Ibuot Iba

Mme Ntịn̄nnịm Ikọ Ndọn̄esịt Oro Ẹbuanade Fi

Isaiah 41:1-29

1. Ntak emi nnyịn ikpenyenede udọn̄ ke ntịn̄nnịm ikọ Isaiah?

 ISAIAH ekewet n̄wed oro ekerede enyịn̄ esie ke se ikperede ndisịm isua 3,000 emi ẹkebede, edi enye enyene ata ufọn ọnọ nnyịn mfịn. Nnyịn imekeme ndikpep mme akpan edumbet nto mme enịm-mbụk n̄kpọntịbe oro enye ekewetde. Ndien nnyịn imekeme ndinam mbuọtidem nnyịn ọkọri ebe ke ndikpep mme ntịn̄nnịm ikọ oro enye akadade enyịn̄ Jehovah ewet. Ih, Isaiah ekedi prọfet odu-uwem Abasi. Jehovah ama ọnọ enye odudu spirit ndibem iso n̄wet mbụk nnịm—nditịn̄ mme n̄kpọntịbe mbemiso mmọ ẹkedade itie. Ntem Jehovah okowụt ete ke imọ imekeme ndibem iso ntịn̄ nnyụn̄ mbiere ini iso. Ke ẹma ẹkekpep n̄wed Isaiah, mme ata Christian ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke Jehovah oyosu kpukpru se enye ọn̄wọn̄ọde.

2. N̄kpọ eketie didie ke Jerusalem ke ini Isaiah ekewetde n̄wed ntịn̄nnịm ikọ esie, ndien nso ukpụhọde ikada itie?

² Jerusalem ama ọbọhọ ndịghe Assyria etisịm ini emi Isaiah okokụrede ndiwet ntịn̄nnịm ikọ esie. Temple okosụk ododu, mme owo ke ẹkenam mme mbubehe mmọ eke usen ke usen kpa nte mmọ ẹkesinamde ke ediwak isua ikie. Nte ededi, idaha oro ama okpụhọde. Ini ama edi oro ẹketan̄de inyene ndidem mme Jew ẹka Babylon ndien n̄kparawa Jew ẹkedi mme eunuch ke obio oro. a  (Isaiah 39:6, 7) Emi akada itie ke se iwakde ibe isua 100 ke ukperedem.—2 Ndidem 24:12-17; Daniel 1:19.

3. Nso etop ke ẹkụt ke Isaiah ibuot 41?

³ Nte ededi, etop Abasi ebede ke Isaiah idịghe sụk etop nsobo. Isa Ibuot 40 ke n̄wed esie ọtọn̄ọ ye ikọ emi, ‘Ẹdọn̄ esịt.’ b Nsọn̄ọ oro nte ke mme Jew m̀mê nditọ mmọ ẹyekeme ndifiak nnyọn̄ọ obio emana mmọ ama ọdọn̄ mmọ esịt. Isa Ibuot 41 aka iso ye etop ndọn̄esịt oro onyụn̄ ebem iso etịn̄ ete ke Jehovah ayanam okopodudu edidem adaha ada man osu uduak Abasi. Enye esịne mme nsọn̄ọ oro ẹfiakde ẹnọ onyụn̄ ọnọ nsịnudọn̄ ndiberi edem ke Abasi. Enye ayarade n̄ko nte mme nsunsu abasi emi mme idụt ẹberide edem ẹnanade odudu. Ke kpukpru emi, ekese odu ndisọn̄ọ mbuọtidem, ke eyo Isaiah ye ke eyo nnyịn.

Jehovah Amia Ata ye Mme Idụt

4. Mme ikọ ewe ke Jehovah ada amia ata ye mme idụt?

⁴ Jehovah etịn̄ ebe ke prọfet esie ete: “O isuo, mbufo ẹdop uyo ẹnọ mi; ndien mme idụt ẹyekop obufa nsọn̄idem: mmọ ẹyesan̄a ẹkpere, ndien ẹyedọhọ ikọ: nnyịn iyedi ikpe ọtọ kiet.” (Isaiah 41:1) Jehovah ada mme ikọ emi amia ata ye mme idụt oro ẹbiọn̄ọde ikọt esie. Yak mmọ ẹda ke iso esie ẹnyụn̄ ẹben̄e idem nditịn̄ ikọ! Nte idikụtde ke iso, nte n̄kpọ eke enye edide ebiereikpe ke esopikpe, Jehovah oyom mme idụt emi ẹnọ uyarade nte ke ndisọi n̄kpọ mmimọ ẹnen̄ede ẹdi mme abasi. Nte mme abasi emi ẹkeme ndibem iso ntịn̄ mban̄a edinyan̄a mme andituak ibuot nnọ mmọ m̀mê ubiomikpe mme asua mmọ? Edieke edide ntre, nte mmọ ẹkeme ndisu mme utọ ntịn̄nnịm ikọ oro? Ibọrọ edi baba. Jehovah ikpọn̄ ekeme ndinam mme n̄kpọ emi.

5. Nam an̄wan̄a nte mme ntịn̄nnịm ikọ Isaiah ẹnyenede se iwakde ibe edisu kiet.

 ⁵ Nte nnyịn idụn̄ọrede ntịn̄nnịm ikọ Isaiah, ẹyak nnyịn inyene ke ekikere nte ke, nte edide ye mme ntịn̄nnịm ikọ Bible eken, mme ikọ esie ẹnyene se iwakde ibe edisu kiet. Ke 607 M.E.N., Judah ayaka ntan̄mfep ke Babylon. Nte ededi, ntịn̄nnịm ikọ Isaiah ayarade nte ke Jehovah ayanyan̄a nditọ Israel oro ẹdude ke ntan̄mfep do. Emi etịbe ke 537 M.E.N. Edisana nyak oro ama enyene mbiet ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 20. Ke ini akpa ekọn̄ ererimbot, mme asan̄autom Jehovah oro ẹyetde aran ke isọn̄ ẹkedu ke ini ukụt. Ke 1918 mfịghe otode ererimbot Satan—oro Christendom nte akpan ubak Akwa Babylon ekedemerede—ama anam edikwọrọ eti mbụk oro ẹtịmde-tịm, ekpere nditre. (Ediyarade 11:5-10) Ẹma ẹnọ ndusụk mme akamautom Watch Tower Society ẹka ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak mme nsunsu edori ikọ. Eketie nte ererimbot ama akan ke ekọn̄ oro enye akan̄wanade ye mme asan̄autom Abasi. Ekem, nte eketịbede ke edem ke 537 M.E.N., Jehovah ke mbuari ama ada edinyan̄a ọsọk mmọ. Ke 1919 ẹma ẹsion̄o mme akamautom oro ẹkedọn̄de ke ufọk-n̄kpọkọbi, ndien ke ukperedem ẹma ẹbiat mme ikọ oro ẹkedoride mmọ ẹfep. Akamba mbono ke Cedar Point, Ohio, ke September 1919 ama afiak ọsọn̄ọ mme asan̄autom Jehovah idem ndifiak ntọn̄ọ utom edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. (Ediyarade 11:11, 12) Ọtọn̄ọde ke ini oro tutu esịm idahaemi, utom ukwọrọikọ amatara ke n̄wọrọnda usụn̄. Akan oro, ediwak ikọ Isaiah ẹnyene utịbe utịbe edisu ke Paradise isọn̄ emi edide. Mmọdo, mme ikọ Isaiah eke anyan ini ko ẹbuana kpukpru idụt ye mme owo mfịn.

Ẹkot Andinyan̄a Ọwọrọ Edi

6. Didie ke prọfet oro etịn̄ aban̄a andikan eke ini iso?

⁶ Ebede ke Isaiah, Jehovah ama ebem iso etịn̄ aban̄a  andikan oro edinyan̄ade ikọt Abasi osio ke Babylon onyụn̄ ada ubiereikpe ọsọk mme asua mmọ. Jehovah obụp ete: “Anie ekedemede owo ke edem usiaha-utịn? Edinen ido oyokot enye edi ke ọtọ ukot esie? Ẹyeda mme idụt ẹnịm enye ke iso, ẹyenam enye edịghi ndidem; ayada mmọ ọnọ ofụt esie, nte ntan, ọnọ utịgha esie, nte mbio eke ẹkpọride ẹfep. Enye eyebịne mmọ, ayasan̄a ebe ke ifụre; idisan̄ake ke usụn̄ ukot esie. Anie ekesịn okonyụn̄ anam, ke okot mme emana toto ke editọn̄ọ? Ami Jehovah, akpa, emi nnyụn̄ ndude ke akpatre; ami ndi Enye.”—Isaiah 41:2-4.

7. Anie edi andikan emi edide, ndien nso ke enye anam?

⁷ Anie edi owo emi ẹdemerede ẹto edem usiahautịn mi? Mme idụt Media ye Persia ye Elam ẹdu ke edem usiahautịn Babylon. Do ke Cyrus owo Persia ye akwa udịmekọn̄ esie ẹto ẹdi. (Isaiah 41:25; 44:28; 45:1-4, 13; 46:11) Okposụkedi Cyrus mîdịghe andituak ibuot nnọ Jehovah, enye anam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye uduak Jehovah, edinen Abasi. Cyrus edịghi ndidem, ndien mmọ ẹsuana nte ntan ke iso esie. Ke ndiyom edikan, enye ebe  ke “ifụre,” m̀mê ye unana edida unan, ke mme usụn̄ oro owo mîsiwakke ndisan̄a, akande kpukpru n̄kpọ ubiọn̄ọ. Etisịm isua 539 M.E.N., Cyrus esịm akwa obio Babylon onyụn̄ akan enye. Nte utịp, ẹsana ikọt Abasi ẹyak man mmọ ẹfiak ẹnyọn̄ọ Jerusalem ẹfiak ẹkewụk edisana utuakibuot.—Ezra 1:1-7. c

8. Nso ke Jehovah ikpọn̄ ekeme ndinam?

⁸ Ntem, ebede ke Isaiah, Jehovah ebem iso etịn̄ aban̄a Cyrus ndidaha nda anyan ini mbemiso edidem oro amanade. Abasi akpanikọ kpọt ekeme nditịn̄ utọ ntịn̄nnịm ikọ oro nnennen nnennen. Jehovah inyeneke n̄ka ke otu mme nsunsu abasi eke mme idụt. Ye eti ntak, Jehovah ọdọhọ ete: “Nnọhọ owo efen ubọn̄ mi.” Jehovah kpọt ekeme ndidọhọ nte enende ete: “Ami ndi mbemiso, ami nnyụn̄ ndi akpatre; ndien baba owo kiet idụhe ke mîbọhọke ami.”—Isaiah 42:8; 44:6, 7.

Mme Owo Ẹkopde Ndịk Ẹbuọt Idem ke Ndisọi N̄kpọ

9-11. Didie ke mme idụt ẹnam n̄kpọ ẹban̄a Cyrus ndisan̄a n̄kpere?

⁹ Idahaemi Isaiah etịn̄ nte mme idụt ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a andikan eke ini iso emi: “Mme isuo ẹkụt, ẹnyụn̄ ẹdịghe; mme utịt ererimbot ẹnyek idem, ẹsan̄a ẹkpere ẹnyụn̄ ẹdi. Kpukpru owo ẹyen̄wam mbọhidụn̄ mmọ; kiet oyonyụn̄ ọdọhọ eyenete esie, ete, Sọn̄ esịt. Ndien andisọi ọsọn̄ anditara esịt, andidọnọ ke hammer ọsọn̄ andidom ke itiat-utịm, ọdọhọ aban̄a isobo, ete, Enye ọfọn. Onyụn̄ ọsọn̄ọ enye ke okpukwak, enye idisehekede.”—Isaiah 41:5-7.

¹⁰ Ke adade ese n̄kpọ nte isua 200 ke iso, Jehovah  odụn̄ọde n̄kpọntịbe ererimbot. Okopodudu udịmekọn̄ ke idak Cyrus odụk usọp usọp, akande kpukpru mbon oro ẹbiọn̄ọde. Mme owo—idem mme andidụn̄ mme isuo oro, mbon oro ẹdude ata nsannsan—ẹnyek idem nte enye asan̄ade ekpere. Ke ntak ndịk mmọ ẹdiana kiet man ẹbiọn̄ọ  enye emi Jehovah okotde oto ke edem usiahautịn man ada nsobo edi. Mmọ ẹdomo ndidọn̄ kiet eken esịt, ẹdọhọde ẹte: “Sọn̄ esịt.”

¹¹ Mme anamutom usọ ẹnam utom ọkpọsọn̄ ndisọi mme abasi man ẹda ẹnyan̄a mme owo. Anamusọ eto ọsọi adaha, ekem enye esịn udọn̄ ọnọ odom gold nditara ukwak, eyedi gold, mfụk enye. Obot n̄kpọ amia ukwak tutu ọdọnọ onyụn̄ ọdọhọ ke isobo oro ọfọn. Eyedi ke nsahi ke ẹtịn̄ ẹban̄a edida okpukwak nsọn̄ọ enye mbak enye edisehede m̀mê mmeme esie ediyarade, nte ekedide ye edisọi n̄kpọ Dagon oro ọkọduọde ke iso ekebe Jehovah.—1 Samuel 5:4.

Kûfehe Ndịk!

12. Nso nsọn̄ọ ke Jehovah afiak ọnọ Israel?

¹² Idahaemi Jehovah ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn esie ọnọ ikọt esie. Ke mîbietke mme idụt emi ẹbuọtde idem ke ndisọi n̄kpọ oro mînyeneke uwem, iyomke mbon oro ẹbuọtde idem ke ata Abasi ẹdede ẹkop ndịk. Nsọn̄ọ oro Jehovah afiakde ọnọ ọtọn̄ọ ye n̄kpọ editi oro nte ke Israel edi nditọ Abraham ufan esie. Ke usụn̄ oro owụtde akwa edikere mban̄a, Isaiah etịn̄ mme ikọ Jehovah ete: “Afo, Israel, [asan̄autom, NW] mi, Jacob emi mmekde fi, ubon Abraham ufan mi; afo emi n̄kadade ke mme utịt ererimbot, nnyụn̄ n̄kotde fi ke n̄kan̄ esie edi, nnyụn̄ ndọhọ fi, nte, Afo edi [asan̄autom, NW] mi, mmemek fi, nnyụn̄ nsuaha fi: Kûdịghe, koro ami ndude ye afo: kûnyek idem, koro ami ndide Abasi fo: nyọsọn̄ọ fi idem; nditreke ndinyan̄a fi; nditreke ndimụm fi n̄kama ke edinen ubọk nnasia mi.”—Isaiah 41:8-10.

13. Ntak emi mme ikọ Jehovah ẹdikamade ndọn̄esịt ẹnọ mme Jew mbon ntan̄mfep?

¹³ Mme ikọ emi ẹdinọ mme anam-akpanikọ Jew oro ẹdude ke ntan̄mfep ke esenidụt ndọn̄esịt didie ntem! Edidi  n̄kpọ nsịnudọn̄ didie ntem ndikop Jehovah okotde mmọ mme “asan̄autom mi” ke ini emi mmọ ẹdude ke ntan̄mfep, ẹdide mme asan̄autom edidem Babylon! (2 Chronicles 36:20) Okposụkedi Jehovah editụnọde mmọ ke ntak unana edinam akpanikọ mmọ, enye idikpọn̄ke mmọ. Israel edi eke Jehovah, idịghe eke Babylon. Ntak ididụhe mme asan̄autom Abasi ndinyek idem ke ini Cyrus andikan asan̄ade ekpere. Jehovah oyodu ye ikọt esie man an̄wam mmọ.

14. Didie ke mme ikọ oro Jehovah eketịn̄de ọnọ Israel ẹdọn̄ mme asan̄autom Abasi esịt mfịn?

¹⁴ Mme ikọ oro ẹfiak ẹnọ nsọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ mme asan̄autom Abasi idem tutu esịm eyo nnyịn. Ko ke 1918 mmọ ẹma ẹnyene udọn̄ ndifiọk se idide uduak Jehovah kaban̄a mmọ. Mmọ ẹma ẹyom edinyan̄a nsio ke itie ntan̄mfep eke spirit mmọ. Mfịn nnyịn imoyom ubọhọ ke mme mfịghe oro Satan, ererimbot, ye unana mfọnmma nnyịn ẹdoride nnyịn. Edi nnyịn imọfiọk ite ke Jehovah ọfiọk nnennen ini ye usụn̄ ndinam n̄kpọ ke ufọn ikọt esie. Ukem nte n̄kpri nditọwọn̄, nnyịn iyịre ke ọkpọsọn̄ ubọk esie, ye mbuọtidem nte ke enye ayan̄wam nnyịn ndiyọ. (Psalm 63:7, 8) Jehovah abat mbon oro ẹnamde n̄kpọ esie ke ọsọn̄urua. Enye ọnọ nnyịn ibetedem mfịn kpa nte enye ọkọnọde ikọt esie ibetedem ke ọkpọsọn̄ ini eke 1918 esịm 1919 ye nte enye ọkọnọde mme anam-akpanikọ nditọ Israel ibetedem ke ata anyan ini ko.

15, 16. (a) Nso iditịbe inọ mme asua Israel, ndien ke mme usụn̄ ewe ke Israel etie nte utụn̄? (b) Ke ikerede iban̄a ewe en̄wan oro ekperede ke mme ikọ Jehovah ẹnen̄ede ẹnọ nsịnudọn̄ mfịn?

¹⁵ Kere ban̄a se Jehovah afiakde etịn̄ ebe ke Isaiah: “Sese, kpukpru mmọ emi ẹyatde esịt ye afo ẹyekụt bụt ye esuene: mmọ ẹyekabade ẹdi ikpîkpu; ndien ẹyesobo mbon utọk fo. Afo oyoyom mmọ, edi udukwe mmọ, kpa mbon en̄wan fo: mmọ eke ẹn̄wanade ekọn̄ ye afo ẹyekabade ẹdi ikpîkpu,  ye nte n̄kpọ eke mîdụhe du. Koro ami Jehovah Abasi fo mmụmde fi ubọk nnasia, emi ndọhọde fi, nte, Kûfehe; ami n̄n̄wam fi. Kûfehe, afo Jacob utụn̄, ye mbufo mbio Israel; Jehovah ọdọhọ ete, Ami mman̄wam fi; ndien andifak fi edi Edisana Abasi Israel.”—Isaiah 41:11-14.

¹⁶ Mme asua Israel idikanke. Bụt ayanam kpukpru mbon oro ẹyatde esịt ye Israel. Ẹyesobo mbon oro ẹn̄wanade ye enye. Okposụkedi etiede nte nditọ Israel mbon ntan̄mfep ẹmemem ẹnyụn̄ ẹnana odudu nte utụn̄ emi amian̄ade ke ntan, Jehovah ayanyan̄a mmọ. Nso nsịnudọn̄ ke emi edi ntem ke ofụri “ukperedem ini” emi nte mme ata Christian ẹsobode ọkpọsọn̄ usua otode ata ediwak owo ke ererimbot! (2 Timothy 3:1) Ndien un̄wọn̄ọ Jehovah ọnọ nsọn̄idem didie ntem ke ikerede iban̄a nte en̄wan Satan ekperede, enye emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke ntịn̄nnịm ikọ nte “Gog, isọn̄ Magog”! Ke enyene-ndịk ibụmede en̄wan Gog oro, ikọt Jehovah ẹditie nte utụn̄ oro mînyeneke odudu—mme owo eke ‘ẹdụn̄de ẹnana ibibene, eto usụn̄ ye itịm usụn̄ mînyụn̄ idụhe.’ Kpa ye oro, idiyomke mbon oro ẹdoride enyịn ke Jehovah ẹkop ndịk ẹnyek idem. Ata Ọkpọsọn̄ ke idemesie ayan̄wana man afak mmọ.—Ezekiel 38:2, 11, 14-16, 21-23; 2 Corinth 1:3.

Ndọn̄esịt Ẹnọde Israel

17, 18. Didie ke Isaiah etịn̄ aban̄a edinọ Israel odudu, ndien nnyịn ikeme ndinyene nsọn̄ọ mban̄a ewe edisu?

¹⁷ Jehovah aka iso ndidọn̄ ikọt esie esịt ete: “Sese, mmenịm fi ke ukpat-n̄kpọ ubek ibokpot eke ọsọpde, edi obufa, enyene ediwak iso: afo eyetịm ikpọ obot, onyụn̄ anuak mmọ ẹmem; oyonyụn̄ enịm n̄kpri obot nte mbio ibokpot. Afo ayasak mmọ, ndien ofụm eyemen mmọ efep, idio oyonyụn̄ asuan mmọ: ndien afo ayadara Jehovah, onyụn̄ obụre mbụre ke Edisana Abasi Israel.”—Isaiah 41:15, 16.

 ¹⁸ Ẹyenọ Israel ukeme ndin̄wana ndien, ke usụn̄ifiọk eke spirit, ndikan mme asua esie emi ẹbietde obot. Ke ini Israel ọnyọn̄de ntan̄mfep edi, enye ayakan mme asua oro ẹdomode ndibiọn̄ọ edifiak mbọp temple ye mme ibibene Jerusalem. (Ezra 6:12; Nehemiah 6:16) Nte ededi, mme ikọ Jehovah ẹyesu “Israel Abasi” ke idem ke akamba udomo. (Galatia 6:16) Jesus ọn̄wọn̄ọ ọnọ mme Christian oro ẹyetde aran ete: “Owo eke akande, onyụn̄ anamde mme utom Mi tutu esịm utịt, nyọnọ enye odudu ndikara mme idụt; ndien enye ayada esan̄ ukwak akara mmọ, nte emi ẹbomde eso obot-eso mbai-mbai: kpa nte Ami nde n̄kọbọde ke ubọk Ete Mi.” (Ediyarade 2:26, 27) Ke akpanikọ ini eyedi emi nditọete Christ oro ẹnamde ẹset ẹkedụk ubọn̄ eke heaven ẹdinyenede udeme ke ndisobo mme asua Jehovah Abasi.—2 Thessalonica 1:7, 8; Ediyarade 20:4, 6.

19, 20. Nso ke Isaiah ewet aban̄a edifiak nda Israel ndinịm ke itie uyai, ndien didie ke emi osu?

¹⁹ Idahaemi Jehovah ada ndamban̄a usem afiak ọsọn̄ọ un̄wọn̄ọ esie ndin̄wam ikọt esie. Isaiah ewet ete: “Mbon ukụt ye ubuene ẹyom mmọn̄, edi idụhe, edeme mmọ amasat ke nsat-itọn̄. Ami Jehovah nyeyere mmọ, ami Abasi Israel ndikpọn̄ke mmọ. Nyasiak akpa mmọn̄ ke enyọn̄ ikpọ obot, nyasiak idịm mmọn̄ ke ufọt mme ebeden̄: nyenịm wilderness ke n̄kpọdiọhọ-mmọn̄, nyenịm edisat isọn̄ ke mbot idịm. Nyọnọ cedar, ye acacia, ye myrtle, ye eto aran ke wilderness; nyenịm eto fir, ye pine, ye eto box ke ọtọ kiet ke desert: man mmọ ẹkụt ẹnyụn̄ ẹfiọk, ẹnyụn̄ ẹnịm ibuot ke esịt, ẹnyụn̄ ẹtịm ẹfiọk, ke ini kiet, ẹte ke ubọk Jehovah akanam emi, Edisana Abasi Israel okonyụn̄ obot enye.”—Isaiah 41:17-20.

²⁰ Okposụkedi nditọ Israel oro ẹdude ke ntan̄mfep ẹdụn̄de ke ibuot obio ukara ererimbot oro enyenede uforo, enye etie nte desat emi mmọn̄ mîdụhe ọnọ mmọ. Etie  mmọ ke idem nte eketiede David ke ini enye ekefehede ọbọhọ Edidem Saul. Ke 537 M.E.N., Jehovah eberede usụn̄ ọnọ mmọ ndifiak nnyọn̄ Judah nnyụn̄ mfiak n̄kọbọp temple esie ke Jerusalem, ke ntem ẹfiakde ẹwụk edisana utuakibuot. Nte utịp, Jehovah ọdiọn̄ mmọ. Ke ukperedem ntịn̄nnịm ikọ, Isaiah ebem iso etịn̄ ete: “Jehovah ọmọdọn̄ Zion esịt: ọmọdọn̄ kpukpru mme n̄wụre esie esịt; omonyụn̄ anam wilderness esie ebiet Eden, anam desert esie ebiet in̄wan̄ Jehovah.” (Isaiah 51:3) Emi ekenen̄ede etịbe ke mme Jew ẹma ẹkefiak ẹnyọn̄ọ ẹdi obio emana mmọ.

21. Nso edifiak n̄wụk akada itie ke eyomfịn, ndien nso iditịbe ke ini iso?

²¹ Mbiet n̄kpọ oro etịbe ke eyomfịn ke ini Akamba Cyrus, Christ Jesus, okosion̄ode mme anditiene enye oro ẹyetde aran ke ntan̄mfep eke spirit man mmọ ẹkeme ndinam utom edifiak n̄wụk edisana utuakibuot. Ẹma ẹnọ mme anam-akpanikọ oro eti paradise eke spirit, kpa ndamban̄a in̄wan̄ Eden. (Isaiah 11:6-9; 35:1-7) Ke mîbịghike, ke ini Abasi osobode mme asua esie efep, ẹyenam ofụri isọn̄ akabade edi ata paradise, kpa nte Jesus ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ anamidiọk oro ke eto.—Luke 23:43.

Ẹmia Ata ye Mme Asua Israel

22. Jehovah ọtọn̄ọ ntak ada mme ikọ ewe amia ata ye mme idụt?

²² Idahaemi Jehovah afiak ebịne eneni esie ye mme idụt ye ndem mmọ: “Jehovah ọdọhọ, ete, Mbufo ẹda ikpe mbufo ẹdi; Edidem Jacob ete, Mbufo ẹmen n̄kpọsọn̄ ikọ mbufo ẹsan̄a ẹkpere. Yak ẹda mmọ ẹdi, ẹnyụn̄ ẹwụt nnyịn se idiwọrọde: yak ẹwụt nnyịn mbemiso n̄kpọ se edide, ndien nnyịn iyenịm ibuot ke esịt, inyụn̄ ifiọk utịt mmọ; mîdịghe ntre, yak mmọ ẹnam nnyịn ikop n̄kpọ eke edidide. Mbufo ẹtịn̄ se ididide ke ukperedem, ndien nnyịn iyọfiọk ite ke mbufo ẹdi Abasi: ẹnam eti n̄ko ẹnyụn̄ ẹnam  idiọk, ndien nnyịn iyese kiet eken, inyụn̄ ikụt ini kiet. Sese, mbufo ẹdi ikpîkpu, utom mbufo onyụn̄ ekpri akan ikpîkpu: enye emi edimekde mbufo edi mbubiam.” (Isaiah 41:21-24) Nte mme abasi idụt ẹkeme nditịn̄ ntịn̄nnịm ikọ nnennen nnennen ndien ke ntem ẹwụtde ke mmimọ imenyene ifiọk oro akande eke owo? Edieke mmọ ẹkemede, ke akpanikọ akpana mme utịp ẹdu, edide nti m̀mê ndiọi, ndisọn̄ọ se mmọ ẹtịn̄de. Ke akpanikọ, nte ededi ndem ikemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet ndien mmọ ẹbiet mme n̄kpọ eke mîdụhe.

23. Ebede ke mme prọfet esie, ntak emi Jehovah ọkọsọn̄ọde obiom ndisọi n̄kpọ ikpe ntre?

²³ Ke eyo nnyịn ndusụk owo ẹkeme ndikere ntak emi Jehovah, ebede ke Isaiah ye ekemmọ prọfet esie, akabiatde ekese ini ntre ndibiom ndisịme eke ukpono ndem ikpe.  Ekeme nditie nte an̄wan̄a ediwak owo mfịn nte ndisọi n̄kpọ ubọkowo ẹnanade ufọn. Nte ededi, ke ndondo oro nsunsu edinịm ke akpanikọ enyenede iwụk onyụn̄ edide se ẹnyịmede ntatara ntatara, ọsọsọn̄ ndiwụbede enye nsio ke esịt mbon oro ẹnịmde enye ke akpanikọ. Ediwak edinịm ke akpanikọ eyomfịn ẹwụt unana ifiọk ukem nte edinịm ke akpanikọ nte ke mme anana-uwem ndisọi mbiet ẹnen̄ede ẹdi mme abasi. Edi, mme owo ẹsọn̄ọ ẹyịre ke mme utọ edinịm ke akpanikọ oro kpa ye mme mfan̄a oro ẹwụtde ke mmọ inenke. Sụk ke ndikop akpanikọ ndien ndien ke ẹnụk ndusụk owo ndikụt ọniọn̄ odude ke ndiberi edem ye Jehovah.

24, 25. Didie ke Jehovah ọtọn̄ọ ntak etịn̄ aban̄a Cyrus, ndien ewe mme ntịn̄nnịm ikọ efen ke emi eti nnyịn?

²⁴ Jehovah ọtọn̄ọ ntak etịn̄ aban̄a Cyrus ete: “Mma ndemede owo kiet ke edere, ndien enye emedi: enye eyetie ke edem usiaha-utịn okot enyịn̄ mi: ndien enye ayasan̄a mbọn̄ ke idem nte mbat, ye nte obot-eso edịghide mbat eso.” (Isaiah 41:25) d Ke edide isio ye mme abasi mme idụt, Jehovah ekeme ndinam mme n̄kpọ. Ke ini enye adade Cyrus oto “edem usiaha-utịn” edi, Abasi oyowụt ukeme esie ndibem iso ntịn̄ ndien ekem etịm ini iso man osu se enye ekebemde iso etịn̄.

²⁵ Mme ikọ emi ẹti nnyịn ẹban̄a se apostle John etịn̄de ke ntịn̄nnịm ikọ aban̄a ndidem emi ẹdemerede ẹnọ edinam ke eyo nnyịn. Ke Ediyarade 16:12, nnyịn ikot ite ke ẹyetịm usụn̄ “ẹnọ ndidem emi ẹditode ke edem usiaha-utịn ẹdi.” Ndidem emi idịghe mbon efen ikan Jehovah Abasi ye Jesus Christ. Kpa nte Cyrus akanyan̄ade ikọt Abasi ke anyan ini ko, ndidem emi ẹtịmde ẹkop odudu ẹkan mi ẹyesobo mme asua Jehovah ẹnyụn̄ ẹkpeme ikọt esie  ẹda ẹbe akwa ukụt ẹdụk obufa ererimbot eke edinen ido.—Psalm 2:8, 9; 2 Peter 3:13; Ediyarade 7:14-17.

Jehovah Edi Akakan!

26. Nso mbụme ke Jehovah obụp idahaemi, ndien nte ẹbọrọ enye?

²⁶ Ini kiet efen, Jehovah atan̄a akpanikọ oro nte ke imọ ikpọn̄ idi ata Abasi. Enye obụp ete: “Anie owo eketịn̄ ke editọn̄ọ, man nnyịn ifiọk? ye ke eset, man nnyịn idọhọ ite, Enen? N̄kọm baba owo kiet eke etịn̄de idụhe, n̄kọm baba owo kiet eke obụpde idụhe, n̄kọm baba owo kiet eke okopde ikọ mbufo idụhe.” (Isaiah 41:26) Idụhe ndem ndomokiet ọtọtde ke andikan ke edi ndinyan̄a mbon oro ẹbuọtde idem ye imọ. Kpukpru utọ abasi oro inyeneke uwem, itịn̄ke ikọ. Mmọ idịghe mme abasi ke baba usụn̄ kiet.

27, 28. Nso ata akpanikọ ke ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ke mme akpatre ufan̄ikọ Isaiah 41, ndien mmanie kpọt ẹtan̄a emi?

²⁷ Ke ama ọkọtọt edemede-owo-udọn̄ ntịn̄nnịm ikọ Jehovah emi, Isaiah etịn̄ ata akpanikọ ete: “Ami mbem iso ndọhọ Zion, nte, Sese, se mmọ: nnyụn̄ nnọ Jerusalem owo eke obụkde eti mbụk. Ndien nyese, edi owo idụhe; ye ke otu mme mmọ emi, ndien baba ọnọ-item kiet idụhe; ndien nyobụp mmọ, ndien mmọ ẹyebọrọ ikọ. Sese, kpukpru mmọ ẹdi ikpîkpu; utom mmọ onyụn̄ edi se mîdụhe du: nditara mbiet mmọ ẹdi ofụm ye ikpîkpu.”—Isaiah 41:27-29.

²⁸ Jehovah edi akpa. Enye edi akakan! Enye edi ata Abasi, emi ọtọtde edinyan̄a ikọt esie, adade eti mbụk ọsọk mmọ. Ndien Mme Ntiense esie ikpọn̄ ẹtan̄a ubom esie ẹnọ mme idụt. Ke ido edisịn ke ndek, Jehovah asua ọnọ mbon oro ẹbuọtde idem ke ukpono ndem, okotde ndisọi n̄kpọ mmọ “ofụm ye ikpîkpu.” Nso okopodudu ntak ndisọn̄ọ nyịre ye ata Abasi ke emi edi ntem! Jehovah ikpọn̄ odot se nnyịn ibuọtde idem.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 19]

Cyrus ke ẹmek ndinam utom Abasi, okposụkedi edide okpono ndem

[Ndise ke page 21]

Mme idụt ẹbuọt idem ke ndisọi n̄kpọ oro mînyeneke uwem

[Mme ndise ke page 27]

Israel ‘ayanuak ikpọ obot,’ ukem nte “ukpat-n̄kpọ ubek ibokpot eke ọsọpde”