Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Inịn̄e-Inịn̄e ye Ndot-Ndot Etop

Inịn̄e-Inịn̄e ye Ndot-Ndot Etop

Ibuot 24

Inịn̄e-Inịn̄e ye Ndot-Ndot Etop

N̄kukụt 6—Ediyarade 10:1–11:19

Ibuotikọ: N̄kukụt ekpri n̄wed oro; mme ifiọk n̄kpọntịbe eke temple; edifri ọyọhọ ukotowo itiaba

Ini edisu: Ọtọn̄ọde ke edidori Jesus ke ebekpo ke 1914 tutu osịm akwa ukụt

1, 2. (a) Ọyọhọ n̄kpọnnam iba oro okosụn̄ọ ke nso, ndien ini ewe ke ẹdidọhọ ke n̄kpọnnam emi okụre? (b) Anie ke John okụt idahaemi nte osụhọrede oto heaven?

 ỌYỌHỌ n̄kpọnnam iba ama akama nsobo. Enye ama ọnọmọ Christendom ye mme andida enye usụn̄, “ubak owo kiet ke itie ita,” oro ẹyararede ke ntre nte ẹkpan̄ade ke n̄kan̄ eke spirit. (Ediyarade 9:15) Anaedi John ama odu ke n̄kpaidem ke oro ebede ke se ọyọhọ n̄kpọnnam ita ekemede ndida ndi. Edi bet kan̄a! Ọyọhọ n̄kpọnnam iba ikụreke kan̄a—ibọhọke tutu nnyịn isịm akpan n̄kpọ oro ẹwetde ke Ediyarade 11:14. Mbemiso oro, John enyene ndikụt ukpụhọde ukpụhọde n̄kpọntịbe emi enye ke idemesie enyenede akamba ebuana. Enye ọtọn̄ọ ye enyene-ndịk n̄kukụt.

2 “Ndien n̄kụt ọkpọsọn̄ angel efen otode ke enyọn̄ osụhọde; enye esịne obubịt enyọn̄ ke idem; akpara onyụn̄ odoro enye ke ibuot, iso esie onyụn̄ ebiet utịn, ukot esie ẹnyụn̄ ẹbiet mme adaha-ikan̄.”—Ediyarade 10:1.

3. (a) Anie edi “ọkpọsọn̄ angel” oro? (b) Nso ke akpara emi odoride enye ke ibuot ada aban̄a?

3 Anie edi “ọkpọsọn̄ angel” emi? Enye nte an̄wan̄ade edi Jesus Christ oro ẹnọde ubọn̄, emi odude ke utom efen. Enye esịne obubịt enyọn̄ oro enyịn mîkwe, emi etide nnyịn mme ikọ oro John ke mbemiso eketịn̄de aban̄a Jesus: “Sese, Enye ọmọn̄ asan̄a ke obubịt enyọn̄ edi; kpukpru enyịn ẹyenyụn̄ ẹkụt Enye, ye mmọemi ẹkekịmde Enye.” (Ediyarade 1:7; men Matthew 17:2-5 domo.) Akpara oro odorode enye ke ibuot eti nnyịn aban̄a n̄kukụt oro John ke mbemiso okokụtde ebekpo Jehovah, ye ‘akpara esie ebietde emerald ke enyịn.’ (Ediyarade 4:3; men Ezekiel 1:28 domo.) Akpara oro ọkọnọ ekikere ifụre ye emem ẹmi ẹkanarede ebekpo Abasi ẹkụk. Ke ukem usụn̄ oro, akpara emi odorode ke ibuot angel emi akpanam ẹdiọn̄ọ enye nte akpan isụn̄utom emem, kpa “Ọbọn̄ Emem” Jehovah emi ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a.—Isaiah 9:6, 7.

4. Nso ke (a) iso ọkpọsọn̄ angel emi ẹdọhọde ke “ebiet utịn” mi owụt? (b) ukot angel emi ẹdọhọde ke “ebiet mme adaha-ikan̄” mi ẹwụt?

4 Iso ọkpọsọn̄ angel emi ekebiet “utịn.” Mbemiso emi, ke n̄kukụt oro enye okụtde Jesus odude ke temple Abasi, John ama okụt ete ke iso Jesus eketie “nte utịn asiahade ke odudu esie.” (Ediyarade 1:16) Jesus, nte “utịn edinen ido,” asiaha ayama ye ukọkudọn̄ọ ke mba esie kaban̄a ufọn mbon oro ẹbakde enyịn̄ Jehovah. (Malachi 4:2) Idịghe iso ikpọn̄, edi n̄ko ukot angel emi ẹtie ubọn̄ ubọn̄, “ẹbiet mme adaha-ikan̄.” Enyene-iwụk idaha esie edi eke Enyeemi Jehovah ọnọde “ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄.”—Matthew 28:18; Ediyarade 1:14, 15.

5. Nso ke John okụt ke ubọk ọkpọsọn̄ angel oro?

5 John akaiso ndikụt: “Ndien ke ubọk esie enye akama ekpri n̄wed emi ẹkûbọrede ẹnịm in̄wan̄. Enye onyụn̄ owụk ukot nnasia esie ke enyọn̄ inyan̄, onyụn̄ owụk ukot ufien esie ke obot.” (Ediyarade 10:2) N̄wed efen? Ih, edi isan̄ enyeemi owo idianke ufịkn̄kpọ. Ye John, nnyịn imekeme ndidori enyịn ndisọp n̄kụt mme n̄kaiso uyarade oro ẹduaide owo idem. Akpa, nte ededi, ẹwụt nnyịn ntọn̄ọ n̄kpọ ke se iditienede.

6. (a) Ntak odotde nte ke ukot Jesus ẹdu ke obot ye ke enyọn̄ inyan̄? (b) Ini ewe ke Psalm 8:5-8 okosu ọyọhọ ọyọhọ?

6 Ẹyak nnyịn ifiak ibịne usụn̄ nte ẹketịn̄de n̄kpọ ẹban̄a Jesus. Ikan̄ ikan̄ ukot esie ẹdu ke isọn̄ ye inyan̄, ẹmi enye idahaemi ẹnyenede ọyọhọ odudu ke esịt. Edi kpasụk nte ẹwetde ke prọfesi eke psalm ete: “[Jehovah] onyụn̄ anam enye [Jesus] ekpri esisịt akan mme angel, onyụn̄ ada ubọn̄ ye uyai ayara enye. Onịm enye ke etubom utom ubọk fo; ada kpukpru n̄kpọ adak enye ke ukot; n̄kpri ufene, ye kpukpru enan̄, ye mme unam ikọt nde; inuen enyọn̄, ye iyak ke mmọn̄, ẹmi ẹsan̄ade ke usụn̄ inyan̄ ẹbe.” (Psalm 8:5-8; se n̄ko Mme Hebrew 2:5-9.) Psalm emi ama osu ọyọhọ ọyọhọ ke 1914, ke ini ẹkedoride Jesus ke ebekpo nte Edidem Obio Ubọn̄ Abasi ye ini emi utịt ini ọkọtọn̄ọde. Ntem, se John okụtde mi ke n̄kukụt enyene ebuana toto ke isua oro.—Psalm 110:1-6; Utom 2:34-36; Daniel 12:4.

Obuma Itiaba Oro

7. Ke nso ido ke ọkpọsọn̄ angel oro ofiori n̄kpo, ndien nso ke n̄kpo esie ada aban̄a?

7 Angel emi ke idemesie etre ekikere oro John ekerede aban̄a ọkpọsọn̄ angel emi: “[Angel emi] onyụn̄ ofiori ke ọkpọsọn̄ uyo, nte lion okụnide: ndien ke adan̄aemi enye ofioride, mme obuma itiaba ẹsioro uyo.” (Ediyarade 10:3) Utọ okopodudu mfiori emi eyedi omụm ntịn̄enyịn John, ọsọn̄ọde nte ke Jesus ke akpanikọ edi “Lion emi otode ke esien Judah.” (Ediyarade 5:5) Eyedi John n̄ko ọfiọk ete ke ndusụk ini, ẹsitịn̄ ẹban̄a Jehovah n̄ko nte ‘okụnide.’ Jehovah ndikụni ke ntịn̄nnịm ikọ ọtọt edifiak ntan̄ Israel eke spirit mbok ye akama-nsobo “usen Jehovah” oro edide. (Hosea 11:10; Joel 3:14, 16; Amos 1:2; 3:7, 8) Nte an̄wan̄ade, ndien, mfiori ọkpọsọn̄ angel emi ebietde eke lion mi ebem iso etịn̄ mme mbiet akwa n̄kpọntịbe oro ẹdisịmde inyan̄ ye isọn̄. Enye okot obuma itiaba oro nditịn̄ ikọ.

8. Nso idi ‘uyom obuma itiaba’?

8 John ama ebebem iso okop mme obuma ẹwọrọde ẹto ata ebekpo Jehovah. (Ediyarade 4:5) Ke eyo David, ndusụk ini ẹkedọhọ ke ata obuma etie nte “uyo Jehovah.” (Psalm 29:3) Ke ini Jehovah ke uyoikọ akatan̄ade uduak esie man ọnọ enyịn̄ esiemmọ ubọn̄ ke ini utom ukwọrọikọ Jesus eke isọn̄, ye ediwak owo, enye eketie nte obuma. (John 12:28, 29) Ke ntre, owụt ifiọk ndibiere nte ke ‘uyom obuma itiaba’ oro ẹdi utịn̄ikọ Jehovah kaban̄a mme uduak esie. Akpanikọ oro nte ke ekedi obuma “itiaba” ọnọ ekikere nte se John okokopde edide ọyọhọ ọyọhọ.

9. Nso ewụhọ ke uyo emi otode heaven ọnọ?

9 Edi kpan̄ utọn̄! Uyo efen ọwọrọ. Enye ọnọ ewụhọ oro anade edi etie John esen esen: “Ke adan̄aemi mme obuma itiaba ẹsiorode uyo, mmọn̄ n̄wewet: ndien n̄kop uyo emi otode ke heaven, ọdọhọ ete, Da ufịkn̄kpọ fịk se obuma mbitiaba ẹtịn̄de, men, nịm, kûnyụn̄ uwet.” (Ediyarade 10:4) Anaedi John enyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndikop nnyụn̄ n̄wet mme etop obuma oro, ukem nte otu John mfịn ẹkebetde ye ọkpọsọn̄ udọn̄ Jehovah ndiyarade mme edisana uduak esie man ẹwet. Mme utọ uyarade oro ẹdu n̄kukụre ke ekemini Jehovah.—Luke 12:42; se n̄ko Daniel 12:8, 9.

Edisu Edisana Ndịben̄kpọ

10. Ọkpọsọn̄ angel emi otomo anie, ndien ye nso ubiere?

10 Mi kan̄a, Jehovah enyene utom ndidọn̄ John. Ke obuma itiaba oro ẹma ẹkesioro uyo, ọkpọsọn̄ angel emi afiak etịn̄ ikọ: “Ndien angel, emi n̄kụtde nte adade ke enyọn̄ inyan̄ ye obot, emenede ubọk nnasia esie ese enyọn̄, onyụn̄ otomo Enye-emi odude ke nsinsi, emi okobotde enyọn̄ ye se idude ke esịt, ye isọn̄ ye se idude ke esịt, ye inyan̄ ye se idude ke esịt, ete ini idibịghike aba.” (Ediyarade 10:5, 6) Ọkpọsọn̄ angel emi otomo anie? Jesus emi ẹnọde ubọn̄ itomoke idemesie, edi otomo Jehovah, Enyene-n̄kponn̄kan odudu, Andibot enyọn̄ ye isọn̄ emi mîkemeke ndikpa. (Isaiah 45:12, 18) Ye un̄wọn̄ọ emi, angel emi ọn̄wọn̄ọ ọnọ John nte ke idibịghike aba ke n̄kan̄ Abasi.

11, 12. (a) Edidọhọ oro ẹdọhọde ke “ini idibịghike aba” ọwọrọ nso? (b) Nso ke ẹda ẹsịm utịt?

11 Ikọ Greek oro ẹkabarede “idibịghike” mi edi khroʹnos, emi ke ata ukem ukem ikọ ọwọrọde “ini.” Ke ntem ndusụk owo ẹmekere ẹte ke ẹkpenyene ndikabade ikọ angel emi ntem: “Ini ididụhe aba,” nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ini, nte nnyịn idiọn̄ọde enye, eyesịm utịt. Edi ẹda ikọ oro khroʹnos mi ye unana ikọ oro asiakde ata ata n̄kpọ. Ntem enye iwọrọke ini ke ofụri ofụri edi, utu ke oro, ọwọrọ “ini kiet” m̀mê “ikpehe ini.” Ke nditịn̄ ke usụn̄ efen, Jehovah idinịmke ikpehe ini efen (m̀mê, ndinam ubịghi). Ẹda ikọ-edinam Greek kiet ẹdade ẹto khroʹnos n̄ko ke Mme Hebrew 10:37, ke ebiet emi Paul, ke okotde oto Habakkuk 2:3, 4, ewetde ete ke “Enye emi edide . . . idinyụn̄ ibịghike.”

12 “Ini idibịghike aba”—didie ke ikọ ẹmi enem otu akanieren John eyomfịn ntem! Ke nso usụn̄ ke edinam ubịghi mîdụhe? John asian nnyịn ete: “Edi ke mme usen ẹmi ọyọhọ angel itiaba osiorode uyo, ke adan̄aemi enye oyomde ndifri ukotowo, adan̄aoro ke ndịbe uduak Abasi ososu, asan̄a ekekem ye eti etop emi Enye akayararede ọnọ nti ikọt Esie, kpa mme prophet.” (Ediyarade 10:7) Ini Jehovah edisịm idahaemi ndida edisana ndịben̄kpọ esie nsịm inem inem utịt esie, ye ubọn̄ ubọn̄ edikan!

13. Nso idi edisana ndịben̄kpọ Abasi?

13 Nso idi edisana ndịben̄kpọ emi? Enye abuana mfri oro ẹkebemde iso ẹn̄wọn̄ọ ke Eden, emi ọkọnọde uyarade akpan akpan nte edide Jesus Christ. (Genesis 3:15; 1 Timothy 3:16) Enye n̄ko abuana enyeemi n̄wan oro edide, emi mfri oro otode. (Isaiah 54:1; Galatia 4:26-28) Akande oro, enye abuana udiana mme andibuana ke otu mfri oro ye Obio Ubọn̄ oro Mfri emi akarade. (Luke 8:10; Ephesus 3:3-9; Colossae 1:26, 27; 2:2; Ediyarade 1:5, 6) Ẹnyene ndikwọrọ eti mbụk aban̄ade anana-mbiet Obio Ubọn̄ eke heaven emi ke ofụri isọn̄ ke utịt ini emi.—Matthew 24:14.

14. Ntak ẹmende ọyọhọ n̄kpọnnam ita ẹbuan ye Obio Ubọn̄ Abasi-e?

14 Ke akpanikọ, emi edi ata mfọnn̄kan mbụk. Edi, ke Ediyarade 11:14, 15, ẹmen ọyọhọ n̄kpọnnam ita ẹbuan ye Obio Ubọn̄. Ntak-a? Koro amaedi mme owo ke otu ubonowo oro ẹmekde editịm n̄kpọ Satan, uyo ukotowo eke eti mbụk oro ọdọhọde ete ke edisana ndịben̄kpọ Abasi omosu—oro edi, ke Obio Ubọn̄ Messiah Abasi odu mi—edi idiọk mbụk. (Men 2 Corinth 2:16 domo.) Emi ọwọrọ nte ke ndutịm ererimbot oro mmọ ẹtịmde ẹma emekpere ndidi se ẹsobode ẹfep. Uyo obuma itiaba oro, esịnede mme utọ enyene-ndịk ntọt oro, amakabade an̄wan̄a onyụn̄ ọsọn̄ uyo akan ye emi akwa usen usiene Jehovah asan̄ade ekpere.—Zephaniah 1:14-18.

N̄wed Emi Ẹkûbọrede

15. Nso ke uyo oro otode heaven ye ọkpọsọn̄ angel asian John, ndien nso utịp ke emi enyene ke idem John?

15 Ke adan̄aemi John osụk ebetde edifri ọyọhọ ukotowo itiaba emi ye edisu edisana ndịben̄kpọ Abasi, ẹnọ enye utom efen ndinam: “Ekem uyo eke n̄kokopde nte otode ke heaven, ọtọn̄ọ ntak etịn̄ ye ami ete, Ka kọbọ n̄wed emi ẹkûbọrede ana in̄wan̄ ke ubọk angel oro adade ke inyan̄ ye ke obot. Ndien ntiene angel oro, n̄kọdọhọ enye, nte ọnọ mi ekpri n̄wed oro. Enye ete mi, Bọ, ta enye; eyenam idịbi fo odoro, edi ke inua fo eyenịn̄e nte aran-ọkwọk. Ekem nsio ekpri n̄wed oro ke ubọk angel, nnyụn̄ nta; enye onyụn̄ enịn̄e nte aran-ọkwọk ke inua mi; edi ke ini mma n̄kata enye, idịbi mi akabade odoro. Ndien ẹdọhọ mi ẹte, Afo enyene nditọn̄ọ ntak ntịn̄ nte prophet ndian ediwak mme idụt ye mme obio ye mme usem ye ndidem.”—Ediyarade 10:8-11.

16. (a) Didie ke prọfet Ezekiel ekenyene ifiọk n̄kpọntịbe oro ebietde eke John? (b) Ntak emi ekpri n̄wed oro ekenịn̄ede John ke inua, edi ntak emi enye okodorode ndimen?

16 Ifiọk n̄kpọntịbe John ebiet eke prọfet Ezekiel ke ini enye okodude ke ntan̄mfep ke isọn̄ Babylon. Ẹma ẹnọ enye n̄ko ewụhọ ndita ikpan̄wed oro ekenịn̄ede ke inua esie. Edi ke ini n̄wed emi ọkọyọhọde idịbi esie, emi ama anam enye obiom mbiomo edibem iso ntịn̄ mban̄a mme ndot-ndot n̄kpọ ẹnyenede ọsọn̄ibuot ufọk Israel. (Ezekiel 2:8–3:15) N̄wed emi ẹkûbọrede mi, emi Jesus Christ oro ẹnọde ubọn̄ ọnọde John edi etop Abasi n̄ko. John enyene ndikwọrọ ikọ mban̄a “mme idụt ye mme obio ye mme usem ye ndidem.” Ndita n̄wed emi enịn̄e enye sia emi otode Abasi. (Men Psalm 119:103; Jeremiah 15:15, 16 domo.) Edi enye okụt nte odorode ndimen koro—nte ekedide ye Ezekiel—enye ebem iso etịn̄ mme n̄kpọ oro mînemke ọnọ ọsọn̄ibuot ubonowo.—Psalm 145:20.

17. (a) Mmanie ẹdọhọ John ‘ọtọn̄ọ ntak’ etịn̄ prọfesi, ndien emi ọwọrọ nso? (b) Ini ewe ke esen esen ndise oro John okokụtde ekenyene ndisu?

17 Mbon oro ẹdọhọde John ọtọn̄ọ ntak etịn̄ prọfesi, nte eyịghe mîdụhe, edi Jehovah Abasi ye Jesus Christ. John, okposụkedi odude ke ntan̄mfep ke isuo Patmos, ama etetịn̄ prọfesi aban̄a mme idụt, mme obio, mme usem, ye ndidem ebe ke ntọt oro ẹma ẹkewewet ẹnịm ke n̄wed Ediyarade. Ikọ oro “nditọn̄ọ ntak” ọwọrọ ete ke ana enye ewet onyụn̄ asuan mme ntọt ẹmi ẹsụhọde, oro ẹwetde ke n̄wed Ediyarade. Edi ti ete, ke John mi enen̄ede abuana ke ntịn̄nnịm n̄kukụt oro. Se enye ewetde ke akpanikọ, edi prọfesi enyenede ndisu ke 1914 ebede, ke ini ọkpọsọn̄ angel oro adade itie esie, ukot kiet ke obot ye kiet ke enyọn̄ inyan̄. Nso, ndien, ke esen esen ndise emi ọwọrọ ọnọ otu John mfịn?

Ekpri N̄wed Oro Mfịn

18. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ usen Ọbọn̄, nso udọn̄ ke otu John okowụt ke n̄wed Ediyarade?

18 Se John okụtde ada akamba akamba aban̄a ifiọk n̄kpọntịbe otu John ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ usen Ọbọn̄. Ifiọk mmọ kaban̄a mme uduak Jehovah, ọkọrọ ye se ibuanade ke obuma itiaba oro, ikọyọhọke ini oro. Nte ededi, mmọ ẹma ẹnyene ntotụn̄ọ udọn̄ ke n̄wed Ediyarade, ndien Charles Taze Russell ama ananam ediwak ikpehe n̄wed emi an̄wan̄a ke eyouwem esie. Ke enye ama akakpa ke 1916, ẹma ẹtan̄ ediwak uwetn̄kpọ esie ẹdian ẹnyụn̄ ẹmịn̄ ke n̄wed ẹkotde The Finished Mystery. Nte ini akade, ndien, n̄wed emi ikoyụhọke udọn̄ ke nte ẹkenamde n̄wed Ediyarade an̄wan̄a. Nsụhọ nditọete Christ ẹkenyene ndikaiso mbet, tutu mme n̄kukụt ẹmi ẹtọn̄ọ ndisu, man ẹnyene nnennen ifiọk ẹban̄a uwetn̄kpọ eke odudu spirit oro.

19. (a) Didie ke Jehovah Abasi akada otu John anam n̄kpọ idem mbemiso ẹkemịn̄de uyo obuma itiaba oro ọyọhọ ọyọhọ? (b) Ini ewe ke ẹkenọ otu John ekpri n̄wed emi ẹkûbọrede, ndien nso ke emi ọkọwọrọ ọnọ mmọ?

19 Nte ededi, ukem nte John, Jehovah ama adada mmọ anam n̄kpọ idem mbemiso ẹkemịn̄de uyo obuma itiaba oro ọyọhọ ọyọhọ. Mmọ ẹma ẹkwọrọ ikọ ifịk ifịk ke isua 40 mbemiso 1914, mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹn̄wana ndinam utom ifịk ifịk ke ini akpa ekọn̄ ererimbot. Mmọ ẹma ẹwụt nte idide mbon oro, ke ini eteufọk mmọ ọkọnyọn̄de edi, okụtde mmọ nte ẹnọde mbonufọk udia ke edikem ini. (Matthew 24:45-47) Ntem, ke 1919 mmọ ẹkedi mbon oro ẹkenọde ekpri n̄wed emi ẹkûbọrede—oro edi, in̄wan̄în̄wan̄ etop ndikwọrọ nnọ ubonowo. Ukem nte Ezekiel, mmọ ẹma ẹnyene etop ẹnọ esop anana-mbuọtidem oro—Christendom—oro ọkọdọhọde ke inam n̄kpọ inọ Abasi edi, ke akpanikọ, mînamke. Ukem nte John, mmọ ẹkenyene ndikwọrọ ikọ akamba akamba mban̄a “mme idụt ye mme obio ye mme usem ye ndidem.”

20. John ndita n̄wed oro akada aban̄a nso?

20 John ndita n̄wed oro akada aban̄a nditọete Jesus ndikonyịme utom emi. Emi ama akabade edi ubak uwem mmọ tutu osịm udomo oro ẹkedidade ikpehe N̄wed Abasi eke odudu spirit emi ẹdiọn̄ọ mmọ idahaemi, ẹbọde udia ẹto enye. Edi se mmọ ẹkenyenede ndikwọrọ ama ọdọn̄ọ mme ikọ ubiereikpe Jehovah oro mîkenemke ediwak ubonowo. Ke akpanikọ, enye ama ọdọn̄ọ mme ufen oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke Ediyarade ibuot 8. Nte ededi, enye ama enịn̄e mme enyene esịt akpanikọ Christian ẹmi ndidiọn̄ọ mme ubiereikpe oro ndinyụn̄ mfiọk nte ke Jehovah ama ọtọn̄ọ ntak ada mmimọ ke nditan̄a mme ubiereikpe ẹmi.—Psalm 19:9, 10.

21. (a) Didie ke etop ekpri n̄wed emi akabade enịn̄e akwa otuowo n̄ko? (b) Ntak emi eti mbụk edide idiọk mbụk ọnọ mme asua?

21 Nte ini akade, etop n̄wed emi n̄ko ama akabade enịn̄e “akwa otuowo . . . eke ẹtode ke kpukpru obio ye esien ye idụt ye usem” ẹmi ẹkekụtde nte ẹsemede ke ntak mme mbubiam ido oro mmọ ẹkekụtde nte ẹnamde ke Christendom. (Ediyarade 7:9; Ezekiel 9:4) Mmọemi, n̄ko, ye ifịk ẹmekwọrọ eti mbụk, ẹdade ndinem ikọ mfọnido ẹtịn̄ ẹban̄a utịbe utịbe enọ emi Jehovah ọnọde mme Christian mbieterọn̄. (Psalm 37:11, 29; Colossae 4:6) Edi ye mme asua, emi edi idiọk mbụk. Ntak-a? Enye ọwọrọ ete ke editịm n̄kpọ emi mmọ ẹbuọtde idem—emi n̄ko ekemede ndidi ama akam ada uyụhọ ekpri ibio ini ọsọk mmọ—enyene ndibe mfep. Ye mmọ, eti mbụk emi ọwọrọ ubiomikpe nsobo.—Philippi 1:27, 28; men Deuteronomy 28:15; 2 Corinth 2:15, 16 domo.

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 160]

Otu John ye mme nsan̄a mmọ ẹtan̄a inịn̄e-inịn̄e ye ndot-ndot etop ẹnọ ofụri ubonowo