-wet. Utu ke oro, akpakam nnyịn iyom unyịme Jehovah ebe ke ndikpebe Christ Jesus, kpa Asan̄autom oro Jehovah ke idemesie enyịmede. Ukem nte Jesus, akpakam nnyịn inam ẹdiọn̄ọ ata unenikpe ebe ke se nnyịn itịn̄de inyụn̄ inamde. Ke usụn̄ emi, nnyịn iyaka iso idu ke otu ikọt Jehovah, inamde utom nte mme ọnọ un̄wana emi ẹtorode ata Abasi inyụn̄ inọ enye ubọn̄.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 33]
Ata unenikpe okop mbọm
[Ndise ke page 34]
Ke n̄ke aban̄ade owo Samaria oro ekenyenede edu mbọhọidụn̄, Jesus ama owụt ete ke ata unenikpe abuana kpukpru owo
[Mme ndise ke page 36]
Nnyịn inam unenikpe Abasi ebe ke ndinọ nsịnudọn̄ nnyụn̄ n̄wụt mfọnido
[Mme ndise ke page 39]
Nnyịn iwụt unenikpe Abasi ebe ke utom ukwọrọikọ nnyịn
[Ndise ke page 40]
Ẹkenọ Asan̄autom oro ẹnọde unyịme nte “un̄wana mme idụt”
