Etop Idotenyịn Ẹnọde Mbon Ntan̄mfep Oro Esịt Ọduọde
Ibuot Efịtekiet
Etop Idotenyịn Ẹnọde Mbon Ntan̄mfep Oro Esịt Ọduọde
1. Tịn̄ nte idaha mme Jew mbon ntan̄mfep eketiede ke Babylon.
EKEDI ini afanikọn̄ ke mbụk Judah. Ẹma ẹnyịk ikọt ediomi Abasi ẹsion̄o ke obio emana mmọ ndien idahaemi mmọ ke ẹkebọ ufen ke ntan̄mfep ke Babylon. Edi akpanikọ, ẹma ẹnọ mmọ ndusụk udomo ifụre ndinam mbubehe mmọ eke usen ke usen. (Jeremiah 29:4-7) Ndusụk mmọ ẹma ẹnyene nti usọ mîdịghe ẹbuana ke mbubehe unyamurua. a (Nehemiah 3:8, 31, 32) Kpa ye oro, uwem ikememke inọ mme Jew mbon ntan̄mfep. Mmọ ẹkedu ke ufụn, ke n̄kan̄ eke obụk ye eke spirit. Ẹyak nnyịn ise nte emi akasan̄ade.
2, 3. Didie ke ntan̄mfep oro okotụk utuakibuot oro mme Jew ẹketuakde ẹnọ Jehovah?
2 Ke ini udịmekọn̄ Babylon ẹkesobode Jerusalem ke 607 M.E.N., mmọ ẹma ẹnam se ikande ndisobo idụt oro; mmọ n̄ko ẹma ẹsabade utuakibuot akpanikọ. Mmọ ẹma ẹbụme temple Jehovah ẹnyụn̄ ẹsobo enye, ẹbiatde ndutịm itie oku ebe ke nditan̄ ndusụk mbon esien Levi n̄ka ntan̄mfep nnyụn̄ n̄wot mbon eken. Sia ufọk utuakibuot mîkodụhe, itieuwa mîkodụhe, ndutịm itie oku mîkonyụn̄ idụhe, mme Jew ikekemeke ndifọp mme uwa nnọ Abasi akpanikọ nte Ibet eketemede.
3 Mme anam-akpanikọ Jew ẹma ẹkeme ndisụk mmụm idiọn̄ọ ido ukpono mmọ n̄kama ebe ke ndina mbobi nnyụn̄ nnịm Ibet adan̄a nte ẹkekeme. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹma ẹkeme ndibet mme udia oro ẹkekpande ẹnyụn̄ ẹnịm Sabbath. Edi ke ndinam ntre, mbon emi ẹketan̄de mmọ ẹnyọn̄ọ ẹma ẹsisak mmọ nsahi, koro mbon Babylon ẹkese edinam ido ukpono mme Jew nte ndisịme. Ẹkeme ndikụt idaha iduọesịt mbon ntan̄mfep emi ke mme ikọ andiwet psalm emi: “Ke mben akpa mmọn̄ Babylon, do ke nnyịn ikọsụhọde itie, inyụn̄ itua eyet, ke ini nnyịn itide Zion. Nnyịn ikọkọn̄ mme harp nnyịn ke mme willow ke ufọt esie. Koro do ke mme anditan̄ nnyịn nnyọn̄ ẹkebụp nnyịn ikọ ikwọ; mme andibụme nnyịn ẹnyụn̄ ẹbụp idara, ẹte, ‘Mbufo ẹkwọ usụk ikwọ Zion ẹnọ nnyịn.’”—Psalm 137:1-3.
4. Ntak emi mme Jew ndiberi edem ke mme idụt efen kaban̄a edinyan̄a mîkenyeneke ufọn, edi anie ke mmọ ẹkpekeme ndiwọn̄ọde mbịne man ẹnyene un̄wam?
4 Do, anie ke mme Jew mbon ntan̄mfep ẹkekeme ndiwọn̄ọde mbịne man ẹbọ ndọn̄esịt? Edinyan̄a mmọ okoto m̀mọ̀n̄? Ke akpanikọ ikotoho idụt mbọhọ ekededi! Kpukpru mbon oro ikenyeneke odudu ndikan udịmekọn̄ Babylon, ndien ediwak mmọ ẹkesasua mme Jew. Edi idotenyịn ikananake. Jehovah, kpa enye emi mmọ ẹkesọn̄de ibuot ke ini mmọ ẹkenyenede ifụre, ke mfọnido ama ọnọ mmọ ikot oro ọnọde ndọn̄esịt idem okposụkedi mmọ ẹkedude ke ntan̄mfep.
“Ẹdi ke Mmọn̄!”
5. Nso ke ubak udịmikọ oro “ẹdi ke mmọn̄” ọwọrọ?
5 Ebede ke Isaiah, Jehovah etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ọnọ mme Jew mbon ntan̄mfep ke Babylon ete: “Ho, mbufo kpukpru emi itọn̄ asatde, ẹdi ke mmọn̄! ye owo eke mînyeneke okụk! mbufo ẹdi ẹdep ẹnyụn̄ ẹdia! ẹnyụn̄ ẹdi ẹdep wine ye mmọn̄eba, idịghe ke okụk, inyụn̄ idịghe ke ekọm-urua.” (Isaiah 55:1) Mme ndamban̄a n̄kpọ ẹyọhọ mme ikọ emi. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ubak udịmikọ oro “ẹdi ke mmọn̄!” Uwem ikemeke ndidu ke mmọn̄ mîdụhe. Ke ọsọn̄urua mmọn̄ emi mîdụhe, nnyịn mme owo ikeme ndidu uwem ke n̄kpọ nte urua kiet kpọt. Ntem, odot Jehovah ndida mmọn̄ ntịn̄ ikọ ke n̄ke ke ntak odudu oro mme ikọ esie ẹkemede ndinyene ke idem mme Jew mbon ntan̄mfep. Etop esie ayanam mmọ ẹfiak ẹkop idem, ukem nte mbịtmbịt edin̄wọn̄ n̄kpọ ke ufiop eyo. Enye eyemenede mmọ osio ke idaha iduọesịt mmọ, osụk nsatitọn̄ mmọ kaban̄a akpanikọ ye edinen ido. Ndien enye ọyọnọ mmọ idotenyịn edibọhọ ntan̄mfep. Edi, man ẹbọ ufọn, mme Jew mbon ntan̄mfep ẹdinyene ndin̄wọn̄ etop Abasi, ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye, ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹban̄a enye.
6. Didie ke mme Jew ẹdibọ ufọn edieke mmọ ‘ẹdepde wine ye mmọn̄eba’?
6 Jehovah ọnọ “wine ye mmọn̄eba” n̄ko. Mmọn̄eba ọsọn̄ọ nseknditọ idem onyụn̄ anam nditọwọn̄ ẹkọri. Ukem ntre, ikọ Jehovah ọyọsọn̄ọ ikọt esie idem ke n̄kan̄ eke spirit onyụn̄ anam mmọ ẹsọn̄ọ itie ebuana mmọ ye enye. Nte ededi, nso kaban̄a wine? Ẹsiwak ndida wine nnam n̄kpọ ke mme ini usọrọ. Ke Bible, ẹbuan enye ye uforo ye inemesịt. (Psalm 104:15) Ke ndidọhọ ikọt esie “ẹdep wine,” Jehovah ọsọn̄ọ ọnọ mmọ ete ke edifiak mbịne utuakibuot akpanikọ ke ofụri esịt ayanam mmọ ‘ẹkûtre ndien ndidat esịt.’—Deuteronomy 16:15; Psalm 19:8; Mme N̄ke 10:22.
7. Ntak emi mbọm oro Jehovah atuade mbon ntan̄mfep edide n̄wọrọnda, ndien nso ke oro ekpep nnyịn aban̄a enye?
7 Jehovah atua mbọm didie ntem ke ndinọ mme Jew mbon ntan̄mfep utọ ifụre eke spirit oro! Mbọm esie enen̄ede edi n̄wọrọnda ke ini nnyịn itide mbụk ntụtutọn̄ ye nsọn̄ibuot mme Jew. Idịghe nte ke mmọ ẹdot ndibọ unyịme Jehovah! Nte ededi, David andiwet psalm ama ewet ke ediwak isua ikie ke mbemiso ete: “Jehovah emenyene esịt mbọm ye mfọnido, isọpke iyatesịt, ndien awak ima. Enye itọhọke ke nsinsi; inyụn̄ ikọhọkede ke nsinsi.” (Psalm 103:8, 9) Utu ke ndikpọn̄ ikọt esie, Jehovah anam akpa usio-ukot ndinam emem. Ke akpanikọ, enye edi Abasi emi “adatde esịt ndifọn ido.”—Micah 7:18.
Ndibuọt Idem ke Se Mîdotke
8. M̀mọ̀n̄ ke ediwak mme Jew ẹkebuọt idem, kpa ye nso ntọt?
8 Tutu esịm idahaemi ediwak mme Jew ibuọtke idem ọyọhọ ọyọhọ ye Jehovah kaban̄a edinyan̄a. Ke uwụtn̄kpọ, mbemiso iduọ Jerusalem, mme andikara esie ẹkedori enyịn ndibọ un̄wam nto n̄kpọsọn̄ idụt, ẹnamde use ye Egypt ye Babylon, yak idọhọ ntre. (Ezekiel 16:26-29; 23:14) Ye eti ntak, Jeremiah ama odụri mmọ utọn̄ ete: “Osụk ọdọdiọk ọnọ owo eke edibuọtde idem ye owo, onyụn̄ enịmde obụkidem ke ubọk esie, esịt esie onyụn̄ ọwọn̄ọrede ọkpọn̄ Jehovah.” (Jeremiah 17:5) Kpa ye oro, nnennen se ikọt Abasi ẹkenamde ekedi oro!
9. Didie ke ediwak mme Jew ẹkeme ‘ndikpe okụk ke se mîdịghe uyo’?
9 Idahaemi mmọ ẹdụk ufụn ẹnọ kiet ke otu mme idụt oro mmọ ẹkebuọtde idem. Nte mmọ ẹma ẹkpep n̄kpọ? Ekeme ndidi ediwak owo ikekpepke, koro Jehovah obụp ete: “Nsinam mbufo [ẹkpede okụk, NW] ke se mîdịghe uyo? ye utom mbufo ke se mîyụhọke?” (Isaiah 55:2a) Edieke mme Jew oro ẹdude ke ntan̄mfep ẹbuọtde idem ke owo ekededi ke ebede Jehovah, mmọ ‘ẹkpe okụk ke se mîdịghe uyo.’ Ke akpanikọ mmọ idibọhọke Babylon oro mîsiyakke mbon ntan̄mfep ẹnyọn̄ọ obio mmọ tutu amama. Ke akpanikọ, ukara, unyamurua, ye nsunsu utuakibuot Babylon, idin̄wamke mme Jew mbon ntan̄mfep.
10. (a) Didie ke Jehovah edinọ mme Jew mbon ntan̄mfep utịp edieke mmọ ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ enye? (b) Nso ediomi ke Jehovah akanam ye David?
10 Jehovah ekpe ikọt esie ubọk ete: “Ẹtịm ẹkop uyo mi, ẹnyụn̄ ẹdia se ifọnde, yak ukpọn̄ mbufo onyụn̄ enem esịt ke isek. Mbufo ẹkpan̄ utọn̄ mbufo, ẹnyụn̄ ẹdi ẹtiene mi: ẹkop, ndien ukpọn̄ mbufo oyodu uwem; ndien nyanam nsinsi ediomi ye mbufo, kpa n̄kpọ ima David eke edide akpanikọ.” (Isaiah 55:2b, 3) N̄kukụre idotenyịn odude ọnọ mme owo emi mîyụhọke ke n̄kan̄ eke spirit mi edi ke Jehovah, emi etịn̄de ntịn̄nnịm ikọ ọnọ mmọ ebe ke Isaiah. Ata uwem mmọ ọkọn̄ọ ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ etop Abasi, koro enye ọdọhọ ete ke mmọ ẹma ẹnam ntre, ‘ukpọn̄ mmọ oyodu uwem.’ Nte ededi, nso idi “nsinsi ediomi” emi Jehovah edidiomide ye mbon oro ẹnyịmede ikot esie? Ediomi oro edi “n̄kpọ ima David eke edide akpanikọ.” Ediwak isua ikie ke mbemiso, Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ David ete ke ebekpo esie “oyowụhọ ke nsinsi.” (2 Samuel 7:16) Ntem, “nsinsi ediomi” emi ẹtịn̄de ẹban̄a mi enyene n̄kpọ ndinam ye itie ukara.
Nsinsi Adiakpa ke Nsinsi Obio Ubọn̄
11. Ntak emi edisu un̄wọn̄ọ oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ David eketiede nte se mîkemeke ndisu nnọ mbon ntan̄mfep ke Babylon?
11 Nte ẹnyịmede, ekikere aban̄ade itie edikara ke udịm ubon David ekeme nditie nte se mîkemeke ndisu nnọ mme Jew emi ẹdude ke ntan̄mfep. Mmọ ẹmetaba isọn̄ mmọ ye idem idụt mmọ! Edi oro edi ke ibio ini kpọt. Jehovah ifreke ediomi esie ye David. Inamke n̄kpọ m̀mê enye ọsọn̄ adan̄a didie ke ekikere owo, uduak Abasi kaban̄a nsinsi Obio Ubọn̄ ke ubon David oyokụt unen. Edi ini ewe, ndien didie? Ke 537 M.E.N., Jehovah ama osion̄o ikọt esie ke ntan̄mfep Babylon onyụn̄ anam mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ọ obio emana mmọ. Nte emi osụn̄ọ ke ediwụk nsinsi obio ubọn̄? Baba, mmọ ẹka iso ẹdu ke idak obio ukara ukpono ndem efen, Media ye Persia. “Ini” mme Gentile ndikara ikọyọhọke kan̄a. (Luke 21:24) Sia edidem mîdụhe ke Israel, un̄wọn̄ọ oro Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ David idisụhu ke ediwak isua ikie oro edidide.
12. Nso mme usio-ukot ke Jehovah akanam ndisu ediomi Obio Ubọn̄ esie oro enye okodiomide ye David?
12 Ke se iwakde ibe isua 500 ke ẹma ẹkesion̄o Israel ke ntan̄mfep Babylon, Jehovah ama anam akpan usio-ukot ndisu ediomi Obio Ubọn̄ ke ini enye okosiode uwem akpan esie, kpa ntọn̄ọ utom edibotn̄kpọ esie, ke ubọn̄ eke heaven esịn ke idịbi Mary, kpa eyenan̄wan Jew oro mîkọfiọkke erenowo. (Colossae 1:15-17) Ke ini ọkọtọtde n̄kpọntịbe oro, angel Jehovah ama asian Mary ete: “Enye oyokpon, oyonyụn̄ ekere Eyen Andikon̄-n̄kan; Jehovah Abasi oyonyụn̄ ọnọ Enye ebekpo ete Esie David: Enye ayada ubọn̄ ufọk Jacob ke nsinsi; Ubọn̄ Esie idinyụn̄ ikụreke.” (Luke 1:32, 33) Ntre akana Jesus amana odụk ufọk ubọn̄ David onyụn̄ ada unen itie edidem enyene. Ke ndondo oro ẹdoride ke ebekpo, Jesus ayada ubọn̄ ke “nsinsi.” (Isaiah 9:7; Daniel 7:14) Ntem, idahaemi usụn̄ ama eberede ọnọ edisu un̄wọn̄ọ oro Jehovah ọkọwọn̄ọde ke ediwak isua ikie ndinọ Edidem David nsinsi adiakpa.
“Etubom Mme Idụt”
13. Didie ke Jesus ekedi “ntiense mme idụt” ke ini utom ukwọrọikọ esie ye ke enye ama ọkọdọk?
13 Nso ke edidem ini iso emi edinam? Jehovah ọdọhọ ete: “Sese, mmenịm enye ke ntiense mme idụt, ọbọn̄ ye etubom mme idụt.” (Isaiah 55:4) Ke Jesus ama ọkọkọri ọwọrọ owo, enye ekedi andida ke ibuot Jehovah ke isọn̄, edi ntiense Abasi ọnọ mme idụt. Ke ini uwem esie nte owo, utom ukwọrọikọ esie okowụhọ ke “mme erọn̄ ufọk Israel emi ẹsopde.” Nte ededi, esisịt ini mbemiso enye ọdọkde aka heaven, Jesus ama asian mme anditiene enye ete: “Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, . . . ndien sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu esịm utịt ererimbot.” (Matthew 10:5, 6; 15:24; 28:19, 20) Ntem, nte ini akakade, ẹma ẹmen etop Obio Ubọn̄ ẹsọk mbon oro mîdịghe mme Jew, ndien ndusụk mmọ ẹma ẹbuana ke edisu ediomi oro ẹkenamde ye David. (Utom 13:46) Ke usụn̄ emi, idem ke ini enye ama akakpa, eset ke n̄kpa, onyụn̄ ọdọk ke heaven, Jesus ama aka iso ndidi ‘ntiense Jehovah nnọ mme idụt.’
14, 15. (a) Didie ke Jesus okowụt nte idide “ọbọn̄ ye etubom”? (b) Nso idotenyịn ke mme anditiene Jesus eke akpa isua ikie ẹkenyene?
14 Jesus ekenyene n̄ko ndidi “ọbọn̄ ye etubom.” Nte ntịn̄nnịm ikọ emi owụtde, Jesus ama enyịme mme mbiomo itieibuot esie ọyọhọ ọyọhọ ke ini okodude ke isọn̄, onyụn̄ ada usụn̄ ke kpukpru n̄kpọ, odụride akamba otuowo ada, ekpepde mmọ mme ikọ akpanikọ, onyụn̄ owụtde mme ufọn oro mbon emi ẹtienede ndausụn̄ esie ẹdinyenede. (Matthew 4:24; 7:28, 29; 11:5) Enye ama ọnọ mbet esie ukpep uforo uforo, etịmde mmọ idem ọnọ ubịnikọt ukwọrọikọ oro akanade ke iso. (Luke 10:1-12; Utom 1:8; Colossae 1:23) Ke isua ita ye ubak kpọt, Jesus ama esịn itiat idakisọn̄ ọnọ esop ofụri ererimbot oro adianade kiet ye ediwak tọsịn mme andibuana oro ẹtode ediwak orụk! Sụk ata “ọbọn̄ ye etubom” ekeme ndinam utọ ata akamba utom oro. b
15 Ẹma ẹyet mbon oro ẹketan̄de ẹbok ke esop Christian eke akpa isua ikie aran ke edisana spirit Abasi, ndien mmọ ẹma ẹnyene idotenyịn ndikabade ndi nsan̄a mme andikara ye Jesus ke Obio Ubọn̄ esie eke heaven. (Ediyarade 14:1) Nte ededi, ntịn̄nnịm ikọ Isaiah aka anyan ebe ini ntọn̄ọ ntọn̄ọ Ido Ukpono Christ. Uyarade owụt nte ke Jesus Christ ikọtọn̄ọke ndikara nte Edidem Obio Ubọn̄ Abasi tutu esịm 1914. Esisịt ini ke oro ebede, idaha ama edemede ke otu mme Christian oro ẹyetde aran ke isọn̄ oro ekebietde eke mme Jew oro ẹkedude ke ntan̄mfep ke ọyọhọ isua ikie itiokiet M.E.N. Ke akpanikọ, se iketịbede inọ mme Christian oro ama enyene n̄kponn̄kan edisu ntịn̄nnịm ikọ Isaiah.
Ntan̄mfep ye Edisana Nyak eke Eyomfịn
16. Nso nnanenyịn iketiene edidori Jesus ke ebekpo ke 1914?
16 Ẹkeda anana-mbiet nnanenyịn ererimbot ẹdiọn̄ọ ke ẹdori Jesus ke ebekpo nte edidem ke 1914. Ntak-a? Ke adianade ye mme n̄kpọ eken, ekedi koro Jesus ama osio Satan ye ndiọi spirit eken efep ke heaven ke ama akakabade edi Edidem. Ke ndondo oro ẹkesiode ẹduọk ke isọn̄, Satan ama ọtọn̄ọ ndin̄wana ekọn̄ ye nsụhọ ndisana ikọt, kpa nsụhọ mme Christian oro ẹyetde aran. (Ediyarade 12:7-12, 17) Ata-utịt ekedi ke 1918 ke ini an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ ekekperede nditre ẹnyụn̄ ẹkọbide mme akamautom Watch Tower Society ke ntak nsunsu edori ikọ nte ke ẹsọn̄ ibuot ye ukara. Ke usụn̄ emi, mme asan̄autom Jehovah eke eyomfịn ẹma ẹka ntan̄mfep eke spirit, ebietde ata ntan̄mfep eke mme Jew eset. Ẹma esuene mmọ akamba esuene.
17. Didie ke idaha mbon oro ẹyetde aran okokpụhọde ke 1919, ndien didie ke ẹkesọn̄ọ mmọ idem?
17 Nte ededi, itie ntan̄mfep mme asan̄autom Abasi oro ẹyetde aran ikebịghike. Ke March 26, 1919, ẹma ẹsana mme akamautom emi ẹyak, ndien nte ini akakade ẹma ẹbiat kpukpru edori ikọ oro ẹkedoride mmọ ẹfep. Jehovah ama an̄wan̄a edisana spirit ọduọk ikọt esie oro ẹkesion̄ode ke ufụn, ọsọn̄ọde mmọ idem ndinam utom oro akanade ke iso. Ke idara, mmọ ẹma ẹyere ikot ‘ndibọ mmọn̄ uwem ke ikpîkpu.’ (Ediyarade 22:17) Mmọ ẹma “ẹdep wine ye mmọn̄eba, idịghe ke okụk, inyụn̄ idịghe ke ekọmurua,” ndien ẹma ẹsọn̄ọ mmọ idem ẹnọ utịbe utịbe n̄kọri oro ekedide ke iso, oro mme nsụhọ oro ẹyetde aran mîkebemke iso ida ikụt.
Akwa Otuowo Ẹfen̄e Ẹbịne Mbon Oro Abasi Eyetde Aran
18. Ewe otu iba ke ẹkụt ke otu mbet Jesus Christ, ndien nso ke mmọ ẹnam mfịn?
18 Mme mbet Jesus ẹnyene kiet ke otu idotenyịn iba ke ekikere. Akpa, ẹtan̄ “ekpri otuerọn̄” edide owo 144,000 ẹbok—kpa mme Christian oro ẹyetde aran ẹdide mme Jew ye mme Gentile emi ẹdide “Israel Abasi” ẹnyụn̄ ẹnyenede idotenyịn ndikara ye Jesus ke Obio Ubọn̄ esie eke heaven. (Luke 12:32; Galatia 6:16; Ediyarade 14:1) Ọyọhọ iba, “akwa otuowo” eke “mme erọn̄ en̄wen” ẹmewọn̄ọ ẹwụt idem ke ukperedem ini. Mmọ emi ẹnyene idotenyịn edidu uwem ke nsinsi ke paradise isọn̄. Mbemiso akwa ukụt ọtọn̄ọde, udịmowo emi—oro owo mîkebemke iso ibiere ibat mmọ inịm—ẹnam utom ọtọkiet ye ekpri otuerọn̄, ndien otu iba emi ẹnam “otuerọn̄ kiet” ke idak “ekpemerọn̄ kiet.”—Ediyarade 7:9, 10; John 10:16.
19. Didie ke “idụt” emi Israel Abasi mîkọfiọkke ke mbemiso ekeyere ikot idụt eke spirit oro?
19 Ẹkeme ndikụt editan̄ akwa otuowo emi mbok ke ntịn̄nnịm ikọ Isaiah etienede mi: “Sese, afo oyokot idụt eke mûfiọkke, ndien idụt eke mîfiọkke fi eyefehe ebịne fi, aban̄a Jehovah ye Edisana Abasi Israel: koro enye ọnọde fi ubọn̄.” (Isaiah 55:5) Ke mme isua oro ẹketienede edision̄o mmọ ke ntan̄mfep eke spirit emi, mme nsụhọ oro ẹyetde aran ikọfiọkke kan̄a ite ke mbemiso Armageddon, mmimọ iyedi n̄kpọutom ke ndinam akwa “idụt” edidiana ye mmimọ ke utuakibuot Jehovah. Nte ededi, nte ini akakade, ediwak mbon esịt akpanikọ emi mîkenyeneke idotenyịn eke heaven ẹma ẹtọn̄ọ ndibuana ye mbon oro ẹyetde aran ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ Jehovah ye ukem ifịk mbon oro ẹyetde aran. Mbufa owo emi ẹma ẹtịm ẹfiọk ubọn̄ ubọn̄ idaha ikọt Abasi, ẹfiọkde ẹte ke Jehovah odu ke otu mmọ. (Zechariah 8:23) Ke iduọk isua 1930, mbon oro ẹyetde aran ẹma ẹdifiọk ata idiọn̄ọ otu emi, oro ibat mmọ ọkọkọride ke otu mmọ. Mmọ ẹma ẹdifiọk ẹte ke akwa utom editan̄ mbok ke okodu ke iso. Akwa otuowo ẹma ẹsọp ẹdibuana ye ikọt ediomi Abasi, ye eti ntak.
20. (a) Ke eyo nnyịn, ntak edide usọp usọp n̄kpọ ‘ndiyom Jehovah,’ ndien didie ke ẹnam emi? (b) Didie ke Jehovah edinam n̄kpọ ye mbon oro ẹyomde enye?
20 Ke eyo Isaiah, ẹnọ ikot ẹte: “Mbufo ẹyom Jehovah, ke ini ẹkemede ndikụt enye, ẹseme ẹkot enye, ke ini enye ekperede.” (Isaiah 55:6) Ke eyo nnyịn, mme ikọ emi ẹdot ye mbon oro ẹnamde Israel Abasi ye akwa otuowo oro ọkọride-kọri. Edidiọn̄ Jehovah enyene mme idaha oro anade ẹsịm, ikot esie inyụn̄ idịghe ke nsinsi. Idahaemi edi ini ndiyom mfọn Abasi. Ke edimek ini ikpe Jehovah ekemde, ini eyebe akaha ndiyom mfọn Abasi. Ntem, Isaiah ọdọhọ ete: “Yak idiọk owo ọkpọn̄ usụn̄ esie, yak oburobụt owo ọkpọn̄ ekikere esie: onyụn̄ afiak etiene Jehovah: ndien enye ayatua enye mbọm; etiene Abasi nnyịn, koro Enye ayawak ndidahado.”—Isaiah 55:7.
21. Didie ke idụt Israel owụt ke imọ inamke akpanikọ inọ se mme ete ete mmimọ ẹketan̄ade?
21 Ubak udịmikọ oro ‘yak enye afiak etiene Jehovah’ owụt nte ke mbon oro ẹyomde ndikabade esịt ẹma ẹnyenyene itie ebuana ye Abasi ini kiet ko. Ikọ oro eti nnyịn nte ke ediwak ikpehe eke ntịn̄nnịm ikọ Isaiah emi ẹma ẹnyene akpa edisu ye mme Jew mbon ntan̄mfep ke Babylon. Ediwak isua ikie ke mbemiso, mme ete ete mbon ntan̄mfep emi ẹma ẹtan̄a ubiere mmọ ndisụk ibuot nnọ Jehovah ke ini mmọ ẹkedọhọde ẹte: “Nsa nnyịn O! Nnyịn ikpọn̄ke Jehovah inam n̄kpọ abasi efen.” (Joshua 24:16) Mbụk owụt nte ke n̄kpọ oro ẹkekpan̄ade “nsa” do ama etịbe—ndien ndien! Ikọt Abasi ndinana mbuọtidem edi ntak emi mmọ ẹdude ke ntan̄mfep ke Babylon.
22. Ntak emi Jehovah ọdọhọde ete ke mme ekikere ye mme usụn̄ imọ ẹkon̄ ẹkan eke owo?
22 Nso iditịbe edieke mmọ ẹkabarede esịt idahaemi? Ebede ke Isaiah, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ete ke imọ ‘iyawak ndidahado.’ Idahaemi enye adian do ete: “Koro mme ekikere mbufo mîdịghe mme ekikere mi, mme usụn̄ mbufo mînyụn̄ idịghe usụn̄ mi: emi edi uyo Jehovah. Koro kpa nte enyọn̄ okon̄de akan isọn̄, kpa ntre ke mme usụn̄ mi ẹkon̄ ẹkan mme usụn̄ mbufo, mme ekikere mi ẹnyụn̄ ẹkon̄ ẹkan mme ekikere mbufo.” (Isaiah 55:8, 9) Jehovah edi mfọnmma, ndien mme ekikere ye mme usụn̄ esie ẹnen̄ede ẹkon̄. Idem mbọm esie odu ke idaha oro mme owo mîkemeke ndidori enyịn ndisịm tutu amama. Kere ban̄a emi: Ke ini nnyịn idahadedo inọ ekemmọ owo, edi n̄kpọ aban̄ade anamidiọk ndidahado nnọ anamidiọk. Nnyịn imọfiọk ite ke ebebịghi m̀mê awawara ke nnyịn iyoyom ekemmọ owo adahado ọnọ nnyịn. (Matthew 6:12) Edi Jehovah, okposụkedi mîdiyomke ẹdahado ẹnọ imọ tutu amama, “ayawak ndidahado”! Ke akpanikọ, enye edi Abasi akwa ima-mfọnido. Ndien ke mbọm esie, Jehovah eyeberede window heaven, an̄wan̄ade nti n̄kpọ ọnọ mbon oro ẹfiakde ẹtiene enye ke ofụri esịt mmọ.—Malachi 3:10.
Mme Edidiọn̄ Ẹnyenede Mbon Oro Ẹfiakde Ẹtiene Jehovah
23. Didie ke Jehovah anam an̄wan̄a nte ke ikọ imọ ndisu edi akpanikọ?
23 Jehovah ọn̄wọn̄ọ ọnọ ikọt esie ete: “Koro kpa nte edịm ye snow ẹtode ke enyọn̄ ẹsụhọde, ndien ifiakke ika do, tutu ẹbịt isọn̄, ẹnyụn̄ ẹnam enye afiari onyụn̄ etịbe, ẹnyụn̄ ẹda n̄kpasịp ẹnọ andisuan, ẹda udia ẹnọ andidia: kpa ntre ke ikọ mi emi ọwọrọde mi ke inua editie: idifiakke itiene mi ubọk-ubọk, tutu enye anam se mmade, onyụn̄ okụt unen ke utom emi ndọn̄de enye.” (Isaiah 55:10, 11) Ke akpanikọ, kpukpru n̄kpọ oro Jehovah etịn̄de ẹyesu. Kpa nte edịm ye snow ẹtode enyọn̄ ẹdep ẹyọhọde uduak mmọ ndibịt isọn̄ nnyụn̄ nnam enye osion̄o mfri, kpa ntre ke mme ikọ Jehovah emi ẹwọn̄ọde enye ke inua ẹdi se ẹkemede ndiberi edem ofụri ofụri. Enye ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde osu—ke ata ofụri akpanikọ.—Numbers 23:19.
24, 25. Mme edidiọn̄ ewe ẹna ẹbet mme Jew mbon ntan̄mfep oro ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a etop Jehovah ebe ke Isaiah?
24 Ntem, edieke mme Jew ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ mme ikọ oro ẹketịn̄de ke ntịn̄nnịm ikọ ẹnọ mmọ ebe ke Isaiah, mmọ iditreke ndibọ edinyan̄a emi Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde. Nte utịp, mmọ ẹyenyene akwa idatesịt. Jehovah ọdọhọ ete: “Koro mbufo ẹyeda idara ẹwọn̄ọ, owo oyonyụn̄ ada mbufo usụn̄ ke emem: ikpọ obot ye n̄kpri ẹyebụmede ẹkwọ ke iso mbufo [ye n̄kpo idara, NW], kpukpru eto akai ẹyenyụn̄ ẹkwak ubọk. Cypress eyetịbe ke itie akpap, myrtle eyetịbe ke itie n̄kukịm: ndien eyedi eke enyịn̄ [“n̄kpọ oro ọwọrọde etop ọnọ,” NW] Jehovah, ye ke nsinsi idiọn̄ọ eke mîdisịbeke ifep.”—Isaiah 55:12, 13.
25 Ke 537 M.E.N., mme Jew mbon ntan̄mfep ke akpanikọ ẹma ẹwọn̄ọ ke Babylon ye idatesịt. (Psalm 126:1, 2) Ke ini mmọ ẹsịmde Jerusalem, mmọ ẹkụt isọn̄ oro akpap ye n̄kukịm ẹyọhọde—ti ete ke isọn̄ emi ama ana ndon ke ediwak iduọk isua. Edi ikọt Abasi oro ẹkefiakde ẹnyọn̄ọ ẹdi ẹkeme ndin̄wam idahaemi ndida eti ukpụhọde ndi! Ikpọ eto, utọ nte cypress ye myrtle, ẹma ẹda itie akpap ye n̄kukịm. Edidiọn̄ Jehovah ama ọsọp owụt idem nte ikọt esie ẹkenamde n̄kpọ esie “ye n̄kpo idara.” Etie nte n̄kpọ eke isọn̄ ke idemesie adatde esịt.
26. Nso eti idaha ke ikọt Abasi ẹnyene mfịn?
26 N̄ko, ke 1919 ẹma ẹsion̄o nsụhọ Christian oro ẹyetde aran ke ntan̄mfep eke spirit mmọ. (Isaiah 66:8) Ke adianade ye akwa otuowo eke mme erọn̄ en̄wen, mmọ idahaemi ke ẹnam n̄kpọ Abasi idara idara ke paradise eke spirit. Sia ẹbọhọde kpukpru ndek odudu Babylon, mmọ ẹnyene eti idaha, emi edidide “n̄kpọ oro ọwọrọde etop” ọnọ Jehovah. Uforo eke spirit mmọ ọnọ enyịn̄ esie ubọn̄ onyụn̄ emenede enye ke enyọn̄ nte Abasi ntịn̄nnịm ikọ akpanikọ. Se Jehovah anamde ọnọ mmọ owụt idaha esie nte Abasi onyụn̄ edi uyarade edinam ikọ esie ye mbọm oro enye atuade mbon oro ẹkabarede esịt. Kpukpru mbon oro ẹkade iso “ẹdep wine ye mmọn̄eba, idịghe ke okụk, inyụn̄ idịghe ke ekọmurua” ẹkpekam ẹdat esịt ndinam n̄kpọ esie ke nsinsi!
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ẹkụt ediwak enyịn̄ mme Jew ke n̄wetnnịm n̄kpọ unam mbubehe eke Babylon eset.
b Jesus aka iso ndinọ ndausụn̄ ke utom unam mbet emi. (Ediyarade 14:14-16) Mfịn, Christian iren ye iban ẹda Jesus nte Ibuot esop. (1 Corinth 11:3) Ndien ke edikem ini Abasi, Jesus ayanam n̄kpọ nte “ọbọn̄ ye etubom” ke usụn̄ efen, ke ini enye edidade usụn̄ ke ọkpọsọn̄ en̄wan oro enye edin̄wanade ye mme asua Abasi ke ekọn̄ Armageddon.—Ediyarade 19:19-21.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 234]
Ẹnọ mme Jew oro ẹkopde nsatitọn̄ eke spirit ikot ‘ndidi ke mmọn̄’ ndinyụn̄ ‘ndep wine ye mmọn̄eba’
[Ndise ke page 239]
Jesus edi “ọbọn̄ ye etubom” mme idụt
[Mme ndise ke page 244, 245]
“Yak idiọk owo ọkpọn̄ usụn̄ esie”
